Prof. dr. P. J. Kooreman aanvaardde
buitengewone leerstoel heelkunde
FILMS
Homoiotransplantatie kan nieuw
chirurgisch terrein openen
2hmes?\r*A huid
„gezondheid"
Bijna een miljoen verlies l'ü
„Leidse Textielfabrieken"
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 20 juni 1S59
Tweede blad no. 29774
Voor Stichting Klinisch Hoger Ondertvijs
In het Groot Auditorium aanvaardde prof. dr. P. J. Kooreman gis
termiddag het ambt van buitengewoon hoogleraar in de heelkunde aan
de Leidse Universiteit ten behoeve van de Stichting „Klinisch Hoger
Onderwijs" te Rotterdam met een oratie over „Een nieuw terrein voor
de chirurgie". Prof. Kooreman sprak over de transplantatie van weef
sels, in het bijzonder van homoiotransplantatie. Hij stelde, dat welis
waar de toepassing hiervan op de mens nog vrijwel geen klinische
betekenis heeft, maar dat toch enige vorderingen gemaakt zijn naar
deze toepassing, die echter tevens aanleiding kan geven tot gevaarlijke
experimenten.
Onverbiddelijk halt!
Prof. Kooreman legde er in de aan
vang van zijn betoog de nadruk op, dat
de medische wetenschap in de laatste
twintig jaar een zeer grote vlucht heeft
genomen. Hoewel echter het geheel of
gedeeltelijk verwijderen van zieke orga
nen in het algemeen geen probleem
meer is, toont echter de chirurgie ner
gens zo duidelijk haar onmacht als bij
een dergelijke verwijdering. Deze in
greep betekent immers niet anders, dan
dat de medicus niet in staat is het zieke
orgaan te genezen. Op aanzienlijk hoger
plan staat de reparatieve chirurgie, die
zich bezig houdt met het remplaceren
van zieke weefsels.
Helaas wordt de medicus juist op het
gebied van het remplaceren een onver
biddelijk halt toegeroepen indien dit
moet geschieden met weefsels of orga
nen, die niet afkomstig zijn van de zieke
zelf. Hier stuit hij op een nog niet te
onderdrukken verzet van het organisme,
dat weigert weefsels te accepteren, welke
van een ander individu afkomstig zijn.
Op het gebied van deze homoiotrans
plantatie is, wat betreft de toepassing
op de mens. nog vrijwel niets bereikt.
Nog steeds mislukt
De homoiostatische transplantatie, die
slechts dient om tijdelijk vorm te geven
aan de individuele weefselgroei. doch
waarbij het overgebrachte weefsel op
den duur geheel afsterft, moge belang
rijke betekenis hebben, de homoiovitale
transplantatie, waarbij het overgebrach
te weefsel een blijvende functie moet
vervullen, blijkt nog steeds tot misluk
king gedoemd te zijn.
Het blijkt, dat de ontvanger van een
transplantaat van een ander individu
6teeds afweerstoffen tegen dit trans
plants vormt, dat daaraan te gronde
gaat.
Men tracht dit thans op 2 manieren te
voorkomen. In de eerste plaats probeert
men het transplantaat zodanig te be
ïnvloeden, dat de gastheer het niet meer
als .antigeen" beschouwt, in de tweede
plaats heeft men getracht bij de gast
heer de immuno-reactie te onderdruk
ken door een immuno-paralyse te doen
ontstaan, hetgeen echter het grote
gevaar meebrengt, dat ook afweer tegen
allerlei bacterie- en virussoorten ver
lamd wordt.
Nieuw inzicht
Prof. Kooreman besprak hierna de
proeven, welke genomen zijn om een
beter inzicht in deze materie te krijgen,
waaruit bleek, dat embryo-weefsels
minder neiging hebben de produktie van
anti-stoffen op te wekken dan de weef
sels van volgroeide individuen. Voorts is
gebleken, dat prenatale injecties met
bepaalde stoffen de bereidheid tot het
blijvend aanvaarden van vreemde weef
sels kunnen stimuleren.
Officiële publikaties
WEGAFSLUITING
Burgemeester en Wethouders van Lel
den brengen ter openbare kennis, dat het
Rapenburg-westzijde, voorzover gelegen
tussen het Noordeinde en de Kaiserstraat,
met ingang van 22 Juni 1959 voor de duur
der bestratingswerkzaamheden aldaar, is
afgesloten voor het verkeer met alle voer
tuigen, rij- en trekdieren en vee, ln belde
richtingen.
Opzienbarend noemde prof. Kooreman
de Straatsburgse proeven, waarbij uit de
levers van witte Pekineenden afgeschei
den deoxyrubonucleïnezuur werd inge
spoten bij pas uit het ei gekomen kaki-
kleurige Campbelleenden. Deze veran
derden daarna zodanig, dat zij zowel
uiterlijk als in gedrag op de witte een
den gingen gelijken. Wellicht opent deze
vinding nieuwe wegen voor de oplossing
van het probleem van de homoiotrans
plantatie.
Ook gevaren
Aan de andere kant heeft deze vin
ding ook haar bedenkelijke zijde.
Immers door deze ontdekking van
Benoit en zijn medewerkers wordt de
mens in staat gesteld naar eigen in
zicht minder gewenste diersoorten in
andere meergewaardeerde te verande
ren, en hij zou zijn kennis ook wel
eens op zijn eigen soort kunnen toe
passen.
Niet alleen kernsplitsing en kernfusie
kunnen naast heilzame ook verderfe
lijke gevolgen hebben! Zelfs het on
schuldige gebied van de homoioplasti-
Prof. dr. P. J. Kooreman (rechts)
wordt na zijn oratie gelukgewenst
door prof. dr. A. J. M. Holmer, aan
wiens onverflauwde ijver het mede
te danken is geweest dat de Stich
ting Klinisch Hoger Onderwijs is
uitgegroeid tot haar huidige om
vang en functie.
(Foto L.D./Van Vliet)
sche transplantatie kan blijkbaar tot
gevaarlijke experimenten aanleiding
geven.
Enorm terrein
Prof. Kooreman besloot zijn betoog
met te constateren, dat weinig van de
door hem behandelde experimenten op
dit ogenblik goede klinische betekenis
hebben. Er zal nog veel experimenteel
werk moeten worden gedaan. Indien
echter eenmaal is ontdekt-, op welke
wijze homoioplastische transplantaties
met succes kunnen worden verricht, dan
zal wederom een totaal nieuw en enorm
groot terrein voor de chirurgie zijn
ontplooid.
Deze vinding zal van even groot be
lang moeten worden geacht als de
ontdekking van de a- en anti-sepsis
en van de narcose. Aan deze uitbrei
ding van haar taak zal de heelkunde
ook behoefte hebben, want grote ge
bieden als bijvoorbeeld de carcinoom-
chirurgie zullen haar in de toekomst
ontvallen. De chirurgie zal zich dan
weinig meer behoeven bezig te houden
met uitsluitend verwijderen, maar zal
zich voornamelijk kunnen toeleggen
op repareren en waar nodig rempla
ceren.
Na de gebruikelijke toespraken aai
het einde van zijn oratie werd prol
Kooreman door zeer velen geluk ge
luk gewenst tijdens de receptie in dt
ontvangstzaal van de Academie.
„Ontvoerd door de
contraspionage"
Strijd om staatsgeheim
LIDO De strijd, welke in de film
„Ontvoerd door de contra-spionnage"
wordt gevoerd, is niet voor de poes. Hier
staan spionnen en contra-spionnen te
genover elkaar, hard en verbeten en er
vallen veel doden.
Het gaat om een jonge geleerde, een in
genieur. die een waardevolle uitvinding
deed: een buitenlandse mogendheid wil
hem in haar macht krijgen, de Franse
regering wil hem beschermen.
Hoe dit nu allemaal verloopt is wel
eens verwarrend, maar toch in ieder
geval boeiend, want er wordt zó
hard gevochten, dat de adem er meer
malen bil stokt. De ingenieur, die uit
het buitenland arriveert, blijkt de échte
ingenieur niet te zijn. Dat is voor de
échte een geluk, omdat de pseudo-inge-
nieur het leven er bij al die vechtpar
tijen inschiet.
Wanneer het om staatsgeheimen gaat
geven de betrokkenen, die erom vechten,
niet zo gauw toe. Ook in dit geval niet.
„De regeringsdetective rust niet, voordat
hij de leider van de tegenpartij heeft
ontdekt. Is het eenmaal zo ver, dan
worden er nog heel wat harde noten ge
kraakt, voordat deze vervaarlijke man
in de letterlijke zin van het woord het
loodje legt.
Dè-n is de weg vrij. om de échte inge
nieur te begroeten. Maar ook dat gaat
zo gemakkelijk niet. Er is immers nog
één tegenstander, die het op diens leven
gemunt heeft. En juist als deze tot de
daad wil overgaan, komt de „held" van
deze film voor de zoveelste maal in het
geweer en weet te verhinderen, wat de
tegenpartij op het oog had.
Enfin; U kunt huiveren bij alle schiet
partijen. die in deze film aan de orde
zijn en tot de ontdekking komen, dat
het ontmaskeren van contra-spionnen
niet vreedzaam in zijn werk gaat.
Frank Villard, Danielle Godet en Da-,
lida spelen de hoofdrollen ln deze detec-
VAN DEZE WEEK:
■IMHHnHniillllillHinBnillllllllllllllinililiiii!>lliUlliiiii.;:iiiiiiliiiliii:i iiiiiiilliuiriKiillllillilllllll
tive film, waarin het aan spanning niet
ontbreekt en waarbij de muzikale il
lustratie er nog een schepje bovenop
gooit, om die spanning te verhogen!
Hoe vertel ik het mijn
dochter?
Voorlichting over een
belangrijk onderwerp
Luxor Het behoeft niet te verba
zen, dat deze film geprolongeerd is: de
uitbeelding van de diepe nood, waarin
een zeventienjarig meisje na een mis
stap terecht komt, is wat primitief op
gezet. maar niettemin aangrijpend, om
dat er zeer ernstig in gewaarschuwd
wordt tegen bepaalde misdadige prak
tijken, waarvoor zich juist dezer dagen
ook hier te lande iemand voor de recht
bank heft moeten verantwoorden, in
dit geval een dokter. De film-in-de-
film van het geboorteproces, gevolgd
door een waarschuwing tegen bepaalde
ziekten behoort tot die onderdelen van
dit werk. die hun uitwerking niet mis
sen: men wordt stil, voor het eerst of
opnieuw, door het wonder van het
nieuwe leven of huivert bij het aan
schouwen van de symptomen van een
dreigend gevaar. Ook deze week zal
Luxor zeker talrijke bezoekers trekken.
„Rockets Galore"
Kleurrijke problemen op
Schots eilandje
Casino In het Casinotheater draait
deze week „Rockets Galore", een gezel
lige amusementsfilm van Engelse make
lij. Het verhaal speelt zich af op het
Schotse eilandje Todday, waar enkele
jaren geleden velen zullen het zich
nog wel herinneren vijftigduizend
flessen accijnsvrije whisky de gemoe
deren van de bevolking hevig in beroe
ring brachten. Evenals in „Whisky Ga-
viert in deze nieuwe kleurenfilm
Geslaagden Chr. Lyceum
te Alphen
De volgende leerlingen van het Chr. Ly
ceum te Alphen a/d Rijn zijn geslaagd
voor't eindexamen HBS A de dames R.
S. Buzer, T. M. Falkena, H. C. v. Geme-
ren, M. A. J. Goedhart, G. W. v Hulst en
T. W. Kantebeen allen uit Alphen, J.
Boot, Bodegraven. M. Hoogendijk, Ha-
zerswoude, A. B. C. Mulder, Oegstgeest,
E. Roest, Zoeterwoude, A. P. Koning,
Nieuwerbrug, P. L. Leene, Boskoop en
de heren J. G. J. van der Meent en M.
Wessel uit Alphen, L. van Gemeren en
N. A. Splinter beiden uit Boskoop.
Afgewezen werden drie kandidaten.
Zaterdag 18 juli:
Statentocht
OOK LEIDEN OPGENOMEN IN DE
ROUTE
Traditiegetrouw zal ter gelegenheid
van de jaarlijkse herdenking van de
eerste vrije Statenvergadering van de
Staten van Holland, welke op 19 juli
1572 in de Statenzaal van Dordrecht
werd gehouden, ook dit jaar weer een
Statentocht voor automobilisten worden
gehouden. Deze toertocht, welke voor
de zesde maal wordt verreden, vindt
thans plaats op zaterdag 18 juli.
De deelnemers aan deze tocht kunnen
starten uit de, en rijden langs de ste
den Dordrecht. Gorinchem, Gouda,
Oudewater, Leiden, Haarlem, Alkmaar,
Medemblik, Enkhuizen, Hoorn, Edam
en Monnikendam. De route is onder
verdeeld in drie klassen, al naar gelang
het aantal plaatsen, dat men denkt aan
te doen. In ieder geval moeten zes
plaatsen worden bezocht. De deelnemers
zijn evenwel verplicht zich tussen 10 en
11 uur te melden aan de controle te
Alkmaar, dit in verband met een om
half twaalf te houden défilé, dat afge
nomen zal worden door de Commissaris
van de Koningin in Noord-Holland, dr.
M. J. Prinsen en de burgemeesters der
12 Statensteden. w.o. ook Leiden be
hoort. Voor deelnemers uit Zuid-Hol
land valt de finish te Dordrecht. Zij,
die de tocht reglementair volbrengen,
ontvangen een speciaal voor dit doel
ontworpen plaquette. Aan alle controle
posten. welke reeds 's ochtends om vijf
uur geopend zijn, ontvangt men bo
vendien een vaantje of een verrassing.
Inlichtingen over de Statentocht, wel
ke ook nu met de goedkeuring van de
KNAC en de RAC Zuid door de Auto
mobiel Sportclub „De Merwederijders"
is georganiseerd, kan men verkrijgen bij
de heer G. van Weelden, directeur van
het plaatselijk VVV-kantoor.
Advertentie
Babyderm-zeep
OPENBARE LES „DONAR"
De Gymnastiek- en Volleybalvereni
ging „Donar" afd. gymnastiek junioren
hield een openbare les.
De voorzitter, de heer L. Vermond,
heette de genodigden en de ouders van
de junioren van harte welkom en wees
erop, dat dit geen uitvoering was. doch
een openbare les met het doel de ouders
een indruk te geven van wat de „Do-
nar-jeugd" op een trainingsavond doet.
In tegenstelling met het vorige jaar
toen de oefenstof voor een groot deel
gebaseerd was op moderne grondgym-
nastiek en behendigheidsoefeningen
bleek thans, dat de trainer, de heer v. d.
Bos. die de avond op een beheerste wijze
leidde, ook aan het toestelturnen de no
dige aandacht had geschonken. Het re
sultaat van het toestelturnen mag, ge
zien de korte voorbereiding, gunstig wor
den genoemd. Het door de oudere jon
gens uitgevoerde nummer lengte-paard-
springen werd, behoudens een kleine uit
zondering, keurig afgewerkt.
Onze stadgenoot, dr. W. C. Braat, is
benoemd tot bestuurslid van de Kon.
Ned. Oudheidkundige Bond.
liiiB
lore'
de humor hoogtij. Ook nu weer hebben
de Britse cineasten de spot willen drij
ven met enkele facetten van de huidige
maatschappij, waarin alles onderge
schikt schijnt te worden gemaakt aan de
techniek. Hoe de bewoners van het klei
ne eilandje in de Atlantische Oceaan
reageren als van hogerhand besloten
wordt een raketbasis op Todday te ves
tigen ziet en hoort men duidelijk. Dat
de conservatieve eilandbewoners het er
niet bij laten zitten spreekt bijna van
zelf. Op alle mogelijke manieren trach
ten zij het werk van de militairen te
saboteren, zelfs de predikant en de
priester doen mee! De verschillende fi
guren die in deze film voorkomen, zijn
bijzonder raak getypeerd. Jeannie Car
son en Donald Sinden vervullen de
hoofdrollen op gescheiden wijze en zijn
wellicht daarom zo sympathiek. Geen
glamour ditmaal, maar gezonde (Engel
se) humorIs dat de moeite niet
waard?
Donker Parijs
Geestige karikatuur van
een Franse politiefilm
Trianon Men kent het genre, waar
in de Fransen meesters zijn: de politie
film. al of niet met Jean Gabin. De
bekende regisseur Mare Allegret heeft
er eens een karikatuur van vervaardigd,
met Mylène Demongeot en Henri Vidal
in de hoofdrol en enige voortreffelijk
bezette bijrollen. Allegret heeft het er
niet dik opgelegd, maar bereikte zijn
doel met tal van sarcastisch-humoris-
tische trekjes. Het scenario is een on
mogelijk verhaaltje over een jong meis
je, dat reeds enige malen uit een tucht
school is ontsnapt en, wanneer zij dan
weer wordt gepakt, in kennis komt met
de jonge inspecteur Jean, die door haar
op het spoor meent te kunnen komen
van een bende juwelendieven. Hij valt
door de mand en huwt haar om verder
moeilijkheden te voorkomenDat die
moeilijkheden dan pas goed beginnen,
ligt voor de hand. Het verhaal is hier
en daar nogal ingewikkeld en mist de
heldere doorzichtigheid, die zo vaak een
goede eigenschap van het genre ls. Maar
v
NATUURZUIVER MV OPWEKKEND VERKWIKKEND
Yan Wijk Heringa zien oorzaak in
daling van wolprijzen
In 1959 is gang van zaken
gunstig
De pessimistische verwachtingen, die
medio 1958 ter jaarvergadering van
de N.V. Van Wijk en Heringa werden
uitgesproken, zijn blijkens het jaar
verslag over 1958 bewaarheid-
In dit voor de wolindustrie wel zeer
ongunstige jaar werd door deze N.V.
een verlies geleden van f 926.329,
Als belangrijkste oorzaak van dit on
gunstige resultaat wordt genoemd de
verliezen op wolvoorraden als gevolg
van de daling der wolprijzen, die het
gehele jaar 1958 voortduurde en eerst
tegen de jaarwisseling tot stilstand
kwam.
De prijs voor fijne wollen was ln de
cember 1958 zo ver gedaald, dat men
tot 1948 moet teruggaan om een zo laag
prijsniveau te vinden.
Bij navraag naar de hoogte van het
door de prijsdaling veroorzaakte wol
verlies werd een bedrag van ruim
f900.000,genoemd.
Ook de onderbezetting in het eerste
halfjaar 1958. toen een ernstige reces
sie de wolindustrie trof, had een nade
lige invloed op de bedrijfsresultaten die
door de aanmerkelijk betere gang van
zaken in het tweede halfjaar niet meer
geheel gecompenseerd kon worden.
Geveilde percelen
Ten overstaan v an notaris W. S.
Jongsma te Leiden.
Haven 28. 28a en 28b en Dwarshaven-
straat 2 tezamen na afmijning in bod:
f 16015,koper: J. F. Lefeber te Lei
derdorp, q.q. voor f 16.465,
Bronkhorststraat 19/19a. 21/21a, 23/
23a. 25 25a tezamen in bod: f28.800,
koper: H. D. van Weizen te Oegstgeest
q.q. voor: f29.900,
Hoge Rijndijk 60. 62, 64 tezamen in
bod: f21.500,koper: C. H. Straver te
's-Gravenhage. q.q. voor: f21.501,
Rijndijkstraat 91, 93. 95, 97 tezamen
na afmijning in bod: f13.350.koper:
J. B. van den Wijngaard te Leiderdorp
q.q. voor: f 13.352,
Oosthavenstraat 2, 4 6. en Dwarsha-
venstraat 1, 3. 5, 7 tezamen na afmij
ning in bod: f14.100, koper: J. de Bol
ster te Leiden, q.q. voor: f 14.475,
Buitenruststraat 7 en 13 resp. in bod:
f.6.900,— en f7.200,— koper: W. God-
dij n te Leiden, q.q. resp. voor: f7.200,
en f7.450.
Rijndijkstraat 33 in bod: f2.550,
koper: van Starkenburg te Leiden,
q.q. voor: f 2.550,
Regent essel aan 16 (Oegstgeest) in
bod: f9.500,koper: P. de Jongh te
Leiden, q.q. voor: f 11.100.
Ten overstaan van Notaris A. H.
Dover te Leiden.
Acacialaan 12 (Leiderdorp) in bod:
f 11.100.koper: J. van Bendegen te
Leiden voor: f 13.200,
Ondanks de ondervonden moeilijk
heden werd de vernieuwing van het be
drijf voortgezet. Er werd ruim f400.000
ln machines geïnvesteerd en de samen
voeging der bedrijven werd nader tot
voltooiing gebracht.
Volgens de resultatenrekening bedroeg
de afschrijving f677.520,terwijl de
rentelast f390.276,uitmaakte, hetgeen
wijst op een forse seizoenfinanciering
met vreemde middelen.
Het verlies ad. f926.329,werd ten
laste van de Algemene Reserve geboekt,
die nu pro resto f 282.736 bedraagt, wat
voor een bedrijf met prijsrisico's als
Van Wijk en Heringa N.V. zeker niet
ruim is, al moet men er rekening mee
houden, dat de voorraden nu wel zeer
laag te boek staan, gezien de belangrijke
prijsstijging van wol sedert januari
1959.
GUNSTIGE RESULTATEN
Over de gang van zaken in het lopen
de boekjaar wordt meegedeeld, dat
deze zowel voor de garenfabriek als
voor de dekenfabriek gunstig is.
De produktieeapaciteit van beide be
drijven is totnutoe goed bezet ge
weest.. Zowel in de garens als dekens
bestaat een grote orderportefeuille,
zodat men ook voor de rest van het
jaar een volledige bezetting mag ver
wachten.
Ten aanzien van de resultaten over
1959 is de directie, hoewel kennelijk
hoopvol, zeer voorzichtig, hetgeen
blijkt uit de volgende zinsrede uit het
verslag: „Hoewel het uiteraard onmo
gelijk is reeds thans voorspellingen te
doen in een bedrijf waar de prijsrisi
co's zo'n grote rol spelen en waar de
afzet zich vooral concentreert in het
tweede halfjaar, menen wij toch de
verwachting uit te mogen spreken,
dat de resultaten, behoudens onvoor
ziene tegenslagen, dit jaar positief
zullen zijn".
Verkeersongevallen
in Leiden
de koddige situaties, waarin het paar
belandt, vergoeden veelze zijn heel dik
wijls een vriendelijke bespotting van die,
welke zo vaak in de „echte" politiefilm
voorkomen. En als zodanig is er aan deze
film, die technisch goed gemaakt is, heel
wat plezier te beleven.
Brigade des doods
Romantische schietfilm
Rex Deze film in „Metrocolor"
biedt het bekende beeld van strijd tus
sen blank en rood, ditmaal uit de tijd
van halverwege de achttiende eeuw,
toen de Engelse kolonisten in Noord-
Amerika in duel waren met de Fran
sen. die zich de Indianen tot hun bond
genoten hadden weten te maken. Een
belangrijke rol speelt Zwarte Wolf, de
romantische naam van een wrede rood
huid, die maar één doel heeft: de ver
jaging van de indringers. Dat het hier
bij tot even gevaarlijke als boeiende
strijdtonelen komt, behoeft geen aan
duiding. Rogers en Rivas staan in deze
strijd aan weerszijden hun mannetje
maar de eerste weet de overwinning uit
de wacht te slepen, naar het schijnt.
Een film als deze is weer vol van kleu
rige taferelen, vol actie, die de liefheb
bers van het genre zich geen ogenblik
doen vervelen.
In de periode van 12 t.em. 18 juni
vonden in onze stad 47 verkeersongeval
len plaats, waardoor het totaal aantal
aanrijdingen, dat ?ich dit jaar reeds
voordeed, is gestegen tot precies 950.
Onder deze 47 verkeersongevallen wa
ren er tien met lichamelijk letsel en 27
met uitsluitend materiele schade.
