tV
Hl
BIJENBOEIENDE
HUISDIEREN
KOKEN
ZATERDAG 8 AUGUSTUS WEKELIJKS BIJVOEGSEL PAGINA 3
Aan alle leeuwen en maagden
matrassen Vg-g-v-
ONS MENU
MET
JOKE
VAN DE WEEK
VARIA
Merkivaardige instincten leiden
hun leven
TOMATENTIJD
XYI
doordat de helicopter in de lucht kan stilhangen
en verticaal kan dalen en stijgen is hij geschikt
voor reddingswerk op moeilijk toegankelijke
plaatsen zoals overstroomde gebieden of brandende
gebouwen en voor het ophalen van verongelukte
bergbeklimmers of het ophijsen van drenkelingen.
voor het transport van materiaal
over onbegaanbaar terrein biedt
de heucopter grote mogelijkheden
zoals het provianderen van expedi
ties of het vervoer van boortorens
[in het oerwoud
J ook voor het bestuiven van
landbouwgewassen met
insectendodende middelen
v/ordt de heucopter gebruikt.
door ce neerwaarts gerichte
luchtstroom van de rotor
wordt het bestuivingsmiddel
krachtig door het gebladerte
geblazen, zodat ook de onder-
iste takken bereikt worden
Nectardraagsters hebben weer een
ander „taaltje" dan de stuifmeel-
brengsters. En ook moeten bijen over
een bepaalde tijdszin beschikken, want
het is gebleken, dat ze precies weten
op welke tijden van de dag bepaalde
planten de meeste honing produce-
ceren.
Von Frisch, een bekend professor uit
München, heeft zich zeer veel moeite
gegeven om de bijen hun geheimen te
ontfutselen. Hij is het, die op het idee
der bijentaai is gekomen en het idioom
de uitdrukkingswijze, te boek heeft ge
steld.
Het is jammer, dat we in dit korte
bestek niet dieper kunnen ingaan op
de intelligentie, die ongetwijfeld bij
deze zo boeiende insecten aanwezig
moet zijn. Wellicht, dat we er een vol
gende maal op terugkomen.
Let op
Als uw eerste voornaam Olga is
en als u bovendien geboren bent
onder het teken van de leeuw
of de maagd, doch in ieder geval
in de ma^nd augustus
schrijf dan nog heden aan
de n.v. leidse
matrassenfabrieken
Afd. Postbus 16 Leiden
en u krijgt een charmante ver-1
jaardagssurprlsel Opgeven perf
briefkaart: naam, voornamen,
geboortedatum, adres.
Soms staat ook een koning aan heel
doodgewone ongelukjes bloot, on
danks alle zware bewaking en voor
zorgen. De Zweedse vorst Gustaaf
Adolf bezocht een padvinderskamp
en werd bij de ingang keurig opge
vangen door een welp, die voor hem
de slagboom omhoog deed. In zijn
verbouwereerdheid door het hoge
bezoek vergat hy echter de paal
vast te houden, zodat deze met een
klap vlak achter de koning neer
knalde. De koning zei, wat een on
verstoorbaar mens in zo'n geval
zegt: holal
de koningin is groot en zwaar, ze vliegt
niet ver. De kluit bijen beschermt de
koningin, stuurt verkenners uit om te
zoeken naar een nieuw onderkomen en
dan is het voor de imker zaak om
die verkenners met een lege korf vóór
te zijn. Op de Veenendaalse bijen-
markt is het bij warm weer vaak te
zien, hoe opeens zo'n volk gaat zwer
men. Helemaal onverwacht gebeurt dat
veelal niet, want de imker kan aan
het zoemen van zijn volkje horen, dat
er iets op til is. Een Engelsman heeft
zelfs een apparaat gefabriceerd, dat de
250 trillingen per seconde aangeeft,
waarmee de bijeen dan zoemen.
Normaal zoemen ze met 180 trillin
gen.
BIJEN SPREKEN DANSEND
Hoe delen de bijen elkaar mee, waar
een linde is gaan bloeien, waar de wil
gen staan in het vroege voorjaar? Dat
doen ze door figuren te beschrijven,
waaruit de andere haalbijen kunnen
opmaken hoe ver weg de bron is, in
welke richting ze moeten vliegen en
op welke kleur ze moeten letten. Ze
kunnen geel, blauw, blauwgroen en
ultraviolet „zien".
De augustusmaand is, wat het be
waren van zuivel betreft, een verra
derlijke maand. Niet alleen dat de
melk spoedig zuur wordt, ook boter en
kaas kunnen, wanneer ze niet op de
juiste wijze bewaard worden, in kwa
liteit achteruitgaan.
Boter moet na het gebruik direct
koel weggezet worden. Niet aangebro
ken pakjes kan men het beste in pe-
kelwater leggen.
Kaas in plakjes gesneden, droogt nu
veel te snel uit. Koop daarom nu
steeds een stukje kaas en bewaar dit
op een koele plaats in een kaasstolp,
die niet helemaal gesloten is, of in een
plastic zakje. Een smakelijker uitziend
en lekkerder produkt is dan zeker de
beloning voor de extra moeite die men
zich moet getroosten.
Een bijenkorf met honingraten.
Een Imker, compleet met kap en pijp, toont op de Veenendaalse
bijenmarkt zijn korf aan de kopers.
AI sinds onheugelijke tijden zoemen de bijen rondom de wereld. Uit
fossielen hebben knappe koppen afgeleid, dat, toen op onze aarde de
loofbomen zich gingen ontwikkelen, er al insecten waren, die veel
van bijen weg hadden. Die leefden nog niet in zulke speciaal inge
deelde kolonies, ze zoemden als éénlingen rond, zoals er nu nóg vele
wilde soorten zijn.
Pas later zijn de bijen in kolonies samengedrongen, door het kille
klimaat, dat de ijstijden voor zich uitschoven. Bijzonder boeiende
samenlevingen zijn dat, die de mens te zijnen nutte in korf of kast
heeft ondergebracht. Zo is de bij een van de weinige insecten, die
wij tot huisdier hebben gemaakt. Tot beider voordeel, zeggen wij dan
direct, want de imker zorgt er wel voor dat zijn bijenvolken gezond
en levenskrachtig blijven in ruil voor de honing, die de bijen uit
nectar weten te maken.
Die nectar zuigen ze uit bloemen, wordt ze op een dag door een jongere
waarmee ze het heel erg druk hebben. zuster die dlt lot j
Dat wil zeggen, de werksters hebben heeft, dood de korf uitïedragen. Late!
het daar druk mee want in de b«en- ln het seizoen worden de bUen ouder
staat geldt een arbeidsindeling, die is en een deel van het volk overwintert
gebaseerd op straffe regehnaat en.met de koningin, die tot taak heeft het
op het korte leven van elk hard wer- volk in stand te honden 7\\
kïnd bijtje. Want weet U hoe zo'n bU ook het'oudstï zo'n rter Vïuf ja«
moet zwoegen om éen pondspot honing verricht zij haar taak
bU elkaar te krUgen? Vijftienduizend Maar intussen hebben er zich nog
uur is ze in touw .waarbij ze vM en veie vermeldenswaardige gebeurtenff
een halve keer rondom de aarde vliegt. sen voorgedaan Wel de grootstelimit
Statistisch geredeneerd, natuurlijk, zwermem Dan trekt de fude komng.n
een werkbij leeft Immers met langer met een eroot HppI van de
dan een dag of vijftig, tenzij het te- aanta? datren^ma^:
gen het overwinteren loopt maar dan tjes de korf uit. omdat de cellen mlt
ls het zwaarste werk, het verzorgen ionce koninginnen nn nitwmilm
van het broed, het bouwen van raten. ionge Konln8innen op uitkomen staan
het verdedigen van het volk, het ErS ver komt 20 n zwerm n't'. want
schoonhouden van heel die korf, dat is
dan wel gedaan.
MAANDAG:
ragout van tong in rijstrand, sla;
beschuit met bessesapsaus.
DINSDAG:
paprika's gevuld met gehakt, prin-
sessenbonen, gebakken aardappelen;
meloen.
WOENSDAG:
gestoofde komkommers met spek en
uien; yoghurt met kokosnoot en
pinda's.
DONDERDAG:
gebakken tomaat, bloemkool, aard
appelen, champignonsaus; flensjes
met vruchtenmoes.
VRIJDAG:
gebakken paling óf kalfspoelet met
kerrysaus, andijvicsla, aardappelen;
hangop.
ZATERDAG:
macaroni met hamblokjes, kaas en
tomaten; fruit.
ZONDAG:
Milanese soep; tong met zure saus,
doperwten en aardappelen; bananen-
beignets.
Recept: Bananenbeignets.
1 pond bananen, 3 ons bakmeel,
4 dl. melk, 80 g. poedersuiker,
80 g. roomboter.
Van het bakmeel, waaraan iets zout
is toegevoegd, en de melk een tamelijk
dik glad beslag maken. De schil van
de bananen afhalen en de bananen in
de lengte middendoor snijden. De
helften voorzichtig door het deeg ha
len en aan beide zijden in de boter
goudbruin bakken. De beignets op een
schotel leggen en met poedersuiker
bestuiven.
Recept: Yoghurt met kokosnoot en
pinda's.
100 g. gemalen kokosnoot, 50 g.
gehakte pinda's, 150 g. suiker,
liter yoghurt, 20 g. slaolie.
De kokosnoot en de pinda's in de
slaolie lichtbruin bakken. 2 eetlepels
suiker erdoor roeren, dan het mengsel
af laten koelen; de rest suiker toevoe
gen en het geheel mengen met de
yoghurt.
Het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding meldt;
Wie 's zomers bij de groentehande
laar een overvloed van tomaten ziet
liggen en bedenkt, dat in ons land de
laatste tijd elk jaar meer dan 100 mil
joen kilo van deze kostelijke vruchten
worden geteeld, zal nauwelijks besef
fen, dat tomaten een eeuw geleden in
ons land vrijwel onbekend waren.
De tomaat is. evenals zijn familie
lid de aardappel, oorspronkelijk uit
Zuid-Amerika afkomstig en zijn naam
schijnt van een Indiaans woord afge
leid te zijn. In ieder geval mogen wij
blij zijn, dat deze vrucht haar weg
naar de lage landen heeft gevonden.
Zij biedt vele mogelijkheden om de
maaltijden op te fleuren, vanaf het
ontbijt tot aan het hartig hapje des
avonds toe. U kunt haar zó eten, met
of zonder schil, maar ook in de vorm
van sap, soep, saus of als hoofdge
recht.
Hoewel de tomaat niet tot de Aller
rijkste vitamine bronnen gerekend kan
worden, verdient hij om zijn voedings
waarde toch een geregelde plaats in
ons menu.
RECEPTEN VOOR 4 PERSONEN
Koude gevulde tomaten:
4 middelmatig grote tomaten,
zout, (peper).
voor het vulsel: 2 hardgekook
te eieren of 150 gr. koude, ge
kookte vis, koud, gebraden
vlees of koude, gekookte, ste
vige groente, slasaus of may
onaise, augurkjes en/of uitjes
uit het zuur, kropsla.
De tomaten wassen en op 4 A 5
plaatsen van boven naar onder schuin
insnijden tot een paar cm. van de bo
dem. De punten wat naar buiten bui
gen en een deel van het binnenste
vruchtvlees wegsnijden, zodat ondiepe
bakjes ontstaan. De tomaten be
strooien met zout en peper. De eieren,
vis, vlees of groente vermengen met
slasaus of mayonaise en desgewenst
zeer fijn gehakte augurkjes, uitjes of
bieslook. De tomaten met het slaatje
vullen en op gewassen blaadjes krop
sla zetten.
Macaroni of spaghetti met tomaten:
500 gr. macaroni of spaghetti,
1 kg. tomaten (peper), zout,
boter, margarine of vet, onge
veer 150 gr. ham of worst, pa
neermeel.
De macaroni of spaghetti opzetten
met ruim kokend water en zout en
gaarkoken in ongeveer 20 A 30 minu
ten. De massa op een vergiet laten uit
lekken en er een klontje boter of mar
garine door roeren. De tomaten (schil
len) in plakken snijden, bestrooien met
(peper en) zout en in een weinig bo
ter, margarine of vet gaar smoren. De
gesmoorde tomaten vermengen met
de marcaroni of spaghetti en fijnge
sneden ham of worst. Naar verkiezing
het gerecht in een vuurvaste schotel
overdoen, met paneermeel bestrooien
en er hier en daar een klontje boter
of margarine op leggen. Er in de oven
vlug een bruin korstje op laten komen.
Tomaten met paddestoelenragoüt:
4 middelmatig grote tomaten,
200 gr. cantarellen (hanekam-
men) of 100 gr. champignons,
25 gr. boter of margarine, 20
gr. (2 eetlepels) bloem, dl.
bouillon of water meteen half
bouillonblokje, zout, melk pe
terselie.
De tomaten wassen en ontvellen na
ze even in kokend water of boven de
gasvlam gehouden te hebben. Van de
tomaten een kapje afsnijden en de
vruchten uithollen. De tomaten be
strooien met zout en omgekeerd weg
zetten.
De paddestoelen goed wassen en in
stukken snijden. De boter of margari
ne smelten en de paddestoelen zacht
jes 5 minuten verwarmen. Zo nodig
het uitgetreden vocht vlug laten ver
dampen. De bloem erdoor roeren en
bij scheutjes tegelijk de bouillon toe
voegen. De massa steeds even laten
doorkoken alvorens er opnieuw vloei
stof bij te schenken. De melk toevoe
gen. de ragoüt op smaak afmaken en
in de tomatenbakjes overdoen. Deze
in een pan of vuurvaste schaal zetten,
er een bodempje water bij gieten en er
een paar klontjes, boter of margarine
op en om leggen. D?» tomaten gaar sto
ven in ongeveer 15 minuten en met
zeer fijn gehakte peterselie bestrooien.
HET BIJENLEVEN IS WERKEN
De Jonge bij, die uit de pophuid is
gekropen, begint zichzelf direct te rei
nigen, daarna zal ze weinig tijd meer
vqpr zichzelf hebben: de kolonie zal
haar geheel en al opeisen.
Naast haar zijn immers andere jon
ge bijen geboren en die verlaten cellen
gaat ze schoonmaken. Niet maar even
waaieren met één poot klaar-is-kees,
nee minuten doet ze erover, zodat de
koningin zonder aarzelen in de schone
cel opnieuw een ei kan leggen, zoals
héér taak is.
Die eerste drie dagen wordt er nog
niet alles van de Jonge bij gevraagd.
Ze maakt schoon, ze verpleegt de
bijenbaby's en de vierde dag van haar
bestaan krijgt ze tot taak de babies
te voeden, ze wordt min. Jonge bijen
kunnen het aan eiwitten zo rijke
stuifmeel niet verteren. De bijenmin
mengt dit stuifmeel met honing, eet
het zelf op en produceert uit de bek
een soort „honingmelk", die de aller
jongste bijtjes wél kunnen opnemen.
Het is allemaal veel ingewikkelder,
maar in dit korte bestek dient dat niet
ter zake.
Intussen heeft de bij het daglicht
nog niet gezien. Maar dat gaat snel
veranderen: ze mag korte vluchten
maken buiten de korf om zich op het
komende werk voor te bereiden. Daar
naast moet ze meehelpen de korf
schoon te houden, de door anderen
verzamelde honing oppotten, stuifmeel
aanstampen, raten bouwen, afval weg
gooien en wachtjes kloppen: Wie een
korf te dicht nadert, of wil binnen
dringen wordt gestoken door bijen van
een dag of twintig oud. Die weten
schap is - vrezen wij - niet in staat de
pijn te verminderen van zo'n steek,
of de bult te voorkomen. Interessant
ls het wél.
In de derde levensfase krijgt de bij
tot taak stuifmeel te verzamelen of
nectar. Als de zon schijnt, vliegen de
haal-bijen uit, als het slecht weer is,
blijven ze binnen. Ze hebben dan rust,
want in het arbeidsschema past alleen
dat zij uitvliegen. Twee of drie weken
ta/i ze dit zware werk verrichten, dan
KOFFIEVLA
Nu gaan we een lekkere koude vla
maken voor een warme zomerdag.
Hebben jullie er allemaal trek in?
Dan beginnen we maar meteen. We
moeten eerst vanillevla hebben. Mis
schien heeft de melkboer die wel kant
en klaar in een fles, anders moeten
we ze zelf eerst maken, maar dat is
niet moeilijk.
Nu gieten we de opgeloste koffie by
de vla. Jan mag het er doorheen roe
ren, net zolang tot de vla mooi geiyk
lichtbruin ls geworden. Is de vla zoet
genoeg? Anders nog wat suiker erby,
hoorl Dan doen we de vla over in de
mosterdglaasjes of de kopjes en klaar
ls Kees! Smullen maar!
een hefschroefvliegtuig of
heucopter is een' luchtvaartuig
dat zijn hefvermogen (lift)
verkrijgt door middel van één of.
meer horizontale hefschroeven
(rotors),die worden aangedreven
met een motor
Vrijwel dagelyks wordt men
geconfronteerd met technische
begrippen, welke grotendeels in
geburgerd zijn en waarvan men
„zo ongeveer" de werking en
toepassing weet: geleide pro
jectielen, de automatische piloot,
radar, enz.
Het leek ons daarom juist een
nieuwe rubriek in te stellen on
der de titel „Hoe werkt.
Hierin wordt op eenvoudige
en verantwoorde wyze een dui-
delijk beeld gegeven van de
werking en toepassing van de
moderne technische apparaten.
Elk onderwerp is in tweeén ver
deeld, t.w. a. de werking; b. de
toepassing.
Wy bevelen deze nieuwe ru
briek in de belangstelling aan
van oudere lezers zowel als van
de schoolgaande jeugd.
men kan ook de rotor
aandrijven met een
kleine straalmotor
fOAkA ICTl A AM
van de
wordt
ze achter-
te kantelen de
spoed te vergroten).
doet men dit met.alle
bladen tegelijk dan gaat
de heucopter stijgen,
vermindert de spoed dan
gaat hij dalen
aandrijven van de rotor in de
draairichting door een as vanuit
de romp wekt een tegenkracht
(reactie) op, die de romp in tegen
gestelde richting tracht terug
te draaien. om dit te voorkomen
kan men een kleine schroef aan
de staart maken, die de romp de
andere kant op tracht te draaien
kantelt men de rotor
bladen onder het
draaien. zooat ze in de
achterste stand een
grote spoed en in de
voorste een kleine
spoed hebben. dan hebben
de achterste een grotere
lift dan de voorste en
kantelt de rotor voor
over daardoor vliegt de
Ik zet vast 5 lege mosterdglaasjes of
theekopjes klaar en wat oploskoffie
(ongeveer 3 theelepeltjes). Dolf komt
daar al aan met een kom en een hou
ten lepel. Eerst maar even een krant
op tafel voor het morsen.
Ziezo. Nu aan de slag. Kokkie doet
de vanillevla over in de kom; als we
de vla uit de fles schenken spoelen
we de fles even na met een beetje
melk en lossen met die melk de poe
derkoffie goed op in een kopje.
