In Chequers is de pers verbitterd
over de nietszeggende inlichtingen
Karabijnbrigade veegde
Dam hardhandig schoon
Vriendelijke brief van
Adenauer naar Moskou
WEERBERICHT
Journalisten hebben begrip voor het geheime
karakter van overlegmaar het is nu te erg
Eisenhower en Macmillan zonder
„pottenkijkers" naar Oxford
Voorstel aan Kroesjts jef om het
ontwapeningsoverleg van 195 7
(in Londen) te hervatten
LAMSVLEES
KALFSVLEES
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1959
No. 2983S
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie 25041; Redactie 21507
Ondanks het feit, dat president Eisenhower en premier Macmillan
gedurende het weekeinde alle belangrijke onderwerpen hebben aange-
roerd, is de oogst aan nieuws uitermate schamel. Dat was ook te
verwachten omdat de besprekingen immers strikt vertrouwelijk zijn.
Het is een algemene informele gedachtenwisseling zonder bepaalde
agenda.
Een lange autorit, welke beide staatslieden zondagmiddag naar
Oxford en terug maakten, was niet alleen verpozing, maar wel dege
lijk van politieke betekenis, Ook toen Macmillan de president in Camp
David in de Verenigde Staten opzocht, wisselden zijn hun conferenties
soms met een autotocht af waarop zij alleen konden zijn en op die
manier in alle rust hun gedachten kon formuleren. De belangrijkste
besprekingen werden ook tijdens de huidige ontmoeting gevoerd op
ogenblikken, dat Eisenhower en Macmillan los waren van adviseurs
en andere „pottenkijkers". Zaterdag werden de vraagstukken bespro
ken, veroorzaakt door de communistische actie tegen de vrije wereld,
inclusief Berlijn, Laos en de spanning aan de Chinees-Indiase grens,
waarover men nog onvoldoende is ingelicht. Voorts kwam het ontwa
peningsprobleem aan de orde. Zondag werd de defensie van de vrije
wereld besproken en in het bijzonder de Britse en Amerikaanse bijdrage
daartoe, alsmede de kwestie van de bomproeven en de conferentie
daarover in Genève.
wil het vruchten dragen. Maar men had
niettemin niet zulk een nietszeggende,
luchthartige en kinderachtige voorlich
ting verwacht. Vooral dit laatste deed
de storm opsteken! De Amerikaanse en
Engelse woordvoerders James Hagerty
en Peter Hope, energieke en intelligente
lieden, zitten in een moeilijk parket en
zijn alleen maar te beklagen dat zij door
hun meesters als loopjongen worden
gebruikt.
Topconferentie in
begin volgend jaar?
Hoe vreemd het ook moge klinken,
zoals de zaken thans staan, is het pro
bleem van een topgesprek met Kroesj-
tsjef alleen nog maar zijdelings aange
roerd, want Eisenhower houdt zoals
men weet een slag om de arm. Het is
echter voor alles deze kwestie, welke de
reden van Eisenhowers reis vormt. De
Britten zijn, zoals men weet, alleen van
mening dat een topgesprek alleszins
door de omstandigheden moet worden
gerechtvaardigd. Eisenhower is er echter
nog niet van overtuigd en wil eerst
Kroesjtsjefs reacties tijdens zijn ge
sprekken in Washington en Moskou af
wachten voor hij zich gewonnen geeft.
Hij eist met name, dat Kroesjtsjef het
ondubbelzinnig bewijs zal leveren van
goede wil, bijvoorbeeld door openlijke,
uitdrukkelijke erkenning van de Weste
lijke rechten in Berlijn, of dat hij een
andere concessie doet op een gebied,
waarop onenigheid heerst tussen Oost
en West. Indien blijkt, dat er inderdaad
gelijkwaardige concessies tegen elkaar
kunnen worden afgewogen de enige
mogelijke basis van onderhandeling
dan is er kans op een topconferentie in
het begin van volgend jaar.
Journalisten laten zich niet
langer zoethouden
Intussen zijn de journalisten nu al
drie dagen lang zoet gehouden met
allerlei persoonlijke aangelegenheden,
waarover iedere vakantieganger een
prentbriefkaart naar huis stuurt. In het
grootscheepse perscentrum is dan ook
nog nauwelijks het besef doorgedrongen,
dat in Chequers en Downing Street het
lot van de mensheid op het spel staat.
De reporters gaan tweemaal braaf naai
de persconferenties buiten in de feest
tent, hopende op tenminste enig belang
rijk nieuws. Honderden persmensen zijn
met enorme kosten uit alle delen van de
wereld naar Londen gekomen, maar zij
worden afgescheept met beschrijvingen
van menu's of van een film, die op
Chequers werd vertoond. Wij weten dat
de president in een hemelbed in de
mooiste kamer mocht slapen, dat hij en
Macmillan een partijtje golf speelden
met Eisenhowers lijfarts als mikpunt en
dat zij er vrijwel de hele zondagmiddag
samen met de auto naar Oxford op uit
trokken om daar collegegebouwen te be
zichtigen en waar de president zich
vermaakte met een groep Amerikaanse
toeristen en dat zij eendvogel aten, die
als speciale gift door Koningin Eliza
beth naar Chequers was verstuurd. De
wereld is over de historische ontmoe
ting zelf daarom niet wijzer dan de
tuinman of het kamermeisje van Che
quers, maar de pers was verre van ge
amuseerd, toen de woordvoerders gister
avond met een hele nieuwe reeks
onbenulligheden voor de dag kwamen.
Een protest broeide en barstte dan
ook los, toen een bekende parlementaire
verslaggever van een Londens dagblad
onder algemene instemming zijn mis
noegen erover te kennen gaf, dat de
beide regeringsleiders de pers met een
kluitje in het riet sturen. Natuurlijk
bezitten de journalisten volledig begrip
voor de situatie. Zij beseffen dat veel
van het besprokene geheim moet blijven,
Droog en zonnig
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog en zonnig. Overwegend zwakke
wind uit oostelijke richtingen. Koude
nacht met op enkele plaatsen ochtend
mist. Iets warmer overdag.
(Opgemaakt te 10 uur).
1 SEPTEMBER
Zon op: 5.50 uur; onder: 19.30 uur.
Maan op: 3.55 uur; onder: 18.28 uur
Hoogwater te Katwijk te 2.05 en 14.29 u
Laagwater te 10.08 en 22.26 uur.
Dit nummei bestaat alt 12 pagina's.
De enige manier waarop de situatie
gered kan worden, is een persconferen
tie van de president zelf, waarop al
sinds zijn aankomst met klem werd
aangedrongen. De woedeuitval van de
Londense pers zal hem nu misschien
daartoe bewegen. Op het ogenblik ver
wijzen de machteloze voorlichters naar
de televisieuitzending van hedenavond,
waarin beide regeringsleiders tegelijk
zullen optreden. De persvertegenwoor
digers zijn echter terecht van oordeel
dat het praatje bij de haard zo goed als
zeker verdere opheldering zal vereisen,
welke alleen verkregen kan worden door
een ondervraging van de president dooi
de journalisten.
Samen ter kerke
President Eisenhower en premier
Macmillan hebben zondagochtend de
kerkdienst bijgewoond in de kleine
Anglicaanse kerk van Petrus en Paulus
nabij Chequers. De dominee had als
thema voor zijn preek gekozen: „Alle
volken van de wereld moeten zich tot
God wenden".
Sir Winston Churchill vloog gis
teren met een tweemotorig straalvlieg
tuig, „Caravelle" van Air France, van
Nice naar Londen voor een ontmoeting
met Eisenhower. De „Caravelle" legde
de afstand tussen Nice en Londen in 2
uur en 5 minuten af. Sir Winston
Churchill zal dinsdagavond met presi
dent Eisenhower dineren. De voormalige
Britse leider zal na zijn ontmoeting met
Eisenhower naar de Rivièra teruggaan.
De Spaanse minister van Buiten
landse Zaken Castiella, die zaterdag in
Londen arriveerde voor besprekingen
met president Eisenhower, heeft gisteren
ontkend dat Spanje lid wenst te wor
den van de NAVO. Wel zei hij dat
Span je's machtig netwerk van lucht- en
marinebases het land een belangrijke
schakel maakt in elk Europees verde
digingsplan. Hij gaf verder als zijn
overtuiging te kennen dat zijn komende
gesprek met de Britse minister van
Buitenlandse Zaken Selwyn Lloyd een
belangrijke stap voorwaarts zou beteke
nen voor de Spaans-Britse betrekkin
gen. Spanje wenst vrede. Elke eervolle
wijze om die te bereiken heeft Spanje's
steun en sympathie. Wij geloven dat de
hoofdvoorwaarde voor de wereldvrede
de eenheid van het Westen is, welke
boven alle secundaire verschillen dient
te worden gehandhaafd. De Engelse
Labourpartij heeft een verklaring afge
legd, waarin gezegd wordt dat de partij
eensgezind is in haar verzet tegen elk
voorstel om Spanje tot de NAVO toe te
laten. De democraten in de Verenigde
Staten schijnen er ook weinig voor te
voelen.
Amsterdamse politie n eer in liet geweer
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
Een Damrak, gevuld met een
lange rij trams en ongeduldig toe
terende automobilisten, werd gis
teravond door de Amsterdamse
opgeschoten jongelui en „nozem-
kijkers" dankbaar als vluchthaven
aangegrepen, toen de door de
politie te hulp geroepen, zwart-
gehelmde, karabijnbrigade op
hardhandige wijze de Dam schoon-
veegde.
De vluchtelingen bestormden ter
rasjes en café's of zochten een veilig
plekje in de trams. Intussen viel een
regen van gummistok- en sabelslagen
neer op honderden ruggen. De slacht
offers zagen elkaar later terug in de
wachtkamer van het Binnengasthuis,
waar zij hun wonden lieten verbinden.
Dit is de eerste maal, dat de Amster
damse politie de karabijnbrigade in de
strijd tegen de jongelui liet aanrukken.
De mannen hadden hun karabijnen
weliswaar thuis gelaten, maar zaaiden
grote paniek, toen zij uit de overval
wagens stoven en met sabels en wapen
stokken, zonder aanzien des persoons,
op de rond het Nationaal Monument
verzamelde menigte insloegen.
De zijstraatjes van het Damrak zeef
den de overmoedige jongelui van dege
nen, die hun bekomst hadden van het
politie-optreden. De moedigen trachtten
nog enkele malen de Dam te heroveren.
Zij ondervonden slechts dat de klappen
steeds harder werden.
Inmiddels werd het verkeer via de
Nieuwezijds Voorburgwal omgeleid. Om
elf uur was het rustig in de binnen
stad, waar her en der verspreide
Menselijk ras kan
kernoorlog overleven
De Amerikaanse congrescommissie
voor kernenergie heeft na het horen
van een aantal personen over de moge
lijke gevolgen van een zware aanval met
kernwapens op de V.S. verklaard tot de
conclusie te zijn gekomen dat het men
selijke ras een kernoorlog kan overle
ven ondanks de genetische gevolgen van
radio-actieve straling en besmetting. Een
tweede conclusie is dat maatregelen tot
burgerbescherming het aantal slacht
offers kunnen verminderen van onge
veer 30 tot ongeveer 3 procent van de
bevolking.
groepjes Amsterdammers verontwaardigd
stonden na te praten over de hardhan
digheid van de politie, die deze keer
voor het eerst geen selectie toepaste bij
het uitdelen van de klappen, maar ook
de vaak lastige menigte, die komt
kijken naar „nozems" liet delen in hun
hardhandige vrijgevigheid.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse Bondskanselier Adenauer heeft in een de afgelopen
nacht gepubliceerde, zeer persoonlijke, zeer vriendelijke brief, de
Russische premier Kroesjtsjef voorgesteld om de draad van de ontwa
peningsonderhandelingen weer op te nemen, die men in 1957 te Londen
losliet. Volgens Adenauer hadden die onderhandelingen tussen de
Westelijke grote drie en Rusland in de ondercommissie der Verenigde
Naties destijds geen slecht verloop.
Met deze brief bevestigt de Bondskan
selier de mening, dat hij op het ogen
blik alle medewerking zal verlenen aan
het Amerikaanse streven om het ijs van
de koude oorlog te doen smelten. Er
KEURSLAGER
v. d. MEER
KOREVAARSTR. 4
TEL. 20179
blijkt namelijk zonneklaar uit, dat van
Westduitse kant een positieve bijdrage
verleend zal worden, waar het de ont
spanning tussen Oost en West aangaat.
Vandaar de grote nadruk in de brief op
de ontwapening, vandaar ook het nala
ten van het doen van voorstellen betref
fende West-Berljjn en de Duitse kwestie.
De Duitse oostgrenzen worden zelfs ge
degradeerd tot een tweederangs pro
bleem.
Men concludeert te Bomi, dat Ade
nauer erop uit is de Russen via een ont
wapeningsgesprek af te leiden van on
dermeer de kwestie Berlijn, waar de 2V2
miljoen Westberlijners op deze wijze een
nieuwe adempauze kan worden gegeven.
Adenauer schrijft Kroesjtsjef in zijn
brief, die bedoeld is als een antwoord op
een Russisch schrijven van 18 augustus
en in het begin van de vorige week aan
Moskou werd gestuurd, dat het voor
naamste doel van iedere staatsman, on
afhankelijk van zijn politieke opvatting,
moet zijn om een gecontroleerde ontwa
pening te bevorderen, zowel van atoom
als van conventionele wapens. De be
slissende vraag voor de toekomst van het
Duitse en het Russische volk is, volgens
de kanselier, niet de kwestie van de
Duitse oostgrenzen, maar die van de tot
het uiterste voortgedreven bewapening
in de wereld. De bewapening verslindt
jaarlijks enorme bedragen, die anders
ten goede zouden komen aan de sociale
en culturele vooruitgang. Waar Kroesjt
sjef beweert, dat Rusland het sterkste
wapenpotentieel op aarde bezit, daar
meent Adenauer dat het voldoende is te
weten, dat een algemene oorlog geen
overwinnaar zal kennen voor wie de zege
een succes zou zijn. De grootte van een
staatsman, aldus de Bondskanselier, ligt
niet in de vervaardiging van het zwaard
der vernietiging, maar in de bevordering
van de welvaart.
Ik ben geen revanchist
Opmerkelijk is wat de Bondskanselier
zegt over de ideologische verschillen
tussen Rusland en Duitsland. Deze moe
ten geen hindernis zijn, zegt hij, voor
Prinses Beatrix aan het rnar van
haar zeilboot „De Groene Draeck",
aan boord waarvan zij zaterdag
tijdens haar bezoek aan de noorde
lijke provincies zeilwedstrijden op
de Langweerderwielen gadesloeg.
onze economische samenwerking. Wel is
er sedert zijn bezoek aan Rusland in
1955 niet veel van verbetering van het
klimaat tussen beide landen gekomen,
maar het is zijns inziens nooit te laat
iets ten goede te veranderen. Ik haat,
schrijft de kanselier verder, noch het so
cialisme noch de vorm van het socialis
me die men communisme noemt, noch
iemand die socialist is. In bepaalde sta
dia van de ontwikkeling van een volk
zal mischien het socialisme een vorm
van economische ontwikkeling kunnen
zijn, die de vooruitgang bevordert. Maar
volgens Adenauer is het socialisme niet
het goede eindstadium van de ontwikke
ling van een groot volk. Ten stelligste
ontkent Adenauer, dat hij een revan
chist zou zijn, belust op de herovering
van de oude Duitse gebieden. „Neen,
meneer de minister-president, hier ver
gist u zich principieel en hier zie ik nu
werkelijk niet bij u de zin voor het reële,
die u anders in zo hoge mate bezit. Ik
ben geen revanchist, ik ben het nooit
geweest", aldus de Bondskanselier. Hij
zou in zijn kabinet ook nooit een minis
ter dulden die revanchist is.
Kroesjtsjef tevreden
Kroesjtsjef heeft gisteren in een toe
spraak over Adenauers antwoord gezegd,
dat dit antwoord bij eerste lezing een
gunstige indruk had gemaakt. Maar als
ik het over de kern van Adenauers ant
woord moet hebben, moet men er in de
eerste plaats op wijzen dat het gematig
der van toon is dan de voorgaande brie
ven. En dan is er nog het grote verschil
tussen dit antwoord en de voorgaande
documenten van de regering van de
Bondsrepubliek, aldus Kroesjtsjef.
Advertentie
President Eisenhower verlaat de loijwoonde in at Kerk te Ellesöo-
kerkdienst, welke hij gisterochtend rough in Engeland.
Tv-uitzenrfinq uit
De televisieuitzending van Eisenho
wer en Macmillan, die vanavond uit
Londen wordt gegeven, begint om 19.20
uur (Ned. tijd), zo is door het Foreign
Officie meegedeeld. Zij zal gelijktijdig
in zes Europese landen, w.o. Nederland,
te zien zijn.
Labour-leiders in Moskou
De leiders van de Britse Labour-partij
Gaitskell en Bevan, zijn zaterdagavond
samen met een andere vooraanstaande
socialist, Healy, uit Londen in Moskou
aangekomen voor een bezoek van 10
dagen aan de Sovjet-Unie. Zij waren
voor het bezoek uitgenodigd door de
Russische interparlementaire delegatie.
Verwacht wordt, dat de Britse bezoekers
een onderhoud zullen hebben met pre
mier Kroesjtsjef, die thans in Jalta
vertoeft.
Gaitskell verklaarde dat de Labour-
delegatie niet gekomen is om te onder
handelen „Wij hopen door openhartige
en vriendschappelijke gesprekken een
bijdrage te leveren tot de vrede, waar
naar het Russische en Engelse volk zo
vurig verlangen".
Nieuwe kleureffecten In
Franse velours
sportcolberts
94,50
0.8. zeer chique overrulten
in Etrusklsch bruin, petrol,
mosgroen, blauw met bruin.
Bij zo'n colbert, waarvan de
kanten metdehand zijndoor-
gestikt, draagt u een nieuwe
Terylene pantalon 49,50).
House of England
Alléén het allernieuwste,
alléén het allerbestel
Een marinevliegtuig
verongelukt, daarna
maar in zee gegooid
Leids vlieger licht gewond
Naar van de zijde van de Marinevoor
lichtingsdienst wordt vernomen heeft
zaterdagmorgen een Avenger-vliegtuig
van de Karei Doorman tijdens een
deklanding aan boord van het schip
met het einde van de stuurboordvleu-
de brug geraakt, waardoor het met de
rug op dek terecht kwam en veronge
lukte.
De vlieger, luitenant ter zee Goudberg,
uit Leiden, werd licht gewond, terwijl
de machinist eerste-klasse A. P. Dries-
sen, uit Schiedam, die deel uitmnnkte
van de vliegdekploeg, eveneens licht
gewond werd.
Het vliegtuig, dat als geheel verloren
moest worden beschouwd, is op onge
veer 12 mijl uit de kust ten noorden
van IJmuiden overboord gezet, in wa
ter van 26 meter diepte, zodat het
geen gevaar voor de scheepvaart op
levert. Het brugcomplex van de Karei
Doorman heeft geen noemenswaar
dige schade opgelopen.
