Oratie prof. clr. Th. P. Galestin als Leids archeologisch hoogleraar Opvolger prof. dr. F. D. K. Bosch „Sissi" veroverde vele harten Voortreffelijke operetteuitvoering Aspecten van ruimtevaart voor Leidse middenstanders belicht CETAFLEXl|> ZWARTE MAAND VOOR HET VERKEER IN LEIDEN 234 198 57 6i 50 53. \*z \n T 1— (t Ui •T ei 2 I P (O j Cl co O) Ut in 2 <p p. P- ui ui Uï _J _i h- I- o o H Opgericht 1 maart 1860 Zaterdag 10 oktober 1959 29869 Iconografie van Semar - x waar warmte helpt, helpt PHILIPS Infraphil beter denk daaraan ook bij rheumatiek en verkoudheid Prijzen: 29.7S en 37.5° Prof. dr. Th. P. Galestin aanvaardde gistermiddag het ambt van gewoon Leids hoogleraar in de archeologie en oude geschiedenis van Zuid- en Zuidoost-Azië met een oratie in het Groot Auditorium onder de titel „Iconografie van Semar". Prof. Galestin aanvaardde hiermee officieel de leerstoel die prof. dr. F. D. K. Bosch tot zijn aftreden in september 1957 bezette. Hij werd reeds in december 1957 tot Leids hoogleraar benoemd doch kon zijn leerstoel door bijzondere omstan digheden eerst thans officieel aanvaarden. Prof. Galestin was voor heen buitengewoon hoogleraar aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. kunnen worden gelet en de kennis van de verhouding tusen Oudjavaanse en In diase kunst zou daarmee aanzienlijk worden verbreed en verdiept. In zijn oratie vroeg prof. Galestin aandacht voor de herkomst van het Ja vaanse schimmenspel en de eventuele verwantschap met Indiase cultuuruitin gen. in het bijzonder aan de hand van de dienaarfiguren. Hij constateerde tel kenmale, dat er aanknopingspunten voor een verwantschap bestaan, die nader wetenschappelijk moeten worden onder zocht, waarbij hij het betreurde dat zo dikwijls noodgedwongen studiemateriaal op aangrenzende gebieden nog onbe werkt is gebleven, waarin een sleutel te vinden zou zijn tot oplossing van pro blemen, die een wetenschappelijk onder zoek op een bepaald terrein opwerpt. Het zou zijns inziens van groot belang zijn, indien de voorschriften van de In diase dramaturgie voor zover zij betrek king hebben op figuren van dienaren vergeleken zouden worden met de uit beelding van personages uit het gevolg van voorname heren op de reliëfs van Baraboedoer en Prambanan, en wan neer de Indiase stijlfiguren uit voor schriften voor de dichtkunst in dit on derzoek zouden worden betrokken. Op vele details, welke de wetenschappelijke onderzoeker thans ontgaan, zou dan Inspectievergadering Lager onderwijs PERSONEEL UIT DE INSPECTIE ALPHEN AAN DEN RIJN IN LEIDEN BIJEEN Het onderwijspersoneel aangesloten by de inspectie -Alphen aan den Ryn van het lager onderwijs en het kleuteronder wijs heeft gisteren in de Stadsgehoor zaal een inspectievergadering bijge woond. De heer L. F. Kleiterp, hoofd inspecteur van het lager onderwijs in de derde hoofdinspectie, hield een lezing over „Vyftig jaar lager- en kleuteron derwijs". Tijdens de middagbijeenkomst in de Stadsgehoorzaal voerde de toneel groep „Puck" het blijspel „De Vrek" van Molière op. In zijn causerie „Vijftig jaar lager- en kleuteronderwijs" gaf de heer Kleiterp een overzicht van de ontwikkeling van het onderwijs en de regelingen en wet ten, die in de afgelopen vijftig jaar tot stand kwamen. Eerst na de tweede we reldoorlog kan men pas spreken van een gunstige ontwikkeling van het onderwijs, aldus de heer Kleiterp. Men heeft zich thans meer en meer met de gedachte verenigd, dat onderwijs een volkszaak is. De positie van de onderwijzer is ook zeer versterkt, niet alleen materieel, doch ook wat gezag betreft. Weliswaar is er ook thans nog een golf van kritiek op het onderwijs; tekort aan leraren, onjuiste leerlingenschaal enz., doch dit is gezond, aldus de heer Kleiterp. Men moet er aan denken, dat er iets tot stand is ge bracht dat ruime mogelijkheden tot verdere vervolmaking biedt. Tijdens deze vergadering werd af scheid genomen van de consulent licha melijke opvoeding van de inspectie Gou da en Alphen aan den Rijn, de heer H. G. Akkermans. Hü werd in lovende be woordingen toegesproken door de voor zitter van de inspectievergadering, de heer L. Schipper en door het hoofd van de bijzondere 6Chool te Woerden. Prof. dr. F. D. K. Bosch (links) wenst zijn opvolger prof. dr. Th. P. Galestin geluk tijdens de receptie na de oratie. (Foto L.D./Holvast) In de toespraken tot slot van zijn ora tie wees prof. Galestin in het bijzonder de studenten op de betekenis van een blijvende belangstelling voor Azië on danks de veranderde positie van ons land in dat werelddeel. Dat werelddeel immers gaat een steeds groter rol in de wereld spelen, en van oudsher bestaande kennisreservoir zou zonder een onver flauwde belangstelling spoedig door an deren worden overtroffen. Een blijven de belangstelling is voorts van bijzon dere betekenis voor een verdieping van de Europese cultuur zelve. Na de oratie vond in de ontvangstzaal van de Academie een receptie plaats. Tibet op de agenda van V.N.-asseniblee De agendacommissie van de Algemene Vergadering der Ver. Naties heeft gis teren besloten de kwestie-Tibet op de agenda te plaatsen. De stemming was elf voor, vijf tegen en vier onthoudin gen. De tegenstemmers waren Indone sië Liberia, Roemenië, Tsjccho-Slo- wakije en de Sovjet-Unie. Birma, Frank rijk, Marokko en Zuid-Afrika onthielden zich van stemming. Vóór waren: België, Bolivia, Brazilië, China (nationalistisch-China), Guate mala, Oostenrijk, Philippijnen, Zweden, Turkije, Engeland en de Ver. Staten. De Russische gedelegeerde Koeznet- zof beschuldigde in een scherpe rede de V.S. van gebruikmaking van het Tibe taanse vraagstuk in de V.N. voor inten sivering van de koude oorlog. Tevoren had de Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Aiken. een lang pleidooi voor de Iers-Malakkaanse re solutie over Tibet gehouden waarin hij erop wees dat de Dalai Lama en de zijnen mogelijk bewijzen zouden kunnen leveren van ernstige schending der rechten van de mens in Tibet. Aiken j was zich er terdege van bewust dat een resolutie weinig kans zou hebben ge- I hoor te vinden bij de Chinese regering, maar achtte dit nog geen reden voor de Assemblee om geen oordeel over de kwestie uit te spreken. Aiken betoogde dat de volkerenorganisatie haar verant woordelijkheid zou negeren als er geen discussie zou komen en wees in dit ver band op andere uitspraken van de Al gemene Vergadering over verkrachting van de rechten van de mens „zoals de rassenkwestie in Zuid-Afrika". Deze op merking van Aiken vond een felle be strijder in de Zuidafrikaanse minister Louw die van „een belediging jegens Zuid-Afrika" gewaagde en de vergelij king zeer misplaatst noemde. De 50.000 mannen, die deel uitmaken van het anti-communistische leger in Tibet, zullen de Chinese communisten tot het einde toe bestrijden, zo heeft generaal Sjama Ngawang Samphe, de opperbevelhebber van dit leger in Tai- peh op Formosa verklaard. Hü zei ervan overtuigd te zijn, dat de Tibetanen met doeltreffende hulp van de regering van nationalistisch-China de overwinning kunnen behalen. Hierby dacht hü aan een gelüktijdige aanval van de Tibeta nen en de Chinese nationalisten. De Hoofdstad Operette, in voortzetting van de voormalige Fritz Hirsch Operette, gaf gisteravond in de Leidse Schouwburg een opvallend goede opvoering van: „Sissi" (G'schichten aus dem Wienerwald), tekst van Ernst en Hubert Marischka, muziek van Johann Strauss en Fritz Kreisler. Het gegeven speelt zich af omtrent het midden van de vorige eeuw, het eerste bedrijf in het slot Possenhofen, de resi dentie van Hertog Max van Beieren aan de Starnbergersee, de volgende drie taferelen in de Oostenrykse badplaats Ischl, waarvan het eerste en derde in de keizerlijke villa, het tweede in het res taurant „Zum Goldenen Ockse". Aarshertoging Louise, de moeder van de nog jeugdige Keizer Franz Joseph, en Louise, de gemalin van Hertog Max van Beieren, zyn zusters, en zy komen overeen dat Nené, een van de beide doch ters van het Hertogelijk paar, zal wor den uitgehuwelijkt aan Keizer Franz Jo seph, zonder acht te slaan op Nené's te dere gevoelens voor Prins Thurn Taxis. Ter verwezenlijking van dit plan onder nemen Louise en haar dochter de reis naar Ischl. Nené's zusje Elisabeth, bijge naamd „Sissi", belooft haar alles in het werk te stellen om dit gedwongen hu welijk te voorkomen en weet haar vader, die zelfs voor de huidige verlichte tijd opmerkelyke democratische beginselen demonstreert, te bewegen samen even eens naar Ischl af te reizen. Dóar komt zij, onaangediend, toevallig in contact met de Keizer, die, door Sissi misleid, haar voor een kostuumnaaistertje houdt. Was bij de ontmoeting van de Keizer met Nené beider houding uitermate koel, de kennismaking met de originele Sissi ver loopt niet zo conventioneel, eerder emo tioneel. Als tenslotte het kostuumnaai stertje een zusje van Nené blijkt te zijn, staat niets de twee huwelyken-uit-liefde meer in de weg. Een pittig spelend en door zijn diri gent Wilhelm Rettich met vaste hand geleid orkestje deed de bekende en vaak meeslepende melodieën alle recht weder- BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN GEBOREN Astrid, dr. v. L. Neuteboom en C. M. de Witte: Johanna, dr. v. E. A. T. Vo gelenzang en S. A. J. de la Rie; Leuntje Maria Cecilia, dr. v. L. E. van Oostrum en M. C. van den Berg; Bernard Johan nes, zn. v. J. Koeman en M. Dee; Syl via, dr. v. H. B. van der Lans en H. Ver- kuijlen. ONDERTROUWD G. M. D. Ondel en M. L. de Ruyter de Wildt; H. A. Bonte en A. C. van Rens- sen; J. Bronsgeest en N. Beernlnk; A. van Hoff en W. S. C. van der Hoeven: J. van der Weljden en W. Koet; P. N. Kooien en J. M. Tuinhof de Moed; M. C. de Vogel en J. E. Niehot; C. J. S. Assink en B. C. F. Ansems; C. Webbers en J. Hoek; W. L. Schouten en M. P. de Wit; J. A. Erkelens en J. E. van Weizen; J. T. H. Griffioen en J. C. M. Faes; C. P. Kagenaar en H. Fakkel; J. J. A. Dapper en C. van Munsteren; T. R. Jansen en J. A. Nieuwenhuizen; C. Bakker en A. T. van der Kraan; G. J. Dijkstra en F. G. Oostveen. GETROUWD OVERLEDEN D. A. Eppenga, 59 Jaar. man; J. Boom, 51 Jaar, man; A. J. G. Aanhane, 62 jaar, echtg. v. G. J. Onderwater; M. C. Stenz ier, 92 Jaar, vrouw. varen. Een klein, maar goed gediscipli neerd koortje zong en acteerde voortref- felyk, het decor was zo goed als men van een reisdecor mocht verwachten en de kostuums, naar ontwerpen van me vrouw Reis-Kromes vervaardigd door Lambert Hofer te Wenen, waren uitzon derlijk fraai en werden met gratie ge dragen. Over het kapwerk van de fa. v. d. Pyl-Bakvis, voornamelijk van de dames, niets dan lof. Het is niet doenlyk alle rollen uit voerig te bespreken. Van Jan Hander- son zagen wij een sympathieke Franz Jo seph, wie deze rol, ook vocaal, wel by- zonder lag. Er werd trouwens ook door Hedy Rapp als Louise, door Louise Maertens als Nené, door Lizzi Schöff- mann als Sissi, Hermann Valsner als Hertog Max van Beieren en Karl Frey als Prins Thurn Taxis goed gezongen en geacteerd. Hilde Jaeger (van het Josef- stadttheater te Wenen» gaf een uitbeel ding van Aartshertogin Sophie, die men qua spel zelden by de Operette ziet en Fritz Steiner gaf een dermate geslaagde karikatuur van Theodor Hasenpfote, dat men zich gaarne kritiekloos gewonnen geeft. V eevoedertransport vindt doorgang De veevoedertransporten zullen door gaan, voorlopig nog voor onbepaalde tüd, zo wordt van de zijde van de Kon. Landmacht medegedeeld. Er is veel meer aanbod van aanvullend veevoeder, zoals bietenloof en biete koppen, dan vervoerd kan worden, en het is de militairen hier en daar ge bleken dat de aanvoer naar een be paalde plaats soms maar een kwart bedraagt van de vraag. De welwillendheid onder de boeren om dit aanvullend veevoeder gratis ter beschikking te stellen is zeer groot. Op de Zuidhollandse eilanden byv. is men blij iets terug te kunnen doen tegenover veehouders en boeren die tydens en na de watersnoodramp in februari 1953 hulp geboden hebben aan collega's in Zeeland, Zuid-Holland en West-Noord brabant. Ook de by de transporten betrokken militairen doen het werk met liefde. Het afladen geschiedt door vrijwilligers. Maandag a.s. rijden er 169 wagens met voeder door Nederland. Onze stadgenoot, de heer J. Bro- kaar, is geslaagd voor het examen ma gazijnmeester van de Stichting L.O.I.- examens. Van acht uur tot half twaalf heeft een enthousiast publiek, dat niet karig was met „open doekjes", zichtbaar genoten van een in alle onderdelen voortreffelyk verzorgde opvoering. B. H. Naar de maanaan de hand van Ir. Kooy De Leidse middenstanders gingen gisteravond naar de maan. Merk waardigerwijs noch in figuurlijke noch in letterlijke zin, maar alleen in de verbeelding. In den Vergulden Turk sprak dr. ir. M. J. Kooy uit Breda, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Ruimte vaart, over enige aspecten van de ruimtevaart voor leden van de afdeling Leiden van de Kon. Ned. Middenstandsbond. Na een inleidend woord van de voor zitter - die het naar de maan gaan evenmin als een passend grapje onge bruikt liet liggen - vertelde de heer Kooy in het eerste deel van zün lezing uitvoerig over de bijzondere aspecten van de voertuigen, waarmee wy voorals nog de ruimtevaart zullen moeten be oefenen, de raketten. Hij wees daarby op het principe van gelükwaardigheid van actie en reactie waarop de aardse voertuigen zich baseren en vergeleek dit met het raketprincipe, dat dit mecha nisch beginsel in andere vorm hanteert. Bij raketten is de grote moeilijkheid, dat er by een thans bepaald uiterst ma ximum aan uitstroomsnelheid van ver brandingsgassen een zeer nadelige ver houding bestaat tussen startgewicht en nuttige last van een raket. De daardoor opgelegde grenzen kunnen worden over schreden door het gebruik van meer- trapsraketten. Ook dan echter gelden nog bepaalde wetten van de mechanica, waaraan moet worden voldaan wil men aardsatellieten, maantreffers en maan- satellieten met succes lanceren. In het tweede deel van zyn lezing gaf de heer Kooy een overzicht van wat er in ons land gedaan kan worden aan ont wikkeling van de ruimtevaart, in het by zonder de lancering van raketten voor maanonderzoek, zonder zelf ra ketten voor dit de ruimte in te sturen. Zeer belangryk is namelyk het bereke nen van de mogelyke banen en de start- voorwaarden benevens de vluchtvoor- waarden op het „laatste doofpunt", wan neer een ruimtevaartuig na de gedre ven, beheerste raketvlucht in de vrije vlucht komt, waarvan de baan geheel wordt bepaald door plaats, tijdstip, snelheid en richting op het laatste doof punt. Hij betrok bij zijn beschouwingen de pogingen van Amerikanen en Russen om maantreffers en maansatellieten te lanceren en de controle, welke daarop byv. door het Engelse radiotelescopische waarnemingsstation Jodrell Bank kan worden uitgeoefend. Nederland kan een belangrijke büdra- ge tot de ruimtevaart leveren door baanberekeningen met behulp van elek tronische rekenmachines waarover wü beschikken. Onlangs heeft de heer Kooy daarover een voordracht gehouden ty dens het internationale astronautische congres te Londen. Brutale nazi blaft in Bremen De vroegere Duitse jachtvlieger Hans Ulrich Rudel heeft gisteren op een ver kiezingsbijeenkomst van zijn neo-nazis- tische Duitse Rijkspartij te Bremen ver klaard dat er een einde moet komen aan de „vernederende" toestand waarby „Duitse militairen met hoge onderschei dingen nog steeds in de gevangenis zit ten". Rudel verklaarde dat de Duitse Rijkspartij bereid is tot samenwerking met het Westen, doch dan zal men vol gens hem eindelijk moeten beseffen dat „de vaderlandslievende krachten een steun voor de staat zouden kunnen zyn". De Duitse Rijkspartij is een van de acht partijen die meedingen bij de Se naatsverkiezingen die zondag in Bre men, de kleinste Westduitse deelstaat, worden gehouden. Men verwacht van deze verkiezingen een lichte verschui ving ten gunste van de regerende par tyen, t.w. de socialisten, christen-demo craten en liberalen. Er zün 365 kan didaten gesteld voor de 100 zetels tel lende Senaat. De Duitse Rijksparty heeft Rudel ingeschakeld, nadat hij bij een verkiezingscampagne in Rynland-Palts, in april, in zoverre succes had gehad dat de partij 5.1 procent van de stem men behaalde en daardoor een zetel in het parlement van deze deelstaat ver wierf. Soebandrio's besprekingen in Peking De Indonesische minister van Buiten landse Zaken, dr. Soebandrio, heeft gisteren met zyn communistisch-Chine- se ambtgenoot, Chenyi, voor de tweede dag besprekingen gevoerd in Peking, al dus meldt Radio Peking. Over de aard en eventuele resultaten van deze bespre kingen werden geen mededelingen ge daan, behalve de vermelding, dat het gesprek tussen de beide staatslieden in een „vriendschappelyke atmosfeer" ver loopt. Minister Soebandrio voert voorname- lyk besprekingen over de regeling van de status van de Chinezen in Indonesië, die per 1 Januari 1960 hun kleinhandels- bedrijven op het platteland moeten slui ten of overdragen aan Indonesische staatsburgers. Advertentie Lüin kond alle hout met van Ceta-Bever Mutaties bij (le S.E.R. In zyn gisteren gehouden vergadering heeft de S.E.R. voorzien in enige vaca tures in het dagelyks bestuur van de raad. In de vacature, ontstaan door het over- lüden van de heer T. J. Twijnstra, is dr. ir. F. Q. den Hollander, algemeen voor zitter van het Verbond van Nederlandse Werkgevers, benoemd tot plaatsvervan gend voorzitter van de SER. In de plaats van de heer C. W. van Wingerden, die om gezondheidsredenen heeft bedankt als lid van de raad. is de heer D. Roemers, voorzitter van het N.V.V. benoemd tot plaatsvervangend voorzitter van de raad. De heer Roemers zal voor de resterende zittingsperiode tot 1 april 1960 als eerste plaatsvervangende voorzitter van de raad optreden. Na deze datum zal een lid van werkgeverszüde als eerste plaatsvervangende voorzitter optreden. De door het vertrek van de heer M. Ruppert opengevallen plaats wordt inge nomen door de heer C. J. van Mastrigt, voorzitter van het C.N.V. De voorzitter van de sociaal-economi sche raad, prof. dr. G. M. Verryn Stuart heeft in de vergadering uiting gegeven aan zijn grote erkentelijkheid voor de vele en waardevolle activiteiten die de heren Van Wingerden en Ruppert by hun arbeid voor de S.ER. aan de dag hebben gelegd. De voorzitter heeft ver der de nieuwbenoemde leden van het dagelyks bestuur van de S.E.R. met enige hartelyke woorden verwelkomd. De raad heeft voorts in de vacature Van Wingerden tot lid van de Raad be noemd de heer W. Hessel, tot dusverre plaatsvervangend lid van de raad. De SER heeft tot leden der Commis sie Ontwikkeling Nationale Economie benoemd de heren mr. B. W. Biesheuvel, dr. ir. F. Q. den Hollander, A. H. Kloss en C. J. van Mastrigt. De S.ER heeft voorts ingesteld de Commissie Premie 1960 verplichte zie kenfondsverzekering. Schilder viel 8 meter (Van onze Haagse redactie) In de Rederykerstraat in Den Haag was een 18-jarige schilder bezig ter hoogte van de tweede etage schilderwerk te verrichten. Toen hy zyn ladder ver plaatste, zag hy er niet voldoende op toe, dat de yzeren haken van het boven ste deel van de schuifladder goed in de sporten grepen, met het gevolg dat hü van acht meter hoogte naar beneden viel, toen hü de ladder weer betrad. De schilder had het geluk, dat zün val door een aantal waslünen werd gebro ken. Hij kwam er met een gebroken rechteronderbeen af. Meer ongevallen dan ooit De maand september 1959 heeft een triest record geboekt: het grootste aan tal ongevallen in de geschiedenis van het Leidse verkeer. Er werden 234 ongeval len geregistreerd, tegen 198 in de maand september 1958. Het record van mei 1958, toen er 213 ongevallen plaats vonden, is daarmee royaal geslagen. Van de 234 ongevallen waren er 176 die alleen materiele schade tengevolge hadden, terwül bij 58 ongevallen ook gewonden waren. Dat laatste is 24,8 pro cent van het totaal. Dat is een hoger percentage dan het percentage ongeval len met gewonden op het totaal van vorig jaar, namelijk 24,5. Het is dus niet zo, dat het record toevallig „gevestigd" werd door een reeks onbetekenende on gevalletjes. In totaal zün er thans in de loop van 1959 niet minder dan 1664 ongevallen geregistreerd, tegen 1507 in de periode van 1 januari tot eind september 1958. De afgelopen maand bracht nog een an der triest record: in één week, de week van 11 tot 17 september, kwamen er 61 ongevallen voor, meer dan ooit te voren in één week. Voorts was het een uniek geval, dat in geen van de vier we ken van september minder dan 50 on gevallen werden geregistreerd. Het gaat dus bepaald niet best met het Leidse verkeer. Het ziet ernaar uit, dat het jaartotaal weer een aanzienlüke stüging zal vertonen. Vorig jaar vonden er in totaal 2024 ongevallen plaats. In 1959 zün het er nu reeds 1664. Dan hou den we voor de resterende drie maanden nog maar 360 ongevallen over, d.w.z. ge middeld 120 per maand, een cijfer dat sinds februari 1957 niet meer is voorge komen. De enige troost moge zijn, dat nu sinds 1 mei 1958 geen dodelijk on^evnl meer plaatsvond in de Sleutelstad. Deze pe riode van zeventien maanden is óók een naoorlogs record, maar dan van verheu gende firri ui I «n UI N <S1 i Ui i kO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 11