Internationale juristen veroordelen unaniem Indonesische nationalisatie Westen poogt Russische condities om te keren WEERBERICHT U verdient Er gaapt een wijde kloof.... „Het heeft geen zin claims tot schadevergoeding in te dienen Regel eerst Berlijnpraat dan over een al-Duitse bespreking Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 21 JULI 1959 No. 29800 LEIDSCH m DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel l' Lelden Glro no 57055 Hoofdredacteur: J. Brouwer f 750 per kwartaal. f2.55 per maand; f0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Advertentie Weinig verandering De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog en overwegend zonnig weer. Zwakke tot matige noordelijke wind. Ongeveer dezelfde temperaturen als vandaag. (Opgemaakt te 11.15 uur). 22 JULI Zon op: 4.45 uur; onder: 20.45 uur. Maan op: 21.41 uur; onder: 7.44 uur. Hoogwater te Katwijk te 4.27 en 16.57 uur. Laagwater te 0.18 en 12.42 uur. Dit nummer bestaat uit M pagina's. Geen gegevens over schending briefgeheim In Ned. Nieuw-Guinea kan ter verze kering van de openbare rust en orde in dringende omstandigheden post- censuur worden uitgeoefend op grond van het bijzonder overheidstoezicht op het gebruik van vervoer-, post-, tele graaf- en telefoondiensten. Op grond van gebleken buitenlandse subversieve j activiteiten wordt sedert juli 1956 van deze bevoegdheid gebruik gemaakt. Ingevolge artikel 2 van de genoemde ordonnantie wordt het toezicht, on- der leiding van de procureur-generaal by het Hof van Justitie dan wel een daartoe door de gouverneur aangewe zen autoriteit, uitgeoefend. De minister van Zaken Overzee a.i. de heer Korthals, zal een grondig en met I voldoende waarborgen voor strikte on partijdigheid omkleed onderzoek doen instellen naar de vraag of. al of niet met medeweten van de gouverneur, in Ned. Nieuw-Guinea door ambtelijke in stanties onwettige postcensuur werd en/of wordt uitgeoefend. Hij heeft een en ander geantwoord op hem schrifte lijk gestelde vragen van het Tweede Kamerlid de heer De Graaf. De minister heeft zich bereid ver klaard de Kamer omtrent de resultaten van het onderzoek in te lichten. De minister beschikt niet over ge gevens waaruit tot het bestaan van postcensuur op vooraanstaande amb tenaren en particulieren moet worden geconcludeerd, zo heeft hy voorts ge antwoord op vragen van het Tweede Kamerlid de heer Van de Wetering. Indien het onderzoek uitwijst, dat schending van het briefgeheim is ge schied, dan zullen ter zake geëigende maatregelen worden getroffen, aldus de minister. De heer Van de Wetering had vragen gesteld in verband met het verlenen van ongevraagd verlof aan de advocaat- generaal bij het. Hof van Justitie te Hollandia, als gevolg van een door hem ingediende klacht inzake onwettige postcensuur. De gouverneur heeft dit ongevraagd verlof echter niet verleend omdat de advocaat-generaal by hem bezwaren tegen een onwettige postcensuur had geuit, zo deelt de minister in zijn ant woord mede. Het waren andere gedra gingen van de advocaat-generaal, die voor de gouverneur aanleiding zijn ge weest hem, in afwachting van een on derzoek omtrent de vraag of hij amb telijk kon worden gehandhaafd, binnen lands verlof te verlenen Naar analogie van het reglement op de rechterlijke organisatie is aan het Hof van Justitie te Hollandia verzocht omtrent deze vraag aan de gouverneur rapport uit te brengen. Er is dus geen grond voor de conclu sie dat in Ned. Nieuw-Guinea postcen suur wordt uitgeoefend, aldus de mi nister. Geef mij maar... Gisteren stroomde Nijmegen vol met de deelnemers aan de Vier daagse» die vandaag is begonnen. Een jeugdige deelneemster liet haar pet tekenen door een zeer oude veteraan van dit wandelfestijn, de 86-jarige heer Dinkhuisen uit Den Haag, die dertig maal de tocht uit liep, maar dit jaar voor het eerst als toeschouwer naar Nijmegen was gekomen. „Geen mishandeling" De Britse minister van Binnenlandse Zaken. R. A. Butler, heeft gisteren in het Lagerhuis verklaard ervan over tuigd te zijn, dat de 30-jarige Duitse Canadees G. F. Podola, wie het dood schieten van een rechercheur ten laste wordt gelegd, na zijn arrestatie niet door de politie mishandeld is. Nu de zaak „sub judice" is, kon hij er niet verder op ingaan. Een Labourlid had de minister ge vraagd wat er met Podola gebeurd is op het politiebureau in Chelsea, van waar hij op een brancard naar een zie kenhuis moest worden overgebracht. Podola is gisteren voor een Londense rechtbank verschenen. Hij had een blauw oog. Op 28 juli zal hij opnieuw voor zijn rechters komen. Drie jaar varen zonder brandstof in te nemen Mevrouw Eisenhower heeft vandaag het eerste vrachtschip met passagiers accommodatie, dat met behulp van kernenergie wordt voortbewogen, te water gelaten. Het schip werd ..Savan nah" gedoopt, naar het eerste stoom schip. dat de Atlantische Oceaan over stak. Deze overtocht van Savannah in Georgia naar Liverpool duurde in 1819 29 dagen. De nieuwe „Savannah", waar voor mevr. Nixon, de echtgenote van de Amerikaanse vice-president, veertien maanden geleden de eerste kielplaat legde, is gebouwd te Camden in New Jersey. Het schip meet 21.840 ton. De kernreactor, waarvan de bouw nog niet is voltooid, zal het schip in staat stel len meer dan drie jaar te varen zonder nieuwe brandstof in te nemen. Geleerden, die aan de „Savannah" hebben gewerkt, zeggen, dat het een zuiver experimenteel vaartuig is. De kennis, die zij bij de bouw hebben op gedaan. zal hen in staat stellen, vele technische vraagstukken op te lossen, hetgeen de uitvoering van toekomstige schepen met kernaandrijving ten goede zal komen. Evident in strijd met de rechtsbeginselen Voor de eigenaren van de door Indonesië genationaliseerde onder nemingen heeft het in dit stadium geen zin claims tot schadeloosstel ling in te dienen bij de daartoe door de Indonesische regering ingestelde commissie. Dit heeft de voorzitter van de Ondernemersraad voor Indonesië, mr. J. van Oldenborgh, gisteren verklaard. Deze mededeling valt samen met de publikatie van de meningen van drie vooraanstaande volkenrechtsgeleerden over de Indonesische nationa lisatie, waarin de maatregelen tegen de Nederlandse ondernemingen unaniem worden veroordeeld. De raad doet voorts een beroep op de Indonesische regering mede te werken om een oplossing te vinden voor deze kwestie, bijv. door middel van arbitrage of internationale rechtspraak. Objectief oordeel De drie internationale juristen Lord McNair te Cambridge, prof H. Rolin te Brussel en prof. dr. A. Ver- dross te Wenen hebben onafhan kelijk van elkaar hun mening over de volkenrechtelijke mérites van de In donesische nationalisatiewct van de cember 1958 kenbaar gemaakt op verzoek van de ondernemersraad voor Indonesië, waarin de Nederland se investeringsbclangen in Indonesië zijn verenigd. De raad beoogde daar mede een objectief oordeel uit te lokken over de bij herhaling van of ficiële Indonesische zijde verkondig de stelling, dat bij de nationalisatie der Nederlandse bedrijven in Indone sië de regels van het internationale recht in acht zouden zijn genomen, aldus deelde de voorzitter van de Raad mede. Discriminatoir karakter De drie adviezen zijn gepubliceerd in een gisteren verschenen speciaal num mer van het Nederlands Tijdschrift voor Internationaal Recht. De drie er kende specialisten op het gebied van het volkenrecht komen eenparig tot de conclusie, dat de onderwerpelijke „na tionalisatie" op meer dan één grond in evidente strijd is met de fundamentele beginselen van dat recht. Zij noemen in dit verband het politieke oogmerk der „nationalisatie" en haar discrimi natoir kar akten Lord McNair voormalig president van het Internationale Gerechtshof in Den Haag en prof. Rolin leggen er bovendien de nadruk op. dat zij onver enigbaar is met nog bestaande ver dragsverplichtingen van Indonesië je gens Nederland. De schrijvers achten voorts de vage wijze, waarop Indonesië enige schade vergoeding in het vooruitzicht stelt, volkenrechtelijk ten enen male onvol doende, zelfs gemeten naar de lichtere maatstaven door sommige auteurs aan- gelegi voor nationalisaties die overi gens wel aan de eisen van het interna tionale recht voldoen. Zij wijzen er daarbij o.m. op dat: le. Uit een aantal wettelijke bepalin gen en de officiële uitleg daarvan valt af te leiden, dat de Indone sische regering zich een vergoeding voorstelt, die ver beneden de werke lijke waarde van de genationali seerde objecten zal blijven. 2e. De wijze van de betaling nog niet vaststaat, immers bij een nadere wet zal worden geregeld. Aangeno men moet worden, dat de betaling zal geschieden in termijnen over een periode van onbekende duur. 3e. Wel reeds vaststaat, dat het tijd stip der betalingen wordt verscho ven naar een onzeker moment in de toekomst, terwijl de nationalisatie zelf terugwerkt tot 3 december 1957. 4e. De betaling afhankelijk wordt ge steld van de oplossing van het poli tieke conflict over Ned. Nieuw-Gui nea. Lord McNair besluit zijn beschou wingen met te constateren, dat de zg. Indonesische nationalisatie geen wer kelijke nationalisatie is. Hij noemt deze naar zijn ervaring uniek en zegt baar slechts te kunnen zien als een eigen- domsontneming zonder enige wettige rechtvaardiging. Prof. Rolin is van oordeel, dat het ctoor hem vastgestelde onrechtmatige karakter van de nationalisatiewet de Indonesische regering verplicht de af genomen zaken aan de rechtmatige eigenaren terug te geven of hen anders schadeloos te stellen voor de volle waarde van hun eigendommen en het verlies van de vrije uitoefening van hun rechten. Prof. V^rdross noemt de besproken maatregelen een door het volkenrecht verboden confiscatie van eigendommen van vreemdelingen. Hoop op herziening van standpunt De voorzitter van de Ondernemers- raad heeft in aansluiting op deze uit spraken verklaard, dat sinds de afslui ting der adviezen uit gepubliceerde uit latingen van de Indonesische commis sie tot vaststelling der schadeloosstel ling, de Minister van Financiën en de Minister van Economische Stabilisatie is gebleken, dat de inzichten van de Indonesische regering met betrekking tot de inhoud van haar sohadeplicht ongewijzigd zijn gebleven, met dien verstande evenwel, dat de betaling in deze recente uitspraken in het uitzicht wordt gesteld „wanneer de politieke toestand dit toelaat". Het is duidelijk, dat tussen het door de geraadpleegde rechtsgeleer den gedeelde standpunt van de eigenaren der getroffen bedrijven, die hun rechten gehandhaafd willen zien, en de inzichten van de Indone sische regering een wyde kloof gaapt, aldus mr. Van Oldenborgh. „Van de eigenaren kan niet worden verwacht, dat zij de beslissing over de rechtmatigheid van de nationalisatie en de omvang van de vergoedingsplicht in handen leggen van een Indonesisch overheidsorgaan, dat gebonden is aan de Indonesische wetgeving en de daar aan gegeven officiële uitleg. Daarom heeft het geen zin, dat door de eige naren in dit stadium claims tot scha- üeloosstelling bij de daartoe ingestelde commissie "'orden ingediend. De belanghebbenden hopen zeer, dat in het licht van de boven ver melde adviezen, welker onpartijdig heid niet in twijfel kan worden ge trokken, de Indonesische regering be reid zal zijn haar totnutoe ingeno men standpunt te herzien en zal willen medewerken tot het vinden van een bevredigende oplossing, bijv. door middel van arbitrage of inter nationale rechtspraak", aldus de voorzitter van de Raad- Geslaagde lancering van „Atlas-raket" De Amerikaanse luchtmacht heeft hedenochtend met succes een Atlas-raket van de basis in Cape Canaveral gelanceerd. De raket bevat een neuskegel met veel in strumenten, die men bij het eiland Ascension (in de Zuidatlantische Oceaan) hoopt terug te vinden. De laatste geslaagde lancering van een Atlas dateert van 4 febr. Daarna zijn vijf pogingen mislukt. Ambassadeur van Honduras teruggeroepen De ambassadeur van Honduras in Den Haag, dr. Humberto Lopez Villamil, is door zijn regering teruggeroepen. Hij zal tegen het einde van de maand ons land verlaten. De ambassadeur ont kende berichten, dat zijn terugroeping zou zijn veroorzaakt, doordat hij sym pathieën zou hebben getoond met de mislukte opstand van de ex-kolonel Armando Velasquez Cerrato. Dr. Villa mil verklaarde nimmer enige sympathie te hebben getoond voor acties tegen zijn regering. Dr. Villamil verklaarde het plan te hebben in Honduras te blijven. (Van onze reisredacteurIV, L. Brugsma) Genève, 21 juli Het Westen heeft gisteren in een poging om de weg vrij te maken voor een regeling inzake Berlijn voorgesteld de Geneefse ministersconferentie in haar huidige samenstelling van tijd tot tijd op later vast te stellen niveau en plaats bijeen te laten komen, om het Duitse probleem in zijn geheel in ogenschouw te nemen. De conferentie zou zich dan ook bezig kunnen houden met de uitbreiding en ontwikkeling van de contacten tussen de beide delen van Duitsland. Zij zou speciale regelingen kunnen treffen om bijzon dere onderwerpen te behandelen. Dat was het Westelijk antwoord op Gromyko's eis tot een al-Duitse commissie of een aanvaardbaar alter natief daarvoor, een eis die de Russen vervuld wilden zien voordat zij tot een tussentijdse regeling in Berlijn bereid zijn. Gromyko hield zicli op de vlakte Advertentie indien Engels mooi kostuum van Learoyd B koopt. Normale prijs239 Kr os oop Service '.rons 40% slechts korting ti House of England Amsterdam - Den Haag hoven - Hilversum - Buisum Wat was Gromyko's antwoord? De Russische minister voegde aan de in Genève heersende totale onzekerheid over de werkelijke betekenis van het af zeggen van Kroesjtsjefs bezoek aan Scandinavië nog meer Russische stof tot gissen toe. Na nauwkeurige bestudering van zijn voorlopig commentaar helde de meerderheid in Genève over tot de me ning, dat hij het voorstel verworpen had. Maar op de beoordeling van Gro myko's woorden stootte toch de nieuwe eensgezindheid van het Westen al weer lek. Waar de Amerikanen, Fransen en Westduitsers zeiden „verworpen of voor lopig verworpen", meenden de Engelsen: „niet bemoedigend, vrij negatief, maar niet of nog niet verworpen". De Weste lijke ministers gebruikten de lunch bij Lloyd om Gromyko op de mogelijkheden te wijzen, die in hun voorstel schuilen. Daarna onthulden zij het bij monde van Herter voor het oor van de wereld op de plenaire zitting. Herter verwierp namens het Westen eerst categorisch Gromyko's voorstel voor een al-Duitse commissie met gelyke vertegenwoordi ging van Oost- en West-Duitsland, die zich over hereniging en vredesverdrag zal moeten beraden. Dat voorstel zou immers de splitsing van Duitsland ver eeuwigen, zei Herter, omdat de niet- representatieve regering van de zoge naamde DDR heel goed weet, dat zij in vrije verkiezingen ten onder zou gaan. Bovendien zou zo'n al-Duitse commissie het loslaten van de viermogendheden- verantwoordelijkheid voor de regeling der Duitse kwestie betekenen, welke nog in 1955 door de Sovjet-regering plech tig is erkend. Aan het einde van Her- ters woorden kwam dan het voorstelom de Geneefse conferentie te laten voort bestaan. Hoe liggen de kaarten? Hoe liggen nu de kaarten op de con ferentietafel? Het Westen heeft gepro beerd Gromyko met een uiteraard vaag geformuleerde belofte omtrent een mo gelijk Duits beraad naar een Berlijnse regeling te lokken door de Russische volgorde (eerst al-Duits beraad goed keuren, dan Berlijns bestand) om te keren. Het is tegemoet gekomen aan de Russische wens tot pariteit voor Oost en Westduitsers, want in de samenstel ling der Geneefse conferentie waarvan het Westen de voortzetting voorstelt, bestaat die pariteit reeds. Het Westen wil enkele gespreksonderwerpen der Duitsers zoveel mogelijk beperken, het liefst tot onderlinge contacten, en wil bovendien als leden van de Grote Vier het laatste woord houden. Gromyko heeft die poging tot omke ring van de volgorde natuurlijk ter stond doorgehad. Zijn ontwijkend com mentaar is dus een vraag om meer. Tenslotte zijn belangrijkste bedenking: de Duitsers moeten ook over de Duitse politieke problemen (hereniging en vre desverdrag) meepraten. Dat is op dit stuk zyn absolute voorwaarde. De on derhandelingen over het Westelijke voorstel gaan nu vandaag voort op een lunch bij Gromyko, morgen volgt weer een plenaire zitting. De Koninklijke Familie geniet van een zonnige vakantie in Italië. Koningin Juliana en de Prinsessen Beatrix en Irene gefotografeerd in het vissersstadje Amalfi. 1 Minister Korthals Er is postcensuur op Ned. Nieuw Guinea

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1