RANG
BOSCH
Officiële ingebruikneming carillon
groots feest van klank en kleur
de
zonnige
f. 660.-
RANG de msna/wua#. vandems&lang.
Uit koel overleg
Fraai klokkenspel in Kat wijl
symbool van ware burgerzin
Russisch blad levert schampere
kritiek op Nederlandse regering
SER-commissie staat positief
tegenover Europese integratie
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 28 augustus 1959
Derde blad no. 29833
(Van een onzer redacteuren)
Het was gisteren op het met vlaggen en bloemen versierde Andreas-
hofje in Katwijk aan Zee van de gezichten van de honderden kinderen
af te lezen, dat er iets groots te gebeuren stond. Daar stonden zij.
Popelend van verlangen, dat ze echter niet uitbundig durfden te uiten
omdat daar ook al die gewichtige heren in hun nette pakken, al die
keurig opgedofte dames, waren. En de Commissaris van de Koningin
zou komen. En de burgemeester was er. Dan moest je je netjes gedra
gen en niet te hard schreeuwen. Maar toen de Commissaris van de
Koningin tenslotte arriveerde uitte zich al dat opgekropte verlangen
in een uitbundig en oprecht applaus. En de genodigden stonden op.
Hiermee waren de plechtigheden rond de officiële ingebruikneming
van het carillon in de toren van de Oude Kerk te Katwijk aan Zee
begonnen.
Mr. J. Klaasesz, Commissaris van de Koningin in de provincie
Zuid-Holland, verrichtte de opening door een fikse slag te geven op
een bronzen klok. Hierna speelde beiaardier Peter Bakker uit Hilver
sum het Wilhelmus, dat tegelijk plechtig en opgewekt klonk.
Mr. J. Klaasesz gaf
fikse slag op klok
Voordat mr. Klaasesz tot deze plech
tigheid overging hield hij 'n vriendelijke
toespraak, „wy zijn niet hier naar toe
gekomen om naar een menselijk geluid
te luisteren en daarom zal ik maar niet
te lang praten. Aanvankelijk was mij
niet geheel duideiyk waarom ik een uit
nodiging had ontvangen, omdat de pro
vincie aan de totstandkoming van het
carillon niet financieel heeft bijgedra
gen. Maar nu begrijp ik het. Uw bur
gemeester vertelde dat de raad gisteren
het voorstel van B. en W. om het caril
lon in dank te aanvaarden, met grote
dankbaarheid heeft aangenomen. Nu be
hoeft het besluit nog door het college van
Gedeputeerde Staten te worden goedge
keurd. Ik geloof dat ik U wel de ver
zekering kan geven, dat zulks Juridisch
gezien, wel in orde is".
De commissaris van de Koningin
vond het carillon vooral voor de Kat
wyks© jeugd van groot belang. „Nu
hebben jullie dat misschien nog niet
zo In de gaten, maar deze klokken zyn
heel belangrijk. Als je het carillon bij
voorbeeld over de radio hoort dan
doet je dat wat. Dat ontroert, dat
Katwijkse geluid".
Vervolgens wees spreker op de schy'n-
bare tegenstelling dat een klokkenspel
klanken van rouw èn feestelijke klanken
kan voortbrengen.
Mr. Klaasesz vertelde, dat hij het voor
recht heeft gehad aan de voet van de
Martinitoren en bij het stadhuis in
Maastricht me't zyn beroemde Hemony-
carillon te hebben gewoond. „Misschien
kunt U zich dan voorstellen hoe zeer ik
U benyd".
Beiaardier Peter Bakker uit Hil- T
versum, die de eer te beurt viel het
carillon te mogen inwyden, was best
tevreden. „Voor een drie octaafs
heeft het grote mogelijkheden.
't Is een goed carillon. Het speelt T
•prettig, heeft een goede aanslag en X
is goed ingericht, 't Is vakwerk". 4
Dat vertelde hy ons tydens het
concert, dat op de plechtigheden
speelt niet meer". En Peter Bakker 4.
v vervolgt met ,Drie kleine kleu-
X tertjes". Zijn vingers roffelen op de
4 stokken. Spreken daar boven in de
toren valt niet mee. De klokken T
zingen. Melodieus en overweldigend. 4
Of zyn oren er niet van gaan tui- 4
T ten? „Daar ben ik al lang aan ge-
X wend", zegt hy lachend. Zyn vin-
X gers roffelen op de stokken.
X
Spreker vond, dat Katwijk een
gouden zomer meemaakt „de mid
denstand baadt in het goud" en
dat de Katwijkers er dan maar voor
moesten zorgen, dat ook Katwijk-Bin-
nen een klokkenspel krijgt. „Regelt U
dat nog even met de voorzitter van het
comité" merkte mr. Klaasesz tot slot
van zyn toespraak op.
Mr. J. van der Plas, de volijverige
voorzitter van zowel het Carillon Comité
Katwijk als van de V.V.V., opende de rij
van sprekers. Hij heette de aanwezigen,
waaronder het voltallige college van B.
en W., hartelyk welkom en dankte allen,
die ervoor hebben zorggedragen dat de
35 klokken een plaatsje vonden in de
toren van dit praohtige kerkje, de trots
van Katwyk. Hy achtte het een groot
voorrecht voor de Katwykers, dat mr.
Klaasesz zich bereid had verklaard de
officiële opening te verrichten. Spreker
wees erop, dat de totstandkoming van
het carillon geheel te danken is aan de
burgerij. Hij had ook grote waardering
voor het gemeentebestuur ,dat de actie,
zy het dan niet financieel, ten volle
heeft gesteund. „Het feit, dat burge
meester H. Duiker Klch bereid yerklaarrU w
Beiaardier Peter Bakker uit Hilver
sum bespeelt als eerste het carillon.
,,'t Is een goed klokkenspelzegt
hij.
(foto LD/Jaap van Duyn, Katwijk)
de als ere-voorzitter van het comité op
te treden, is voor ons een grote stimu
lans geweest". Hij loofde voorts het vak
kundige werk, dat de firma B. Eijsbouts
te Asten (N.-Br.), waar de klokken wer
den gegoten, heeft geleverd. „In enkele
weken tijds werden de klokken gegoten,
het handspeelwerk en de klokkenstoel
aangebracht. Deze prestatie grenst aan
het ongelofelijke. Wij stellen dit op hoge
Prijs".
Mr. Van der Plas deelde vervolgens
mee, dat de verwachtingen wat de ac
tie betreft, verre werden overtroffen.
„Dit is te danken aan de werkkracht
en de offervaardigheid van de burge
ry. De publikaties in de pers, waaron
der zeker niet op de laatste plaats die
van het Leidsch Dagblad, hebben de
actie terdege ondersteund, aldus spre
ker. Vooral de „Leidsch Dagblad" ba-
sisklok heeft gang in de actie gebracht.
Dat Quick Boys twee wedstrijden
speelde, die twee klokken opleverden,
was volgens de voorzitter van het co
mité eveneens een prestatie van de eer
ste rang. „Het zou een omnogelijke 'taak
zyn om alle namen van de gevers te
noemen. Er zijn er namelijk honderden.
De actie ging de gehele burgerij aan.
En de burgery heeft getoond wat zy
vermag".
Symbool
„Dat het carillon een plaats heeft ge
vonden in de Oude Kerk, is alleen maar
verheugend te noemen. Deze kerk is
een symbool voor de Katwijkers. Hele
generaties zijn daar ten doop gehouden,
gehuwd en vroeger zelfs begraven. De
liefde voor deze kerk is ons aangebo
ren". Spreker verwachtte, dat de Kat
wykers even trots zullen zijn op het ca
rillon als op hun kei*k.
Ook burgemeester H. Duiker was van
mening ,dat „de witte kerk" en thans
ook het carillon in de harten van de
Katwijkers een grote plaats inneemt.
„In de oorlog stond die kerk daar te
midden van puinhopen als een symbool
van hoop en verwachting van de toe
komst. Deze kerk is een symbool geble
ven. Een symbool van de gebondenheid,
de offervaardigheid en de eensgezind
heid van de Katwijkers".
„Namens het gemeentebestuur dank
ik de burgery hier zeer voor".
Mr. Romke de Waard, voorzitter van
de Nederlandse Klokkenspel Vereniging,
gaf een uiteenzetting van de werking
van het carillon. Hij deed dit op bijzon
der suggestieve en begrijpelijke wijze.
„De kunst van het klokken gieten
evolueert. Vijf jaar geleden zouden
de klokken waarschijnlijk niet zo'n
hoge kwaliteit hebben gehad als nu".
Hy feliciteerde de Katwykers ermee,
dat zy zich juist dit jaar in het bezit
van een carillon kunnen verheugen. Dit
is namelijk het Hemony-gedenkjaar.
Zo'n driehonderd jaar geleden had de
beiaardkunst, evenals thans een hoog
tepunt bereikt.
Als een klok
Tot slot van de plechtigheid gaf Peter
Bakker een concert, dat letterlyk klonk
als een klok. De bevolking van Katwyk
alsmede vele badgasten waren naar de
Oude Kerk getrokken om de officiële
ingebruikneming op de voet te kunnen
volgen. De politie had voor een goede
afzetting gezorgd. Het stralende zon
netje zette de feestelijke gebeurtenis nog
extra luister by.
Onze muziekmedewerker schrijft ons:
Het leek ons dienstig om de Prelude,
waarmee Peter Bakker gistermiddag
met vakmansvuur het eerste Carillon
concert in Katwyks geschiedenis inluid
de, te beluisteren met de oren een-twee
meter pal onder de klokken zelf. Tege
lijk de ogen gericht op het slaan der
klepels. In enige seconden was het ons
al duidelijk, hoe verbluffend rein dit
klokkenspel wel is. Ook daar hoog aan
de bron van het gebeier, temidden van
het luidste dreunen, blykt de doorzich
tigheid in het spelend samentreffen der
geklepelde tonen volkomen te zijn, de
afstemming wezenlijk geslaagd, terwyl
het tremoleren door de repetitiemecha
niek in technische precisie verloopt.
Zonder bezwaar kan de klokkenist ook
polyfone stukken, meerstemmige lijnen
dus, door de galmgaten zenden. Hiertoe
is een uiterste helderheid, een scherpe
afgrenzing der tonen nodig, zodat zy
niet in elkaar vervloeien en nooit de
X Dezelfde vraag J
X Het was druk in de tram van
4 Lelden naar Katwijk. En de con-
ducteur had meer te doen dan
louter en alleen kaartjes te knip-
T pen en geld te wisselen. Ongeveer 4
X een derde deel van de passagiers 4
4 informeerde nameiyk, waar zy
4 moesten uitstappen om het An-
dreashofje te kunnen bereiken. ,Die
vraag heb ik meer gehoord", merkte
de conducteur op een gegeven
ogenblik ietwat verbaasd op. Hy
wist waarschynlyk niet, dat het
carillon in Katwyk officieel in ge-
bruik zou worden gesteld. De hou-
der van een patates-friteskraam by
het eindpunt van de tram in Kat- 4
wyk wist het echter wèl. „Een zak- 4
je petat meneer. U gaat zeker naar
het carillon. U ziet er zo netjes uit.
Rechts de hoek om en dan maar
tot de boulevard lopen". En niet al-
leen de eigenaar van de patates- 4
kraam wist dat het carillon die dag
voor het eerst zou spelen. Dat kon
elke Katwyker U vertellen.
zende helderheid is ten volle aanwezig.
Natuurlyk zyn klokkenspelen er niet
in de eerste plaats om de intellectuele-
emotionele speeldrift van beiaardiers te
bevredigen, al kunnen eventuele con
cours en speciale concerten hun daar
voor ruimte gunnen. De beiaard is er
vooral voor de mens in de straat, de
eenvoudige-van-muzikale-geest, die met
een polyfoon stemmenweefsel niet zo
goed of niet te lang raad weet. Voor
deze moet de toren zingen, meest met
een herkenbaar lied en af en toe met
een hem dierbaar lied.
Nu hebben we over de zingende kracht
over de melodisch en nuancerende ver
dienste (en over de zangwydte) van
Katwyks carillon nog geen oordeel kun
nen vormen. Dat ligt aan het karakter
van een officiële ingebruikstelling: zo
dra de klokken gaan spreken, gaan al
len, die aan de voet van de toren zyn
verzameld, ook spreken!
Voor een carillon van tweede rang
orde zyn de zangwydte en het galmbe-
reik niet zo heel machtig. Het is daar
om dringend aan te bevelen, wanneer
klassieke concerten aan bod zijn, dat de
overheid van begin af aan tijdens de
speelduur ofwel het motorgeronk uit de
buurt houdt, ofwel de ware beiaardlief
hebbers een gegarandeerd rustige luis
terplaats biedt.
Een carillon adelt een gemeenschap
een weinig, maar daarby past een daar
mee overeenkomende eerbied voor het
waardige, historische geschenk!
Luisterwedstrijd
ene ln de andere verdrinkt. Die afgren- Hulst-Dekker.
De luisterwedstrijd georganiseerd door
de Nederlandse Klokkenspel Vereniging
o.l v. voorzitter mr. R. de Waard, is gis
teravond een groot succes geworden.
Een 108-tal personen hebben er aan
deelgenomen. Omstreeks half acht wer
den de prijswinnaarsisters) bekendge
maakt. Eerste prijs: Loeki van der Plas;
tweede prijs: N. Berkhey; derde prys:
Simone Broeren; vierde prijs: Anneke
Oudshoorn; vijfde prys: Dicky Ketting;
zesde prys: Truus Sinke; zevende prijs:
mevr. Oudshoorn; achtste prys: E. A.
I
1\ o
Het Russische blad „Sowjetskaja Ros-
sia" heeft onder de titel „Als de mili
taire uitgaven hoog zyn en de dyken
laag" een artikel van de commentator
Grigorowitsj gepubliceerd, waarin kri-
de meest gevraagde
compressor koelkast.
Prijzen vanaf
Levering via de bonafide handel.
Uitvoerig prospectus aldaar gratis verkrijgbaar.
AUeenvertcgcnwoordiging:
N.V. Willem van Rijn
Amsterdam, Haarlemmerweg 475,
tel. 185222 (10 lijnen).
BELANGRIJK
Alleen een door onze firma bij iedere van ons afkomstige koelkast afge
geven garantie-bewijs geeft recht op onze alom bekende Bosch service.
Een fraaie foto van twee van de
grootste klokken.
(foto LD/Jaap van Duyn, Katwijk)
Vorming „kleine vrijhandelszone" actueel
De fundamentele aspecten van de
vorming van een vryhandelsgebied en
de verhouding van de afzonderlyke
sectoren van het bedrijfsleven zoals
de landbouw tot de vrijhandelszone
vormen de onderwerpen, waarover de
commissie voor internationale sociaal-
economische aangelegenheden van de
SER, onder leiding van prof. dr. G.
Verrijn Stuart, nu een zestal adviezen
heeft uitgebracht.
In het algemeen neemt de commis
sie een positieve houding aan ten
aanzien van de uitbreiding van de
economische integratie tot alle OEES-
landen. Hiermee zijn voor ons land
grote belangen gemoeid. De commissie
acht de vorming van een z.g. kleine
vrijhandelszone dan ook actueel. In
het najaar zal hierover een advies
worden uitgebracht.
Een orthodoxe vrij handelszone, die
zich beperkt tot de onderlinge afbraak
van handelsbelemmeringen wordt on
hanteerbaar geacht, al moet men wel
ieder voorstel, dat deze samenwerking
beoogt, op positieve wijze tegemoet tre
den. De oorspronkelyke conceptie zal
moeten worden aangevuld om de vrij
handelszone een voldoende mate van
levensvatbaarheid en continuïteit te
geven.
De commissie acht het noodzakelijk,
dat over de volgende punten overeen
stemming bestaat:
1. De EËG betekent geen discriminatie
ten opzichte van andere landen.
2. De EEG mag niet worden aangetast.
3. Eventuele nieuwe vormen van eco
nomische samenwerking moeten een
open karakter hebben. Geleideiyke
instelling daarvan volgens een vast
tydschema ls noodzakeiyk.
4. De integratie behoort alle sectoren te
omvatten.
5. EEG en vryhandelszone dienen te
worden gesynchroniseerd.
6. Een passende institutionele opzet
moet aanwezig zijn.
De commissie spreekt voorts als haar
oordeel uit, dat men harmonisatie zal
dienen na te streven by de tariefpolitiek
ten opzichte van derde landen. Hierdoor
worden de tarieven dichte/ by
gebracht, zonder dat dit een algehele
gelykmaking inhoudt. De handelspolitiek
ten opzichte van landen met lage lonen
en staathandel zal volgens een deel van
de commissie gemeenschappelijk moeten
zyn. Gaat dat niet, dan geeft een ander
deel de voorkeur aan een recht van het
ter zake bevoegde orgaan om bepaalde
handelspolitieke maatregelen te ver
bieden.
Een verdergaande coördinatie wordt
in de adviezen bepleit ten aanzien van
het landbouwbeleid om de grondslagen
te leggen voor een geleidelijke verrui
ming van het inter-Europese verkeer in
agrarische produkten. Het principe van
een gemeenschappelijk landbouwbeleid,
zoals de EEG voorziet, acht men voor
een multilaterale associatie niet rea
listisch.
Op het vlak van het sociaal en econo
mische beleid is de commissie de me
ning toegedaan, dat een associatiever
drag gericht moet zijn op een zekere
mate van harmonisatie van de sociale
stelsels der lidlanden. In dit verband
dient men speciaal aandacht te schen
ken aan onderwerpen als gelyke belo
ning voor mannelyke en vrouwelyke
werknemers, gelyke bepalingen omtrent
betaalde vakantie en overurenvergoe-
dlng.
Twaalf doden bij treinramp
in Joeoo-Siavië
By een treinramp in midden-Joego-
Slavië zyn gisteren twaalf doden geval
len en meer dan veertig personen ge
wond. Het ongeluk gebeurde toen van
de sneltrein Serajewo—Zagreb de loco
motief en twee rijtuigen by Banja Loeka
van een spoorbrug in een rivier stort
ten. De meeste reizigers waren vakan
tiegangers, die op weg waren naar de
Joegoslavische kust. Er zouden geen
buitenlanders onder de slachtoffers zijn.
Ongeveer dertig meter voor de brug
liepen de locomotief en twee ry tuigen
uit de rails. De passagiers van het niet-
ontspoorde
deerd.
treingedeelte bleven onge-
tiek wordt geleverd op de Nederlandse
regering.
Volgens Grigorowitsj heeft de Neder
landse regering onlangè achter de rug
van het parlement om en eigeniyk in
het geheim een overeenkomst met de
Verenigde Staten gesloten over de leve
ring van kernwapens aan de Neder
landse strijdkrachten. Deze daad kan
zeer vergaande gevolgen hebben voor
Nederland. Zij kan dat dichtbevolkte
land blootstellen aan een dodelyk ge
vaar. Een dergeiyke daad van de Ne
derlandse regering ls des te schande-
lyker, omdat zy werd gesteld nu de
denkbeelden van een vreedzaam naast
elkaar bestaan de plannen voor de
„koude oorlog" steeds meer beginnen te
verdringen", aldus Grigorowitsj.
Juist nu de gehele wereld ongeduldig
en vol hoop uitziet naar de besprekin
gen tussen de leiders van de Sovjet-
Unie en de Verenigde Staten, begint,
aldus het artikel, de Nederlandse rege
ring met de praktische uitvoering van
plannen die ten doel hebben het land
te maken tot een basis voor buiten
landse kernraketten.
Het kleine Nederland heeft een lange
en ingewikkelde geschiedenis. In het
verleden ls Nederland, aldus Grigoro-
witsjs artikel, een sterke zee- en een
grote handelsmogendheid geweest. De
veelvuldige, vernietigende oorlogen van
die tyd hebben Nederland geschokt en
het tenslotte tot een klein land ge
maakt, dat alleen nog maar een paar
oude monumenten en geschiedenisboe
ken heeft om het aan zijn grootheid in
het verleden te herinneren. De politiek
van de „koude oorlog" en de bewape
ningswedloop hebben Nederland ge
bracht tot de niet benydenswaardige
positie van zijtak van de Benelux. „Wat
gaat er nu gebeuren? Welke weg zullen
de Nederlanders nu gaan volgen? De
gewone Nederlanders denken steeds ern
stiger na over deze vraag", aldus Grigo
rowitsj.
De Russische kritiek heeft kenneiyk
betrekking op de Amerikaans-Neder
landse overeenkomst van 6 mei 1959, die
naar minister-president De Quay op
7 juli J.l. ln de Tweede Kamer in ant
woord op een interpellatie van de heer
Bakker (CPN) heeft gezegd, een uitvoe
ringsovereenkomst is van een reeds in
1950 gesloten Nederlands-Amerikaans
verdrag. Minister-president De Quay
zei, zoals gemeld, dat volgens de rege
ring goedkeuring door de Staten-Gene-
raal niet vereist is, omdat het hier om
een uitvoeringsovereenkomst gaat. Van
een afwyking van de grondwet, welke
de heer Bakker meende te zien, ls geen
sprake, aldus de minister-president.
Militaire meerderen in burger
kunnen zich beter vóóraf
legitimeren
De staatssecretaris van Defensie, de
heer Calmeyer heeft ter kennis van
Land- en Luchtmacht gebracht, dat het
voor meerderen, die in burger gekleed
het militaire gezag tot gelding willen
brengen aanbeveling verdient zich zo
mogelyk vooraf te legitimeren. Dit
onverminderd het feit, dat volgens een
constante jurisprudentie van de mili
taire rechtscolleges een meerdere, ge
kleed in burger, by zyn optreden als
zodanig slechts behoeft te volstaan met
de mededeling, dat hy meerdere is en
de mindere zulks zonder meer heeft te
accepteren.
Dit heeft de staatssecretaris meege
deeld in zyn antwoord op de vragen
van het Tweede Kamerlid de heer E. A.
Vermeer over de zaak van de militair,
die weigerde zyn beret op te zetten,
toen hem dat door een in burger ge
klede officier werd gelast en die des
wege van klein verlof werd teruggeroe
pen voor het ondeTgaan van een disci
plinaire straf.
In antwoord op de vraag van het
Tweede Kamerlid, de heer Borst, of de
minister deze krygstuchtelyke straf
wilde opschorten hangende een onder
zoek naar de toedracht van het
incident, heeft de staatssecretaris ge
antwoord. dat hy niet de bevoegdheid
daartoe heeft.
