Dof dreunen van de legerlaarzen
overstemt de 3 -oktobersymfonie
SUCCES
AGENDA'S
Zonder K.M.K. zonder „fly-pass""
De Leidenaars maken er op
3 oktober een hutspotje van
De haringen van vroegerdie
waren veel vetter
„Nachtdienst" met
3 oktober
VULPENKLINIEK
MAANDAG 5 OKTOBER 1959
Machtig militair vertoon
Zingende zagen, schetterende
trompetten, huilende harmonica's,
klagende accordeons en welke in
strumenten er nog meer mogen
deelnemen aan de ons zo sympa
thieke 3 oktober-symfonie, zij wer
den zaterdagochtend even over
stemd door het dof dreunen van
vele legerlaarzen. Dat was om
streeks half tien. Militair machts
vertoon bepaalde toen het straat
beeld in het hartje van onze
feestelijke stad.
Statig staande in zijn Jeep reed luite
nant-kolonel M. S. Kreft van de Ko
ninklijke Luchtmacht aan het hoofd
van zijn troepenmacht, welke precies
op tijd bij het Leidse Stadhuis arri
veerde. Tevoren hadden de genodigden
reeds een plaatsje gevonden op het ge
reserveerde gedeelte naast de stad
huis trap.
Een mild morgenzonnetje overgoot de
fleurige damestoiletjes, de onberispe
lijke militaire uniformen en het stem
mige zwart van andere, burgerlijke, ge
nodigden. En verderop de Breestraat
verdrongen zich vele duizenden achter
de afzetting om niets van deze parade
te missen.
Smetteloos gepluimd
Terwijl luitenant-kolonel Kreft zijn
defilerende troepen aan de territoriaal
commandant, de brigade-generaal van
de generale staf G. Dijkstra, presen
teerde en achter hem plaats nam op
het platform en terwijl de smetteloos
gepluimde pelotons van de Leidse Stu
dentenweerbaarheid „Pro Pa/tria" stram
marcherend de spits van de lange stoet
afbeten, stelde de Kapel van de Konin
klijke Luchtmacht zich op tegenover
het Stadhuis-
De pittige Luchtmachtklanken maak
ten de telkens weer klinkende scherp
afgebeten commando's „Hoofd... rechts"
en „Hoofd... front" vrijwel onhoorbaar.
Maar de goed getrainde militairen wis
ten toch wel wat htm te doen stond.
Eerst de mannen van de Koninklijke
Marine uit Valkenburg, het goed afge
borstelde blauw scherp contrasterende
met de braniekragen. Daarna volgde
een peloton van 423 cie regiment Van
Heutz.
Koksschool
Het detachement van de Koksschool
te Leiden bestond uit niet minder dan
vier compagniën. De basis Ypenburg
van de Koninklijke Luchtmacht lever
de een bijdrage aan deze indrukwek-
Advertentie
Leidse kleuters zagen hoe
Jan Klaassen feest vierde
Voor de kleuters zeer attractief was
zaterdagmorgen het poppenspel, dat op
drie verschillende plaatsen in de stad
werd gebracht door Onderwaters Thea
ter Miniatuur. Zowel in de Kooi en de
Profpssorenwijk als op het 5 Meiplein
konden de kleintjes zien hoe Jan Klaas
sen en Katrijn het 3 oktoberfeest vier
den Hoog op de schouders van pa of
ma gezeten leefden de peuters met hun
poppenvriendje, dat vanzelfsprekend
weer allerlei spannende avonturen be
leefde, mee. Zij genoten van begin tot
einde - iedere voorstelling duurde onge
veer een half uur zichtbaar en kon
den slechts node afscheid van Jan
In de ochtenduren vonden op ver
schillende plaatsen in de stad pop
penkastvoorstellingen plaats, waar
voor vooral de jeugd grote be
langstelling toonde.
Klaassen nemen. Deze liet zich van zijn
kant ook niet onbetuigd! Kortom er
heerste een opgewekte stemming, niet
alleen voor, maar ook achter de pop
penkast. Wij zijn ervan overtuigd, dat
vele honderden Pietjes en Marietjes dit
bescheiden programma-onderdeel van
het Leidse 3 oktoberfeest niet graag
zouden missen zo spontaan waren de,
uiteraard kinderlijke, reacties.
Generaal Dijkstra (links) neemt het
défilé af van de troepen van Pro
Patria, Marine, Landmacht en
Luchtmacht, die voor een indruk
wekkende mars door stad zorgden.
De vliegtuigen van V alkenburg
lieten bij deze plechtigheid verstek
gaan. Het was te heiig
kende parade met een detachement van
twee squadrons te voet. Het sluitstuk
van de stoet werd gevormd door de im
ponerende 929ste afdeling Lichte Lucht
doel-artillerie territoriaal gemotoriseerd.
Op sommige stukken geschut stond met
duidelijke letters en cijfers te lezen
„Deze vuurmond kost 120.000 gulden".
Een klein kapitaaltje voor één stuk.
Welk een waarde moet er niet langs
ons heengegleden zijn?
De vele duizenden toeschouwers heb
ben twee teleurstellingen te incasseren
gekregen. Want terwijl de Kapel van
de Koninklijke Luchtmacht lustig bla
zend afmarcheerde, gevolgd door luite
nant-kolonel Kreft in zijn jeep, reali
seerde men zich, dat de Koninklijke
Militaire Kapel verstek had laten gaan.
En dat men vergeefs gewacht had op
een z.g. fly-pass door vliegtuigen van
het vliegveld Valkenburg. Zo er een
vliegtuig te zien was, dan was het een
reclame. En die kwam zeker niet van
Valkenburg.
Voorzitter mr. De Ruyter de Wildt
van de Drie Octobervereniging
biedt mevr. Wijling in de Waag
een bloemenhulde aan omdat het
gisteren veertig jaar geleden was
dat zij voor het eerst meedeed aan
de uitdeling van de haring, en dit
al die jaren door trouw heeft vol
gehouden.
Leiden heeft weer eens 3 oktober gevierd. Niemand was er
onthutst (pot) van en bijna iedereen was welge( feest )mutst. Iedereen
maakte er een hutspotje van. En er werd gegeten, en gedronken, en
geschreeuwd en gezongen en zij het slechts sporadisch ook wel
eens een robbertje gevochten. En het was druk, heel druk.
Als grasgroen Leidenaartje - ik
heb het genoegen reeds twee maan
den in de Sleutelstad te vertoeven -
heb ik voor het eerst een 3 oktober
feest meegemaakt. Vroeger ivas mij
eens verteld, dat de Leidenaar iet
wat terughoudend, zelfs een beetje
gesloten is. Als dat inderdaad ivaar
is, dan is dat vast niet op 3 oktober
het geval. Want dan worden vele
remmen onder het ivakend oog van
een groot - zij het onopvallend op
tredend - politiekorps losgelaten.
In de vroege avond van 2 oktober was
in de Sleutelstad al te merken, dat er
iets bijzonders te gebeuren stond. Be
pakt en beladen arriveierden aan het
station vele niet-Leidenaars, die er ken
nelijk op uit waren het feest van eten
en drinken in volle teugen mee te ma
ken. Overschreed het aantal in Leiden
vertoevende personen op 2 oktober bij
na het dubbele inwonertal, op 3 oktober
was dit zeker het geval. Iedereen sliep
overal, op banken, op luchtbedden, in
stoelen en zelfs op de grond. Want op
3 oktober zijn Leidenaars het meest
gastvrije volkje ter wereld. Iedereen
mag komen. Oom en tante, nicht en
achternicht en zelfs de verre vriend, die
bij buurman mag logeren om te onder
vinden of een goede buur beter is dan
een verre vriend. Op 3 oktober is iedere
Leidenaar op z'n best wat gulheid en
verbroedering betreft. Want op een gul
dentje meer of minder kijkt hij op 3
oktober niet.
Vroeger heb ik nooit kunnen geloven,
dat Leidse moeders hun arme bloed
jes op het Katwijkse strand het
derde of zelfs het tweede ijsje ont
houden, omdat 3 oktober in het
verschiet komt, maar nu weet ik. dat
daar wel iets van waar moet zijn. De
jeugd behoeft over dat gemiste ijsje
trouwens niet te treuren, want de scha
de wordt op het Leidse feest der fees
ten dubbel en dwars ingehaald.
Op straat mag op 3 oktober veel, wat
op andere dagen doorgaans niet mag.
Fakirs, boeienkoningen en zelfs ..mui
zenslikkers" mogen hun boeiend beroep
vrijelijk aan den volke tonen. Bedelaars
en zelfs zakkenrollers stromen als door
een magneet aangetrokken naar Lei
den. Bedelen mag dan wel, zakkenrol
len uiteraard niet.
Bij het station staat het 's morgens
zwart van de lieden, die oranje, rood
witte en voor dezelfde prijs rood-
wit-blauwe speldjes aan de vrouw en
de man trachten te brengen. Zes keer
ben ik zo'n speldjesverkoper ontlopen,
de zevende keer was het raak. Aan de
verkoopwoede van deze lieden valt niet
te ontkomen, zeker niet als ze al enige
keren hebben deelgenomen aan de
speldjesrage op koninklijke feestdagen.
's Avonds werd het steeds drukker op
straat en met de drukte nam de feest
vreugde toe met de daarbij behorende
kakofonie van geluiden en op enkele
plaatsen een smeerboel van vettige pa
lingpapieren. Maar dat alles kon de
pret niet drukken, eerder verhogen.
De studenten droegen uiteraard hun
steentje bij tot het algehele feestru
moer. Waar dat mogelijk was doorkruis
ten zij, deels in open calèches, deels in
open auto's de stad. Als het kon achter
uitrijdend. Op 3 oktober geldt immers:
hoe gekker hoe beter.
Een bijzonder vreemde vertoning voor
een grasgroene Leidenaar is wel het
springen van de fontein achter het
Stadhuis. Men verwacht heel wat, voor
al omdat het springen van de fontein
wordt aangekondigd als een bijzondere
gebeurtenis. Bijzonder is het in zo verre,
dat men wel over bijzonder goede ogen
moet beschikken om de piepkleine
straaltjes, die uit het overigens fraaie
fonteintje ontspringen, te kunnen waar
nemen.
Tot omstreeks half twee blijft het
druk op straat. Om een uur of een slui
ten echter de meeste café's. En de café
eigenaren zijn onverbiddelijk. Er mogen
nog zoveel mensen voor hun deuren
schreeuwen, dat ze nog zo'n dorst heb
ben. de deur is en blijft dicht. Want dan
begint de grote schoonmaak. De stoe
len worden op elkaar gestapeld en de
grond aangeveegd. Dan is het tijdstip
aangebroken, dat overwegend verhuis
wagens en vuilniswagens door de stad
rijden. De vuilnisauto's om het vuil, de
verhuisauto's om de geleende stoelen op
te halen en het „nette meubilair" terug
te brengen. Is het wegdek omstreeks 2
uur nog bedolven onder een vettige
substantie, om half vier zijn de straten
dank zy de onstuitbare activiteit van
de mannen van de Gemeentelijke Rei
nigingsdienst, weer brandschoon en zijn
de café's weer net zo ordentelijk, als
men van Leidense café's mag verwach
ten.
Omstreeks die tijd rijden ook wagens
van de politie door de stad om alle ver
loren voorwerpen op te halen: vooral
bromfietsen en fietsen, welke vervoer
middelen óf door de bezitters niet meer
konden worden bereden, óf doodgewoon
vergeten waren.
Om vier uur is alles voorby. Dan is
de rust weergekeerd, op een paar
enthousiastelingen na, die zingen, dat
ze nog niet naar huis gaan, nog lange
niet. Dan ligt het lunapark onder de
sluier van de nacht, dan staan de vuur
werkstukken er na een korte glorie ont
luisterd by, dan is 3 oktober voorbij.
Een leek.
Geslaagde feestavond van
Chr, Oranjevereniging
Zaterdagavond heeft de Leidsche
Christelijke Oranjevereeniging in het
Wijkgebouw Levendaal een bijzonder
geslaagd 3 oktoberfeest gevierd. De
voorzitter, de heer L. Questroo, opende
de avond met op het verband te wijzen
tussen het 3 oktoberfeest en het be
vrijdingsfeest.
Beide feesten zijn voortgekomen uit
een periode van onderdrukking. Velen
hebben in die periode het leven moeten
laten voor de vrijheid. De vrijheid, die
slechts ten koste van veel bloed en
tranen kon worden heroverd. De heer
Questroo zei, dat de ouderen een taak
ten opzichte van de jongeren hebben
om hen de diepere betekenis van beide
heugelijke feiten en de geschiedenis aan
die feiten verbonden, onder ogen te
brengen en vooral te houden.
Nadat de vele aanwezigen de zaal
was geheel gevuld uit volle borst het
Wilhelmus hadden gezongen, zong men
nog enige Vaderlandse liederen, alsmede
gezang 302 „Wilt heden nu treden" en
gezang 281a „De dag, door Uwe gunst
ontvangen".
Voordat tot de quiz „Wie weet er z'n
weetje", met als onderwerp het beleg en
ontzet van Leiden kon worden overge
gaan. bracht de heer A. de Koning op
uitstekende wijze twee grappige schets
jes voor het voetlicht.
Dat de quiz nu niet bepaald gemakke
lijk was, ondervonden Elly Segaar van de
vierdeklas van een Christelijke Ulo, Ed
den Hollander van de Chr. Kweekschool.
Henk Harmsen van het Chr. Lyceum en
de leden: mevrouw Alting en de heren
C. v. d. Kraan en Siera. Henk Harmsen
beantwoordde bij de jongeren de vele
vragen het best, maar moest tenslotte
toch het loodje leggen tegen mevrouw
Alting, die er een ware geschiedenis
knobbel op na schijnt te houden. Mevr.
Alting kreeg de eerste prijs van f. 25;
Henk Harmsen ging met de tweede prijs,
een boekenbon ter waarde van 7% gul
den strijken.
Na de pauze werd een eenacter „De
witte vaas" van R. Feenstra door de
„Timdelerclub" voor het voetlicht ge
bracht. De aanwezigen hebben zich uit
stekend geamuseerd met de schoonmoe
der, die haar schoonzoon verwijt, dat hy
meer aandacht aan zijn liefhebberij, het
verzamelen van prachtige vazen, be
steedt dan aan zijn echtgenote. Het zou
niet in het kader van de 3 oktoberviering
hebben gepast als niet alles weer op z'n
pootjes was terecht gekomen.
Het grotendeels vernieuwde bestuur
heeft een goede keuze gedaan wat de
samenstelling van het programma be
treft. Vooral de quiz. die door de secre
taris. de heer P. A. Kouwenhoven. werd
geleid en die door een jury onder de
deskundige leiding van de heer G. L.
Heij. geschiedenisleraar aan het Chr.
Lyceum, werd beoordeeld, was een gran
dioos succes.
„Al meer dan zeven
tig jaar, meneer, kom
ik hier", zei het oude
mannetje in 't Waag
gebouw, die geduldig
met een groot wit bord
in de hand zijn beurt
stond af te wachten bij
de uitdeling van haring
en wittebrood. Hij was
één van de duizenden
mensen, die dit jaar
weer deze gave in ont
vangst kwamen nemen.
„Toen ik voor het
eerst ging, liep ik aan
de hand van mijn moe
der", vervolgde hij
langzaam in de rij mee
schuifelend, „ik weet 't
nog goed, want ik vond
het verschrikkelijk om
die haring op te eten.
Maar tegenwoordig kan
je ze ivel aan me kwijt.
Hoewel, de haringen
van zo'n vijftig jaar ge
leden, die vind je te-
genivoordig niet meer.
Die van vroeger, die
waren veel vetter
En toen had de oude
man geen tijd meer
voor ons, want hij ivas
aan de beurt. Plotseling
ivas hij verloren in de
menigte, maar even la
ter zagen we hem weer.
Nu met een wittebrood
onder de arm en een
paar haringen op het
grote bord.
,Jk zou hem vandaag
maar eens flink raken
hoor", ried hij ons in
het voorbijgaan aan,
„ik ga naar moeder de
vrouw, want nu kan ik
pas gaan ontbijten".
Hij was slechts een
van de vele - in totaal
kwamen dit jaar 10.500
personen voor deze
feestgave in aanmer
king - die zaterdag
morgen de jaarlijkse
gang naar het Waagge
bouw hadden gemaakt.
Ouderen en jongeren,
mannen, vrouwen en
kinderen dromden te
zamen in het Waagge
bouw. Deels hadden ze
zich een feesttooi aan
gemeten - mombakkes,
feestsmutsen enz. - en
deels bepaalden zij zich
tot een rood-ioit-blauw,
oranje of rood - wit
strikje op de borst.
Elfduizend wittebro
den van vierhonderd
gram en ruim achttien
eneenhalf duizend ha
ringen vonden deze
morgen hun weg naar
de Leidse 3 oktober-
vierders. In statig
zwart geklede heren
met rood-witte rozet
ten in de revers over
handigden de broden
en in wit gestoken,
vrolijk gestemde dames
tastten steeds iveer in
de tonnen met harin
gen.
,Hé jongens, hier met
dat brood", riep een
moeder tot haar twee
kinderen, die elkaar
met een wittebrood aan
het bekampen waren.
Ze overhandigden moe
der - zij het met te
genzin - ieder een brok
brood
„Hè, ma laneme nou
naar de kermis gaan",
zeurde de jongste.
„Nu nog niet hoor,
vanmiddag gaan we",
zei de moeder, terwijl
ze de resten van wat
eens een welgeschapen
wittebrood ivas in de
tas stopte.
„En naar het vuur
werk ook?", vroeg de
oudste.
„Naar het vuurwerk
ook", beloofde de moe
der. Doch de kinderen
hoorden het al niet
meer, want ze hadden
voor de ingang een
man met ballonnen
ontdekt en stonden
bewonderend naar de
fel gekleurde ballen in
de lucht te staren.
„Ma, mag ik er een"
Velen hadden deze
traditionele uitreiking
in hun leven nog nooit
overgeslagen, sommi
gen konden van een ju
bileum spreken omdat
ze dit jaar voor de
vijfentwintigste maal
of de vijftigste maal
present waren. Doch er
ivas tijdens de haring
en wittebrood-uitdeling
ook een officieel jubi
leum. De voorzitter van
de 3 Octobervereeni-
ging, mr. Ph. J. de
Ruyter de Wildt zette
namelijk mevrouw L.
Wijling in de bloeme
tjes en bood haar een
grote taart aan, omdat
zij al veertig jaar tot
de uitdeelsters van de
haring behoort. Ook
mr. H. R. Goudsmit viel
een huldiging ten deel
omdat hij vijfentwintig
jaar actief bij de uitde
ling betrokken was.
Gezelschap Johan Kaart
in Schouwburg
Wat doet men, als men in geld
nood zit? Wij veronderstellen niet,
dat de heer Theodore Hagemann, in
de gestalte van Joh. Boskamp, de
eerste is, die zich het hoofd met
deze vraag pijnigt. Wij zouden ove-
rigens niet gaarne het publiek ivillen
adviseren de weg te volgen, die ge
noemde Hagemann heeft gemeend
te moeten inslaan.
Want, nietwaar, wat kan er al
niet van komen, als men zijn vrouws
diamanten speld beleent, zonder dat
in overleg met haar te doen.
Een overleg, dat welhaast onmo
gelijk ivas, daar de geldnood voort
kwam uit een al te voortvarend ge
voel van kunstjbescherming door
een buitengewoon lieftallige jonge
dame zanglessen te laten nemen.
Nu, de gevolgen daarvan heeft het ge
zelschap van Johan Kaart aan een volle
Schouwburg zaterdag getoond. En Kaart
zou Kaart niet zijn, als dat niet gepaard
ging met dolle situaties en dwaze ver
wikkelingen, welke ontstonden doordat
Theodore zonder voorkennis van vrouw
en dochter voor nachtkelner in „De
Groene Krokodil" speelt, om op die ma
nier het geld bijeen te garen om het
lommerdbriefje weer te kunnen inwisse
len tegen een diamanten speld. Verder
speelt hierin nog een rokkostuum mee
dat vuil was, waar een schoon voor
moest komen, wat geschiedt, doordat
onder al dan niet zachte dwang, deze
door diverse eigenaars aan diverse leners
wordt doorgegeven. De ingewikkeldheid
wordt ten top gevoerd, als blijkt dat ook
Mama Hagemann 's nachts bijzondere
paden bewandelt, door als vervent lid
van een liefdadigheidsvereniging de
dienst van nachtzuster waar te nemen,
zonder haar man hiervan op de hoogte
te stellen. Enfin, U proeft hieruit wel
voldoende stof om een stuk in elkaar te j
zetten, dat bij uitstek geschikt is om op
3 oktober in Leiden een flinke steen bij 1
te dragen aan de feestvreugde. Dit is
de auteurs Max Neal en Max Ferner dan
ook gelukt met hun klucht .Nachtdienst"
(der milde Theodore). Maar dit succes
is toch voor het grootste deel te danken
aan de wijze waarop de spelers van het
gezelschap van Johan Kaart dit stuk
brachten.
Joh. Boskamp zette ons een heerlijke
Theodore Hagemann voor, daarbij uit
stekend bijgestaan door Tilly Perin-
Bouwmeester als zijn vrouw Roza. Veel
plezier bezorgde ons de verschijning van
Eusebius Findeisen, leraar M.O. wis
kunde, een mannetje, dat „So wie so"
welhaast alleen door Johan Kaart op
deze manier neergezet kan worden. Ook
Ton van Otterloo bleek als Wolfgang
Amadeus Kaiser over komisch talent te
beschikken. Wilma van Klaveren als
dochter Jenny, Rudi West als Felix Rie-
ger en Marjo de Vries als Helma le
Lièvre, de „zangeres", vervulden hun
ondankbare rollen naar behoren. De
overige spelers, van wie wij Jack Wolf
in zijn typering van de wethouder van
onderwijs en volksgezondheid, overigens
een edelaardige combinatie, gaarne
apart noemen, droegen naar verhouding
hun steentje bij.
Aan het slot dankte het publiek door
een hartelijk en langdurig applaus het
gezelschap voor de avond van gezonde
ontspanning, die ons volgens het pro
gramma was beloofd en waarvan geen
woord te veel gezegd was. Wat wij gaar
ne willen vaststellen.
I960
ZIJN BINNEN!
ZAKAGENDA'S in 60 verschillende
soorten
Zend NU vriend en verwant een
KALENDER uit het vaderland
Grote collectie exclusieve kalenders!
BREESTRAAT 145
De ti.B.-ers mei hun broden en
haringen, die zij in groepsverband
in de Waag in ontvangst kwamen
nemen.
