fleXa MARINE -VLIEGTUIG BIJ GOA VERONGELUKT: ACHT DODEN Ultimalief voorstel van Gromyko terstond door het Westen verworpen WEERBERICHT Drie Kativijkers omgekomen i Onaanvaardbare voorwaarde van Rus: anderen mogen slechts een jaar in Berlijn blijven Conflict Adenauer-Erhard in de C.D.U. is gisteren bijgelegd Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 11 JUNI 1959 No. 29766 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week f7.50 Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Bij vlucht van N. Guinea naar Nederland: Ramp tlie herinnert aan „Abadan" Bij een noodlanding nabij dc stad Goa in India is gisteren een Martin-Mariner amphibie-vliegtuig van de Kon. Nederlandse Marine verongelukt. Alle acht inzittenden kwamen om het leven. Het vlieg tuig was op weg van Nieuw-Guinea naar Nederland, waar het zou worden ge' reviseerd. Het ongeluk roept herinneringen op aan de ramp met het Mariner- vliegtuig van de Marine, dat bij Abadan in Perzië neerstortte, even eens toen het op weg was van Nieuw-Guinea naar Nederland voor revisie. Bij het ongeluk van gisteren kwamen direct om het leven de 24-jarige ongehuwde luitenant ter zee waarnemer tweede klasse M. J. A. Baar- spul uit Utrecht, de 31-jarige gehuwde luitenant ter zee tweede klasse oudste categorie J. Quispel uit Biak (Nieuw-Guinea), de 30-jarige gehuwde sergeant-vliegtuigmaker A. Dijkema uit Katwijk a. d. Rijn en de 31-jarige gehuwde korporaal-vliegtuigmaker L. Bemer, eveneens uit Katwijk ad. Rijn. Later zijn aan hun verwondingen overleden de gehuwde luitenant ter zee vlieger tweede klasse oudste categorie P. A. M. Landsdaal uit Biak, de 36-jarige gehuwde sergeant vlieger-telegrafist C. N. Gabeler uit Den Haag, de 36-jarige gehuwde sergeant vliegtuigmaker C. Koster uit Katwijk aan Zee en de 31-jarige gehuwde sergeant vlieger S. Bruin uit Oosterhout. Motorpech noopte tot noodlanding Het verongelukte toestel was onder weg van Nieuw-Guinea naar Nederland om hier een grondige revisie te onder gaan nadat het geruime tijd intensief dienst had gedaan in het Verre Oosten. Gisterochtend was de Mariner opgeste gen van het vliegveld van Negombo op Ceylon om van daar te vliegen naar Karachi, waar de volgende tussenlan ding op de lange thuisreis zou worden gemaakt. Omstreeks half elf trad er een storing op in een van de motoren. Het toestel bevond zich toen in de nabijheid van Goa, de Portugese enclave aan de west kust van India. Gezagvoerder Landsdaal besloot, een noodlanding te maken op het vlieg veld by Goa. Mariners zijn er op be rekend, op één motor te kunnen vlie gen, zeker met een zo betrekkelijk ge ringe lading als het toestel aan boord had. Tot kort voor de noodlanding verliep alles zonder büzondere moei lijkheden. Kort voor het bereiken van de landingsbaan stortte de Mariner echter plotseling neer, om te pletter te slaan en onmiddeliyk in brand te vliegen. Vermoedelijk zijn vier bemannings leden onmiddellijk gedood. Reddings ploegen, die zeer snel op de plaats van de ramp arriveerden, konden de vier andere inzittenden zwaar gewond uit de brokken bevrijden. Zij overleden later in het ziekenhuis te Goa. Retourvlucht onverantwoord Dit ongeluk lükt zeer veel op de ramp met de Mariner, die op 10 sep tember 1958 bij Abadan in Perzië neer stortte, waarbij alle tien inzittenden omkwamen. Ook toen trad er een mo torstoring op.-In zeer zwaar weer moest de gezagvoerder trachten een noodlanding te maken. Hü wist het complex van de raffinaderüen bij Abadan te vermijden, waarmee waar schijnlijk een veel grotere ramp werd voorkomen, en waarvoor hij posthuum van vele zyden bijzondere lof verwierf. In de Tweede Kamer werden door de heer Ritmeester nadien vragen ge steld, of het wel verantwoord was dat vliegtuigen, die voor een grondige revisie in aanmerking kwamen, deze zware tocht naar Nederland vliegend moesten maken. Minister Staf heeft daarop geantwoord, dat het ongeluk waarschyniyk aan een verkeerde ma noeuvre te wijten was geweest. Het wil ons voorkomen, dat er na dit tweede soortgelijke ongeluk alle reden bestaat, opnieuw de vraag on der ogen te zien, of het verantwoord is deze vliegtuigen na zware dienst in Nieuw-Guinea vliegend naar ons land te laten terugkeren. De Mariners, die de vroegere Cata- lina's vervangen hebben, zijn in 1952 door Nederland aangekocht uit Ameri kaanse voorraden niet meer gebruikte toestellen. Zij hadden in de oorlog be langrijke diensten bewezen by troepen vervoer in het Verre Oosten. F erry-vluchten gestaakt Een commissie van onderzoek ver trekt heden van Schiphol. Een KLM- deskundige zal zich morgenochtend naar Goa begeven, teneinde aldaar een voor lopig onderzoek in te stellen. De minister van Defensie heeft naar aanleiding van dit ongeluk (het tweede binnen een jaar) besloten de ferry- vluchten van en naar Nieuw-Guinea te staken, aldus werd hedenochtend bekend gemaakt. De wenselijkheid van een dergelijke maatregel stelden wij hierboven reeds in het licht. De gouverneur van Ned. Nieuw- Guinea heeft inmiddels aan de familie leden van de slachtoffers alsmede aan de Marine Luchtvaartdienst zijn deel neming betuigd met het smartelijke ongeluk. Prins Bernhard bij NA VO-oefening Prins Bernhard, die van 10 tot en met 12 juni in zijn functie van inspecteur- generaal der Koninklijke Marine een ge deelte van de thans aan de gang zijnde Navo-oefening „Fairwind IV" in het noordelijke gedeelte van de Noordzee zal bywonen, is gisteren met een Neptune van de Marine Luchtvaartdienst in Zuid-Noorwegen aangekomen. Hij land de op het Lister-vliegveld bij Farsund. Kort na zijn aankomst stapte hij in een helikopter, die hem naar het vliegkamp schip „Karei Doorman" bracht. De „Ka- rel Doorman" kruiste toen langs de zuid kust van Noorwegen. Prins Bernhard zou vandaag weer via het vliegveld Lis ter naar Nederland terugkeren. Soekarno naar Cambodja President Soekarno zal van 20 tot 24 juni een officieel bezoek brengen aan Cambodja, zo is gisteren bekendge maakt. De Indonesische minister van Buiten landse Zaken, dr. Soebandrio, is gisteren door Koning Boudewijn van België in audiëntie ontvangen. Een Martin PBM-5A „Mariner" Amfibievliegtuig van de Marine Luchtvaartdienst, gefotografeerd op Valkenburg. Een toestel van dit type is bij Goa in India tijdens een noodlanding verongelukt, waarbij alle acht inzittenden werden gedood ERNSTIGE CRISISVERSCHIJNSELEN IN GENEVE Sergeant-vlieger thans deserteur Daar de 31-jarige sergeant-vlieger M. Meerholz van de vliegbasis Woens- drecht der Koninklijke Luchtmacht gistermiddag, na sinds zaterdag jl. on geoorloofd afwezig te zyn geweest van zijn dienstonderdeel, niet bij dit dienstonderdeel is teruggekeerd, zal men hem nu wegens desertie trachten op te sporen, zo vernemen wij. Men heeft tot gistermiddag gewacht, omdat toen de vier dagen waren ver streken, welke hem volgens de voor schriften gelegenheid hebben geboden zich, zonder dat hem dan desertie kan worden ten laste gelegd, weer te mel den. De sergeant-vlieger, die kortgeleden van Eindhoven naar Rilland Bath is verhuisd, bevond zich kortgeleden, naar men meent te weten, nog in ons land. Hij zou o.m. maandag nog te 's-Graven- hage gesignaleerd zyn. Droog weer De Bilt verwacht van hedenavond tot morgenavond Droog weer met zonnige perioden. Zwakke wind. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur) 12 JUNI Zon op: 4.20 uur; onder: 20.59 uur. Maan op: 10.32 uur: onder: uur. Hoogwater te Katwijk te 6-47 en 19.11 uur. Laagwater te 2.30 en 14.49 uur. (Dit nummer bestaat uit 14 pagina's). Sergeant-vliegtuigniaker Dijkema uit Katwijk. Alfred \bergeanfvliegtuigniaker C. Koster uit Katwijk. (Van onze reisredacteurW. L. Brugsma) Genève, 11 juni De crisis, die eergisteren nog voor de deur van de conferentiezaal in het Geneefse Paleis der Naties stond, is gisteren in zijn volle hevigheid binnengetreden. Er hangt het Westen, nadat Kroesjtsjefs vorige dreigementen uit de weg waren geruimd, een nieuw en niet minder ernstig ultimatum boven het hoofd. De Geneefse con ferentie staat misschien op barsten, een plenaire zitting morgenochtend zal vermoedelijk over haar lot beslissen. De nieuwe dreiging is vervat in een ultimatief voorstel van Gromyko, dat het proces van geduldig zoeken naar punten van overeenstemming bruut heeft doorbroken en dat gisteren terstond door het Westen werd verworpen. Gromyko's nieuwe voorstel zal het Westelijk recht zijn troepen in Berlijn te hand haven tot een jaar beperken. Binnen dat jaar zal een al-Duitse com missie, waarin Oost- en West-Duitsland gelijkelijk vertegenwoordigd zouden zijn, de Duitse hereniging en de kwestie van een Duits vredes verdrag moeten voorbereiden. Westduitsers gedurende dat jaar de tot standkoming van een akkoord zou ver hinderen, dan zou de Sovjet-Unie zich gedwongen zien een apart vredesverdrag met de DDR (Oost-Duitsland) te slui ten en zouden alle consequenties daar van voor rekening van het Westen zyn. Weigert het Westen nu dit Sovjet-voor stel te aanvaarden dan zal de Sovjet- Unie niet langer bereid zyn haar toe stemming tot voortzetting van het be zettingsregime in West-Berlijn te hand haven. Gromyko bleef niet in liet onzekere Het nieuwe Russische pakket-voorstel eist verder: vermindering der Weste lijke garnizoenen tot symbolische een heden, stopzetting van vijandelijke pro paganda en subversieve activiteiten uit West-Berlijn, een belofte geen atoom- of raketbases in dat stadsdeel te ves tigen. Als het Westen met dit voorstel instemt, zei Gromyko, dan is de Sovjet- Unie bereid gedurende nog twaalf maan den de bezetting van en het vrye toe gangsrecht tot West-Berlijn te hand haven. Maar als het Westen of de Fractie kan weer als een gesloten blok de socialistische oppositie iveerstaan Maar is eensgezindheid van vroeger bereikt (Van onze correspondent in Bonn) De Westduitse Bondskanselier Adenauer en zijn minister van Economische Zaken Erhard be groeven gisteren de strijdbijl tij dens een fractievergadering van de CDU-CSU te Bonn. Terwijl de afgevaardigden luid juichten, be krachtigden beide politici de ver zoening door een handdruk en het goedkeuren van een door Bonds dagvoorzitter Gerstenmaier opge stelde verklaring, waarin Erhard wordt gerehabiliteerd en waarin afstand wordt genomen tot uitla tingen van Adenauer, die voor de minister bepaald niet vleiend waren. Daarmee heeft de CDU de rijen weer gesloten, waarvoor haar lei ders gisteren overigens bijzonder veel moeite hebben moeten doen. Gistermorgen mislukte een eerste poging tot verzoening tussen Ade nauer en Erhard. Tijdens een ge sprek. waarbij ook fractie-voorzit ter Krone aanwezig was. kwam men geen stap verder omdat Erhard wenste, dat de strijd zou worden bijgelegd in de arena van de CDU-Bondsdagfractie en niet tijdens een onderonsje met de kanselier. Daarbij stelde hy enige eisen, waar van de inwilliging noodzakelijk was voor zyn aanblijven als vice-kanselier en minister. De resolutie van de verzoener Ger stenmaier luidt nu als volgt: „De CDU- Bondsdagfractie begroet de verklaring van de Bondskanselier, daar het niet in zijn bedoeling lag de minister van Economische Zaken te diskwalificeren; de fractie spreekt in prof. Erhard haar bijzonder vertrouwen uit; zij betreurt de uitlatingen, die zijn aanzien geschaad hebben". Daarmee bereikte de CDU- CSU. dat een dag vóór het grote debat in de Bondsdag over Adenauers weige ring de presidentskandidatuur te aan vaarden de eenheid hersteld werd en de fractie als een gesloten blok met Erhard en met Adenauer de oppositie zal kun nen weerstaan. Harde woorden Dit alles werd gistermiddag nu juist niet in een handomdraai tot stand ge bracht. De door de afgevaardigden stormachtig toegejuichte Erhard ging in de fractie meteen tot de aanval over en zei: „Ik voel mij door de gebeurtenissen van de laatste dagen en weken diep be ledigd. Nooit heb ik aanspraken doen gelden op het kanselierschap. Ik neem voorts de uitlatingen niet- die myn Europese gezindheid in twijfel trekken". Hy kantte zich fel tegen de woorden (van de Bondskanselier naar men aan neemt) dat hij niet in staat zou zijn de continuïteit van de politiek van de regering te handhaven. ..Blijkbaar zijn er lieden, die het niet kunnen verdra gen, wanneer de minister van Economi sche Zaken op politiek gebied er eigen gedachten op nahoudt. Maar ik sta op genoegdoening", zei hij. En daar was noch voer de fractie noch voor Adenauer een woord Frans bij. Wat zijn Europese politiek aangaat: Erhard maakte duide lijk, dat economische aaneensluiting der Europese landen geen dirigistische en protectionistische trekken mag hebben. „Ik ben voor de Europese economische aansluiting", aldus Erhard, waarmee hij duidelijk maakte een vrijhandelszone toe te juichen. Smalle brug Het antwoord van Adenauer op deze golf van aanvallen en vertakte dreige menten van zijn minister was bepaald niet defensief. „Wanneer de heer Erhard hier heeft gemeend, dat hy zich bele digd gevoelt door alles wat de laatste tijd over hem is geschreven, dan moet ik zeggen, dat ik tot in de grond toe vernietigd zou moeten zijn door wat in de laatste dagen over my is geschreven", aldus de Bondskanselier. Hy had Erhard steeds hoog geëerd en het succesvolle werk van Erhard steeds erkend. Maar als Erhard zegt geen aanspraken te hebben gemaakt op het kanselierschap, dan geldt dat slechts, aldus Adenauer, tot het moment, dat de huidige Bonds kanselier de kandidatuur voor het pre sidentschap had aanvaard....! Uit alles bleek voorts, dat hij nog altijd niet erg schijnt te geloven in de grote kwalitei ten van Erhard voor wat de buitenland se politiek aangaat. De dood van Dulles had Adenauer doen besluiten de conti nuïteit van de Westelijke politiek zelf te helpen verzekeren; voor zijn geweten had hij het niet kunnen verantwoorden dat Dulles en hij tegelijkertijd de politiek zouden verlaten. Het conflict is nu dus bijgelegd via een compromis, dat waarschijnlijk een smalle brug zal zijn waarover het voor de fractie en het kabinet moeilijk zal worden de eensgezindheid van voorheen te bereiken. Harde, bijtende rede van de Amerikaanse minister De Westelijke ministers hebben met hun antwoord op dit dwangvoorstel, niet lang op zich laten wachten. De Ameri kaanse minister Herter hield voor het eerst een harde, bijtende rede, waarin hy zei, dat Gromyko's voorstel totaal onaanvaardbaar is. Iedereen, Gromyko incluis, is het er lang over eens, dat de elfduizend man geallieerde troepen in West-Berlijn symbolische eenheden zijn, zei hij. Herter stelde, dat de inhoud en de toon van het Russische voorstel een voudig onbehoorlijk zijn in onderhande lingen tussen soevereine staten. Herter zag als de belangrijkste reden voor verwerping van het Sovjet-voorstel de limiet van twaalf maanden, die de Sovjet-Unie op de volkomen legale aan- wezigheid der geallieerden in West- Berlijn wil leggen. Gedurende dat jaar zou een Duitse confederatie, zoals de j Sovjet-Unie die wenst, tot stand kunnen komen en dat nog onder druk van de Russische dreiging tot afsluiting van een apart vredesverdrag met de DDR. De wettige rechten van de Westelijke geallieerden kunnen niet eenzijdig door j de Sovjet-Unie worden opgezegd. De Sovjet-Unie, zei Herter, moet weten dat de V.S. niet onderhandelen onder druk van tijdslimieten of dreigementen. Moe ten de V.S. daaruit concluderen, dat Gromyko zyn voorstel deed om de on derhandelingen, die sinds de elfde mei in Genève op gang zijn, te onderbreken? „.Gromyko vergist zich", verklaart Selwyn Lloyd Gromyko had eerder by de toelichting van zijn voorstel gezegd, dat de bevrie zing dient om de gevaarlijke situatie in Berlijn op te lossen. Hy verklaarde zich bereid een door de Grote Vier en de DDR ondertekende garantie van de tij delijke rechten der Westelijke geallieer den bij de V.N te deponeren. De tijds limiet van een jaar was slechts bedoeld om een blokkeringstactiek te voorkomen Gromyko verklaarde zich bereid om met een herenigd of met een geconfedereerd Duitsland of zelfs met twee Duitslanden een vredesverdrag te sluiten. Hij zei bovenal een eind te willen maken aan de koude oorlog. Lloyd en Couve de Murville vielen Herter bij. Lloyd zei. dat Gromyko's voorstel hem verbaasd had, omdat er gedurende de laatste maanden enige Vandaag gesprek van Herter met Gromyko Nog is alle hoop in Genève niet verloren: de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Herter, heeft zijn Russische collega giste ren om een onderhoud gevraagd. Hij zou vanmiddag om 4 uur Ne derlandse tijd naar Gromyko's villa gaan. Waarnemers menen, dat de ministersconferentie en de kansen op een topconferentie later in dit jaar grotendeels van de uitkomst van dit onderhoud zullen afhangen. President Eisenhower houdt vast aan zyn weigering een topconferen tie by te wonen als de ministers- bijeenkomst in Genève niet de Wes telijke rechten in Berlijn bevestigt, aldus verklaarden functionarissen in Washington gisteravond. ontspanning was bereikt. Openhartig gezegd: als Gromyko's voorstel een dic taat betekent dan vergist hij zich in het karakter van de mensen tot wie hy spreekt. Die laten zich niet imponeren door zo'n benadering. Couve de Murville, die evenals Lloyd zich het recht voorbehield op de zitting van vrijdag nader op Gromyko's voorstel te antwoorden, sprak eveneens zyn ver bazing uit. Tot maandag was er enige vooruitgang te bespeuren. Nu gaat Gro myko terug tot de maand november 1958, waarin Kroesjtsjef zijn eerste ulti matum lanceerde. Dit schept een zeer ernstige situatie. Komende dagen zullen over het lot der conferentie beslissen. Gromyko, wiens standpunt door de Oostduitser Bolz inmiddels braafjes was herkauwd, kwam met een voor de vuist weg uitgesproken antwoord terug. Hij bezwoer de Westelijken dat hy geen druk poogde uit te oefenen, dat hy geen duistere beweegredenen koesterde. Zijn voorstel bevatten geen dreigementen, maar slechts een verklaring over zyn bedoelingen. Slot op pag. 2 Advertentie de verf voor het schilderfeest SIKKENS-TJALLEMA PRODUKTEN Vraag gratis boekje 'gezelligheid door kleur* (32 pagina's in kleuren) bij postbus 2-Leiden Doden in verkeer In de Juliana van Stolbergkazerne te Amersfoort is gisteren een ongeluk ge beurd dat het leven heeft gekost aan de 25-jarige dienstplichtige soldaat J. Th. Bik uit Arnhem Soldaat Bik, die on gehuwd was, was van de School Genees kundige Dienst en werd opgeleid tot reserve-officier. Het ongeluk gebeurde op de parkeer plaats van de chauffeurs compagnie Sol daat Bik stond excercitie te geven aan collega's met de rug gewend naar een aantal auto's. De chauffeur van een van deze auto's reed bij een manoeuvre achteruit en raakte soldaat Bik met zijn drietonner. De soldaat was op slag dood. Op een onbewaakte overweg tussen Amersfoort en Terschuur is gistermiddag te ongeveer 14.15 uur een auto in bot sing gekomen met de trein die uit En schede kwam. De bestuurder, de 29- jarige Amersfoortse dierenarts G. H. Schutte werd gedood. De 11-Jarige Johanna Yvonne Viel- voye van de Koninginneweg te Rotter dam is gistermorgen op die weg bil het oversteken aangereden door een personenauto. Het meisje overleed korte tijd later.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1