m
Westduitse rechtbank behandelt de
moord in 1945 op 200 Fremdarbeiter
AMERIKAANS LEGER LANCEERT
KUNSTMAAN EXPLORER VII
Kies nü voor jaren... een
matras
SS-moordenaars in
Voormalige
de beklaagdenbank te Hagen
JAGO SHAWLS
Met Juno-raketcombinatie die
Pionier in baan om zon bracht
Finse deserteur zat 38 jaar op
de vliering van een boerderij
w.
fl;
attentie voor
de grote drie
Wat voert de vrouwen naar de
zelfbedieningswinkels
Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 14 oktober 1959
Derde blad no. 29872
van binnen hel best
van builen hel mooist
schuimrubber
vanaf I 1 2 2.50
Tweede ronde van triest proces
(Van onze correspondent in Bonn)
Sedert verleden week is in de Westduitse stad Hagen de tweede
ronde aan de gang van het zogenaamde geval-Warstein, waarbij vlak
voor het einde van de oorlog 208 Russische arbeiders, vrouwen en
kinderen door een troep SS-ers werden vermoord. De eerste uitspraak
in deze zaak was door het Westduitse Opperste Gerechtshof nietig
verklaard, omdat het bij deze executies zijns inziens niet om doodslag
maar om moord was gegaan.
Geen doodslag maar moord
Slechts de namen van zeven man heeft
men kunnen opsporen, die verantwoor
delijk geacht worden voor deze moorden.
Drie van hen zitten thans te Hagen in
de beklaagdenbank: de 49-jarige rechter
lijk ambtenaar Wolfgang Wetzling uit
Lünneburg, de 44-jarige ambtenaar Jo-
hann Miesel uit Eckernförde en de 40-
jarige fabrikant Ernst Klöne uit Dort
mund. Eerstgenoemde was in de oorlog
SS-Obersturmbannführer en SS-rechter,
Miesel was SS-Sturmbannführer en
Klönne had het gebracht tot kapitein
van de tanktroepen. In de eerste ronde
van dit proces, dat te Arnsberg het vo
rige jaar heeft plaatsgevonden, werden
twee van deze drie mannen veroordeeld
wegens doodslag: vijf jaar voor Wetz
ling. 18 maanden voor Klönne, vrijspraak
voor Miesel en drie andere ex-SS-ers.
Dat „nam" het Opperste Gerechtshof
blijkbaar niet: het geloofde kennelijk
niets van de doodslag en vernietigde het
vonnis van Arnsberg omdat zijns inziens
hier sprake was van moord.
moordenaars behoorden Wetzling en
Miesel.
Klönne, spruit uit een vooraanstaande
industriële familie in het Roergebied,
zou zelf niet hebben geschoten, maar
voor de SS-ers bij het jachthuis van zijn
ouders een „uitstekend" executieterrein
hebben uitgezocht, en gewapend de
moordpartij met interesse hebben ge
volgdMen verwacht dat het proces
zes weken zal duren. Meer dan 100 ge
tuigen zullen hierbij optreden.
Ter vergelding.
Dit geval-Warstein moet zich, aldus
minutieuze onderzoekingen, als volgt
hebben afgespeeld. Vlak na de oorlog
ontdekten Amerikaanse troepen in de
bossen van het Sauerland pas gemaakte
massagraven. Zij lieten duizenden bur
gers van de stad Warstein bij Arnsberg
langs de opgegraven lyken trekken,
maar niemand van de Duitsers wist iets
naders te vertellen van de daders, ook
niet na deze macabere optocht lang§ de
blijkbaar pas vermoorde mannen, vrou
wen en kinderen. De daders waren, dat
bleek eerst later, snel ondergedoken. Het
ging hier om leden van een SS-divisie,
die voorzien was van de lugubere bij
naam „ZV": Zur Vergeltung! Comman
dant van deze divisie was de SS-gene-
raal Kammler, die later in Praag zelf
moord pleegde. Doel van de formatie was
Advertentie
Waagï Uw Apotheker ol Drogist
Groot botertekort in
West-Duitslaiul
Maar grenzen niet open!
(Van onze correspondent in Bonn)
Tengevolge Van de droogte zit West-
Duitsland op het ogenblik met een groot
botertekort van circa 10.000 ton, dat
volgens het ministerie van Voedselvoor
ziening en Landbouw te Bonn tegen het
einde van dit jaar zal kunnen oplopen
tot 26.000 ton. Gisteren publiceerde het
ministerie de nieuwe inschrijvingslijst
voor de invoer van boter in de Bondsre
publiek, waarbij vooral Denemarken en
Nederland zijn geïnteresseerd. Er is geen
sprake van dat een en ander gepaard
zal gaan met de opening van de gren
zen om de consumenten de gelegenheid
te geven uit het buitenland in Duits
land zelf boter te importeren.
De boterproduktie in de Bondsrepu
bliek zelf is door de droogte ver onder
de produktie van 1958 gebleven. En zal
dit ook de rest van het jaar blijven zo
als in de meeste andere Westeuropese
landen. Dienovereenkomstig is er spra
ke van een scherpe prijsstijging in
West-Duitsland. De boter, die een paar
weken geleden hier nog 3.40 mark per
pond kostte, kost thans 3.70 mark. Na
de inschrijvingspublikatie van gisteren
kunnen de boterexporteurs thans hun
offertes aan de Westduitse importeurs
bij de aanvragen van deze laatsten voe
gen, waaruit het ministerie van Land
bouw hier een overzicht van de prijssi
tuatie op de diverse botermarkten hoopt
te verkrijgen. Pas daarna wil men on
derzoeken of er bijzondere maatregelen
nodig zijn om de boterpryzen binnen
zekere grenzen te houden. Maar daar
de traditionele boterproducenten Ne
derland en Denemarken al evenzeer te
lijden hebben onder de droogte, komt
ook in deze landen geen normale boter
produktie tot stand en gelooft men niet
dat er een bijzonder grote import uit
deze landen voor West-Duitsland is te
verwachten.
om via V-2-raketten vergelding te krij
gen voor de geallieerde luchtbombarde
menten.
Toen Kammler en zijn bandieten in
Westfalen opdoken, vonden ze andere
vergeldingsobjecten dan Britse steden.
Hij wilde namelijk de dwangarbeiders in
het Roergebied, onder wie vele Russen
die poogden naar het oosten te trekken,
„decimeren"In de dalen rond War
stein hoorde men tegen het einde van
de oorlog dan ook in drie achtereenvol-
gende nachten de schoten van de moord-
pelotons, die 129 mannen, 77 vrouwen
en twee kinderen doodschoten tot de 1
Ferhat Abbas zou
geen verklaring
hebben afgelegd
De Franse eerste minister Michel De-
bré heeft gisteren het aanbod van pre
sident De Gaulle van een „vrede der
dapperen" aan de leiders van de Alge
rijnse opstandelingen officieel her
nieuwd. In een beleidsverklaring waar
mee een debat van drie dagen in de
nationale vergadering werd geopend zei
de Franse premier, dat de nodige in
structies door de regering zijn gegeven
zodat de voorwaarden voor een wapen
stilstand te allen tijde kunnen worden
besproken. Debré verzekerde, dat de
vertegenwoordigers van de opstande
lingen waarborgen zullen krijgen voor
het geval de onderhandelingen over een
wapenstilstand mislukken. Op grond
van deze waarborgen zullen zij vrij naar
hun plaats van herkomst kunnen terug
keren.
De jongste verklaring van de Alge
rijnse premier Ferhat Abbas, waarover
wij gisteren al berichtten, heeft deze
eerste dag der Kamerdebatten vooral
stof tot opgewonden discussies in de
wandelgangen gegeven. Men herinnert
zich dat Abbas in een interview met
het rechts-gaullistische weekblad .Jours
de France' te kennen zou hebben ge
geven dat de middenweg van het bin
nenlandse zelfbestuur, die De Gaulle
voor Algerije wil bewandelen, binnen
twee maanden tot volledige onafhanke
lijkheid zou moeten leiden. Intussen
heeft Abbas deze verklaring weer in
getrokken, terwijl „Jours de France"
volhoudt dat de Algerijnse leider dit
wel degelijk heeft uitgesproken.
In elk geval wordt de publikatie van
dit interview in „Jours de France" in
politieke kringen te Parijs nu wel al
gemeen beschouwd als een zoveelste po
ging van de rechtse extremisten om De
Gaulle weer eens een stok tussen de
wielen te steken.
Dertiende sinds 31 jan. 1958
Het Amerikaanse leger heeft gisteren met succes te Cape Canaveral
een kunstmaan van 41.45 kg. gelanceerd met instrumenten voor zeven
soorten metingen in de ruimte. De satelliet heet officieel „Explo
rer VII" en heeft de vorm van twee met elkaar verbonden afge
knotte kegels. De lengte bedraagt 115 cm. en de grootste doorsnee
90 cm. De baan van de satelliet ligt tussen de 50 gr. noorderbreedte
en 50 gr. zuiderbreedte. De kleinste afstand tot de aarde bedraagt
557 km„ de grootste 1070 km. De satelliet maakt in 101 minuten een
omwenteling om de aarde. Men meent, dat de levensduur ongeveer
20 jaar zal bedragen.
Aan boord bevinden zich twee radiozenders, die na een jaar auto
matisch zullen worden uitgeschakeld, teneinde de gebruikte golflengte
van 108 megacycles nadien weer vrij te krijgen voor andere doel
einden.
De Explorer VII werd gelanceerd met behulp van de viertraps-
raket Juno II, die 60 ton weegt en is opgebouwd uit een Jupiterraket
met drie kleinere trappen. Met een dergelijke raket werd op 3 maart
j.l. met succes de Pionier IV gelanceerd, die in een baan om de zon
kwam. Sinds 31 januari 1958 hebben de Amerikanen nu dertien satel
lieten gelanceerd naar banen om de aarde of de zon.
Zeven doeleinden
Het onderzoek van de nieuwe satelliet
richt zich op de volgende punten:
1. Het stralingsevenwicht. Aan de
beide Polen geeft de aarde meer energie
aan de ruimte terug dan zij van de zon
krygt. Aan de evennaar is het net het
omgekeerde. Men wil nu door middel
van de satelliet deze energie-overdracht
bestuderen.
2. De intensiteit van de ultra-violette
„Lyman-alfastraling". Van dit onder
zoek verwacht men belangrijke gegevens
over de radio-activiteit, geproduceerd
door de uitbarstingen op de zon.
3. Het opsporen van drie categorieën
primaire deeltjes met behulp van een
ionisatiekamer.
4. De frequentie van de kleine me
teoorstenen.
5. De sterkte van de kosmische stralen
in de „gordel" van de krachtige stra
lingszone. Het gaat hier om een gevaar
voor toekomstige ruimtevaarders, op
welk gevaar voor het eerst is gewezen
door de Amerikaanse geleerde James
van Allen.
6. De levensduur en de weerstand
tegen slijtage van de zonnebatterijen.
7. Verschillende temperatuursmetin-
gen.
Prins Bernhard naar
Brazilië
Prins Bernhard zal van 19 tot 27 ok
tober in Brazilië de verschillende neder
zettingen van Nederlandse emigranten
bezoeken.
Deze reeds in februari voorgenomen
bezoeken moesten destijds vervallen door
ongesteldheid van de Prins.
Na het verblyf in Brazilië zal de Prins
vijf dagen naar Peru gaan om op ver
zoek van de Peruviaanse regering en
naar haar mening voor emigranten ge
schikt deel van het land te bezichtigen.
Voorts zal een bezoek worden gebracht
aan Cuzzo de hoofdstad van het Rijk
der Inca's. Via Los Angeles, waar de
Prins een rede zal uitspreken over inter
nationale samenwerking keert Zyne Ko
ninklijke Hoogheid op 4 november in
Nederland terug.
Het vertrek naar Braziüe is bepaald
op maandag, 19 oktober om 12.45 uur
per KLM.
De resultaten van het onderzoek zul
len verstrekt worden aan de landen die
deelnamen aan het Internationaal Geo
fysisch Jaar.
Vanwege de vorm kreeg de satelliet de
bijnaam „Gyroscope" hetgeen niet ten
onrechte is. want hy wentelt snel ter
verhoging van de stabiliteit.
Project Mercury
Het onderzoekcentrum Langley van de
Amerikaanse dienst voor lucht- en
ruimtevaart heeft gisteren bijzonder-
Droogte in Drente
150.000 ha. beschadigd
De provinciale voedselcommissaris van
Drente, de heer Th. Brouwer, heeft me
degedeeld, dat een vierde deel van de
voor landbouw en veeteelt in Drente
gebruikte gronden zeer ernstig door de
droogte is beschadigd. Dat komt neer
op een oppervlakte van 150.000 hectare.
Drente heeft thans vier voedseltrans-
porten gehad, waardoor in totaal 550
ton bietenkoppen werden aangevoerd,
welke hoeveelheid heeft bijgedragen om
de noodtoestand te verlichten, maar
waardoor toch geen oplossing van het
voedselprobleem voor het vee werd ver
kregen. De volgende week zal in Drente
gelijk gemeld de proef beginnen met
het voeren van suikerbieten, waarvoor
de overheid 5000 ton bieten aan de sui-
ke abrikage heeft onttrokken.
Voorts zullen dan veetransporten begin
nen uit de noodgebieden naar de gebie
den, waar de veehouders zich bereid
hebben verklaard z.g. Jogieskoeien" op
te nemen, Vooral in het voormalig
Zeeuwse rampgebied met name op
Scheuwen-Duiveland, dat na de ramp
van 1953 hulp van de Drentse boeren
heeft gehad schijnt hiervoor grote be
langstelling te bestaan. Ook op Goeree-
Overflakkee is inmiddels ruimte gevon
den voor 120 stuks jongvee.
Vastgesteld is, dat Drente het zwaarst
getroffen droogtegebied is. Er is een
iandbouwnoodfonds Drente ingesteld, dat
een rekening heeft geopend bij de
Coöperatieve Boerenleenbank, Klooster
veen, Assen, waar bijdragen kunnen wor
den gestort onder nummer 824.247.
heden meegedeeld over de tocht van de
eerste Amerikaanse ruimtevaarder.
De pionier zal in een „Mercury"-
satelliet driemaal om de aarde wente
len op een hoogte van 160 kilometer.
De satelliet zal na viereneenhalf uur
in de omgeving van de Bahama-
eilanden in de Atlantische Oceaan,
niet zover van Cape Canaveral, naar
de aarde terugkeren.
Zoals bekend is, zijn er zeven Ame
rikaanse kandidaten voor de eerste
ruimtevaart.
Mager maar gezond
Vaino Johannes Kilpinen, die op 18
mei 1921 op de boerderij van zijn ouders
in Renko verscheen met de mededeling,
dat hij uit het Finse leger was gedeser
teerd, is thans eindelijk te voorschijn
gekomen van de vliering in de schuur
achter de boerderij. Zijn desertie is ver
jaard. Het eerste dat hij deed was bij de
burgerlijke stand meedelen dat hij nog
leefde.
Kilpinen, die thans 58 jaar is, deser
teerde op 18 mei 1921 in Udenmaa, waar
men hem had ingedeeld by de cavalerie.
Hij had een hekel aan paarden, kon er
niet mee omgaan en had enkele malen
overplaatsing gevraagd naar de infan
terie. Teneinde raad besloot hij te deser
teren.
Over zijn reis naar huis, die een
bedeltocht in gevonden kleren is ge
weest, deed hij een week en thuis ver
stopte hij zich in de sauna, waar zijn
ouders, alsmede een broer en een
zuster, hem verzorgden. Later betrok hy
de zolder van de grote schuur achter de
boerderij.
Door een scheur in de muur heeft hij
in 1939 zijn vader zien begraven, en vyf
jaar later zijn moeder ook zien wegdra
gen. Sindsdien zijn Lauri, zijn broer en
Elli, zijn zuster de enige contacten ge
weest die hij had. „Het was eenzaam,
maar ik vind het net zo vreemd weer
terug te zijn onder de mensen", zei
Kilpinen.
Hy heeft zichzelf lezen en schrijven
geleerd en was door het lezen van kran
ten vrij goed bij. Alleen had hij nog
ndoit een auto of een radiotoestel ge
zien. Daarentegen wist hij wel wat een
raket is en hoe die werkt.
In 1930 werd hij als „vermist, vermoe
delijk „overleden" in de burgerlijke stand
van Renko genoteerd. Dat moet nu
worden veranderd.
Kilpinen was mager maar gezond. Zijn
gebit is slecht en hij heeft last van
reumatiek, maar verder heeft zijn onder
duikperiode van 38 jaar hem geen
nadelige gevolgen bezorgd.
Advertentip*
een edele drank
vol sfeer
vol vrolijkheid
per 3 flessen voordeliger
Minister Luns te Caracas
De Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns,
heeft gisteren op het vliegveld van Ca
racas een tussenlanding gemaakt op weg
van de V.S. naar Suriname. De minister
zal te Paramaribo spreken met de mi
nister-presidenten van de Nederlandse
Antillen en Suriname en de Nederlandse
ambassadeurs in de Latyns-Amerikaanse
Republieken.
Minister Luns zei dat de conferentie
te Paramaribo alle aspecten van de be
trekkingen tussen Nederland en de La
tijns-Amerikaanse landen zal behande
len.
Een vertegenwoordiger van het Vene
zolaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeeft minister Luns op het
vliegveld van Caracas begroet.
3 Hessen
norm. pr.
3 Hessen
spec. pr.
Cötes de provence
rouge et blanc
5.58
5.35
Mascara
vin rouge d' Algerie
7.80
5.95
Entre-deux-mers blanc
7.80
6.95
Chateau puyfromage
rouge 1953
13.35
11.95
Rose d' anjou
12.75
10.95
Chateauneuf du pape
rouge 1955
15.75
13.95
Piesporter michelsberg
1955
14.25
11.95
Riesling pétillant
(Perlwein)
10.05
9.05
Sherry xander
amontillado fino en pale dry
12.75
11.45
Porto douro
red and white,
13.50
12.25
Statiegeld is niet'inbegrepen!
Al deze wijnen zijn verkrijgbaar In onze speciale
Wijn-afdeling (souterrain, naast Bureau Inlichtingen)
VROOM DREESMANN
LEIDEN
(Speciale berichtgeving)
„Elf jaar nadat de eerste zelfbedieningswinkel geopend werd, telt Nederland
1200 van dergelijke zaken en nog steeds nemen aantal en verscheidenheid snel
toe: kruideniers en groentezaken, maar ook slagerijen, tjzerwarenwinkel, con
fectiezaken en zelfs al scooterbedrijven op de kermis"
Dat constateerde de heer C. van Woerkom, bestuurslid van de Vereniging van
Zelfbedieningsbedrijven, gisteren bij de opening van de tentoonstelling die drie
dagen in het Utrechtse Jaarbeursgebouw op het Vredenburg gehouden wordt en
die een beeld geeft van de nieuwste apparatuur die voor zelfbedieningszaken
op de markt is.
Maar behalve aan de praktische kant
van de moderne winkelmethoden be
steedt de vereniging ook aandacht aan
de wetenschappelijke kant. Dat gebeurt
door middel van een driedaags congres
met vele redevoeringen.
Prof. dr. L. H. Klaassen, hoogleraar
aan de Economische Hogeschool te Rot
terdam, besprak de ontwikkeling van de
vraag naar consumptiegoederen. Hij
voorzag een goede toekomst voor luxe
goederen, waarvan de duurzame" con
sumptiegoederen een belangrijk deel uit
maken. en een minder goede toekomst
voor de zgn. inferieure goederen als
roggebrood, aardappelen, kool, magere
kaas en tot op zekere hoogte margarine.
Als oorzaken voor deze ontwikkeling
noemde hij de toenemende welvaart, de
gelijkmatiger wordende inkomensverde
ling en de veranderende samenstelling
van de bevolking, nog gestimuleerd dooi
de toeneming van het verschijnsel:
„werkende vrouw" en de uitbreiding van
de sociale verzekeringen.
Vier motieven leiden de huisvrouw
naar de zelfbedieningswinkel, zei de heer
F. H. van der Werff, directeur van een
Gronings zelfbedieningsbedrijf, in een
verhandeling over de gedragingen van
de huisvrouw.
Zij staat zich niet meer wachtend te
vervelen. Zij wordt als „volwassen" be
schouwd, in tegenstelling tot de bedie
ningswinkel waar de eenvoudigste din
gen door anderen moeten worden aan
gereikt. Zij verklaart haar leef- en eet
gewoonten met graag.
In de vierde plaats speelt de prijs een
rol.
In tegenstelling tot wat veel huis
vrouwen als eerste motief noemen,
gelooft de heer Van der Werff, niet
dat de tijdbesparende factor een rol
speelt. De gemiddelde Nederlandse
huisvrouw is 's morgens bij het win
kelen anders ingesteld dan 's middags,
's Ochtends zit zij nog volop in de
jacht haar gezin de dag in te helpen.
Zij regelt en beslist, heeft haast,
's Middags is haar interesse anders.
Zij heeft meer tijd en is kritisch in
gesteld. Vaak komt ze in gezelschap
en de nadruk ligt op de gezelligheid.
Over winkeldiefstallen zei de heer Van
der Werff, dat meest dames tussen 40
en 50 jaar worden betrapt.
Motieven zijn nooit te geven, maar
noodzaak komt volgens uitlatingen bijna
niet voor. Opvallend is dat jeugddiefstal
sterk afneemt, waarschijnlijk doordat
de jeugd al vertrouwd raakt met de
koopgewoonten.
Mevrouw dr. Mary ZeldenrustNoor-
danus, directrice van het Instituut voor
psychologisch markt- en motieven on
derzoek te Rotterdam, sprak over de be
tekenis en ontwikkeling van de con
sumptie en koopgewoonten van het
publiek. Zij concludeert o.mdat het
veranderende contact tussen klant
Paumgartner president
Festspiele Salzburg
Nadat baron Puthon als president
van het Salzburgse Festival in de af
gelopen zomer was afgetreden, heeft
men twee maanden lang gezocht naar
een opvolger. Eerst werd Hermann
Juch, van de „Rheinische Oper" aan
gezocht, doch nadat deze het aanbod
had afgeslagen heeft het curatorium
nu prof. Bernhard Paumgartner, de
directeur van het „Mozarteum" te
Salzburg, uitgenodigd om als opvol
ger van Puthon op te treden. Paum
gartner is hierop ingegaan en heeft
zelfs verklaard, dat hij deze functie
zonder honorarium zal willen uit
oefenen.
Jarenlang is hij een van de leidende
figuren geweest van het Festival te
Salzburg waarvoor hij o.a. de bekende
Mozart-ma'tinees verzorgde. Hij is te
vens in de internationale muziekwereld
bekend door zijn publikaties over Mo
zart en vooral door de opname van het
gehele oeuvre van Mozart op langspeel
platen. Paumgartner zal zich nu moeten
belasten met de economische en tech
nische leiding van het Festival ten
koste van zijn artistiek werk, maar de
Mozart-serenades en matinees zal hij
ook in de toekomst blijven verzorgen,
terwijl hij tevens aan het hoofd zal
blijven van het conservatorium te Salz
burg.
Pleegde tandarts strafbaar
feit
(Van onze Zeeuwse correspondent)
De voorzitter van de Centrale Zieken
fondsraad heeft bij de officier van
Justitie te Middelburg een klacht inge
diend tegen een tandarts te Midlelburg,
met het verzoek te willen nagaan of deze
een strafbaar feit gepleegd heeft. De
betrokken tandarts zou by een drietal
Ziekenfondsen in Zeeland bedraeen
hebben gedeclareerd voor tandheelkun
dige hulp. die hy in werkelijkheid niet
had verleend. Eovendien zou hij van
winkelier tot voordeel heeft, dat men een aantal verplicht-verzekerden te
zich vrijer voelt in de keuze van artike
len. „Aansmeren" komt niet meer voor,
maar evenmin wordt men door de win
kelier die in de toonbankzaak als
autoriteit wordt gezien beschermd
tegen Impuls-aankopen.
hoge bybetalingen hebben gevorderd.
De voorzitter van de Centrale Zieken
fondsraad verzoekt de officier van
Justitie thans na te gaah, in hoeverre
hier grond bestaat voor een strafver
volging.
binnenvering
vanaf f 79.-
