Bondskanselier Adenauer ging voor
minister Erhard door de knieën....
Herter minder tevreden
dan premier Macmillan
WEERBERICHT
Conflict in partij bijgelegd9
eerherstel voor vice-kanselier
iviens ster hoog is gestegen
IN ENGELAND BREIDEN DE
STAKINGEN ZICH NOG UIT
Washington acht opzienbarende
Russische concessie mogelijk
Dpgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 24 JUNI 1959
No. 29777
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
Het tweede grote conflict in veertien dagen tussen de Westduitse
Bondskanselier Adenauer en zijn minister van Economische Zaken en
vice-kanselier prof. Erhard is gisteren op een voor de CDU bevre
digende wijze bijgelegd. Maar ditmaal staat vast, dat de 83-jarige
kanselier rijkelijk heeft moeten inbinden en dat de positie van Erhard
door dit nieuwe conflict en door de vorm van de oplossing daarvan
veel sterker is geworden dan na het compromis van het eerste conflict.
Deze tweede strijd tussen de populairste politici van West-Duitsland
ontstond verleden week, toen Adenauer in een interview met het
Amerikaanse blad de New York Times twijfel uitsprak over de Euro
pese gezindheid en de kwaliteit om het kanselierschap te bekleden van
prof. Erhard. Laatstgenoemde maakte toen duidelijk, dat hij ditmaal
om der wille van de lieve vrede in zijn partij niet van plan was derge
lijke beledigingen „er zit systeem in!", riep hij verleden week uit
zonder meer te nemen. Adenauer moest hem volkomen rehabiliteren,
of hij zou aftreden.
Bikkelhard gevecht
Het heeft de CDU-bondsdagfractie-
voorzitter Krone en Adenauer's vriend,
Bondsdaglid en bankier Pferdmenges
maandag en gisteren heel wat moeite
gekost om de oude, slimme en hard
nekkige bondskanselier op de knieën te
krijgen.
In een eerste brief aan Erhard schreef
Adenauer koel, dat de openbaarheid niet
het schouwspel mocht worden geboden
van een duel tussen de CDU-leiders. Er
hard verhoogde daarop de druk en de
crisis in de CDU werd groter en groter.
Maandagavond om negen uur gelukte
het Krone om Erhard zover te krijgen
naar Adenauers ambtswoning te Bonn te
gaan. Daar vond drie uur lang de strijd
plaats: Adenauer met zijn staatssecre
taris Globke contra Erhard met zijn
staatssecretaris Westrick, gesecondeerd
door Krone en Pferdmenges. Telkens als
het mis ging, als de beide opponenten
verder van elkaar dreigden te komen,
grepen Krone en Pferdmenges in
Europese bevoegdheden
waren in het geding
Daarbij ging het al lang niet meer om
persoonlijke beledigingen: het ging om
Argentijnse leger
oefent zware druk op
president Frondizi
De onder communistische en
peronistische leiding staande Ar
gentijnse vakbonden hebben van
daag besloten „de naar achteren
gerichte regeringspolitiek" te be
strijden. Aangenomen wordt dat
de president van het land, Fron
dizi, onder druk van de strijd
krachten een regering tracht te
vormen zonder aanhangers van
links en geestverwanten van oud
president Peron.
Nadat het kabinet gisteravond
zijn ontslag had aangeboden, heb
ben vrijwel alle niet-gekozen fede
rale ambtenaren, onder wie de
directeuren van alle nationale
bankinstellingen om ontslag ver
zocht.
De leiders van de bonden van fa
brieksarbeiders hebben vandaag een be
kendmaking uitgegeven waarin wordt
gezegd dat zij besloten hebben hun
kracht samen te bundelen om met alle
middelen de hebzucht van de werk
gevers te bestryden. Zy willen een einde
maken aan de huidige stand van zaken.
Waarnemers trekken uit het feit dat
de vakbondsleiders geen oproep hebben
doen uitgaan voor een algemene revolu
tionaire staking de conclusie, dat zij
krachtige tegenmaatregelen verwachten
omdat het leger de president onder druk
heeft gezet.
President Frondizi en de minister van
Binnenlandse Zaken, Vitolo, hebben gis
teren met vooraanstaande Argentijnse
burgers overleg gepleegd over een
nieuwe regering. In regeringskringen is
vernomen dat Vitolo ook in het nieuwe
kabinet minister van Binnenlandse Za
ken zal zyn.
Warm
De Bilt verwacht van heden tot mor
gen vond droog, zonnig en warm weer
maar kans op onweer vanuit het zui
den. Zwakke tot matige wind uit ooste
lijke richting.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
25 JUNI
Zon op: 4.20 uur: onder: 2104 uur.
Maan op: 23.40 uur: onder: 10.07 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.19 en 18.47
uur.
Laagwater te 2.06 en 14.26 uur.
(Dit nummer bestaat uit 34 pagina's)
een duidelijke vaststelling van de Euro
pese politiek van Bonn! Het ging er om
of het ministerie van Economische Za
ken verder verantwoordelijk zou blijven
voor de Duitse vertegenwoordiging in de
Europese organen te Luxemburg en
Brussel. Het ministerie van Buitenland
se Zaken wenste met Adenauer deze be
voegdheden naar zich te zien overge
heveld. In feite kwam dat neer op een
inkrimping van Erhards bevoegdheden.
De minister is een uitgesproken voor
stander van de vrijhandelsidee, terwijl
Adenauer en de zijnen zweren bij de
klein-Europese conceptie, gebouwd op
innige samenwerking tussen Bonn en
Parys.
Dit gevecht om de Europese bevoegd
heden, dat men ook in andere Europese
landen kent, won Erhard in eerste in
stantie. Na 'n bikkelhard gevecht capitu
leerde Adenauer namelijk maandag
avond tegen middernacht onder de druk
van Erhard en Westrick en onder de
manende woorden van Krone, dat hy
ditmaal ongelijk hadGistermorgen
is men wederzijds bezig geweest woord
voor woord Adenauers capitulatie-brief
aan Erhard op te stellen, waarin dan
tenslotte o.m. wordt gezegd: „Wij heb
ben u veelvuldig en in het bijzonder in
de uitzichtloze na-oorlogse jaren bewe
zen werkkracht nodig, ook om de zorgen
van de voor ons liggende toekomst te
overwinnen. Ik wil u de verzekering ge
ven dat u als politicus en als mens zeker
kunt zijn van mijn volle vertrouwen en
dat ik de grote diensten erken, die een
gevolg zijn van uw politiek handelen en
die in het byzonder op het speciale ge
bied van uw ressort en van de Europese
economische samenwerking zijn geble
ken. Ik zal uw raad niet willen missen
en ik verheug mij op de voortzetting,
resp. het weer opnemen van onze vriend
schappelijke samenwerking".
Daarmee gaf Adenauer aan: ten eer
ste, dat er wel zeker zoiets bestaat als
„de ervaren politicus Erhard", wat hy
tot vorige week erkende. Ten tweede,
dat Erhards plaats in het geheel van de
Duitse Eropese politiek niet te misken
nen Is en niet terzyde kan worden ge
schoven. Ten derde, dat Adenauer aan
het eind van zyn politieke loopbaan niet
tegen de wil van de machtigste man in
het kabinet na hemzelf en van de meer
derheid van de CDU-fractie kan
regeren.
Meesterstuk van Krone
Dit meesterstuk op het gebied van het
politieke compromis werd bereikt door
Krone en in mindere mate door Pferd
menges. De harde, meedogenloze strijd
van maandagavond wist de fractievoor
zitter te reduceren tot een aannemelijke
capitulatie van Adenauer voor Erhards
eisen tot een nieuwe eenheid in de frac
tie (die hem gisteravond hartstochtelijk
toejuichte) en tot een nieuw begin voor
regering en CDU, die thans verplicht is
na deze zege van Erhard op korte ter
mijn de „kroonprins-kwestie", de kwes
tie van de opvolging als kanselier van
Adenauer te regelen. Dat daarbij de sty-
gende ster van Erhard. die als politicus
de afgelopen week aan inhoud heeft ge
wonnen, hoog genoteerd staat, is een feit
van betekenis.
Italië nu ook bedreigd door omvangrijke
stakingsactie in het bankbedrijf
Scheepsverbinding Sicilië met
vasteland niet hersteld
In Engeland breiden de
stakingen zich uit. In de auto
industrie, waar in de Jaguarfabriek
te Coventry maandag 3500 arbei
ders zonder werk kwamen tenge
volge van een staking van 220
controleurs, ontstond gisteren in
de Morrisfabriek te Cowley een
geschil over een tekort aan onder
delen als gevolg van een lang-
zaam-aan-actie van de arbeiders in
een bijbehorend bedrijf: 5000 ar
beiders moesten naar huis worden
gezonden omdat er geen werk voor
hen was. De conflicten betreffen
loonkwesties.
Intussen duurt de staking van
ongeveer 200.000 drukkers, die
vorige week begon, onverminderd
voort, waardoor ruim 1100 provin
ciale bladen niet kunnen verschij
nen en ruim 4000 drukkerijen zijn
gesloten.
De stakinksgolf, die op het ogenblik
over Italië slaat en die al het pas
sagiersvervoer per schip heeft lamge
legd, bedreigt nu ook het bankbedrijf.
In vele delen van Italië hebben de ban
ken gisteren bekendgemaakt dat zij
voorlopig slechts drie uur per dag open
zullen zijn. Er staken op het ogenblik
circa 100.000 bankbedienden.
Men schat het aantal arbeiders dat
staakt of gedreigd heeft in de eerst
komende dagen te zullen staken op cir
ca 2 miljoen.
Ongeveer 30.000 arbeiders, werkzaam
in de steengroeven, zijn gisteren in sta
king gegaan; 5.000 arbeiders die werken
in de door de Italiaanse staat gemono
poliseerde bedrijven, hebben bekendge
maakt dat zij de volgende week een al
gemene staking zullen beginnen als hun
eisen niet ingewilligd worden.
Gisteren was het de tweede dag van
de staking der metaalarbeiders. Zij wil
len geen overwerk meer verrichten en
hebben verklaard dat men hun staking
slechts als een inleiding tot een alge
mene staking moet beschouwen, zo er
in de eerstkomende dagen geen over
eenstemming met de werkgevers wordt
bereikt.
De Italiaanse regering die drie dagen
geleden drie schepen heeft gevorderd
om de verbinding tussen het vasteland
en Sicilië en Sardinië te beveiligen, was
er gisteravond nog steeds niet in ge
slaagd om de schepen te laten uitvaren.
De stakingsleiders, die verklaarden
namens 100.000 zeelieden te spreken,
j hebben gedreigd drastisehe maatrege
len te zullen nemen, zo de regering
blijft trachten schepelingen te monste
ren voor deze drie schepen.
De man, die hier op een Engels
vliegveld zijn passagebiljetten naar
Leipzig aan een stewardess toont,
heeft kort na de wereldoorlog grote
invloed uitgeoefend op de machts
verhoudingen in de wereld. Het is
de atoomspion Klaus Fuchs> die in
Engeland zijn straf heeft uitgezeten
voor het uitleveren van atoomge
heimen aan Rusland, waardoor de
communisten vijf jaar eerder dan
verwacht was de beschikking over
de atoombom kregen. Fuchs is naar
Leipzig vertrokken, waar zijn vader
woont en waar hij een professoraat
zal aanvaarden.
Het Hollandse natuurschoon
wordt hoe langer hoe schaar
ser. Helpt het in stand houden
door in bos, hei en duin voor
zichtig met vuur om te gaan.
Noorse hotelbrand
kostte vermoedelijk
24 mensenlevens
Gisteravond, toen bij het invallen
van de duisternis het doorzoeken
van het afgebrande toeristenhotel
„Stalheim" in West-Noorwegen
moest worden stopgezet, had men
zeven doden geborgen. Vermoede
lijk heeft de brand in totaal 24
levens geëist. De oorzaak wordt
door de politie gezocht in de ka
mer van een Noorse gids, die een
fuifje schijnt te hebben gegeven.
Een brandende sigaret is waar
schijnlijk het begin van de brand
geweest, die met razende snelheid
om zich heen greep, de buitenlan
ders en Noren in het hotel volko
men overviel en een paniek deed
ontstaan. Er waren 147 gasten in
het hotel: 22 personen worden nog
verpleegd in het ziekenhuis te
Voss, tien anderen zijn, na behan
deling, ontslagen.
Op de lijst van personen in het zie
kenhuis komt de naam Mini Mulder
voor. Op de nog niet officiële lyst van
Twee grote oud-gedienden van dt
Engelse politiek ontmoetten elkaar
dezer dagen tijdens een ontvangst
in Londen ter gelegenheid van het
bezoek van de Australische premier
Menzies. Sir Winston Churchill en
Earl Clement Attlee, eertijds grote
politieke antagonisten, konden het
best met elkaar vinden.
de namen der 24 doden of vermisten
komt ook de naam voor van de Neder
landse reisleidster mevrouw P. M. de
Boeck.
Zestien Amerikaanse hotelgasten zijn,
nog in nachtgewaad, gisteravond in
Oslo aangekomen, waar zy vertelden dat
de brand razendsnel om zich heen greep.
„Ik werd wakker door lawaai op de
gang en zag toen een vuurschijn in het
raam van mijn kamer. Voordat myn
vrouw en ik de kamer hadden kunnen
verlaten stond de gang aan beide kan
ten in vlam. Het kostte ons enige tijd
om uit te maken waar de trap was, en
terwijl we ons oriënteerden brandde het
hotel op enkele meters van ons. Uit ver
schillende delen van het hotel hoorden
wij mensen schreeuwen. Het was als een
nachtmerrie. Toen we eindelijk buiten
stonden zagen we veel mensen in nacht
gewaad naar het bos rennen. Andere
gasten hingen uit de ramen, schreeu
wend dat ze niet langs de trap konden
ontkomen. Terwijl ik daar stond zag ik
drie mensen uit de tweede verdieping
springen, en een van hen viel bjjna bo
venop me. Alle drie werden zwaar ge
wond".
Oplossing politieke
crisis in Indonesië
Volgens het nationalistische
dagblad „Soeloeh Indonesia" heeft
president Soekarno van Indonesië
in beginsel overeenstemming met
zijn regering bereikt over een op
lossing van de politieke crisis.
Volgens het blad zou Soekarno de
„terugkeer tot de grondwet van 1945"
afkondigen bij presidentieel decreet,
waardoor hy over bijna dictatoriale be
voegdheden zou beschikken. Soekarno
wordt op 28 of 29 juni uit Cambodja in
Djakarta terugverwacht. In de Indone
sische Constituante kon onlangs geen
tweederde meerderheid worden verkre
gen voor een voorstel om tot de Grond
wet van 1945 terug te keren.
(Van onze Londense
correspondent)
Tot veler verbazing heeft pre
mier Macmillan zich gisteren in
het Lagerhuis optimistisch uitgela
ten over Genève. In antwoord op
vragen verklaarde hij, dat het in
Genève bereikte succes groter is
dan menigeen denkt. De stand
punten zijn verhelderd en er is alle
hoop, dat verdere vorderingen zul
len worden gemaakt. Hij hoopte
eveneens, dat de hervatte confe
rentie zou leiden tot een top-
gesprek. Het was slechts een korte
opmerking maar het was meer dan
een routine-antwoord. Een vol
Lagerhuis met inbegrip van Sir
Winston Churchill, luisterde ge
spannen naar wat Macmillan te
zeggen had. nadat het Labour-lid
Dennis Healy. deskundige op het
gebied van de buitenlandse poli
tiek, op een topconferentie had
aangedrongen, omdat volgens hem
de standpunten van Oost en West
elkaar in feite dicht waren gena
derd. Men kreeg de stellige indruk,
dat Macmillan het daar volkomen
mee eens was.
Tot zover onze Londense cor
respondent.
Christian Herter. de minister van Bui
tenlandse Zaken, heeft het Amerikaanse
volk gisteren via de televisie verslag uit
gebracht van de Geneefse ministerscon
ferentie.
Hij verklaarde dat er wellicht op be
paalde gebieden overeenstemming is te
bereiken ter oplossing van de Berlynse
kwestie. De Sovjet-Unie moet echter in
stemmen met een voortbestaan van een
vry West-Berlyn onder bescherming van
het Westen. Dit is het punt waar alles
om draait, aldus de minister. Amerika
zal het vertrouwen van het Westberlijnse
volk nooit beschamen.
Herter verklaarde dat er in Genève
geen noemenswaardige voortgang is ge
maakt met de kwesties Duitsland en
Berlyn. De Russen gaven geen blijk van
belangstelling in daadwerkelijk onder
handelen, zei hij. Zij kwamen met pro
paganda en enkele dreigementen. Het is
volgens hem de bedoeling van de Rus
sen Duitsland zolang verdeeld te houden
tot de mogelijkheid zich voordoet het
gehele gebied onder communistische in
vloed te brengen. De geallieerde een
heid is gedurende de gehele conferentie
bewaard gebleven, zei Herter. Zij was zo
mogelijk aan het eind nog steviger dan
aan het begin.
Het is diplomatieke kringen in Wash
ington opgevallen, dat Herter minder
optimistisch over de uitslag van de Ge
neefse conferentie is dan de Britse mi
nister-president. Macmillan.
Macmillan zei tot het Lagerhuis dat
het fout zou zijn de mate van succes van
de conferentie te onderschatten, terwijl
Herter enkele uren later voor de televi
sie zei dat er geen vorderingen van be
lang zijn gemaakt in de richting van een
oplossing van het Berlynse en het Duit
se vraagstuk.
Waarnemers te Washington achten
het niet onmogelijk dat de Russen een
opzienbarende concessie zullen doen om
de Amerikanen ertoe te brengen aan een
topconferentie deel te nemen. Deze con
cessie zou bekend worden gemaakt bij
de hervatting van de ministersconferen
tie op 13 juli. Deze mogelijkheid schijnt
Herter in zijn verslag te hebben aange
duid met „mogelijke terreinen van over-
eenstemming over bepaalde schikkingen
I voor Berlyn".