Bondskanselier Adenauer ging voor minister Erhard door de knieën.... Herter minder tevreden dan premier Macmillan WEERBERICHT Conflict in partij bijgelegd9 eerherstel voor vice-kanselier iviens ster hoog is gestegen IN ENGELAND BREIDEN DE STAKINGEN ZICH NOG UIT Washington acht opzienbarende Russische concessie mogelijk Dpgericht 1 maart 1860 WOENSDAG 24 JUNI 1959 No. 29777 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze correspondent in Bonn) Het tweede grote conflict in veertien dagen tussen de Westduitse Bondskanselier Adenauer en zijn minister van Economische Zaken en vice-kanselier prof. Erhard is gisteren op een voor de CDU bevre digende wijze bijgelegd. Maar ditmaal staat vast, dat de 83-jarige kanselier rijkelijk heeft moeten inbinden en dat de positie van Erhard door dit nieuwe conflict en door de vorm van de oplossing daarvan veel sterker is geworden dan na het compromis van het eerste conflict. Deze tweede strijd tussen de populairste politici van West-Duitsland ontstond verleden week, toen Adenauer in een interview met het Amerikaanse blad de New York Times twijfel uitsprak over de Euro pese gezindheid en de kwaliteit om het kanselierschap te bekleden van prof. Erhard. Laatstgenoemde maakte toen duidelijk, dat hij ditmaal om der wille van de lieve vrede in zijn partij niet van plan was derge lijke beledigingen „er zit systeem in!", riep hij verleden week uit zonder meer te nemen. Adenauer moest hem volkomen rehabiliteren, of hij zou aftreden. Bikkelhard gevecht Het heeft de CDU-bondsdagfractie- voorzitter Krone en Adenauer's vriend, Bondsdaglid en bankier Pferdmenges maandag en gisteren heel wat moeite gekost om de oude, slimme en hard nekkige bondskanselier op de knieën te krijgen. In een eerste brief aan Erhard schreef Adenauer koel, dat de openbaarheid niet het schouwspel mocht worden geboden van een duel tussen de CDU-leiders. Er hard verhoogde daarop de druk en de crisis in de CDU werd groter en groter. Maandagavond om negen uur gelukte het Krone om Erhard zover te krijgen naar Adenauers ambtswoning te Bonn te gaan. Daar vond drie uur lang de strijd plaats: Adenauer met zijn staatssecre taris Globke contra Erhard met zijn staatssecretaris Westrick, gesecondeerd door Krone en Pferdmenges. Telkens als het mis ging, als de beide opponenten verder van elkaar dreigden te komen, grepen Krone en Pferdmenges in Europese bevoegdheden waren in het geding Daarbij ging het al lang niet meer om persoonlijke beledigingen: het ging om Argentijnse leger oefent zware druk op president Frondizi De onder communistische en peronistische leiding staande Ar gentijnse vakbonden hebben van daag besloten „de naar achteren gerichte regeringspolitiek" te be strijden. Aangenomen wordt dat de president van het land, Fron dizi, onder druk van de strijd krachten een regering tracht te vormen zonder aanhangers van links en geestverwanten van oud president Peron. Nadat het kabinet gisteravond zijn ontslag had aangeboden, heb ben vrijwel alle niet-gekozen fede rale ambtenaren, onder wie de directeuren van alle nationale bankinstellingen om ontslag ver zocht. De leiders van de bonden van fa brieksarbeiders hebben vandaag een be kendmaking uitgegeven waarin wordt gezegd dat zij besloten hebben hun kracht samen te bundelen om met alle middelen de hebzucht van de werk gevers te bestryden. Zy willen een einde maken aan de huidige stand van zaken. Waarnemers trekken uit het feit dat de vakbondsleiders geen oproep hebben doen uitgaan voor een algemene revolu tionaire staking de conclusie, dat zij krachtige tegenmaatregelen verwachten omdat het leger de president onder druk heeft gezet. President Frondizi en de minister van Binnenlandse Zaken, Vitolo, hebben gis teren met vooraanstaande Argentijnse burgers overleg gepleegd over een nieuwe regering. In regeringskringen is vernomen dat Vitolo ook in het nieuwe kabinet minister van Binnenlandse Za ken zal zyn. Warm De Bilt verwacht van heden tot mor gen vond droog, zonnig en warm weer maar kans op onweer vanuit het zui den. Zwakke tot matige wind uit ooste lijke richting. (Opgemaakt te 11.15 uur) 25 JUNI Zon op: 4.20 uur: onder: 2104 uur. Maan op: 23.40 uur: onder: 10.07 uur. Hoogwater te Katwijk te 6.19 en 18.47 uur. Laagwater te 2.06 en 14.26 uur. (Dit nummer bestaat uit 34 pagina's) een duidelijke vaststelling van de Euro pese politiek van Bonn! Het ging er om of het ministerie van Economische Za ken verder verantwoordelijk zou blijven voor de Duitse vertegenwoordiging in de Europese organen te Luxemburg en Brussel. Het ministerie van Buitenland se Zaken wenste met Adenauer deze be voegdheden naar zich te zien overge heveld. In feite kwam dat neer op een inkrimping van Erhards bevoegdheden. De minister is een uitgesproken voor stander van de vrijhandelsidee, terwijl Adenauer en de zijnen zweren bij de klein-Europese conceptie, gebouwd op innige samenwerking tussen Bonn en Parys. Dit gevecht om de Europese bevoegd heden, dat men ook in andere Europese landen kent, won Erhard in eerste in stantie. Na 'n bikkelhard gevecht capitu leerde Adenauer namelijk maandag avond tegen middernacht onder de druk van Erhard en Westrick en onder de manende woorden van Krone, dat hy ditmaal ongelijk hadGistermorgen is men wederzijds bezig geweest woord voor woord Adenauers capitulatie-brief aan Erhard op te stellen, waarin dan tenslotte o.m. wordt gezegd: „Wij heb ben u veelvuldig en in het bijzonder in de uitzichtloze na-oorlogse jaren bewe zen werkkracht nodig, ook om de zorgen van de voor ons liggende toekomst te overwinnen. Ik wil u de verzekering ge ven dat u als politicus en als mens zeker kunt zijn van mijn volle vertrouwen en dat ik de grote diensten erken, die een gevolg zijn van uw politiek handelen en die in het byzonder op het speciale ge bied van uw ressort en van de Europese economische samenwerking zijn geble ken. Ik zal uw raad niet willen missen en ik verheug mij op de voortzetting, resp. het weer opnemen van onze vriend schappelijke samenwerking". Daarmee gaf Adenauer aan: ten eer ste, dat er wel zeker zoiets bestaat als „de ervaren politicus Erhard", wat hy tot vorige week erkende. Ten tweede, dat Erhards plaats in het geheel van de Duitse Eropese politiek niet te misken nen Is en niet terzyde kan worden ge schoven. Ten derde, dat Adenauer aan het eind van zyn politieke loopbaan niet tegen de wil van de machtigste man in het kabinet na hemzelf en van de meer derheid van de CDU-fractie kan regeren. Meesterstuk van Krone Dit meesterstuk op het gebied van het politieke compromis werd bereikt door Krone en in mindere mate door Pferd menges. De harde, meedogenloze strijd van maandagavond wist de fractievoor zitter te reduceren tot een aannemelijke capitulatie van Adenauer voor Erhards eisen tot een nieuwe eenheid in de frac tie (die hem gisteravond hartstochtelijk toejuichte) en tot een nieuw begin voor regering en CDU, die thans verplicht is na deze zege van Erhard op korte ter mijn de „kroonprins-kwestie", de kwes tie van de opvolging als kanselier van Adenauer te regelen. Dat daarbij de sty- gende ster van Erhard. die als politicus de afgelopen week aan inhoud heeft ge wonnen, hoog genoteerd staat, is een feit van betekenis. Italië nu ook bedreigd door omvangrijke stakingsactie in het bankbedrijf Scheepsverbinding Sicilië met vasteland niet hersteld In Engeland breiden de stakingen zich uit. In de auto industrie, waar in de Jaguarfabriek te Coventry maandag 3500 arbei ders zonder werk kwamen tenge volge van een staking van 220 controleurs, ontstond gisteren in de Morrisfabriek te Cowley een geschil over een tekort aan onder delen als gevolg van een lang- zaam-aan-actie van de arbeiders in een bijbehorend bedrijf: 5000 ar beiders moesten naar huis worden gezonden omdat er geen werk voor hen was. De conflicten betreffen loonkwesties. Intussen duurt de staking van ongeveer 200.000 drukkers, die vorige week begon, onverminderd voort, waardoor ruim 1100 provin ciale bladen niet kunnen verschij nen en ruim 4000 drukkerijen zijn gesloten. De stakinksgolf, die op het ogenblik over Italië slaat en die al het pas sagiersvervoer per schip heeft lamge legd, bedreigt nu ook het bankbedrijf. In vele delen van Italië hebben de ban ken gisteren bekendgemaakt dat zij voorlopig slechts drie uur per dag open zullen zijn. Er staken op het ogenblik circa 100.000 bankbedienden. Men schat het aantal arbeiders dat staakt of gedreigd heeft in de eerst komende dagen te zullen staken op cir ca 2 miljoen. Ongeveer 30.000 arbeiders, werkzaam in de steengroeven, zijn gisteren in sta king gegaan; 5.000 arbeiders die werken in de door de Italiaanse staat gemono poliseerde bedrijven, hebben bekendge maakt dat zij de volgende week een al gemene staking zullen beginnen als hun eisen niet ingewilligd worden. Gisteren was het de tweede dag van de staking der metaalarbeiders. Zij wil len geen overwerk meer verrichten en hebben verklaard dat men hun staking slechts als een inleiding tot een alge mene staking moet beschouwen, zo er in de eerstkomende dagen geen over eenstemming met de werkgevers wordt bereikt. De Italiaanse regering die drie dagen geleden drie schepen heeft gevorderd om de verbinding tussen het vasteland en Sicilië en Sardinië te beveiligen, was er gisteravond nog steeds niet in ge slaagd om de schepen te laten uitvaren. De stakingsleiders, die verklaarden namens 100.000 zeelieden te spreken, j hebben gedreigd drastisehe maatrege len te zullen nemen, zo de regering blijft trachten schepelingen te monste ren voor deze drie schepen. De man, die hier op een Engels vliegveld zijn passagebiljetten naar Leipzig aan een stewardess toont, heeft kort na de wereldoorlog grote invloed uitgeoefend op de machts verhoudingen in de wereld. Het is de atoomspion Klaus Fuchs> die in Engeland zijn straf heeft uitgezeten voor het uitleveren van atoomge heimen aan Rusland, waardoor de communisten vijf jaar eerder dan verwacht was de beschikking over de atoombom kregen. Fuchs is naar Leipzig vertrokken, waar zijn vader woont en waar hij een professoraat zal aanvaarden. Het Hollandse natuurschoon wordt hoe langer hoe schaar ser. Helpt het in stand houden door in bos, hei en duin voor zichtig met vuur om te gaan. Noorse hotelbrand kostte vermoedelijk 24 mensenlevens Gisteravond, toen bij het invallen van de duisternis het doorzoeken van het afgebrande toeristenhotel „Stalheim" in West-Noorwegen moest worden stopgezet, had men zeven doden geborgen. Vermoede lijk heeft de brand in totaal 24 levens geëist. De oorzaak wordt door de politie gezocht in de ka mer van een Noorse gids, die een fuifje schijnt te hebben gegeven. Een brandende sigaret is waar schijnlijk het begin van de brand geweest, die met razende snelheid om zich heen greep, de buitenlan ders en Noren in het hotel volko men overviel en een paniek deed ontstaan. Er waren 147 gasten in het hotel: 22 personen worden nog verpleegd in het ziekenhuis te Voss, tien anderen zijn, na behan deling, ontslagen. Op de lijst van personen in het zie kenhuis komt de naam Mini Mulder voor. Op de nog niet officiële lyst van Twee grote oud-gedienden van dt Engelse politiek ontmoetten elkaar dezer dagen tijdens een ontvangst in Londen ter gelegenheid van het bezoek van de Australische premier Menzies. Sir Winston Churchill en Earl Clement Attlee, eertijds grote politieke antagonisten, konden het best met elkaar vinden. de namen der 24 doden of vermisten komt ook de naam voor van de Neder landse reisleidster mevrouw P. M. de Boeck. Zestien Amerikaanse hotelgasten zijn, nog in nachtgewaad, gisteravond in Oslo aangekomen, waar zy vertelden dat de brand razendsnel om zich heen greep. „Ik werd wakker door lawaai op de gang en zag toen een vuurschijn in het raam van mijn kamer. Voordat myn vrouw en ik de kamer hadden kunnen verlaten stond de gang aan beide kan ten in vlam. Het kostte ons enige tijd om uit te maken waar de trap was, en terwijl we ons oriënteerden brandde het hotel op enkele meters van ons. Uit ver schillende delen van het hotel hoorden wij mensen schreeuwen. Het was als een nachtmerrie. Toen we eindelijk buiten stonden zagen we veel mensen in nacht gewaad naar het bos rennen. Andere gasten hingen uit de ramen, schreeu wend dat ze niet langs de trap konden ontkomen. Terwijl ik daar stond zag ik drie mensen uit de tweede verdieping springen, en een van hen viel bjjna bo venop me. Alle drie werden zwaar ge wond". Oplossing politieke crisis in Indonesië Volgens het nationalistische dagblad „Soeloeh Indonesia" heeft president Soekarno van Indonesië in beginsel overeenstemming met zijn regering bereikt over een op lossing van de politieke crisis. Volgens het blad zou Soekarno de „terugkeer tot de grondwet van 1945" afkondigen bij presidentieel decreet, waardoor hy over bijna dictatoriale be voegdheden zou beschikken. Soekarno wordt op 28 of 29 juni uit Cambodja in Djakarta terugverwacht. In de Indone sische Constituante kon onlangs geen tweederde meerderheid worden verkre gen voor een voorstel om tot de Grond wet van 1945 terug te keren. (Van onze Londense correspondent) Tot veler verbazing heeft pre mier Macmillan zich gisteren in het Lagerhuis optimistisch uitgela ten over Genève. In antwoord op vragen verklaarde hij, dat het in Genève bereikte succes groter is dan menigeen denkt. De stand punten zijn verhelderd en er is alle hoop, dat verdere vorderingen zul len worden gemaakt. Hij hoopte eveneens, dat de hervatte confe rentie zou leiden tot een top- gesprek. Het was slechts een korte opmerking maar het was meer dan een routine-antwoord. Een vol Lagerhuis met inbegrip van Sir Winston Churchill, luisterde ge spannen naar wat Macmillan te zeggen had. nadat het Labour-lid Dennis Healy. deskundige op het gebied van de buitenlandse poli tiek, op een topconferentie had aangedrongen, omdat volgens hem de standpunten van Oost en West elkaar in feite dicht waren gena derd. Men kreeg de stellige indruk, dat Macmillan het daar volkomen mee eens was. Tot zover onze Londense cor respondent. Christian Herter. de minister van Bui tenlandse Zaken, heeft het Amerikaanse volk gisteren via de televisie verslag uit gebracht van de Geneefse ministerscon ferentie. Hij verklaarde dat er wellicht op be paalde gebieden overeenstemming is te bereiken ter oplossing van de Berlynse kwestie. De Sovjet-Unie moet echter in stemmen met een voortbestaan van een vry West-Berlyn onder bescherming van het Westen. Dit is het punt waar alles om draait, aldus de minister. Amerika zal het vertrouwen van het Westberlijnse volk nooit beschamen. Herter verklaarde dat er in Genève geen noemenswaardige voortgang is ge maakt met de kwesties Duitsland en Berlyn. De Russen gaven geen blijk van belangstelling in daadwerkelijk onder handelen, zei hij. Zij kwamen met pro paganda en enkele dreigementen. Het is volgens hem de bedoeling van de Rus sen Duitsland zolang verdeeld te houden tot de mogelijkheid zich voordoet het gehele gebied onder communistische in vloed te brengen. De geallieerde een heid is gedurende de gehele conferentie bewaard gebleven, zei Herter. Zij was zo mogelijk aan het eind nog steviger dan aan het begin. Het is diplomatieke kringen in Wash ington opgevallen, dat Herter minder optimistisch over de uitslag van de Ge neefse conferentie is dan de Britse mi nister-president. Macmillan. Macmillan zei tot het Lagerhuis dat het fout zou zijn de mate van succes van de conferentie te onderschatten, terwijl Herter enkele uren later voor de televi sie zei dat er geen vorderingen van be lang zijn gemaakt in de richting van een oplossing van het Berlynse en het Duit se vraagstuk. Waarnemers te Washington achten het niet onmogelijk dat de Russen een opzienbarende concessie zullen doen om de Amerikanen ertoe te brengen aan een topconferentie deel te nemen. Deze con cessie zou bekend worden gemaakt bij de hervatting van de ministersconferen tie op 13 juli. Deze mogelijkheid schijnt Herter in zijn verslag te hebben aange duid met „mogelijke terreinen van over- eenstemming over bepaalde schikkingen I voor Berlyn".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1