Algerijns antwoord aan De Gaulle
lioudt liet midden tussen ja en nee
WEERBERICHT
Geen A.N.P.-monopolie
voor de televisiefoto's
Het is de vraag of Frankrijk de lokroep van de
vrede in de gehele wereld zal kunnen negeren
Kern van de kwestie ligt in de
erkenning van de FLN-leiders
Staatssecretaris Mr. Y. Scholten:
zo breed mogelijk voorlichten"
n
BESPREKINGEN CAMP DAYID
GUNSTIGER DAN MEN DACHT
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1959
No. 29860
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlsüoeck
Hoofdredacteur: j. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singei Lelden Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Parijs)
Eindelijk, na twaalf dagen wikken en wegen, is het antwoord van
de Algerijnse nationalisten op de vredesvoorstellen van generaal
Charles de Gaulle gisteren om half zes in Tunis door de „premier"
der rebellen-regering, Ferhat Abbas, voor een gehoor van ruim drie
honderd journalisten wereldkundig gemaakt. Het antwoord is noch
een volmondig „ja", noch een volmondig „neen" geworden. Het is een
bereidverklaring tot onderhandelingen, die nu juist niet in de bedoeling
van Frankrijk lagen. De grote vraag luidt nu dan ook: gaat Frankrijk
op de Algerijnse condities, of tegenvoorstellen, in?
Generaal De Gaulle heeft gisteravond al een onderhoud van een uur
met premier Michel Debré gehad. In de onmiddellijke omgeving van
de minister-president, die door enkele extreem-rechtse figuren wordt
omringd, heeft men al van botte propaganda en onaanvaardbare
ambities van de FLN-leiders gesproken. Aan de Qua d'Orsay (Buiten
landse Zaken) is men iets voorzichtiger en genuanceerder in zijn be
oordeling.
Algerijnse rebellen-regering het voor
nemen van De Gauile de uitslag van
het referendum in Algerije later door
de Fransen te ratificeren in strijd met
Vandaag belangrijke
rede van Couve de
Murville in V.N.
Met spanning wordt uitgezien naar de
tekst van de rede, die de minister van
Buitenlandse Zaken, Couve de Murville,
vandaag voor de Verenigde Naties zou
uitspreken. Een definitief antwoord, of
beter weder-antwoord, zal de Franse
minister, zo gelooft men in Parijs, nog
niet kunnen geven, maar een aanwijzing
voor de verdere ontwikkeling zullen zijn
woorden zeker wel behelzen.
De Gaulle wendde zich op 16 septem
ber j.l. tot de Algerijnen als individuen
en hoogstens indirect tot de FLN, het
Algerijnse Bevrijdingsfront. De FLN
heeft van de delicate positie van Frank
rijk nu een handig gebruik gemaakt.
Door eerst heel lang te talmen werd het
voor iedereen bij de dag duidelijker, dat
in feite toch wel de FLN de ware we
derpartij van Frankrijk in het conflict,
of beter de Algerijnse oorlog, is. On
tegenzeglijk is het een nieuwe illusie
der Franse staatkunde te veronderstellen
dat de FLN zich na vijf jaar oorlog
voeren in de secundaire positie van po
litieke partij terug zou willen laten
dringen.
De FLN-leiders hebben, terecht of
niet, de pretentie de voorlopige regering
van het gehele Algerijnse volk te vor
men en als zodanig willen zq zich nu
ook door Frankrijk erkend zien. Daar
ligt thans de kern van de kwestie en de
moeilijkheden.
In dat licht moet men ook de eisen
zien, die door de FLN nu aan Parijs
worden gesteld. Het zijn voor een deel
redelijke, voor een ander deel zeer hoge
eisen. Die eisen negeren betekent voor
Parijs echter de noodzaak de Algerijnse
oorlog nog voor onbepaalde tijd voort te
moeten zetten. De vraag is ook of de
Franse regering, nu de lokroep van de
vrede in de hele wereld zo helder luid
heeft weerklonken, zich de „luxe" van
de voortzetting van de oorlog nog lan
ger zal kunnen veroorloven. Zo neen,
dan zal Parijs tegen wil en dank met
de FLN-regering moeten onderhandelen
op basis van gelijke rechten en plich
ten. De FLN zal dan haar hoogste doel
hebben bereikt.
Enige duidelijke „neens"
De Algerijnse nationalisten tonen
zich volgens hun antwoord van gisteren
„bereid" de politieke en militaire voor
waarden van een staakt het vuren met
de Franse regering te bespreken. Of die
onderhandelingen in Parijs, volgens een
vorige invitatie van De Gaulle, dan wel
op neutraal gebied, zoals de Algerijn en
totnutoe altijd verlangden, plaats zou
den moeten vinden, wordt in het nieuwe
document niet onthuld.
Eveneens zijn de Algerijnen niet on
genegen van de condities en garanties
kennis te nemen, waaronder het Alge
rijnse volk zijn zelfbeschikkingsrecht,
dat Frankrijk nu officieel heeft erkend,
uit zal kunnen oefenen.
Naast die twee conditionele „ja"-
woorden laat de FLN-regering ook een
paar duidelijke „neen"-woorden horen.
De nationalisten zullen er nooit in toe
stemmen dat het Algerijnse grondgebied
zal worden, gesplitst in verschillende
delen, indien na een referendum, een
gedeelte van het land zich van Frankrijk
los zou willen maken.
De aanspraken van Frankrijk op de
Sahara worden eveneens in krachtige
termen betwist. En tenslotte acht de
Zonnig
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog en zonnig weer. Matige, tijde
lijk vrij krachtige wind tussen oost en
zuidoost. Dezelfde temperaturen als
vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
30 SEPTEMBER
Zon op: 6.37 uur; onder: 18.22 uur.
Maan op: 3.55 uur; onder: 17.24 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.33 uur en
13.57 uur.
Laagwater te 9.33 en 21.56 uur.
Dit Blad bestaat uit 14 pagina's
de democratische beginselen van het ge
proclameerde zelfbeschikkingsrecht. De
kous is, zoals men ziet, dus zeker nog
niet af. Het woord is nu weer aan
Frankrijk, of wel aan het kanon of beter
de buksen en mitrailleurs van de enkele
tientallen duizenden Algerijnse fel-
lagha's en het half miljoen Franse sol
daten.
Moeizame weg
Het behoeft niet betwijfeld te worden,
dat alle militaire en burgerlijke elemen
ten op de ultra-rechtse en fascistische
vleugels van de Franse politiek al hun
krachten zullen inspannen om de oor
log voort te zetten. Onderhandelingen
met de tegenstander, die tenslotte nog
altijd niet verslagen is, zouden uiteraard
vooral ten koste gaan van de,positie der
nationalistische scherpslijpers'in Frank
rijk en Algerije.
Van generaal De Gaulle wordt nu een
daad van moed en onafhankelijkheids
zin gevergd. En in dat verband herin
nert men zich, dat de generaal zondag
op een ietwat vermoeide toon te Rijssel
heeft doen begrijpen, dat het einde van
de oorlog slechts stapje voor stapje zal
kunnen worden bereikt. Het antwoord
van de FLN zal inderdaad als een uit
nodiging aan Frankrijk kunnen worden
omschreven nog maar een paar nieuwe
stappen op deze zware en moeizame weg
te doen.
N.T.S.-besluit vernietigd
De staatssecretaris van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen,
mr. Y. Scholten, heeft het besluit
van de Nederlandse Televisie
Stichting vernietigd om met ingang
van 1 oktober alleen aan het ANP
toestemming te verlenen foto's te
maken in de gebouwen en op de
terreinen van de NTS en omroep
verenigingen. Ook heeft de staats
secretaris het besluit van de NTS
vernietigd om het weekblad TV
van het betrekken van bovenbe
doelde foto's uit te sluiten.
Blijkens een toelichting van het de
partement van O. K. en W. heeft de
staatssecretaris zijn beslissing gegrond
o.a. op een drietal overwegingen.
1. Hij acht het van groot belang, dat
het publiek zo geschakeerd mogelijk kan
worden voorgelicht omtrent een zo in
vloedrijk communicatiemiddel als de
televisie, waarvan de kosten in ons land
uit gemeenschapsgelden worden bestre
den.
Extreme maatregel
2. Hij acht weliswaar de goede gang
van zaken in de televisiestudio's, meer
in het bijzonder de daar vereiste orde
en rust, een rechtmatig belang, dat de
NTS moet dienen. Hem is echter niet
gebleken, dat dit belang uitsluitend kan
worden gediend door de meest extreme
maatregel, die gelegen is in het verle
nen van een monopolie aan 1 fotopers
bureau. Temeer niet, daar het bestuur
van de NTS geen enkele poging heeft
gedaan om in overleg met de belang
hebbende groep van fotojournalisten tot
een regeling te geraken, waarbij zowel
de goede gang van zaken in de televisie
studio's als het belang van het publiek
voldoende in aanmerking wordt geno
men.
3. Indien enig rechtmatig belang be
perkingen van het recht tot vrye
nieuwsgaring zou vereisen, dan mag dit
niet dan in uiterste noodzaak ertoe lei
den, dat de nieuwsvoorziening waar
onder foto's zijn begrepen een mono
polistisch karakter krijgt. Van deze
uiterste noodzaak is hem in dit geval
niets gebleken.
Discriminerend
Met betrekking tot het besluit van de
NTS het weekblad voor tv-kijkers uit te
sluiten overweegt de staatssecretaris,
dat de vrijheid van nieuwsgaring wordt
evenzeer beperkt door een discrimine
rende uitsluiting van één of meer pers
organen. De uitsluiting van een be
paald persorgaan t.a.v. het verkrijgen
van foto's kan immers de hier te lande
bestaande persvrijheid aantasten.
Representativiteit
hoger personeel
(Van onze Haagse redactie)
Als gevolg van het j.l. vrijdag door de
S.E.R. genomen besluit de Nederlandse
Vereniging van Hoger Personeel en de
Katholieke Vereniging van Hoger Per
soneel toe te laten tot de bedryfscom-
missie voor de zware chemische indus
trie, doet zich de moeilijkheid voor in
zake de wijziging van de verordening,
die het S.EJR.-standpunt moet waar
maken. Voor een wijziging van de ver
ordening is het noodzakelijk dat een
meerderheid van tweederde wordt be
reikt, hetgeen uit de stemmenverhou
ding j.l. vrijdag nog niet het geval was.
Een bijkomende moeilijkheid is, dat er
voor 1 januari 1960, een oplossing moet
worden gevonden .omdat de nieuwe zit
tingsperiode op die datum begint.
Voor bovenstaande problemen is der
halve de commissie Ondernemingsraden
gesteld naar welke commissie, zoals ge
meld, de meerderheid der S.E-R.-leden
de zaak verwees voor nader beraad over
de wijze waarop het besluit van de raad
zal worden ten uitvoer gelegd.
A
Eisenhower's kleinkinderen
hadden stem in kapittel
De kleinkinderen van president
Eisenhower hebben samen met
Kroesjtsjef uitgemaakt dat Eisen-
hower zijn reis naar de Sovjet-
Unie zou uitstellen tot de komende
lente. Eisenhower verklaarde giste-
ren op zijn persconferentie, dat hij 's
aanvankelijk zelf had voorgesteld
het bezoek te verschuiven van deze
herfst naar het volgende voorjaar
en dat Kroesjtsjef dit ook wel een
goed idee vond. Daarna raakte de
Sovjetrussische premier in gesprek
met de kleinkinderen van de Ame-
rikaanse president (drie meisjes en
een jongen) en volgens Eisenhower
hebben zy gezamenlijk het besluit
genomen. i
Het was het soort hartverwar-
Y mend familietoneeltje dat elke
T Amerikaan graag tussen zijn klein-
4 kinderen en een vreemdeling zou
- zien, aldus de president. 1
Tijdens een diner in hotel „De
Wittebrug" te Den Haag heeft mi
nister H. A. Korthals van Verkeer
en Waterstaat gisteravond aan de
heer L. Schaus (links), lid van de
Europese commissie der EE.G., de
versierselen uitgereikt, behorende
bij de hem door de Koningin ver
leende onderscheiding van Officier
in de Orde van Oranje-Nassau.
Bovendien een besluit tot uitsluiting
van één bepaald persorgaan zou slechts
gerechtvaardigd kunnen zyn als b.v. het
betreffende persorgaan rechten van de
NTS of van de omroepverenigingen had
geschonden. Van dit laatste is echter
totnutoe niets gebleken. Evenmin is kó
men vast te staan, dat enige andere re
delijke grond heeft bestaan voor de on
derhavige uitsluiting.
De volledige tekst van de beschikking
wordt gepubliceerd in de Staatscourant
van morgen.
Nieuw overleg
Voorts heeft de staatssecetaris van
zijn besluit tot vernietiging van het
contract tussen NTS en ANP medede
ling gedaan in zijn antwoord op de
schriftelijke vragen van het lid van de
Tweede Kamer, mevrouw Van Someren
Downer. Hij zegt daarin dat hij het be
stuur van de NTS in overweging heeft
gegeven om, tezamen met de omroep
verenigingen, in overleg te treden met
de besturen van de Nederlandse Vereni
ging van Fotojournalisten, de Neder
landse Dagbladpers en het ANP ten
einde tot een meer aanvaardbare rege
ling te geraken. Hierbij kan dan het
belang van de NTS en van de omroep
verenigingen bij de goede gang van za
ken in de televisiestudio's, als het alge
meen belang voldoende in aanmerking
kan worden genomen.
De staatssecretaris merkt in zijn ant
woord op de vragen van mevrouw Van
Someren verder nog op, dat blijkens de
ervaringen van de NTS en de omroep
verenigingen het zogenaamde „fotogra-
fenhaïfuurtje" ook niet voldeed, zodat
een oplossing in 'andere richting gezocht
zal moeten worden.
Adempauze in West-Berlijn tot na het
bezoek van Eisenhower aan de Sovjet-Unie
De verklaringen, die president Eisenhower en premier Kroesjtsjef
gisteren in Washington en Moskou hebben afgelegd schijnen volgens
diplomatieke waarnemers er op te wijzen dat hun besprekingen in
Camp David beter verlopen zijn dan men had durven hopen. Als de
huidige stemming behouden kan blijven, staat de wereld wellicht aan
het begin van een nieuw tijdperk, waarin de koude oorlog zal worden
beëindigd, zo menen zij.
De waarnemers baseren hun optimisme op de volgende drie punten:
de beide staatslieden laten zich gunstig over elkander uit, Eisen
hower noemde Kroesjtsjef een dynamisch en buitengewone persoon
lijkheid en Kroesjtsjef prees Eisenhowers politieke wijsheid, moed en
betekenis;
Eisenhower verklaarde dat er bij de besprekingen van het afgelopen
weekeinde vorderingen zijn gemaakt en dat vele bezwaren tegen een
topconferentie zijn weggenomen;
Eisenhower en Kroesjtsjef zijn het erover eens dat er voor nieuwe
onderhandelingen over Berlijn geen bepaalde tijdslimiet bestaat waar
binnen die onderhandelingen tot een regeling moeten leiden.
De Vereniging van KLM-stewar-
dessen organiseert in het kader van
het 40-jarig bestaan van de KLM
een feestelijke bijeenkomst, waar
naar alle luchtvaartmaatschappijen
een stewardess hebben afgevaar
digd. In de loop van gisteren arri
veerden op Schiphol v.l.n.r. de
stewardessen Murray (Silver City,
Schotland), Gleerup (SAS, Dene
marken), Drielsma (KLM), Schwe-
rin (SAS, Zweden), Norman (SAS,
Noorwegen) en Allan (KLM).
Onrust in Bonn?
Dit betekent volgens de waarnemers,
dat het Westen dus niet meer het gevoel
behoeft te hebben, dat het onder de druk
van een Russisch ultimatum staat in
geval van een topconferentie. West-Ber
lijn zou nu in ieder geval een adem
pauze hebben tot na Eisenhowers bezoek
aan de Sovjet-Unie, in mei of juni van
het komende jaar.
Ike „inschikkelijk"
Onze correspondent in Washington
telegrafeerde ons hedenochtend:
Eisenhower, die dertien uren nadat
Kroesjtsjef vertrokken was, een pers
conferentie hield, heeft namelijk enige
invloed ondergaan van de betogen die
de Russische leider op hem heeft afge
vuurd. De Amerikaanse president maak
te de indruk geloof te hechten aan
Kroesjtsjefs wens minder geld uit te
geven voor de bewapening en bovendien
constateerde Eisenhower, dat Kroesjtsjef
geen ultimatum handhaafde inzake Ber
lijn. De president zelf toonde zich meer
dan ooit bereid een nieuwe oplossing
voor Berlijn te overwegen en herhaalde
niet langer aldaar geen duimbreed te
zullen wijken. Ikes grotere soepelheid
ten opzichte van Berlijn zal ongetwijfeld
ongerustheid in Bonn veroorzaken.
Vooral het slot van de persconferentie
zal Adenauer en de zijnen reden tot be
zorgdheid geven. Men vroeg Eisenhower
of hij zijn principes inzake Berlijn hand
haaft. De president antwoordde aller
minst volmondig „ja". Hij was het met
Kroesjtsjef eens, dat de situatie in Ber
lijn zeer abnormaal is. Hiervoor moet
Vijftien miljard!
De staking in de Amer.kaanse staal
industrie heeft tot dusver aan gederfde
lonen, verkoopinkomsten en andere ver
liezen, voor de staalindustrie en de ne-
venbedrijven een verlies doen ontstaan
van bijna 15 miljard gulden! Bovendien
is een hausse in staal ontstaan, doordat
consumenten het land afstropen om in
hun behoeften aan platen, prof iels taal
en andere staalsoorten te voorzien. Daar
bij worden steeds hoger oplopende prij
zen betaald.
De staking is in haar elfde week en men
verwacht in kringen van de industrie
dat steeds meer staalverwerkende onder
nemingen de deuren zullen moeten slui
ten wegens gebrek aan grondstoffen.
Volgens „Steel Magazine" heeft Ca
nada, dat 60 percent van de produktie
der door de staking verlamde fabrieken
afneemt, zich naar Europa en Japan
gewend om zijn staalinvoer op peil te
houden. Voor de Amerikaanse leveran
ciers die in deze ontwikkeling een be
gunstiging van hun concurrenten zien,
is dit zeer onprettig nieuws, dat hun
toekomstige leverancierspositie dreigt te
beïnvloeden. Ook de binnenlandse staal-
markt zal wellicht veranderen, omdat
talrijke afnemers nu gedwongen in re
latie zijn getreden met andere leveran
ciers.
een oplossing worden gezocht, maar
Eisenhower wist niet welke oplossing
tenslotte uit de bus zal komen. Ook al
zei de president, dat een oplossing
acceptabel moet zijn voor de bevolking
van Berlijn, toch maakten zijn woorden
beslist niet de standvastige indruk, die
Eisenhower totdusverre aan zijn uit
spraken over Berlijn heeft willen geven.
Eisenhowers formulering aan het slot
van zijn persconferentie was dan ook
beslist niet gelukkig. Vandaar dat het
Witte Huis later te kennen gaf, dat de
president natuurlijk niet had bedoeld,
dat de vrijheid van Berlijn zou worden
prijsgegeven.
Vooral één zin in Eisenhowers ant
woord zou voor Bonn ontstellend zijn
geweest: men vroeg de president of hij
dezelfde principes in Berlijn handhaaft
en zijn antwoord was: „Ik kan niets
garanderen". Uit het vervolg van zyn
woorden bleek wel, dat Eisenhower voor
al wilde zeggen, dat beslist een uitweg
uit de moeilijkheden moet worden ge
zocht en dat men niet kan voorzien wat
tenslotte de beste oplossing zal blijken.
Ook dat zet de situatie omtrent Berlijn
veel meer op losse schroeven dan voor
heen, doch dit betekent natuurlijk geens
zins dat Amerika de handen van Berlyn
zou hebben afgetrokken.
De president zag er enigszins vermoeid
uit en was kennelijk verkouden. Deze
verkoudheid zit hem dwars sedert zyn
terugkeer uit Europa. Hij zei graag een
paar dagen naar een droge woestyn te
willen gaan.
6 Slot pag. 2
Besprekingen van
Minister Luns
De Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns
heeft gisteren in het ministerie van
Buitenlandse Zaken te Washington
een onderhoud gehad met de Ameri
kaanse onderminister van Buiten
landse Zaken Robert Murphy.
Minister Luns zei na afloop dat hy
gemene toestand hebben gesproken,
gemen etoestand hebben gesproken.
Mr. Luns spreekt vandaag met de
Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Herter en onderminister
Dillon.
Ook ontmoet minister Luns vandaag
de plaatsvervangende onderminister
van Buitenlandse Zaken, Levingston
Merchant.
Nederlandse ambtenaren hebben ver
klaard, dat het om routinebespreking
gaat. Het behoort, zo zeiden zy, tot de
gewoonte van minister Luns naar Wash
ington te komen voor besprekingen in
het ministerie van Buitenlandse Zaken
als hy de jaarlijkse zitting van de alge
mene vergadering van de V.N. te New
York bijwoont.
Minister Luns heeft verklaard, dat hij
van plan is een verzoek van de KLM
om hervatting van de onderhandelingen
over landingsrechten aan de Amerikaan
se Westkust ter sprake te brengen.
