Reconstructieplannen omgeving van Leids
station bieden aantrekkelijke perspectieven
Drie nieuwe bruggen over singels
waaraan veel bebouwing sneuvelt
Verbreding van Stationsplein
maakte herziening nodig
Ruim aangelegd in lijst
van moderne hoogbouw
J
Opgericht 1 maart 1860
Dinsdag 8 september 1959
Tweede blad no. 29842
(Van een onzer redacteuren)
Het Leidse wegenschema, dat ongeveer een
jaar geleden werd voltooid en begin van dit jaar
ten doop werd gehouden, heeft een belangrijke
invloed uitgeoefend op de meer gedetailleerde
breek- en bouwplannen van de Sleutelstad voor
de naaste en verdere toekomst. Onder meer is
deze invloed groot geweest op de plannen, welke
zijn ontworpen voor de directe omgeving van een
van de hoekpunten van de binnenstad, het Sta
tionsplein en omgeving. De thans bestaande plan
nen voor dit gebied mogen in grote lijn overeen
komen met wat bij vroegere uitbreidingsplannen
werd geprojecteerd, in details tonen zij grote
verschillen daarmee.
In onderstaande beschouwing willen wij een
beknopt beeld geven van hoe men zich de toe
komst van deze omgeving heeft gedacht: door
volledige reconstructie een ruim aangelegd knoop
punt van in- en uitvalswegen, het voornaamste
verkeerscentrum van de stad, waaromheen een
moderne bebouwing van winkels, kantoren en
daarboven woonruimte wordt opgetrokken, over
het algemeen tot voor Leiden vrij grote hoogte.
Dit kan slechts bereikt worden door een vrij
grondige opruiming van de bestaande bebouwing,
door de aanleg van nieuwe en verbreding van be
staande wegen, door de bouw van maar liefst drie
nieuwe bruggen over slechts ruim een halve kilo
meter Singel tussen Morspoort en De Valk en
door het scheppen van royale parkeergelegen-
heden voor enkele honderden auto's. Daarmee
zou een van de hoekpunten van de „cityring",
welke een belangrijke functie vervult in het ont
worpen wegenschema, een ook uit verkeersoog-
punt aantrekkelijke vorm krijgen.
Ring van brede wegen
De thans bestaande plannen wijken
van de uit 1947 daterende officiële
wederopbouwplannen in zoverre reeds af,
dat sindsdien het Stationsplein aanzien
lijk breder tot stand is gekomen dan
aanvankelijk werd voorzien. De afstand
van spoorbaan tot de toekomstige be
bouwing aan de overzijde van het Sta
tionsplein is thans op 70 meter gebracht.
Bij het Plesman-viaduct, dat de verbin
ding vormt tussen Stationsplein en Ge
vangenlaan, is voorts een aanvankelijk
niet geprojecteerd verkeersplein aange
legd, dat thans nog bestemd is als
keerplaats voor de trams, doch metter
tijd slechts als verkeersgeleider dienst
doet.
Imposante afsluiting
De royalere opzet van het Stations
plein aan dit zuidwestelijke uiteinde
heeft het nodig gemaakt, hier een
bijzondere hoge bebouwing te ontwer
pen als afsluiting. Het plan bestaat
nu, hier een centraal belastingkantoor
te bouwen. Dit zal een hoogte krijgen
van ongeveer dertig meter, dat wil
zeggen ongeveer zo hoog als de Toren
flat aan de Kanaalweg. Ook in de
andere afmetingen zal dit gebouw on
geveer gelijke allure krijgen.
Verbrede singelweg
Alvorens iets te zeggen over de details
van de bestaande plannen willen wij
van dit punt uit de hoofdlijnen volgen.
Van het verkeersplein bij het Plesman-
viaduct uit is een brede weg met twee
rijbanen van elk circa acht meter, ge
scheiden door een groenstrook van vijf
meter, ontworpen langs het tracé van
de huidige Morssingel.
Een overzichtsfoto van de bebou
wing aan de Rijnsburgersingel, die
op den duur ten offer zal val
len aan de uitvoering van het recon
structieplan in de omgeving van het
station. Deze foto werd genomen
van de omloop van de molen De
Valk af. Deze molen zal een bijzon
der attractief richtpunt gaan wor
den voor de belangrijke verkeers
wegen welke aan zijn voet samen
vloeien. Op de foto is links over de
daken van de singelbebouwing het
nieuwe gebouw van het Motorhuis
met de daarboven gelegen flats
zichtbaar. Rechts achter de singel
bebouwing de Scliuttersveldschool,
die verdwijnen gaat evenals het ge
hele op de foto zichtbare singel
front. Verder op de achtergrond de
spoorbaan,'en daar achter de Rijns-
burgerweg en de schoorsteen van
het Academisch Ziekenhuis.
Daartoe zal de bestaande bebouwing
langs deze singel tussen Stationsplein
en Stationsweg geheel moeten ver
dwijnen.
In bijgaande tekening, waarnaar wij
telkens zullen verwijzen, is de naam
„Morssingel" geschreven in de huidige
verkeersweg, de groenstrook tussen de
rijbanen en de getekende noordelijke rij
baan liggen op de plaats, waar de te
genwoordige bebouwing ligt. Voor de
aansluiting van deze sterk verbrede
singelweg op de Stationsweg zal ook de
hoekbebouwmg, het café De Valk, moe
ten sneuvelen. Het nieuwe gebouw van
het Motorhuis met de daarboven gele
gen flatwoningen wordt dan de hoek-
bebouwing van deze wegen.
De brede singelweg loopt door over
de Rijnsburgersingel, waarvan de be
staande bebouwing eveneens zal moe
ten sneuvelen tot aan de huidige in
gang naar het Schuttersveld, de
Schuttersveldschool inbegrepen.
De verbrede singelweg loopt in twee
rijbanen door tot de eerste bocht in de
bestaande singel, waar zij rechts af
slaat over een nieuwe brug over de sin
gel (op de tekening als „Nieuwe brug"
aangeduid) om daarna tussen het mo
nument en de bestaande marktge-
bouwtjes door naar het terrein om de
molen De Valk te lopen en daar aan
sluiting te krijgen op de nieuwe weg
over het Schuttersveld en via het hui
dige veemarktterrein op de te dempen
Langegracht.
Belangrijke schakel
Deze zeer royale nieuwe weg vormt
een verbinding enerzijds met de Rijks
weg 4 tussen Den Haag en Amsterdam
door het Morskwartier en het Plesman-
viaduct en anderzyds met de Rijksweg
4 A tussen Ypenburg en Burgerveen aan
de andere zyde van Leiden via Lange
gracht, Lage Rijndijk en Van der Valk
Boumanweg. Doordat de Langegracht
een van de „zijden" van de cityring
wordt, wordt het verkeersplein bij het
Plesmanviaduct een van de hoekpunten
van deze ring (we houden ons nu maar
aan de reeds eerder gebruikte termen,
hoewel het wat vreemd aandoet om van
een hoekpunt van een ring te spreken).
Naar Trek vliet
Van het verkeersplein bij het Ples
manviaduct uit loopt een andere brede
verkeersweg in zuidelijke richting langs
de bestaande Morssingel, die ook daar
verbreed moet worden tot tweemaal acht
meter rijbaan gescheiden door vijf me
ter groen. Deze weg zal de Morsweg
kruisen en doorlopen via een nieuwe
brug over het Galgewater naar de te
dempen Trekvliet. Deze Galgewaterbrug
staat niet meer op de tekening. Voor
deze weg naar het Galgewater moet de
bebouwing bij de Van der Tasstraat
sneuvelen. Deze weg vormt een andere
zyde van de cityring.
Teneinde deze singelweg een be
hoorlijke aansluiting op de stadskern
te geven, moet een nieuwe brug over
de Morssingel even ten zuiden van de
bestaande ophaalbrug by de Mors
poort worden gebouwd.
Deze nieuwe brug is wel op de teke
ning aangegeven. Hiervoor zal althans
een gedeelte van de Morspoortkazerne
moeten worden afgebroken. De be
staande schilderachtige ophaalbrug by
de Morspoort wordt gespaard. Daar
over loopt het einde van het wandel-
De molen De Valk wordt daardoor het
centrale richtpunt voor de Leidse in
valswegen aan deze zyde van de stad.
De bestaande brug by De Valk gaat
verdwijnen. De plaats hiervan is in
de tekening met streepjeslijnen aan
gegeven, evenals de plaats van de
pad, dat langs de gehele verbrede
singelweg in de groenstrook tussen
rijweg en water is geprojecteerd.
Noordelijke verbinding
De noordoostelijke zijde van het Sta
tionsplein, het verkeersplein bij het
Rijnsburgerwegviaduct, wordt mettertijd
met de stadskern verbonden door een
brede dubbelbanige weg over het Schut
tersveld afbuigend om de huidige plaats
van de Schuttersveldschool via een
nieuwe brug over de Rijnsburgersingel
naar het verkeersplein om de molen De
Valk. Het verlengde van de eerder ge
noemde singelweg loopt ten zuiden van
De Valk langs, het verlengde van de
Schutters veldweg ton oosten, zodat deze
grote wegen elkaar ten zuidoosten van
de molen ontmoeten.
reeds genoemde tot ondergang ge
doemde Schuttersveldschool.
Hoge bebouwing
Het gehele terrein tussen Stations
plein, verbrede singelwegen en Schut-
tersveldweg krygt een hoge bebouwing,
harmoniserend met de ruimte van de
verkeerswegen en met de bebouwing in
de directe omgeving zoals het Rijks
museum voor Volkenkunde.
Langs het Stationsplein komen win
kels, kantoren en dergelijke waarvan de
hoogte tussen Stationsweg en het reeds
genoemde belastingkantoor varieert van
23 tot 30 meter terwyl tussen Stations
weg en Schuttersveld (behoudens de la
gere hoekbebouwing aan de Stations
weg) de bebouwing tot tegen de veertig
meter wordt opgetrokken. De hoek bij
het Schuttersveld toont dan weer een
lagere bebouwing tot twintig meter.
Langs de Stationsweg kan de bestaan
de bebouwing grotendeels worden ge
handhaafd. Wel zal het gebouw van de
Leidse Duinwater Maatschappij moeten
verdwijnen teneinde een vlotter ver-
keersbeloop mogelijk te maken. De be
bouwing langs de Stationsweg kan altijd
later nog in hoogte en styl worden aan
gepast aan de geheel nieuwe entourage.
Langs de Morssingel komt bebouwing
met een hoogte welke varieert van on
geveer 15 meter tot ongeveer 30 meter.
Op de hoek in de flauwe bocht in deze
singelbebouwing komt echter een iets
dieper naar achter stekend hoger ge
bouw van 35 tot 40 meter. Ook het
aparte gebouw op de hoek van Stations
plein en Morssingel zal tot deze hoogte
worden opgetrokken.
Aan de andere zyde van het complex
komt langs het Schuttersveld en haaks
daarop weer bebouwing tot een hoogte
van ongeveer 30 meter. De bebouwing
van het gehele hoekcomplex langs Sta
tionsweg en Rijnsburgersingel is aan-
zienlyk lager geprojecteerd, in overeen
stemming met de hoogte van de thans
bestaande en zeker voorlopig nog blij
vende bebouwing aan de Stationsweg.
Parkeer- en expeditie
terreinen
Binnen deze bebouwingen, die vrij
wel alle tot geringere hoogte naar
achteren mogen worden doorgetrokken
(b.v. de fietsenstalling van Van der
Meel welke gehandhaafd wordt, de
Deze tekening spreekt, in combi
natie met het bijgaande artikel, voor
zichzelf. Slechts moet worden opge
merkt. dat de plannen in deze
tekening slechts schetsmatig zijn
weergegeven, in de eerste plaats om
de duidelijkheid te bevorderen door
het weglaten van details, in de
tweede plaats omdat de plannen
uiteraard slechts op de grote lijn
betrekking hebben. Zo is alleen in
zwart de hoofdbebouwing aange
geven. niet de achter liggende
lagere bebouwing, die zich veelal
uitstrekt tot de aangeduide parkeer
en expeditieterreinen.
Luxorbioscoop etc.) komen parkeer
en expeditieterreinen. Deze zijn op de
tekening geruit aangegeven. Voorts is
een parkeerterrein ontworpen op de
hoek van de Rijnsburgersingel en de
weg over het Schuttersveld.
In verband met de bouw van winkels,
kantoren, restaurants, vermaakgelegen
heden etc. in deze geheel nieuw te con
strueren buurt zal hier, mede in ver
band met de aanwezigheid van het
trein- en buscentrum, grote behoefte
aan parkeer- en expeditieterrein bestaan.
Vervolg pag. 2 van dit blad
