Een jaar duurt lang: het Lunapark
trok weer enorme belangstelling
Goklust golft éénmaal per jaar
hoog over het Schuttersveld
DE TAPTOE WAS HET LANGE
AANZIEN TEN VOLLE WAARD
Tachtig automobilisten storten
zich in avontuur op Levendaal
„LEIDEN IS VOOR ONS VOLK
EEN GEKROONDE STEEN"
Weinig noviteitenmaar de bekende vermaken
vormen toch telkens weer een grote attractie
MAANDAG 5 OKTOBER 1959
Ook het Lunapark heeft dit jaar geprofiteerd van het zomerweer,
dat vele duizenden had toegevoegd aan de legioenen, die aan de voor
avond van de derde oktober en op de grote dag zelve vermaak zochten
op het Schuttersveld. Veel noviteiten waren er dit jaar niet, met uit
zondering van de ezeltjes, die ontelbare zenuwachtig-lachende kinde
ren op hun geduldige ruggen hebben rondgedragen, de Afrika-show
(met een vuurvaste „negerin") en de dikste dame ter wereld, juffrouw
Yvon, met een gewicht van 485 pond. Maar een jaar duurt lang en
de sensatie van het reuzenrad, trots in het midden van het enorme
feestterrein, of de rondsuizende en tenslotte gevaarlijk-sissende gon
dels van de Shooting Star, het gedaver van de motoren van de steile-
wandrijders of de botsautootjes en de koppen van Jut het is allemaal
bekend, maar toch elk jaar weer nieuw.
Drie vuile jongetjes
telden liun „winst"...
Drie vuile jongetjes liepen zaterdag
avond met handen vol bazaargoed over
het Schuttersveld: ze hadden volop ge
luk gehad in een van de vele gelegen
heden, waar je voor een dubbeltje of
een kwartje naar hartelust een gokje
kon wagen. Misschien hadden ze getrok
ken aan een bundel touwtjes, gehengeld
naar iets aanlokkelijks, ballen op een
stapel busjes gemikt, een of meer enve
lopjes getrokken, een geldstuk gemikt op
verleidelijke snoeperij, of net op tijd een
„bom" uit een rondcirkelend vliegtuigje
laten vallen. Want ze waren er dit jaar
weer te kust en te keur, de tenten waar
allerlei aantrekkelijkheden de beloning
vormen voor het hoogste getal van ae
deelnemende groep, Eindeloos zijn de
variaties voor de goklust, die eenmaal
per jaar over het Schuttersveld golft:
primitieve en tecnniscn geperfectioneer
de methoden staan broederlijk bij elkaar.
Maar of het nu een ronddraaiend bam
boe-armpje is, dat stilhoudt bij een mi
nuscuul prijsje of een metalen knikker,
die, langzaam naar beneden rollend, in
tussen contact maakt en de beslissende
cijfers omhoog laat springen, het is alle
maal heerlijke spanning, die jong en
oud enkele uren genoeglijk bezignoudt.
Op de welbekende piaats tronen we
ook dit jaar weer de iacnstudio aan met
het ronddraaiende piatiorm, waarop
bijna memand net voinoudt tegen de
middelpuntvliedende- kracht. Daarnaast:
de klassieke cake-walk met het vriende
lijke draai-orgel, dat o zo'n moeite heeft
om zich verstaanbaar te maken temid
den van het lawaai uit luidsprekers. Wie
zich daarna een nog heviger sensatie
wilde gunnen, trok naar de Swing Mill,
met de rondcirkelende bakjes oi naai
de rupsbaan, die langzaam begint,
maar al spoedig steeds sneller gaat
draaien, waarna de klap op de vuurpyi
komt: een gierend geluid en de zich om
de inzittenden heensiuitende overkap
ping. Een exquis genot voor jonge stel
letjes....
Grote variatie
Draaimolens in tal van variëteiten
hebben ook dit jaar weer duizenden
klanten getrokken. Men moet respect
hebben voor de vindingrijkheid, waar
mee de exploitanten dit klassieke ker
misvermaak weten te variëren, al zal de
bewonderaar van de „echte" draaimolen
het misschien jammer vinden, dat het
oude model er wat uitraakt of door toe
passing van moderniteiten er niet fraaier
op wordt. Maar ja, de kinderen hebben
het laatste woord en die vinden een
fiets, een motor, of een vliegtuigje in zo'n
ronddraaiend ding toch wel leuker dan
een paard, dat ze nauwelijks meer ken
nen. Totdathet paard juist weer „in
Bloemen Bertha laat in Sociëteit
Minerva al enige tijd verstek gaan
maar haar taak op de derde ok
tober was in veilige handen bij haar
zuster „Bloemen Betsie".
de mode" komt, zoals de rinkelende
stoomtreintjes in de Peter Pan railway
grote aftrek hadden, ten dele omdat je
zo heerlijk kon ronddraaien, maar voor
een ander deel toch ook wel omdat er nu
eenmaal geen stoomtreinen meer zijn.
Enorme belangstelling bestond ook nu
weer voor de gruwelijkheden van de Fata
Morgana, die, al dadelijk bij de ingang
van het feestterrein, een hevige aanslag
deden op de kracht van de zenuwen.
Niet minder groot was het aantal bezoe
kers van de beide tenten voor „American
sporting", waar rijkelijk-van-spierballen-
voorziene blanke en zwarte jongeman
nen tussen de voorstellingen de liefheb
bers van worstelen, boksen en catch as
catch can naar binnen lokten. Menige
„amateur" slaagde erin het te winnen
van de eigen man, een attractie temeer,
die haar uitwerking dan ook niet miste.
Zouden we een v olledige inventaris
van het Lunapark willen maken, dan zou
dit artikel te lang worden. Maar niet
onvermeld mogen blijven het charmante
theater Bosco, de schietsalons (roos ge
raakt, foto gemaakt!), het verzorgde
Geslaagd begin van een groot feest
Bepaald indrukwekkend is het aantal jongeren dat zich in Leiden
bij een vereniging heeft aangesloten. Zij die vrijdagavond naar de
taptoe zijn geweest en dat waren er heel wat! zullen het kunnen
beamen. Het voorbij trekken van de uit vele duizenden jongens en
meisjes bestaande stoet duurde ruim drie kwartier en was bovendien
een lust voor oog en oor. Aan deze geslaagde taptoe men zou
even goed van een muzikale rondwandeling kunnen spreken namen
n.l. niet alleen vele school-, sport- en speeltuinverenigingen deel, maar
ook een lange rij harmoniekorpsen. De muzikanten bliezen en sloegen
er lustig op los, zeer tot genoegen van de marcherende jeugd en van
degenen die zich langs de taptoe-weg hadden opgesteld. Van begin
tot eind zat er dus leven in de brouwerij.
Lust voor oog en oor
Dat. de lengte van de kleurrijke licht-
stoet zeer groot was hebben wij reeds
gezegd. Om U nog even een indruk te
geven: op het ogenblik dat de laatste
groepen het beginpunt verlieten nader
den de eerste reeds de voorzijde van het
Stadhuis
Van de Kaasmarkt begaven de enthou
siaste jongelui zich via de Haarlemmer
straat, Prinsessekade, Apothekersdijk,
Aalmarkt, Vismarkt, Botermarkt, Bree-
straat, westzijde van het Rapenburg, Ga-
renmarkt en Geregracht naar het Le
vendaal, alwaar de stoet ontbonden
werd.
KRANSLEGGINGEN
Kransleggingen hadden zoals gewoon
lijk weer plaats bij het standbeeld van
P. A. van der Werf en het Jan van Hout
monument bij het Plantsoen, die beide
in een zee van licht baadden. Het col
lege van burgemeester en wethouders,
dat tezamen met nog enkele andere
autoriteiten, o.w. de commandant van
de Koksschool, luit-kolonel Th. H. Wes-
sels, bij het Stadhuis in de kopgroep
werd opgenomen, nam even later aan de
voet van het monument in het Van der
Werfpark het défilé af. Tijdens de krans-
legging speelde een der muziekkorpsen
het Wilhelmus en deden de vaandel
dragers hetgeen van hen op dat plech
tige ogenblik verlangd werd.
GEEN HIATEN
In de stoet die vrijwel geen hiaten
vertoonde, liepen niet uitsluitend kin
deren mee. Zo zagen wij bijvoorbeeld
leden van het LSC en van de VVSL,
terwijl verder nog enkele tientallen
B.B.-ers zich in hun nieuwe uniformen
presenteerden. Jammer dat het aantal
lampions en fakkels, dat meegevoerd
werd, te wensen overliet. Immers, hoe
meer licht hoe feestelijker de taptoe
wordt! Ondanks dit gemis kon men ech
ter toch wel van een fleurig geheel spre
ken, een stoet het lange aanzien ten
volle waard!
ONTVANGST
Na dit geslaagde begin van een vreugde
volle 3 oktoberviering vond de gebruike
lijke ontvangst in het Stadhuis plaats,
waarbij vanzelfsprekend over en weer
heildronken werden uitgebracht. Het
uitzonderlijke fraaie zomerweer hield
duizenden mensen tot laat in de avond
op straat, terwijl ook de drukte op het
Schuttersveld bijna ongekend was.
De twee jubileumzangers bij de
koraalmuziek, de heren Van der
Velden (rechts) en Brouwer
(links), die zestig jaar geleden als
knaapjes voor het eerst op de derde
oktober naar Van der Werf togen.
Een plaatselijke bui
Toch heeft het zaterdag nog gere
gend
Een zeer plaatselijke bui, maar
het regende
Alleen geen regendruppels, maar
strafpunten. Ze plensden neer op de
startkaarten van de deelnemers aan
de behendigheidswedstrijden voor
automobilisten op het Levendaal.
Een van de deelnemers aan de be-
hendigheidsrit probeert met zijn
wagen de wip in balans te krijgen.
Ds. M. Ottevanger in Pieterskerk
Voor 385 jaar werd Leiden ontzet
Terwijl buiten de kerkmuren het 3 oktoberfeest „op gang kwam",
zijn pl.m. 400 personen, o.w. vele autoriteiten, in de ruimten der
Pieterskerk deze ochtend wel sterk geconfronteerd met de geschiedenis
van 1574. Zij kwamen immers op de plaats bijeen waar, precies voor
385 jaar, een uit bange nood verloste burgerij God in woord en psalm
gezang dankte voor Zijn wonderbaarlijke redding. Evenals toen
klonken zij het in 1574 naar de berijming van Datheen de
woorden van Psalm 9: „Ik zal met al mijn hart den Heer", door de
ruime kerkgewelven.
Was het voor 385 jaar ds. Pieter
Cornelis, die vanaf dezelfde kansel
zijn gehoor op de daden des Heren,
in het ontzet aan de dag getreden,
wees, bijna vier eeuwen later was
het thans ds. M. Ottevanger, die,
met de historie op de achtergrond,
hierop aansluiting zocht. Als tekst
voor zijn overdenking had hij geko
zen Nahum 1 7: „De Here is goed;
Hij is ter sterkte in de dag der be
nauwdheid en Hij kent hen, die op
Hem betrouwen".
Als erop zo'n speciale dag ergens sport
wordt bedreven, kan men tien tegen één
zetten, dat de heer J. C. F. Coers in de
buurt is. Zaterdag ook. Lang gepand en
hoog gehoed stond hij met een grote
witte vlag bij de startlijn om in twee uur
tijds zo'n tachtig enthousiastelingen in
het rij-avontuur te jagen. Want het was
echt wel een avontuur. Eerst moest men
zo'n tien seconden met de auto equili-
breren op een grote wip. Daarna zo dicht
mogelijk remmen voor een lat op twee
blikjes. Dan een eindje zigzaggen met
één hand. En nauwelijks had men de
vlag met de andere hand in een nauw
standaardje kunnen stoppen of men had
alle nog overgebleven concentratie nodig
om in één keer de wagen achteruit in
een garage te kunnen prikken. Was men
daar echter uit en men slaagde erin
zonder brokken te maken tussen de
dicht achter elkaar op één lijn opgestel
de pillons door te glijden, dan was het
einde in zicht.
Maar de meesten hadden inmiddels al
zoveel strafpunten opgelopen, dat zij
niet meer voor de prijzen in aanmerking
konden komen. Maar met lege handen
ging niemand naar huis. Een aardig
tafelkleedje kreeg iedere deelnemer als
aandenken.
Na afloop van deze door vele belang
stellenden gadegeslagen succesvolle wed
strijden werden in de bovenzaal van „In
den Vergulden Turk" de prijzen uitge
reikt door ir. H. E. Kruyt, die tevoren
iedereen bedankte, die medegewerkt
had, in het bijzonder de leden van de
motorvereniging „De Sleutelstad".
De prijzen vielen als volgt.
In de zware klasse (32 deelnemers)
1. E. P. J. de Winkel 2 strafpunten 1
min. 41 sec.; 2.. N. C. Reizevoort 22 str.p.
1.34; 3. J. Bervoets 332.22; 4. J. A.
Brouwer 452.23; 5. D. van Leeuwen
46.1.23; 6. K. F. v. d. Berg 47—2.19; 7. J.
Staal 551.39; 8. A. A. Wareman 59
1.58; 9. P. van Leeuwen 631.57; 10. C.
Schmidt 65—2.10; 11. W. Kloots 66—1.40;
12. M. P. L. Bergers 75—2.02; 13. C. S.
Moerer 75—2.29; 14. H. Stuifzand 80—
1.50.
In de lichte klasse (47 deelnemers)
1. R. A. Slotboom 1 strafpunt 2 min. 05
sec; 2. J. Waayer 32.10; 3. J. H. Bakels
171.59; 4. C. van Leeuwen 181.59; 5.
J. Verberg 20—1.38; 6. M. C. A. Th. van
Dooren—Jonkers 20—2.12.3 (tevens extra
prijs voor beste dame)7. A. M. van Dijk
252.04; 8. M. Hoogendoorn 252.04.6;
9. W. A. Kasteleyn 26—2.04; 10. Th. v. d.
Eynden 301.58.8; 11. C. Galjaard 36
2.06.4; 12. W. Bergers 37—2.13.8; 13. F.
H. van Oosten 432.25.4; 14. C. van Reys
44—1.53.5.
Alvorens hij zich tot dit tekstwoord
bepaalde, stond hij een ogenblik stil bij
Jakobs vlucht en de hem daarop van
God gegeven belofte „Ik zal met U zijn"
en de tocht van het Volk Israël door de
woestijn naar het land van belofte. Ja
kob en Israël zijn, aldus ds. Ottevanger,
hun weg niet in eigen, doch in Gods
kracht gegaan. Richtte Jakob zijn steen
en gekroonde steen in Pniël op,
ook het land Israël ligt vol „gekroonde
stenen". Plaatsen, welke de goedertieren
heid des Heren in de herinnering terug
roepen. Leiden 3 oktober is voor
ons volk, aldus spreker, ook zulk een ge
kroonde steen. Wij prijzen en danken
God voor Zijn onuitsprekelijke genade
ons in het ontzet van Leiden geschon
ken! Dat heft bestuur der stad en de bur
gerij nu reeds zovele eeuwen op 3 okto
ber in de Pieterskerk bijeenkomen om
God te danken voor het ontzet in 1574,
ziet spreker een gelukkige continuïteit.
Ds. Ottevanger, die vervolgens uitvoe
rig stilstond bij het tekstwoord van deze
ochtend, wees er o.m. op, dat de profeet
Nahum en dat hadden alle profeten
geroepen was het oordeel, doch ook
de genade, liefde en barmhartigheid van
God te verkondigen. Evenals in Nahums
dagen heeft God onze stad in 1574 grote
goedertierenheid bewezen. Temidden van
de oordelen was Hij Zijn ontferming niet
moede. Het past ons, gelijk als in 1574,
des naam des Heren te prijzen. Uit alle
benauwheid en de nood was groot
heeft Hij ons gered. Moge het zo zijn,
dat de God onzer vaderen, ook onze God
is, eeuwig en altoos.
Tenslotte schonk ds. Ottevanger aan
dacht aan de toekomst van Prins Willem
van Oranje binnen Leidens veste twee
dagen na het ontzet en diens zinvol
en prachtig geschenk: de stichting van
de Leidse Universiteit, welke vermaard is
over de gehele wereld. Wy zijn dankbaar
ook voor deze gekroonde steen, welke in
veel opzicht tot grote zegen is gesteld.
Nadat eerst nog gezongen was Ps. 72
11 „Zyn naam moet eeuwig eer ontvan
gen", werd de dienst besloten met het
zingen van twee coupletten van het Wil
helmus.
WAT 'N DAG, WAT N DAG
en wat een gezelligheid!
„Wat 'n dag, wat 'n dag, wat een
warmte en wat een gezelligheid!"
Met deze woorden vatte en terecht
de heer H. de Wilde zijn indruk
ken van de 3 oktoberdag samen toen
hy zaterdagavond namens het bestuur
van de 3 Octobervereeniging een kort
inleidend woord liet voorafgaan aan
de cabaretavond in de Stadsgehoor
zaal, waarop de gezelligheid nog en
kele uurtjes werd geprolongeerd.
Roland Wagter Sr was voor de tiende
maal in successie de leiding van deze
avond in handen gelegd. Hij kon zich
daarbij bedienen van een aantal uit
stekende artiesten. Bovendien leidde hij
ditmaal op enthousiaste wijze een quiz,
waaraan eerder gezelligheid, dan de in
telligentie ten grondslag lag.
Freddy Hull's showorkest lardeerde dit
drie oktobermenu met feestelijke klan
ken, welke zowel van „de soep tot aan
het dessert" uitbundige vrolijkheid te
weegbracht.
Willy Alberti, de „Italiaanse" zanger
uit Amsterdam goede wyn behoeft
geen krans bracht de zuidelijke van
zon en warmte overgoten sfeer, voor
zover daar op deze warme dag nog be
hoefte aan was, in de Stadsgehoorzaal,
waar even later ook Rita Corita zij
heeft maling, zoals zij zelf zegt, aan de
slanke lijn haar successen oogstten.
Ton Cup ontpopte zich deze avond,
welke met het zingen van het eerste
couplet van het Wilhelmus was geopend,
als een geestig goochelaar, die ook met
zijn sprekende pop Charly voor een vro-
lyk kwartiertje zorgde. Kortom, een 3-
oktoberschotel, welke zich door haar ge
varieerde samenstelling en opdiening
uitstekend liet smaken.
illlllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllL
De Lakenhal trok
1736 bezoekers
Ruim zeventienhonderd (1736)
Leidenaars vonden hun weg naar
de Lakenhal om daar de 3-oktober-
relikwieën te aanschouwen. Iets
minder dan vorig jaar, toen er 2052
mensen een kijkje kwamen nemen,
doch aldus luidt de verklaring
van de suppoosten toen was het
ook niet zulk warm weer.
Doch ook deze keer heeft het
schilderij van Van Bree weer de
aandacht gekregen, die het ver
dient en hebben ouders hun kinde
ren de historie verteld, die verbon
den is aan het tapijt, de Spaanse
speelkaarten, de munten en niet
te vergeten natuurlijk de hutspot.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
rentableaus"die de Leidse firma
Kat weer alle eer aandeed: de gou
den Draperie, de zilveren Sferen,
twee vliegende schotels, een diaman
ten embleem in kleuren, een Argen
tijns juwelenfront, een Niag ar a-wa
terval en als slot het portret van
Keizer Maximïliaan 1 als slotdeco-
ratie gevolgd door een imposant
slotbombardement. Ook ditmaal had
de firma Kat door het portret van
Maximïliaan weer ingehaakt op het
motief van de optocht, zoals het vo
rig jaar op „Een en al muziek" en
twee jaren daarvoor op Rembrandt.
Een monumentaal besluit van een
zeer geslaagde feestdag!
marionettentheater, de glasblazerij, de
Derby-rennen enz. enz. Nauwelijks ver
melding verdient (want dat is vanzelf
sprekend op het Schuttersveld), dat er
ook dit jaar weer onvoorstelbare hoe
veelheden worstjes, patatten, poffertjes,
noga, zuurstokken en nog veel meer lek
kers aan de man zijn gebracht. Dat alles
maakte de portemonnaie veel lichter,
maar het plezier dat er tegenover stond,
woog daar rykelijk tegenop!
Monumentaal slot
Geen 3 oktoberfeest zonder vuur
werk en dus werd de dag besloten
met het afsteken van een gelukkig
kurkdroge reeks kanonslagen, lucht-
slangen, briljant- en kunstbommen,
oranjevogels als inleiding op een
reeks „wonderfronten" en „kleu-
De draaimolen, het oudste middel
punt van iedere kermis die zichzelf
respecteert, had ook op het Schut
tersveld deze dagen grote aftrek.
