Veiligheidsraad van de V.N. zendt
commissie van onderzoek naar Laos
„De twaalf gezworenen"
boeiden Koninklijk Paar
COMMISSIE VAN TIEN VOOR
ONTWAPENINGSPROBLEMEN
WEERBERICHT
Bolletje/"
Russen dreven de kwestie niet
op de spitsvermoedelijk met
het oog op Kroesjtsjefs bezoek
„Ned. Comediebracht spanning
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1959
No. 29842
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wltte smgel l' LeWeD Glr° no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
de échte eierbeschuit
Bouw van de nieuwe
Scheveniugse Pier
Op donderdag 17 september zal de
burgemeester van 's-Gravenhage, mr. H.
A. M. T. Kolfschoten, in tegenwoordig
heid van vele autoriteiten, 's morgens
om half twaalf aan de voet van het Slag
te Scheveningen, met behulp van een
dragline enkele kubieke meters zand af
graven. Hiermede zal een officieel begin
gemaakt worden met de werkzaam
heden die verbonden zijn aan het aan
leggen van een nieuwe Pier in Scheve
ningen.
Reeds op 14 september, onmiddellijk
na de sluiting van de buitenbaden van
de Maatschappij Zeebad te Schevenin
gen, zal men beginnen met het afbreken
van cabines en andere bouwsels op de
plaats waar de as van de nieuwe pier is
geprojecteerd. Voor dit afbreken wordt
twee dagen uitgetrokken.
Advertentie
De in Duitsland geboren Ame
rikaanse ruimtevaart-deskundige
Wernher von Braunwerd door de
Duitse Bondspresident prof. Theo-
dor Heuss onderscheiden met het
Grootkruis van Verdienste. Von
Braun (links) in gesprek met de
Duitse president.
Vijf Westelijke en vijf communistische
ledenconcessie van de vrije wereld
De regering van de Ver. Staten, de Sovjet-Unie, Engeland en
Frankrijk hebben overeenstemming bereikt over de instelling van een
commissie voor ontwapeningskwesties, waarin behalve de vier ge
noemde landen zitting zullen hebben Bulgarije, Canada, Italië, Polen,
Roemenië en Tsjecho-Slowakije.
Het ligt in de bedoeling, aldus een communiqué, dat gelijktijdig in
de hoofdsteden van de Grote Vier is uitgegeven, dat de ontwapenings
commissie van de V.N. op de hoogte wordt gehouden van de bespre
kingen van deze commissie van tien, die begin 1960 in Genève met
haar werk kan beginnen.
Moskou zou stelsel
van controleposten
hebben aanvaard
De instelling van de commissie is
voorbereid op de conferentie van de
vier ministers van Buitenlandse Zaken,
die eerder in het jaar in Genève is ge
houden.
De hervatting der onderhandelingen
over een algemene ontwapening is één
van de voornaamste kwesties die presi
dent Eisenhower tijdens zijn bezoek
aan Europa heeft besproken.
De Grote Vier vinden dat de ontwa
peningscommissie van de V.N. met haar
82 leden te groot is voor gedetailleerde
onderhandelingen.
De nieuwe commissie heeft vijf Wes
telijke en vijf communistische leden.
Zij lijkt daarin op de conferentie ter
voorkoming van onverhoedse aanvallen,
die vorig jaar november en december in
Genève heeft vergaderd. Men kon het
toen niet eens worden over de agenda.
Amerikaanse functionarissen hebben
meegedeeld, dat wegens zeer bijzondere
omstandigheden op dit ogenblik het
beginsel van Pariteit (gelijke vertegen
woordiging) was aanvaard. Zij gaven
niet toe dat dit een concessie van het
Westen betekende.
Ook wilden zij niet instemmen met
sommige commentators, die opperden,
dat het hierdoor voor het Westen moei
lijk zou zijn zich te verzetten tegen
Russische eisen voor opneming van
communistische Oosteuropese staten in
een toekomstige topconferentie als te
genwicht voor de Westeuropese deel
nemers.
De functionarissen verklaarden dat
de pariteit niet moet worden gezien als
het vastellen van een patroon voor in
stellingen van de V.N. die voor bepaal
de doeleinden worden opgericht.
Zij herhaalden het standpunt dat
deze commissies de gehele samenstel
ling van de wereldorganisatie moeten
weerspiegelen.
Het beginsel van vijf deelnemers van
elke zijde was slechts aanvaard omdat
het Westen hervatting van de ontwa
peningsonderhandelingen wenst. De
hervatting zelf is belangrijker dan de
preciese samenstelling van de commis
sie.
„Noord-Korea belemmert de
hereniging met zuid"
De commissie der Verenigde Naties
voor de hereniging en wederopbouw van
Korea verklaart in een rapport, dat gis
teravond in New York is gepubliceerd,
dat de communistische autoriteiten van
Noord-Korea „geen bereidheid aan de
dag hebben gelegd tot aanvaarding van
het beroep der Algemene Vergadering
om te streven naar hereniging van Korea.
Hieraan wordt toegevoegd: „Zolang
deze onwilligheid der Noordkoreaanse
autoriteiten aanhoudt blijven de voor
uitzichten voor hereniging slecht. En
slechts hereniging kan leiden tot stabi
liteit in het land en een gezonde econo
mische vooruitgang".
Het rapport zal in de komende zitting
van de Algemene Vergadering worden
besproken.
In de irt 1956 ingestelde commissie, die
het opstelde, hebben vertegenwoordigers
van Australië, Chili, Nederland. Pa
kistan, de Philippijnen, Siam en Turkije
zitting.
Voorzichtig optimisme
Het nieuws van de a.s. instelling van
een tien-landencommissie voor de ont
wapening is met voorzichtig optimisme
door de Britse ochtendbladen ontvan
gen.
De (Manchester) Guardian meent dat
ontwapeningsbesprekingen steeds door
moeten gaan ook al kan het bereiken
van het doel nog jaren op zich laten
wachten. De Scotsman meent dat de
beste hoop op een akkoord ligt in de
concentratie op beperkte doelen. De
Daily Telegraph ziet in de vooruitgang
die te Genève is geboekt ook hoop voor
de nieuwe commissie. „Voor het eerst
sedert de ontwapeningsonderhandelin
gen in 1946 begonnen, is ook Rusland
voor een stelsel met controleposten,
deels met buitenlands personeel be
mand, mobiele inspeotiegroepen met
toegang tot de Sovjet-Unie en recht tot
overvliegen van Russisch gebied."
Ook de Newyorkse bladen waarschu
wen tegen te groot optimisme. De New
York Times ziet er een propaganda-
succes voor de Russen in omdat „de
ontwapeningsonderhandelingen hier
mee uit de V.N. zyn gehaald, iets wat
de Russen allang geëist hadden. Boven
dien heeft Moskou eindelijk zqn lang-
geweinste pariteit".
Gaitskell en Bevan
onderbreken reis
De Britse Labourleiders Gaitskell en
Bevan. die een bezoek aan de Sovjet-
Unie brengen en die daarna naar Polen
zouden gaan, hebben besloten hun reis
te onderbreken en met de eerste gelegen
heid naar Londen terug te vliegen. zy
zullen vermoedelijk woensdag uit Mos
kou vertrekken.
De reden van het vervroegde vertrek
is het bezoek dat premier Macmillan
maandag aan Koningin Elizabeth op
het Schotse landgoed Balmoral bracht
om haar de datum van de algemene
verkiezingen (vermoedelijk 8 of 15 ok
tober) mede te delen.
Gaitskell maakte gisteravond het besluit
om de reis te onderbreken zelf bekend,
nadat hij via de Britse ambassade in
Moskou een vertrouwelijk telegram had
ontvangen. Hij wilde niet zeggen wie
hem de boodschap had gezonden
Zeldzame uitkering
By de werkzaamheden, verbonden aan
de uitvoering van de nieuwe Algemene
Weduwen- en Wezenwet, heeft de Raad
van Arbeid te Maastricht een zeldzaam
uitkeringsgeval ontdekt. Een weduwe
wonende in het gebied van deze Raad
van Arbeid, heeft aan wezenrente plus
kinderbüslag nog een bedrag van f. 6360
tegoed. Zij zal dit bedrag ook volledig
uitbetaald krijgen indien tenminste
biykt dat zy geen ondersteuning van ge
meentewege heeft genoten.
In 1955 overleed haar echtgenoot. Er
waren toen nog 7 kinderen onder de 16
jaar. By de Raad van Arbeid werd des
tijds geen aangifte gedaan van het over-
lyden.
Het is voornameiyk de kinderbyslag
by de rente die de weduwe een zo on
verwacht meevallertje bezorgt.
Het geval is uitgekomen doordat de
weduwe een aanvraag om weduwenpen-
sioen indiende. Ingaande 1 oktober krygt
zy bovendien nog een pensioen ingevolge
de Algemene Weduwen- en Wezenwet.
Dc Veiligheidsraad heeft vannacht na een lange vergadering, waarin
hevig gestreden werd over procedurekwesties, met tien tegen één stem
(Rusland) besloten een commissie van onderzoek naar Laos te sturen.
De groep is krachtens de Amerikaans-Engels-Franse resolutie een
subcommissie van vier leden, waarvoor Japan, Italië, Tunesië en
Argentinië de functionarissen zullen leveren. Oorspronkelijk had de
regering van Laos om een internationale politiemacht gevraagd om
de „flagrante agressie van communistisch Noord-Vietnam" tot staan
te brengen.
ZO AVO komt spoedig
in Bangkok bijeen
De sfeer van het debat werd feller
toen de Russische afgevaardigde
Sobolef betoogde, dat de resolutie geen
procedurekwestie was maar een zelf
standige uitspraak, die onderworpen
was aan de mogelykheid van een veto.
De Italiaanse voorzitter van de raad,
Ortona, bepaalde, dat het wel een pro
cedure kwestie betrof. In een stemming
bleek, dat alle leden op Rusland na het
met deze beslissing eens waren. Daar
mee werd Ruslands veto over de resolu
tie krachteloos, maar Sobolef verklaar
de na afloop van de vergadering, dat
de Sovjet-Unie haar als niet-bindend
en onwettig beschouwt. „Wij zyn zojuis
getuige geweest van het begin der her
ziening van het Handvest, de feitelyke
herziening, zo niet de letterlyke. Het
is een by zonder gevaarlyk precedent
geworden', aldus beweerde Sobolef.
Er is geen datum voor een nieuwe
vergadering vastgesteld.
Onze correspondent in Washington
telegrafeerde ons hedenochtend:
De gang van zaken in de Veiligheids
raad is soms vrij gecompliceerd. Zie
hier wat er gebeurde: teneinde het veto
te omzeilen werd eerst een andere
resolutie ingediend, die verklaarde, dat
het veto niet van toepassing zou zijn
bij de resolutie inzake Laos. De Sovjet-
Unie had ook deze resolutie door haar
veto kunnen torpederen en dan op
nieuw een veto kunnen uitspreken bij
de stemming over de hoofdzaak. Ge
schiedt zulks, dan spreekt men van een
dubbel veto. Ditmaal echter heeft de
Rus tot veler verbazing de eerste reso
lutie niet om zeep gebracht en aldus
kwam de weg vrij voor aanvaarding
van de zacht gestelde Westerse resolutie
over Laos. Het is mogelijk, dat de Rus
sen kort voor Kroesjtsjefs bezoek de
atmosfeer niet tezeer wilden verstoren.
Gisteren is een groot aantal vliegtui
gen met voorraden uit Vientiane naar
noordoost-Laos vertrokken, waar een
stilstand in de stryd is ingetreden.
De waarnemende minister van Bui
tenlandse Zaken van Laos, Sisoek
Tjampassak, deelde gisteren op een
persconferentie mede, dat de gevechten
in de vier dagen, die zyn verstreken
sinds het beroep der Laotische rege
ring op de Verenigde Naties om een
politieleger naar haar land te zenden,
zyn afgenomen.
Journalisten, die gisteren uit Sam
Neoea te Vientiane zyn aangekomen,
hebben medegedeeld, dat materiaal
wordt aangevoerd om het vliegveld van
Sam Neoea het gehele jaar door bruik
baar te maken. Spoedig nadat de rebel
len, op 15 juli J.I., met hun aanvallen
in noordoost-Laos begonnen, moest het
vliegveld als gevolg van het aanbreken
van de regentijd, gedurende twee
weken worden gesloten.
Op 22 september zullen in Bangkok,
het hoofdkwartier van de Zuidoost-
aziatische Verdragsorganisatie, de mili
taire adviseurs van de ZOAVO byeen-
komen, aldus is van gewoonlijk be
trouwbare diplomatieke zyde te Koeala
Loempoer medegedeeld. Verwacht wordt
dat zij de toestand in Laos zullen be
handelen.
De leden van de ZOAVO zyn de V.S.,
Engeland, Frankrijk, Australië, Nieuw-
Zeeland, Pakistan, Siam en de Philip
pijnen.
Pote Sarasin, secretaris-generaal van
de ZOAVO, heeft verklaard, dat even
tuele militaire hulp aan Laos door de
leden van de organisatie individueel zal
worden geboden daar de ZOAVO niet
over een gemeenschappelyk leger be
schikt.
(Van onze Amsterdamse redacteur)
In de met talrijke bloemen versierde, maar in verband met herstel
werkzaamheden slechts half afgeschilderde zaal van de Amsterdamse
Stadsschouwburg hebben Koningin Juliana en Prins Bernhard gister
avond met de bijwoning van de gala-voorstelling van „De twaalf
gezworenen" de eerste dag van het traditionele september-bezoek aan
de hoofdstad afgesloten.
In deze door het Amsterdamse gemeentebestuur aangeboden voor
stelling bracht de Nederlandse Comedie onder regie van Henk Rigters
een beklemmende uitvoering van het boeiende toneelstuk, welks span
ning de temperatuur in de zaal nog hoger deed schijnen.
Eisenhower tliuis
President Eisenhower is gisteren van
zijn Europese reis van elf dagen in de
Amerikaanse hoofdstad teruggekeerd.
Bij aankomst op het vliegveld van
Washington, waar hij met een Boeing-
straalvliegtuig arriveerde, werd hij ver
welkomd door vice-president Richard
Nixon, hoge ambtenaren, de ambassa
deurs van de landen die hij heeft be
zocht (West-Duitsland, Engeland en
Frankrijk) en een delegatie van het
congres. Doch de eerste die hem begroet
te was uiteraard zijn vrouw, Mamie.
Achter de militairen die langs het
platvorm stonden opgesteld, stonden
enige honderden belangstellenden.
Na de officiële begroeting, waarbij de
president opgewekt met ieder die hij de
hand schudde enige woorden wisselde,
verklaarde hij in een korte toespraak,
die door de televisie werd uitgezonden,
dat de Geallieerden Verenigd op dezelfde
grondbeginselen* voor de vrede werken.
Doch zoals altijd onder vrienden, was
het nodig geweest om over kleine details
van de procedure, methode en tactiek
overleg te plegen. Alle moeilijkheden die
er bestonden zijn nu uitgepraat en voor
het ogenblik tenminste gaat alles prach
tig, aldus Eisenhohwer. Doch nog be
moedigender dan dit vond hij de bewij
zen van diepe vriendschap voor het
Amerikaanse volk, die hy op zyn reis
had ontmoet.
Prijs van f. 25.000
In de 544e Staatsloterij, vierde klasse,
tweede lyst is een prys van f. 25.000 ge
vallen op no. 6146.
Weinig verandering
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Droog zonnig en vry warm weer.
Overwegend zwakke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
9 september
Zon op: 6.03 uur; onder 19.11 uur.
Maan op: 13.45 uugi onder: 22.53 uur.
Hoogwater te Katwyk te 7.18 en 19.45
uur. Laagwater te 8.06 en 15.19 uur.
Dit nummer bestaat uit IS pagina's.
Duizenden Amsterdammers waren om
streeks acht uur op het Leidseplein ver
zameld om de in groot gala gestoken
genodigden onder wie Kamerleden,
gemeenteraadsleden en vele vooraan
staande Amsterdammers met hun dames
te zien arriveren. Hun wachten werd
beloond met de komst van het koninklijk
paar, dat tegen halfnegen per auto aan
kwam.
H.M. de Koningin werd by de hoofd
ingang welkom geheten door de burge
meester mr. G. van Hall en de wethou
der voor Kunstzaken, mr. A. de Roos.
In de foyer stelde de burgemeester de
schouwburgdirecteur E. P. Smit en mr.
B. van Schaik en G. Oster, respectieve-
lyk Stichtings-voorzitter en directeur
van de Nederlandse Comedie aan de
hoge bezoekers voor.
Tijdens de pauze vielen in de foyer
twaalf heren op vanwege het feit, dat
zy niet in rokkostuum waren gekleed:
zy waren de twaalf leden van de jury,
die zo juist op het toneel de discussie
hadden gevoerd over het geval van de
jongen, die ervan wordt beschuldigd zijn
vader te hebben vermoord Han Bentz
van den Berg; Johan Fiolet; Louis Bo-
rel; Ilenk Rigters; Bert van der Lin
den; Paul Huf; Philippe la Chapeile;
Andrè van den Heuvel; Jaap Maarle-
veld; Eli Blom; Jan Verkoren en Joan
Remmelts.
Koningin en Prins en ook burgemees
ter Van Hall onderhielden zich gerui
me tyd met de acteurs. In de foyer
merkten wy onder de aanwezigen ver
der op: jhr. F. J. E. van Lennep, Ka
merheer in buitengewone dienst; prof.
dr. J. Zylstra als enige in Amsterdam
wonende minister, de Commissaris der
Koningin in Noord-Holland dr. M. J.
Prinsen, de Commandant Zeemacht
Nederland vice-admiraal G. B. Fortuyn
en hoofdcommisaris H. J. van der
i Molen.
Om ruim elf uur was de voorstelling
afgelopen. Het in het stuk opgeworpen
probleem het in alle objectiviteit be
oordelen of een verdachte schuldig is of
niet had kennelyk diepe indruk ge
maakt op de vorstin, die, evenals de
Prins, het gezelschap staande met een
langdurig applaus beloonde.
Het Koninklijk paar arriveerde ge
lijk gemeld gistermiddag omstreeks
drie uur in de hoofdstad voor het drie
daagse bezoek. Na een kort oponthoud
tenpaleize begaven Koningin en Prins
zich naar het Nederlands Instituut voor
Nijverheid en Techniek aan de Rozen
gracht, waar zy zich door de voorzitter
van het instituut, ir. J. T. Duyvis, over
de verschillende afdelingen lieten rond
leiden. Het instituut geeft een indruk
van de voornaamste bedrijfstakken van
de industrie. De exposities zijn vooral
van belang voor jongelui, die voor een
beroepskeuze zyn gesteld.
Om kwart over vier arriveerden Ko
ningin en Prins in de ambtswoning
van de burgemeester. Na kennismaking
met de gemeenteraadsleden en hun da
mes werd het vorstelijk paar toegespro
ken door gemeen te-archivaris, mr. W.
F- H. Oldewelt die een toelichting gaf
over het nut en het wetenschappelijk
belang van het archief der gemeente
Amsterdam.
OPHEFFING ELEKTRISCHE TRAM
KLEEF-VVYLER-BEEK
De gemeenteraad van Kleef heeft be
sloten aan de Rheinische Westfalische
Strassenbahngesellschaft toestemming
te geven de verouderde elektrische
tram Kleef-Beek bij Nymegen op te
heffen en te vervangen door moderne
autobussen.
De elektrische tram dateert reeds uit
het begin van deze eeuw. Begin 1960
zullen op de route Kleef-Wyler-Beek
bussen gaan lopen.
Koningin Juliana en Prins Bernhard
in gesprek met een van de ,,twaalj
gezworenen Joan Remmelts, tij
dens de pauze van de voorstelling
door de Nederlandse Comedie van
het aldus genaamde stuk in de
Stadsschouwburg te Amsterdam.
Deze galavoorstelling werd gege
ven ter gelegenheid van het jaar
lijkse officiële bezoek van het
Koninklijk Paar aan de hoofdstad.
Di •ie doden bij
autobotsing
(Speciale berichtgeving)
Een onvoorzichtige manoeuvre van
een bromfietser uit Rijsbergen heeft
aan drie mensen het leven gekost.
Hij stak kort voorbij Rijsbergen on
verwacht de Antwerpseweg over en
dwong daardoor de Belgische automo
bilist J. Pauwels uit Catelijnewaver zo
ver naar links uit te wijken, dat hij in
botsing kwam met een tegemoetko
mende auto. In deze wagen zaten de
49-jarige H. W. Vollebregt uit Monster,
de 47-jarige in Frankrijk wonende
Nederlander J. A. van Beek en zyn
zoon. De heer Vollebregt werd vrywel
op slag gedood. De 50-jarige heer Pau
wels en de heer Van Beek werden
zwaar gewond naar het St.-Ignatius-
ziekcnhuis te Breda overgebracht. Zy
zyn beiden in de loop van de avond
overleden. De zoon van de heer Van
Beek maakt het redelijk wel. Hij had
een hersenschudding en een shock
opgelopen.
