Louis van Gasteren (53 jaar toneel)
nam afscheid van zijn vrienden
Westduitse vlucht voor
fiscus
naar
licmo
„Een groot acteurbescheiden
man en een geliefd mens
ABDIJSIROOP
Duitser zou in Nederland een
landgenoot hebben vermoord
Wespen-perikelen in Noordivijk
Lijdt niet langer
HERDENKING
ORANJEHOTEL
MAANDAG 12 OKTOBEE 1959
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Een langdurig applaus, dat aanzwol tot een ovatie, klonk zaterdagmiddag op
in de foyer van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Het was bestemd voor de
man, voor wie in dit huis-op-het-plein veertig jaar lang is geapplaudisseerd, de
man, die na 53 jaar het Nederlandse toneel te hebben gediend als een van onze
grootste acteurs afscheid kwam nemen: Louis van Gasteren. Hij wenste dat
afscheid niet in een speciale voorstelling met een speciale rol.
„In zo'n zaal blijft de orkestbak als een diepe kloof tussen jezelf en je vrien
den daarachter". Hij wilde een intieme bijeenkomst met die vrienden.
„Ik kan dan tenminste zeggen: zij die gekomen zijn, zijn voor mij gekomen".
Ze waren allemaal gekomen. Want dat ovationele applaus kwam van de handen
van Fie Carelsen en Magda Janssens, van Albert van Dalsum en Marie Hamel,
van Ank van der Moer en Ko van Dijk en Mary Dresselhuys en tal van andere
sterren uit de carrière van Van Gasteren. Een carrière van 53 lange jaren, waarin
Louis van Gasteren ruim 400 rollen heeft vertolkt. Veertig jaar hiervan speelde
hij in de hoofdstedelijke Stadsschouwburg. De laatste 26 jaar als vaste bespeler.
Hier groeide deze in Rotterdam geboren acteur tot een groot toneelspeler, die
zich nauw met Amsterdam verbonden voelde. „In „'t Huis" kan ik me breed
uiten".
Hier klonk zijn stem als een bronzen
klok in de rollen van opvoeder ln „Elec-
tra", als de dokter in „De drie zusters",
als de op de band opgenomen stem van
de rechter in „De twaalf gezworenen".
Een groot acteur, een bescheiden man,
een geliefd mens. „Jullie hebben van
mijn afscheid een feest gemaakt", zei hij
zaterdag, toen hij met zjjn charmante
vrouw op een met bloemen versierd po
dium de golf van vriendelijke speeches
over zich heen had laten komen. Uw
stem is een begrip geworden bij het Ne
derlands Toneel, meende het hoofd van
de afdeling kunsten van het ministerie
van O. K. en W.. dr. J. Hulsker. „U
bent nooit een rolzegger geweest, maar
een Woordvoerder, want ieder woord
behield in Uw vertolkingen de diepere
zin. „Dr. Hulsker gaf uitdrukking aan
de grote erkentelijkheid, die de Rijks
overheid heeft voor hetgeen de heer Van
Gasteren voor het Nederlands toneel
heeft gedaan. Hij overhandigde hem
tenslotte een enveloppe met inhoud.
Mr. A. de Roos, de Amsterdamse wet
houder voor Kunstzaken, zei: „U was
niet alleen een speler, maar ook een be
schouwer. U hebt over het toneel nage
dacht en Uw mening erover niet onder
stoelen of banken gestoken. Dit heeft
ons toneel voor verstarring behoed". De
wethouder verklaarde, dat het gemeen
tebestuur van Amsterdam had besloten
een stukje zorg van de „zorgen-voor-de-
oude-dag" van de heer Van Gasteren
over te nemen.
Namens het Stichtingsbestuur van de
Nederlandse Comedie sprak mr. H. Boe
kei. Hij gaf uiting aan de grote erkente
lijkheid van het bestuur voor de wijze,
waarop de heer Van Gasteren zijn taak
als acteur had opgevat en bood hem
bloemen aan.
Goed en lief
„Je bent een groot kunstenaar, maar
ook ontzettend goed en lief. Je bent een
perfect mens, vol liefde voor het leven
en de mensen. Royaards heeft eens ge
zegd talent is belangrijk, maar karakter
is belanrijker. Jij, beste Lou, hebt ze
beide", aldus Johan de Meester, een van
de drie directeuren van de Ned. Come
die, die bloemen aanbood alsmede het
geschenk, dat Van Gasterens vrienden
hem hadden toegedacht: een reis naar
Spanje. De heer De Meester zei voorts
nog: „Jij bent zo scherp en zo intelli
gent, dat je nooit ouderwets zult wor
den en je beschikt over zoveel humor,
dat je nooit oud zult worden".
Namens de Nederlandse theaterdirec
teuren sprak de heer H. van Deinum,
directeur van de Haarlemse Schouw
burg. Hij prees de nauwgezetheid, waar
mee Van Gasteren zijn taak altijd ver
vulde. Van Gasteren zei hierover even
later: „Wat je doet moet goed zijn. Een
voorstelling in Heerlen moet net zo goed
zijn als de première in Amsterdam. Het
publiek dat ervoor betaalt, heeft daar
recht op. „De schouwburgdirecteuren
zagen Van Gasteren altijd graag komen.
De heer Van Deinum zei hierover on
der meer: „Wü krijgen nogal eens klach
ten van mensen, die sommige acteurs
niet kunnen verstaan. Maar U bent al
tijd verstaanbaar geweest voor iedereen"
De directeur van de Stadsschouwburg,
de heer Evert Smit, bood de heer Van
Gasteren nog een aanvulling aan op
het geschenk van zijn vrienden. „Wij
zullen U zeer missen", zei hij. Acteur
Fred Sterneberg. voorzitter van de Ned.
Ver. van Toneelspelers, meende, dat Van
Gasteren zijn carrière op waardige wijze
had besloten. „Als leraar van de toneel
school heb je altijd met bezetenheid en
liefde je overtuigingen aan de leerlin
gen overgedragen".
Fie Carelsen herinnerde eraan, dat zij
in 1905 tegelijk met Louis van Gasteren
toelatingsexamen voor de toneelschool
had gedaan. „Wat zag ik toen tegen je
„Jo bent een van Nederlands grootste
karakterspelers geweest", zei Albert van
Dalsum, die hem een geschilderde studie
uit Spanje aanbood. „Je hebt je roeping
als een groot mens volbracht".
Nog een toekomst
Ton Lutz, directeur van Het Rotter
dams Toneel, die zichzelf een „snotneus
collega" noemde, gaf uiting aan zijn
grote erkentelijkheid en daarna nam
Louis van Gasteren zelf het woord:
„Lieve mensen, ik ben beduusd. Het is
allemaal te overweldigend om aan mijn
gevoelens uitdrukking te kunnen geven.
Ik heb een buitengewoon rijk leven ge
had. Als ik de rekening van m'n leven
opmaak, kan ik zeer tevreden zijn. Bo
vendien heb ik nog het gevoel, dat ik
nog een toekomst voor me heb".
Na te hebben betoogd veel dank ver
schuldigd te zijn .aan zijn vrouw, die
hem altijd heeft geïnspireerd, richtte hij
het woord speciaal tot de jongeren:
„Kijk niet te veel in de spiegel, maar
kijk in de wereld. Neem alles in je op en
geeft het door. Geef je goed rekenschap
van de strekking van het stuk, waarin
je een rol vervult. Denk er altijd aan,
dat je een publiek bezit bent, en dat je
de dien&ar bent van de oudste en mooi
ste kunst, die er is". Verklarende, dat
hij vervuld was van een gelukzalig ge
voel, besloot hij het officiële deel van
de afscheidsreceptie met de woorden:
„Ik heb gezegd. Het défilé kan begin
nen
De 23 genezende bestanddelen
in de vertrouwde fles Abdijsi
roop (Akker-siroop) jagen die
gevaarlijke griephoest weg uit
uw gezin.
Dalai Lama teleurgesteld
Gyalo Thondoep, een broer van de
DaJlai Lama van Tibet, heeft in een
vraaggesprek met de New York Times
verklaard, dat de geestelijke leider van
Tibet en 'hij teleurgesteld zijn over de
Aziatische tegenzin om hen te helpen.
Hij schreef deze houding van de Azia
tische landen toe aan vrees en gebrek
aan begrip.
Thondoep noemde de behandeling van
de kwestie-Tibet door de Ver. Naties
een kwestie van leven of dood voor zijn
volk.
Meisje stal 15.000 mark, hetgeen leidde
tot een drama met een drietal doden
(Van onze correspondent in Bonn)
In het Roergebied deed gisteren het hardnekkige gerucht de ronde dat de
25-jarige Duitse radiohandelaar Heinz Monshausen vrijdag of zaterdag j.l. zijn
voormalige vriend, de vertegenwoordiger Hans Georg Fiecken (40 jaar), in
Nederland heeft vermoord. Monshausen maakte zaterdagavond laat te Emmerik
vlak over de Duits-Nederlandse grens in de sneltrein F-108 AmsterdamBasel
Rome een einde aan zijn eigen leven, toen de grenspolitie zijn paspoort con
troleerde.
Tal van raadsels
Met deze zelfmoord sloot Monshausen
de kring om een drama, dat op 2 oktober
te Leichlingen nabij Keulen was begon-
„Zij is de belangrijkste figuur in
mijn leven' zei Louis van Gasteren
bij zijn afscheidwaarop hij zijn
echtgenote omhelsde.
op, want jij droeg al een lange broek".
Zij roemde zijn hoogstaande karakter.
„Jij bent altijd een groot mens en voor
mij een groot vriend gebleven".
De familie Van Beelen aan de De
la Bassecour Caanstraat te Noord-
wijk beleefde dezer dagen een ste
kelig avontuur.
In een der slaapkamers van de
woning hoorde men de laatste tijd
een intens gezoem en toen er gaan
deweg ook een gele plek op het pla
fond verscheenwilde een der huis
genoten toch wél eens weten ivat er
eigenlijk aan de hand was. Een
lichte druk deed de plafondsubstan
tie plotseling verpulveren en toen
had je hettientallen, honderden, ja
duizenden wespen, waaronder kan
jers, zwermden de kamer binnen, die
in allerijl werd ontruimd.
Goede raad ivas duur, dat wil zeg
gen, het kostte enkele zakken DDT
om de venijnige indringers te gaan
bekampen.
In leer gehuld, trachtte een der
bewoners, steeds DDT stuivend,
voet voor voet het verloren terrein
op de wespen te herwinnen, maar
hun reserves schenen onuitputtelijk.
Bij massa's vielen ze bewelmd neer,
doch nieuwe golven kwaadaardig
zoemende insecten kwamen uit het
gat te voorschijn.
Ten einde raad werd besloten de
hulp van de politie in te roepen.
Maar ook voor Hermandad bleek
dezq huisvredebreuk in de meest let
terlijke betekenis van het ivoord, een
moeilijk probleem, daar alle door de
ivet voorgeschreven vorderingen na
tuurlijk geen effect zouden opleve
ren, evenmin als een actie met pis
tool of gummistok. De brigadier
zocht daarom zijn heil in de tactiek
en adviseerde het betrokken pla
fondgedeelte te verwijderen. Een
volledig wespennest tuimelde nu
naar beneden, ivaar het keurig op
een laken werd opgevangen en in
een teil met water gedeponeerd.
Waarschijnlijk heeft de kolonie
zich door een gaatje bij de dakgoot
toegang tot de ruimte boven het pla
fond verschaft. Dat het een ravage
ivas in de met wespen bedekte en
met DDT-poeder besneeuwde kamer,
laat zich indenken. Het was reeds
middernacht toen de stofzuiger als
een vraatzuchtigslurpend monster
zich vulde met wespenlijken.
Abstracte schilderijen
en tekeningen vermist
Twee jonge Haagse kunstenaars, Aat
Verhoog en Gerard Verdijk, missen
sinds vrijdagochtend zes abstracte schil
derijen en tien dito tekeningen, waar
mee zij hadden willen meedingen naar
het Koninklijk subsidie. Zij hadden
kunstwerken, die zij per auto naar de
jury in Amsterdam hadden willen bren
gen. even neergezet voor de woning van
Verhoogs schoonvader, op de hoek van
de Willem de Zwijgerlaan en de Van
der Eyndestraat in Den Haag. Dat
..even" was voor een nog onbekende
voorbijganger lang genoeg om de hele
verzameling mee te nemen.
De Haagse recherche probeert de man
op te sporen en achter diens motieven
en identitieit te komen.
nen. Op die dag stuurde een handelszaak
daar de 16-jarige typiste Margarethe
Rührig met een envelop inhoudende
14.496 mark aan bankbiljetten en circa
2500 mark aan cheques, naar een spaar
bank. Het meisje vluchtte evenwel met
het geld of werd tot de vlucht aangezet
door, naar men aanneemt, Fiecken, die
in ieder geval het geld „overnam" en
Margarethe Rührig zonder een pfennig
op zak bjj een vriendin van hem te
KeulenDünnwald bracht. Daar heeft
het meisje vijf dagen lang vertoefd, tot
de politie haar bijna op het spoor was
gekomen. Fiecken rook toen onraad en
haalde haar uit Dünnwald, zogenaamd
om haar naar een ander adres te bren
gen. De politie heeft gegronde redenen
om aan te nemen, dat de man het meisje
ergens in een bos met een schep heeft
vermoord en haar vervolgens heeft be
graven.
Wilde rit
Want in de nacht van woensdag op
donderdag j.l. wilde een politiepatrouille
een auto controleren, die later de wagen
van Fiecken bleek te zijn. Fiecken
stoorde zich niet aan het stopsignaal en
reed de patrouille in razende vaart voor
bij. Hij verliet zijn auto na een paar
kilometer door de politie achtervolgd te
zijn en moet te voet de bossen zijn in
gevlucht. In Fleckens wagen vond de
politie diezelfde nacht een spiksplinter
nieuwe schep waaraan bloed kleefde en
die vol aardkluiten zat. De conclusie lag,
teen men de trieste film tot in Keulen-
Dünnwald had teruggedraaid en wist,
dat Fiecken het meisje had meegeno
men, voor de hand: de man heeft de
1'6-jarige Margarethe vermoord en het
geld bij zich gestoken. Fiecken zocht
donderdagmorgen en daarmee zou hij
zijn eigen doodvonnis tekenen, contact
met zijn collega Monshausen.
Verblijf in Zandvoort
Volgens de in Düsseldorf en Keulen
gemaakte reconstructie zou Monshausen
Fiecken het geld of wat daarvan over
was op de een af andere wijze hebben
ontfutseld. In dit verband worden twee
theorieën verkondigd. De eerste zegt, dat
Monshausen in zijn eigen auto tezamen
met Fiecken naar Nederland is gereden.
Fiecken had eerst in Keulen een volks
wagen gehuurd en is daarmee ergens
tussen Oldenburg en Rastatt gereden
om Monshausen te ontmoeten. Tussen
dit ontmoetingspunt en Zandvoort zou
Monshausen Fiecken hebben vermoord.
De tweede veronderstelling zegt, dat
Monshausen in zijn eigen auto en
Fiecken in de gehuurde volkswagen
naar Nederland zijn gereden. In ons
land zou Fiecken door zijn collega
„onschadelijk zijn gemaakt".
In beide gevallen zou het noodzakelijk
zijn, dat de Duitse politie haar Neder
landse collega's zou moeten hebben
ingeschakeld en zeker zou de vraag moe
ten worden bekeken, waar Monschausen
Chinees-Indonesisch
communiqué
Het probleem der Chinezen
Na de besprekingen die de Indones!*
sche minister van Buitenlandse Zaken
Soebandrio te Peking heeft gevoerd, is
eien communiqué uitgegeven, dat door
hem en de communistisch-Chinese vice-
premier Tsjen Ji is ondertekend.
Hierin wordt verklaard, dat Formosa
bij de Chinese Volksrepubliek moet ko
men en Ned. Nieuw-Guinea bij Indo
nesië.
Soebandrio verklaart erin, dat com
munistisch China tot de V.N. moet wor
den toegelaten. Hij en Tsjen Ji zijn de
mening toegedaan, dat de betrekkingen
tussen de Afrikaanse en Aziatische lan
den gebaseerd moeten zijn op de richt
lijnen, zoals die op de conferentie van
Bandoeng werden opgesteld.
Tenslotte wordt met voldoening ge-
wag gemaakt van de besprekingen tus
sen president Eisenhower en de Russi- j
sche premier Kroesjtsjef. De onderteke.
naren geven uiting aan de hoop, dat de j
komende topconferentie een vreedzame!
internationale samenleving zal bevor
deren.
Ook wordt er in het communiqué de
nadruk op gelegd dat de rechten en be
langen van de Chinese burgers in Indo
nesië zullen worden geëerbiedigd en dat
de economische hulpbronnen van deze
Chinezen nog een nuttige rol bij de eco
nomische ontwikkeling van Indonesië
zullen spelen. Beide ministers namen
kennis van het feit, dat bij de stappen
ter bevordering van de economie en de
stabiliteit in Indonesië, de economische
positie van de Chinese burgers zou kun
nen worden aangetast. Gezegd werd,
dat getracht moet worden op de juiste
wijze een oplossing te vinden, die hun
rechten en belangen eerbiedigt.
Het vraagstuk van de Chinese bur
gers in Indonesië was het belangrijkste
onderwerp van bespreking.
Minister Tsjen Ji heeft een uitnodi
ging aanvaard om zo spoedig mogelijk
Indonesië te bezoeken.
Minister Soebandrio is gisteren uit
Peking vertrokken. Hij zal via Tokio
naar Manilla reizen, vanwaar hij eüid
oktober naar Djakarta zal terugkeren.
Nederlandse schenking voor
Japanse nood
De Nederlandse regering heeft H.M.'s
ambassadeur te Tokio gemachtigd an
derhalf miljoen yen ter beschiiking van
de Japanse regering te stellen, ter le
niging van de nood ontstaan door een
wervelstorm, waarbij vele mensenlevens
verloren gingen.
(Advertentie)
door reumatiek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen. Neemt Togal, dat
verdrijft in al die gevallen snel en
afdoende de pijnen. Togal baat
waar andere middelen falen. Zui
vert de nieren, is onschadelijk
voor hart en maag. Bij apotheek
en drogist f 055, f 2.40, f 8.
heeft gelogeerd, want de man is per
trein na een kort verblijf te Zandvoort,
waar hij zich nieuw in de kleren heeft
gestoken en een koffer heeft gekocht,
naar Emmerik gegaan. Intussen staat
de Westduitse politie nog voor een raad
sel. Zij heeft Monshausen, (zij het niet
meer levend); zij heeft 11.045 mark van
het totaal van bijna 14.500 mark; dat
bedrag had Monshausen namelijk op zak.
Het feit, dat hij het geld bij zich had
en zich een kogel door het hoofd schoot
is voldoende voor de houdbaarheid van
de stelling, dat Monshausen Fiecken
heeft vermoord om de wille van het
geld. Maar de politie weet niet waar
Margarethe Rührig, waar Hans Georg
Fiecken, waar de door Fiecken gehumde
Volkswagen zijn. Monshausens auto is
wel in Duitsland gevonden; de zaak
wordt nog ingewikkelder, in het bijzon
der voor de Keulse politie, nu bekend is
geworden dat het meisje bevriend was
met Monshausen maar vijf dagen lang
met de veel oudere Fiecken is opgetrok
ken.
In de strafgevangenis te Scheveningen
hebben zaterdagmorgen weer vele hon
derden oud-verzetslieden en nabestaan
den van hen, die in de bezettingstijd van
hieruit naar de executieplaats geleid
werden hun jaarlijkse gang gemaakt
naar cel 601, de „dodencel" uit de jaren,
waarin deze gevangenis de erenaam
„Oranjehotel" kreeg en langs het mo
nument aan de buitenzijde van de ge
vangenis. Voor de aanvang van het
défilé kwamen de reünisten bijeen op de
binnenplaats, waar de voorzitter van de
Stichting Oranjehotel, prof. mr. R. P.
Cleveringa, die de woorden aanhaalde
die prof. Den Boer heeft gesproken in
de Pieterskerk te Leiden; De doden van
het verzet hebben hun leven niet gege
ven om herdacht te worden, maar voor
iets hogers, dat blijvende herdenking
rechtvaardigt".
„Gedenk niet wat onze voorgangers
uit 1940 geleden hebben, maar wat zij
gedaan hebben met hun leven als inzet",
zo ging prof. Cleveringa verder. De
kleine zielen, de zelfzuchtigen, kunnen
het verzet herleiden tot een beeld van
avontuurlijke vernieling, maar zij liegen
dan tastbaar over de ethiek van het ver
zet. Slechts wie het verzet beschouwt
met inachtneming van zijn drijfveren,
beschouwt het op de juiste wijze. Zin en
reden van het verzet moeten steeds weer
worden ingeprent aan hen die, na ons
komen, meende spreker en boven gele
den jammer en ellende moeten wij wil
len uitstijgen naar de toppen van ziele-
hoogte van wat de doden deden, opdat
bevrijding uit de zinsverwarring moge
lijk wordt.
In de „dodencel" werd namens Prinses
Wilhelmina een krans gelegd, bij het
monument namens Koningin Juliana en
Prins Bernhard door de hofmaarschalk,
luitenant kolonel vlieger mr. R. van
Zinnicq Bergmann. In het begin van zijn
rede las prof. Cleveringa een telegram
voor van Prinses Beatrix.
's Middags werd de jaarlijkse reünie in
de grote zaal van het Kurhaus gehouden.
Onder de aanwezigen waren de voorzitter
van de Eerste Kamer, mr. Jonkman, de
minister van Binnenlandse Zaken en
mevrouw Toxopeus. De bijeenkomst
stond onder leiding van prof. Cleveringa,
die de sprekers inleidde: prof. mr. P. S.
Gerbrandy, minister van Staat en ds. A.
C. D. van den Bosch, Ned. herv. predi
kant te Ginniken. De secretaresse van
de Stichting Oranjehotel, mej. M. Th. C.
van der Ent sprak een inleiding tot een
film over erekerkhoven van de oorlogs
gravenstichting. Mevrouw Nelly Wage
naar vergastte de aanwezigen op pia-
nosoli en mevrouw Hansje van Gent
droeg de epiloog uit .Het Bittere Kruid"
van Marga Minco voor.
In de strafgevangenis te Schevenin
gen hebben zaterdag weer vele
honderden oud-verzetslieden en na
bestaanden van hen, die in de be
zettingstijd van hieruit naar de
executieplaats werden geleid, hun
jaarlijkse gang gemaakt langs cel
601, of dodencel.
Reizen Hr. Ms. Amsterdam
en Hr. Ms. Overijssel
Hr. Ms. jager „Amsterdam" zal op de
uitreis naar Ned. Nieuw-Guinea de vol
gende havens aandoen: Gibraltar 12
oktober, Palermo 14/17 oktober. Bei-
roeth 20-23 oktober. Port Said 23/24 ok
tober. Aden 28 oktober, Colombo 4 no
vember. FYemantle 14/17 november en
Port Dairwin 22/25 november. Hr. Ms.
„Amsterdam" wordt op 29 november in
Biak verwacht.
De thuisreis van Hr. Ms. „Overijssel",
die op 6 november uit Biak vertrekt,
zal geschieden via de volgende havens:
Singapore 13/14 november, Bombay
21/25 november. Aden 1 december. Pi
raeus 7/10 december en Valencia 14/17
december. Dit schip zal op 22 december
in Den Helder terugkeren.
(Van onze correspondent
te Bonn)
Filmsterren met klin
kende namen uit de West
duitse Bondsrepubliek, als
Romy Schneider, Nadja
Tiller en Karlheinz Böhm
en „captains of industry"
uit het gebied tussen Roer
Neckar zijn uit West-
Duitsland geëmigreerd
naar een zuidelijker land.
Zij allen, alsmede menig
gepensioneerde „General-
director" van grote onder
nemingen, hebben de
voorkeur gegeven aan het
Zwitserse kanton Ticino,
waar de fiscus heel wat
soepeler is dan die te
Bonn. In dat Ticino met
beroemde namen als Lago
Maggiore, Lugano, Bel-
linzona en Ascona hebben
deze dames en heren
fraaie villa's laten bou
wen daarmee het begin
gemaakt van wat men
thans te Bonn en in Tici
no bepaald overdreven
„de Germanisering" van
Zuid-Zwitserland noemt.
Officieel speelt dit stuk
binnenkort in de Bonds
dag te Bonn. Het SPD-
Bondsdaglid Priebe deel
de nl. dezer dagen mee,
dat hij de regering bin
nenkort tijdens het vra
genuurtje een vraag zal
stellen over de „belasting-
vlucht" van enige rijke
lieden, die men hier
„Grossverdiener" noemt.
Er zijn Westduitsers, zegt
Priebe, die de benen ne
men naar Ticino in Zuid-
Zwitserland of naar
Liechtenstein om het geld
dat zij in de Bondsrepu
bliek verdienen, veilig te
stellen. Is het juist, aldus
Priebe. dat een belasting
plichtige. die in de Bonds
republiek van 'n jaarlijks
inkomen van 300.000 mar
ken een belasting van
180.000 marken moet be
talen, doch in Ticino
slechts 45.000 mark?
Filmsterren, die tegen
woordig üi de Bondsrepu
bliek drie ton verdienen,
winnen aldus door een
simpele verhuizing naar
Ticino per jaar aan be
lastinggelden de lieve som
van 135.000 marken.
In de Westduitse pers
heeft men zich met dit
probleem reeds enkele
maanden bezig gehouden.
Men heeft er aan herin
nerd, dat reeds de indus
trieel Thyssen en de
schrijvers Herman Hesse,
Remarque en Brecht zich
voor de oorlog in Ticino
hebben gevestigd. Toen
praatte niemand erover.
Maar thans, zo berichtte
een correspondent van
„Die Welt" uit Lugano,
gaan de Duitse vestigin
gen gepaard met 'n enor
me grondspeculatie en met
onrust onder de intellec
tuelen in Ticino! De
grondspeculatie is een ge
volg van het feit dat film
sterren en industriëlen uit
het na-oorlogse Duits
land hier luxueuze villa's
neerzetten op voor de
Zuidzwitsers onmogelijke
plaatsen: boven op rotsen,
langs zonderlinge hellin
gen e.d. Dat leidde ertoe,
dat allerlei Zwitsers in Ti
cino grond gingen kopen,
in de hoop die later tegen
een flinke prijs aan Duit
sers te kunnen doorverko
pen.
Waar men vroeger voor
een vierkante meter grond
een paar Zwitserse fran
ken neertelde daar moet
nen thans 50 tot 100 fran
ken voor betalen! Kort
om. er heerst een echte
speculatie in Ticino. Spe
culatie onder de Zwitsers,
rwr*
die de Duitsers later zul
len hebben te betalen.
Die Duitsers hebben in
dat Ticino een goede
naam: zij betalen direct,
ze houden zich koest. Ze
wonen hoog boven de
dorpjes en zijn alleen ge
ïnteresseerd in hun tele
foon, hun eigen zwembad
en waterleidingbuizen.
Maar ze zouden daarbij
één fout begaan, ze ver
tikken het Italiaans te le
ren! En Italiaans is de
taal van Ticino. Vandaar
de ongerustheid der in
tellectuelen van Lugano,
Bellinzona en Ancona.
Die wijzen erop, dat Tici
no een eeuwenoude strijd
heeft moeten leveren om
als vrij Italiaans sprekend
kanton in de Zwitserse
staat te worden opgeno
men. Ze wijzen verder op
de grote Duitse invloed in
Noord-Zwitserland. En ze
willen nu graag dat alle
buitenlanders, die hier
komen wonen om te pro
fiteren van de lage belas
ting, Italiaans gaan le
ren. En dat nu zouden al
die Duitse nieuwelingen
eenvoudigweg vertikken.
Daarmee scharen zij zich
achter de Noordzwitsers
uit Bern en Zürich die er
op uit zouden zijn Ticino
te .germaniseren"
Te Bonn kent men an
dere zorgen. Bondsdaglid
Priebe wil wel eens weten
of de Westduitse fiscus de
vluchtelingen niet kan
achterhalen. Geld verdie
nen in Duitsland mil
joenen soms geen be
lasting betalen aan de
Westduitse fiscus, maar
vluchten als een angstige
haas naar het mooie en
?oedkope Ticino?
Het wordt een halve
nisdaad in Bonn geacht!
