PELSJAS
HITTEGOLF 1I\
Met Enrico de Nicola verloren de
Italianen een bijzondere figuur
ZATERDAG 10 OKTOBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
Van zoutvaatje naar zeehondevlees
Anthony Quinn (100.000 dollar per film)
ivil gaan schilderen en schrijven....
Eerste president der republiek
ivcis een groot advocaat en een
nog groter politicus
Vijfde „Amerikaanse" Sophia is blond
Het was op een van die vele
dagen in de voorbije zomer, dat
het kwik in de thermometers bo
ven de 25 graden was geschoten.
De gloeiende zon stond een
zaam in een strakke, diepblauwe
hemel. Geen wolkje te zien. Een
hittegolf danste over hethete
beton. Een meisje viel flauw. Be
vangen door de warmte. „Wat
een weertje om Eskimo-pelsjas
sen te dragen", verzuchtte de
Amerikaanse acteur Anthony
Quinn in de Pinewood Studio's
in Londen. En de Japanse actrice
Yoko Tani kon niet anders doen
dan beamen, terwijl ze zich bette
met wat ijs
Want zij en Anthony droegen
pelsjassen! Bloemen prijkten in al
hun schoonheid in de tuinen van
de studio's. Meisjes zaten te tik
ken voor de wijdopen kantoor-
ramen. Zij droegen fleurige zo
merse toiletjes. Mannen trokken
hun jasjes uit en deden hun strop
dassen af.
Maar Yoko en Anthony moes
ten hun pelsjassen aanhouden!
Wat een weer om opnamen te maken
voor een film, die zich afspeelt op de
bevroren vlakten van Eskimoland.
En toch deed men dat!
Het grootste gedeelte werd „on loca
tion" gemaakt. Ter plaatse, binnen de
poolcirkels. De mensen bevroren er
bijna. IJs en nog eens ijs aan hun ho
rizon. Maar niet alles kon daar ge
maakt worden. Voor de laatste op
namen moest men de studio's in.
Daarom droegen Anthony Quinn en
Yoko Tani die pelsjassen, gemaakt om
iemand warm te houden bij een tem
peratuur van dertig graden onder nul
inplaats dertig erboven.
Voorspelling
Yoko's voorspelling is uitgekomen.
Toen ze gedurende de wintermaanden
in een dun jurkje moest filmen in Ber
lijn, zei ze gekscherend tegen journa
listen „U zult het zien. Van de zomer
draag ik bont".
Hoe waar is het gebleken? Wat nu
beter is: te bevriezen in een dun jurk
je in de winter of te smelten in pel
zen in de zomer? Yoko heeft geen
voorkeur. Ze vindt het beide even erg.
Zoals ze ook nog gruwelt van het Es
kimo-eten. De waarheid getrouw na
bootsen, dat wil de filmwereld. En ook
Nicolas Ray, de maker van "The sa-
vage Innocents". Dus moest Yoko met
Anthony in een van de scenes een
maaltijd van rauw zeehondevlees ge
bruiken. Er moest menigmaal gerepe
teerd worden. Toen herhaalde opna
men eer Nicolas Ray het goed oor
deelde.
En iedere keer moesten Yoko en An
thony een stukje rauw vlees van en
kele vierkante centimeters kauwen en
doorslikken. Tegen de tyd. dat men
klaar was. voelde Yoko zich niet zo
lekker: Het kauwen ging nog wel, maar
het doorslikken ughh".
Trouwens, Anthony had ook een
vreemd gevoel in de maag. „De Eski
mo's kunnen ons veel leren maar
niet wat voedsel betreft", merkt hy op.
Een zoutvaatje
Over voeding gesproken, de nu zo be
faamde Anthony Quinn heeft heel wat
te danken aan een maaltijd. Of mis
schien beter nog, aan een simpel zout
vaatje bij die maaltijd Nu ja, zo
simpel was het ook weer niet. Het was
een mooi zilveren zoutvaatje.
Bijna een kwart eeuw geleden sierde
het de tafel van de filmgrootvorst Ce
cil B. Demille. De toen 20-jarige An
thony was voor een etentje uitgeno
digd. De talentvolle, maar eenvoudige
jongeling, was aan zo'n rijk gedekte
tafel niet gewend. Hij had nog nooit
een zoutvaatje gezien, althans niet zo
een.
De maaltijd liep ten einde, de koffie
werd rondgebracht .Anthony deed en
kele flinke scheppen van wat hy dacht,
dat suiker was, in zijn koffie. Het bleek
zout te zijn!
„Het smaakte verschrikkehjk. Ontzet
tend". Hy huivert nog. Bij de herinne
ring alleen al. „Maar ik dronk het op.
Ik deed myn uiterste best om niets te
laten merken. Ik wilde myn gastheer
niet in verlegenheid brengen".
Anthony speelde deze ongewilde rol in
derdaad uitstekend. De grote Cecil
merkte niets. Maar de kleine Kathe-
rine ontging niets. Die kleine was de
dochter van de grote. Ze had dit stille
drama van het begin tot het einde ge
volgd. Ze was geïmponeerd. Ze had
diepe bewondering voor de wyze, waar
op de jongeman zyn „smakelyke" ne
derlaag slikte.
„Hartig" incident
Met meer interesse dan normaal nam
zy hem op. En hoedt u man als de
vrouw u met belangstelling opneemt!
Dat bemerkte Anthony. Dit kleine
„hartige" incident werd de ouverture
tot een nadere kennismaking, welke
uitmondde in een echtverbintenis. Een
huwelijk, waarop de Hollywoodse rod
delblaadjes geen vat hebben gehad.
Het duurt nu al meer dan 22 jaar. Er
werden 4 kinderen uit geboren. Overi
gens zal Katherine zeker op financiële
gebied geen spijt gehad hebben van
haar besluit om de verre van mooie
Anthony te trouwen. Haar man maak
te furore op het witte doek. Hy kan
zich nu veroorloven 100.000 dollar te
vragen voor een film. Men heeft het er
voor over als zijn naam als hoofdrol
speler met de film meekan. Op zyn
erelystje komen twee Oscars voor. Het
lydt geen twyfel. Anthony Quinn is
een gevestigd acteur. Het doet vreemd
aan zo iemand te horen beweren er
binnen vyf jaar mee op te zullen hou
den. Anthony speelt zelden als „jeune
premier". Hij lijdt niet aan de „leef
tijd-ziekte", die zoals wij enige tyd
geleden schreven zo ernstig heerst
in de filmwereld, zyn rollen passen by
zijn leeftijd. Daarom heeft hij als ac
teur zeker nog een goede toekomst.
Niet op juiste plaats
Maar daar gaat het hem ook niet om.
Anthony Quinn wil zich geheel gaan
wyden aan het schilderen en het
schrijven. Tenminste, dat vertelde hij.
„Sommige van myn beste vrienden
hebben my voorgehouden, dat ik nog
steeds niet op de juiste plaats zit". „Ik
heb nog nooit in een film gespeeld,
waarin ik my geheel heb kunnen uit
levenEn dat zegt een man, die
tot de zes beste acteurs van Hollywood
gerekend wordt en die twee films per
jaar maakt!"
Maar hij voegt er aan toe: „Er zyn
dingen, die men alleen acterend kan
uitbeelden. Maar er zijn ook din
gen, die men alleen schrijvend gestalte
kan geven. Ik heb al eens wat aan
schrijven gedaan, hoewel niet serieus.
Het is nu eenmaal iets, waaraan je je
zelf geheel moet wyden". „Ik wil een
jacht kopen, de Oceanen bevaren en al
myn tyd benutten aan schilderen en
schryven tot ik de beste uitdrukkings-
wyze voor mij zelf heb gevonden.
Schilderen is voor my meer dan
schoonheid alleen of een hobby, het is
mijn commentaar. Dat trachtte ik ook
altyd in myn acteren te leggen. Zoals
in deze film. Een commentaar op onze
hedendaagse beschaving. Het gaat hier
om primitieve Eskimo's. Maar toch,
hun eenvoud, hun waarde en hun ge
hele instelling tegenover het leven
maakt hun gemeenschap niet zo som
ber als het onze. Zij hebben geen psy
chiatrische zorg nodig. Daarom zijn zij
mij zo sympathiek. Van deze gevoelens
kan ik veel uitdragen in de film. Maar
niet alles. Er blijft zoveel over, dat
naar myn gevoel alleen beschreven of
geschilderd kan worden. En binnen vijf
jaar ga ik het ook op deze manier
proberen".
Pen en penseel
Hoewel men er ongetwyfeld goed aan
doet kritisch te staan tegenover derge
lijke uitlatingen reclame maakt een
integrerend deel uit van het filmbe-
dryf men kan bij een figuur als de
integere Anthony Quinn nooit weten
En mocht het zo zijn, dat hij de film
de film laat en zich verder wijdt aan
pen en penseel, dan zal hij daarvoor
ook onderwerpen vinden in een andere
film, die hij vóór zyn Engelse uitstapje
nog in Hollywood maakte.
„Heller with the gun" is het schilder
achtige en avontuurlyke verhaal over
het wel en wee van een toneelgezel
schap „The Healy Dramatic Company"
dat omstreeks 1880 in het oude westen
van Amerika rondreisde en waarvan
de belevenissen misschien het best
getypeerd worden door het overbeken
de gezegde „The show must go on".
Onder de moeilijkste en enerverende
omstandigheden moest de voorstelling
doorgaan. De regie was in handen van
George Cukor, die daarvoor met Anna
Magnani en ook Anthony Quinn
„Wild is the wind" maakte.
Blonde Sophia
„Heller with the gun" betekende ook
de vijfde Amerikaanse film voor Sophia
Lor en, die zich voor deze gelegenheid
hoogblonde lokken had laten aan
meten.
Het moet gezegd, het waren vijf sterk
uiteenlopende rollen. Van dramatiek
tot komedie („Houseboat").
„Ik wil niet tweemaal dezelfde soort
rol spelen", verklaarde de voormalige
Italiaanse ster. „Er zijn mensen, die
beweren, dat het publiek graag een ac
teur of een actrice wil identificeren
als een bepaald type, maar dat geloof
ik niet. Wat mij betreft steeds maar
weer hetzelfde doen zou me dodelijk
vervelen. Ongetwijfeld zal de huidige
bioscoopbezoeker er net zo over den
ken. De wereld is te druk, te goed ont
wikkeld vandaag de dag om genoegen
te nemen met een tweemaal verteld
verhaaltje".
Verschil
„Een van de prettige dingen van deze
film is het absolute verschil met de
hedendaagse rollen. Ik ben in het
theaterleven geplaatst in de West, toen
een voorstelling in een stad nog het
evenement van het jaar was. Vogel
vrijen en Indianen hadden in die da
gen een knap druk bestaan, maar al
tijd maakten ze tyd om deze gebeurte
nis mee te maken. Daar moet men in
deze tyd eens om komen."
Het zal wel waar zyn, dat Sophia het
leuk vindt eens een stap in het ver
leden terug te doen en in de prachtige
Sophia Loren in haar vijfde Ame~
rikaanse film "Heller with the gun".
Voor de eerste keer met blonde
pg lokken.
japonnen van die dagen rond te lopen, Het kan zelfs heet zijn in een igloo.
maar vast staat, dat het bioscoopgaan- 7- r
de publiek zeker in ons land niet Zeker wanneer zo n tLs
zoveel enthousiasme kan opbrengen woninkje tijdens een hittegolf staat
voor die beelden uit de oude doos.
Films, die door de critici uitstekend
worden ontvangen, „doen" het niet in
de roulatie. Waarom? Een theaterex
ploitant gaf ons het antwoord: „Die
ouderwetse kledy! Daar schynt men
niets aan te vinden". En „men" is
uiteraard de gemiddelde bioscoopbe
zoeker, waar hy het van moet hebben
en die ook het filmproduktieschema
bepaalt.
in een filmstudiowaar de sterke
lampen voor wat extra graden
warmte zorgdragen. Tijdens een
korte pauze tussen de opnamen
helpt Anthony Quinn met een char
mant gebaar zijn tegenspeelster
Yoko Tani aan wat verkoeling.
(Van onze Romeinse correspondent)
Italië heeft in de dezer dagen overleden Enrico Nicola, de eerste
president der Italiaanse republiek, een wel zeer bijzonder man ver
loren. Het is onmogelijk voor deze uiterst integere figuur geen bewon
dering te hebben. Wij hebben hem enkele malen mogen ontmoeten,
juist in zijn laatste levensjaren. En dat was niet zo moeilijk. Toen hij
in 1948 afgetreden was als president keerde hij terug naar Napels en
heropende zijn advocatenkantoor, ook al beperkte hij zich gezien zijn
hoge leeftijd tot zaken in het hof van cassatie. Op een bepaald uur kon
men hem dicht bij de Napclitaanse beurs bij de autobushalte zien staan
wachten; hij nam dan de bus naar Torre del Greco, twaalf kilometer
ten zuiden van Napels, waar hij in een bescheiden villaatje woonde.
Een eigen auto heeft deze grote advocaat en nog groter politicus
nooit bezeten.
Nooit een eent voor
zichzelf aangenomen
Het eigenaardige van „Don Enrico",
zoals de Napolitanen hem noemden,
was namelijk, dat eerzucht en winstbe
jag twee dingen waren, die hij niet ken
de. Voor een politicus is vooral volledig
gebrek aan eerzucht iets heel bijzonders.
De Nicola heeft nooit enig ambt oe-
geerd. Het zijn altijd anderen geweest
die hem de hoogste ambten hebben op
gedrongen. Bij het bekleden van onver
schillig welk ambt, was hij dermate
nauwgezet en trouw in het naleven van
al zijn plichten, dat hij vaak na enige
tijd, wanneer hij oordeelde dat er iets
onrechtmatigs gebeurde, aftrad, en
meestal was zulk een besluit definitief.
Deze man kon geen onrecht verdragen,
onverschillig door wie gepleegd, en hij
eiste van allen hetzelfde strenge plichts
besef, dat hemzelf kenmerkte. Hoewel
uiterst vriendelijk en voorkomend, was
De Nicola dus niet altijd een gemakke
lijk man, zeker niet in een land waar
men geneigd is de zaken een beetje op
hun beloop te laten.
Veelzijdig man
Op 9 november 1877 werd De Nicola
geboren, natuurlijk te Napels, want een
man met zo buitengewone geestesgaven,
van een zo onkreukbare eerlijkheid en
zo sublieme beschaving kan alleen maar
Napolitaan zijn (de oppervlakkige toe
rist vindt doorgaans Napels een smerige
stad vol boefjes en oplichters; dat is de
buitenkant. In werkelijkheid zijn de
Napolitanen de meest eerlijke, oprechte
en toegewijde mensen, die men zich
maar denken kan en werken zij veel
harder dan wij ons dit in ons noorden
kunnen voorstellen!). De Nicola paarde
de eruditie van een hooggecultiveerd
man van letteren aan de antieke wijs
heid van een Grieks denker uit de tijd
m Pericles. Hij was journalist, schrij
ver, advocaat en politicus. Als advocaat
heeft hij reeds in zijn jeugd triomfen
gevierd en hij behoorde ook thans, meer
dan tachtig jaren oud, nog tot „de prin
sen van het Napolitaanse forum". In
1909 werd hij voor het eerst op de libe
rale lijst gekozen als lid van het Ita
liaanse parlement en tot 1924 vertegen
woordigde hij onafgebroken het kiescol
lege van Napels. Hij heeft steeds gewei
gerd minister of zelfs eerste minister te
worden, hoewel hem dit vooral in de
moeilijke jaren tussen 1919 en 1922
meermalen is aangeboden.
Wel was hij in die jaren en tot 1924
voorzitter van de Kamer, iets heel
eigenaardigs, daar het in Italië in die
dagen regel was, dat alleen een oud-mi
nister voor die taak werd gekozen. Als
voorzitter was hij een voorbeeld van
werkzaamheid voor allen en van een
zeldzame onpartijdigheid. Een keer
slechts heeft hy gezegd wat hij over
het fascisme dacht: er moest een ge
denksteen worden ingewijd voor de ty-
dens de wereldoorlog gesneuvelde Ka
merleden. De Nicola moest daarbij de
rede uitspreken in het bijzyn van Mus
solini, die het parlement aan banden
had gelegd. Hij eindigde met deze
woorden: „Parlementen kunnen wel
worden verduisterd, maar zij kennen
geen ondergang. Waar eenmaal het
licht der vryheid werd ontstoken, kan
het nooit meer worden gedoofd".
Grote dienst
In 1924. toen zyn mandaat was afge
lopen, stelde hij zich niet opnieuw ver
kiesbaar. De Koning benoemde hem
kort daarop tot Senator voor het leven,
maar hij heeft nooit aan de zittingen
deelgenomen. Van 1924 tot 1943, dus tot
na de val van het fascisme, stond De
Nicola buiten het politieke leven en
wijdde zich aan zijn advocatenpraktijk.
Maar in 1943. in een zeer moeilijk ogen
blik, heeft hij Italië een bijzonder grote
dienst bewezen. Het land was voor drie
vierden door de Duitsers bezet; in het
zuiden bevond zich de uit Rome ge
vluchte Koning. De regering-Badoglio
had te kampen met grote moeilijkheden,
daar enkele der meest vooraanstaande
politici onmiddellijk de republiek wil
den uitroepen; voor hen was Victor
Emanuel III de man die in 1922 de
Grondwet had geschonden.
De Nicola was een voorstander van de
monarch!?, maar hij begreep dat de
oude Koning niet zonder meer kon wor
den gehandhaafd. Na overleg met Be
nedetto Croce en graaf Sforza (beiden
voor de republiek) wist hy de buiten
gewoon eigenzinnige Koning te overre
den zonder afstand te doen van de
troon zijn zoon Umberto tot stadhouder
te benoemen. Dank zy deze maatregel,
die alleen een zo tactvol man als De
Nieola kon doorzetten, is het gelukt in
het bevrijde deel van Italië een burger
oorlog tussen royalisten en republikei
nen te voorkomen en de beslissing over
het vraagstuk, monarchie of republek,
uit te stellen tot een volksstemming na
de algehele bevrijding van het land.
Voorlopig staatshoofd
Toen dat plebisciet in juni 1946 werd
gehouden, was de uitslag anders dan De
Nicola had gehoopt. Maar de republiek
had met een zeer geringe meerderheid
gewonnen en het leek nog alsof er een
burgeroorlog zou uitbreken tussen het
republikeinse noorden en het konings
gezinde zuiden. Al gauw ging het ge
rucht, dat De Nicola de enige persoon
was om als „voorlopig staatshoofd" op
te treden terwijl de grondwetgevende
vergadering haar werk verrichtte. Hij
voelde daar heel weinig voor en gaf te
verstaan, dat hij er alleen toe bereid
was, wanneer men er niet in zou slagen
een andere persoon te vinden, die het
gevaar voor burgeroorlog zou kunnen
bezweren. Met een overgrote meerder
heid van stemmen werd hy door chris
ten-democraten, socialisten en commu
nisten tot „voorlopig staatshoofd" geko
zen en toen de royalistische bevolking
van Torre del Greco, het stadje ten
zuiden van Napels waar hy woonde,
hem toejuichte met de kreet „Leve Don
Enrico en leve ook de republiek" was
dat woordje „ook" voor hem beslissend.
Hij begreep, dat men de republiek zou
dulden indienhet hoofd van staat
een royalist was. Natuurlijk is de toe
stand nu anders, maar in die dagen
was het een geweldig probleem.
Uit eigen zak betaald
Zo keerde dus De Nicola terug naar
Rome en nam zyn intrek in het som
bere paleis Giustiniani, zonloos en triest.
Hij weigerde in het Quirinaal te gaan
wonen, „het paleis van de Koning". Hij
weigerde ook een hofstoet en stelde
zich tevreden met een paar bedienden,
die hij uit eigen zak betaalde, daar hjj
nooit een lire uit 's Rijks kas heeft wil
len aannemen („het is de plicht van
ieder burger het land te dienen op de
plaats waartoe hij wordt geroepen").
Zelfs de postzegels voor de correspon
dentie van het staatshoofd betaalde hij
zelf en de enkele keer, dat hij naar Na
pels ging betaalde hy niet alleen de
benzine, maar ook de verblijfkosten van
de chauffeur! Op 1 januari 1948 kon hij
de nieuwe grondwet afkondigen en
daarmee hield hij tegelijk op „voorlopig
staatshoofd" te zijn en werd president
der republiek.
Enkele maanden later in mei, was
zijn ambtstijd verstreken en „om niet
het slechte voorbeeld te geven van een
president die wanneer zijn tijd voorbij
is, zich beschikbaar stelt voor een
nieuwe ambtsperiode" trok hij zich
terug te Torre del Greco. Bij de nieuwe
presidentskeuze kreeg hij tot tweemaal
toe de stemmen van alle Kamerleden en
Senatoren, maar hij kwam niet terug
op zijn besluit. Daar zijn spaarduitjes
door dat dure presidentschap vrijwel op
waren, moest hy opnieuw zijn advo
catenpraktijk openen.
Voorbeeldig leven
President Einaudi benoemde hem tot
Senator voor het leven. In 1956 werd hij
voorzitter van de constitutionele raad,
het hoogste rechtslichaam van Italië en
hij heeft veel werk gedaan om oude
fascistische wetten, die in stryd zyn
met de grondwet, te doen afschaffen en
in Italië de rechtsstaat metterdaad te
herstellen. Maar toen hij bemerkte, dat
op andere wijze het onrecht, dat hij be
streed, toch weer wettig of onwettig
zegepraalde, legde hij dit ambt in 1958
neer en hervatte opnieuw zijn praktijk
als advocaat in Napels. Een voorbeeldig
leven is tot een einde gekomen. Daar
hij ongehuwd was, laat „Don Enrico"
alleen neefs en achtemeefs na.
