Kleine schuifelpasj es in Genève
in de richting van overeenkomst
Soekarno, in Hollywood,
maant Indonesisch leger
WEERBERICHT
Conferentie is in beslissend
stadium aangeland Gromyko
erkent de Westelijke troepen
Mr. J. M. Kan lid
Raad van State
„MUIZEN - KUNSTMAAN" NIET
IN HAAR BAAN GEKOMEN
Niets drastisch ondernemen
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 4 JUNI 1959
No. 29760
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; 12.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteurIV, L. Brugsma)
Genève, 4 juni Achter een gordijn van speculaties en proef
ballonnen, plichtmatig optimisme of tactisch pessimisme, proberen de
twee kampen in Genève elkaar millimeter voor millimeter naar een
akkoord over Berlijn te sjorren. Er blijft enige vooruitgang zichtbaar,
de vraag is slechts of, nu de conferentie in haar beslissend stadium
is aangeland, die vorderingen zich snel genoeg voltrekken, of dat er
eerst een kracht, een crisis met weglopende ministers moet komen, die
als stimulans kan dienen voor het bereiken van het uiteindelijk
akkoord, waar het grote merendeel der waarnemers ondanks alles in
blijft geloven. Ook gisteren op de besloten zitting van 2x/2 u"r ten
huize van de Amerikaanse minister Herter zijn er weer een paar toe-
naderingsgezinde schuifelpasjes gemaakt.
Harde onderhandelaars
Waar Gromyko eergisteren openlijk
verklaarde, dat de Sovjet-Unie de aan
wezigheid van Westelijke troepen in
Berlijn niet illegaal aoht, daar zei het
Westen gisteren akkoord te gaan met
het principe, dat West-Berlijn een vrije
stad moet zijn (het woord gedemilita
riseerd is 550 langzamerhand verdwenen
uit de conferentie-vocabulaireHet
voegde er echter aan toe, dat het West-
Berlijn in feite reeds als zodanig be
schouwt, de Westelijke garnizoenen be
moeien zich geenszins met de zaken van
Willy Brandt's regering. Men verklaarde
zich ook bereid een plafond op die gar
nizoenen te leggen, namelijk ze op hun
huidige reeds symbolisch geachte sterkte
te bevriezen. De Westelijke ministers wa
ren evenmin ongenegen tot een weder
zijdse beperking van propaganda, en
spionage-activiteit in geheel Berlijn, al
zou die spionage-kwestie moeilijk in een
geschreven akkoord kunnen verschijnen.
Tenslotte presenteerden zij een amen
dement op Gromyko's voorstel voor een
BerLynse controle-commissie der Grote
Vier plus Oost-Duitsland. Volgens het
Westen zouden vertegenwoordigers uit
beide Duitslanden, of uit beide delen van
Berlijn in die commissie ■totting moeten,
hebben.
Eisenhowers uitlatingen
Het Westen probeerde gisteren met
deze voorstellen Gromyko verder uit zyn
Bü Koninklijk Besluit is met in
gang van 1 oktober 1959 benoemd tot
lid van de Raad van State mr. J. M.
Kan te Den Haag met toekenning van
gelijktijdig eervol ontslag als secre
taris-generaal van het ministerie
van Binnenlandse Zaken onder dank
betuiging voor de vele en gewichtige
diensten als zodanig aan den lande
bewezen.
De heer Kan werd 12 januari 1905 te
Scheveningen geboren. Na het gymna
sium te hebben afgelopen studeerde hij
rechten. Hij ving zijn loopbaan op 1
juni 1930 aan als commies bij de lucht
vaartdienst. Op 1 januari 1938 volgde
zijn benoeming als hoofdcommies bij
Binnenlandse Zaken. Hij doorliep bij
dit departement de verschillende ran
gen tot en met raadadviseur in alge
mene dienst en werd in 1954 benoemd
tot secretaris-generaal. Hij is secreta
ris geweest van de Raad voor de Lucht
vaart.
Van zijn hand verschenen verschei
dene tijdschriftenartikelen op staats
rechtelijk en administratiefrechtelijk
terrein.
De nieuwe Staatsraad is een zoon van
wijlen minister mr. J. B. Kan en een
broer van de bekende caberetier Wim
Kan.
W. J. van Dijck overleden
Hedenmorgen is in alle stilte op de
R.-K. Begraafplaats aan de Kerkhoflaan
te Den Haag het stoffelijk overschot ter
aarde besteld van wijlen het oud-lid van
de Provinciale Staten van Zuid-Holland,
W. J. van Dijck. De heer Van Dijck, die
maandag j.l. overleed en die 68 jaar is
geworden, was gedurende ruim 48 jaar,
laatstelijk als hoofdboekhouder, werk
zaam bij de Dienst van Gemeentewer
ken te Den Haag.
De heer Van Dijck was Ridder in de
Orde van Oranje Nassau, Ridder in de
St. Sylvesterorde en drager van het
gouden erekruis Pro Ecclesia et Ponti-
fice.
Warm
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond
Droog, warm en tamelijk zonnig weer,
behoudens een kans op een lokale on
weersbui. Zwakke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
5 JUNI
Zon op: 4.24 uur; onder: 20.53 uur.
Maan op 4.12 uur; onder: 19.42 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.40 en
15.03 uur.
Laagwater te 10 42 en 23.04 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's.
tent te lokken en het gebruikte daartoe
ook de door Eisenhower op zijn perscon
ferentie gedane uitlatingen, dat de Ame
rikaanse president enerzijds bereid is
tot de door Kroesjtsjef begeerde serie
van topconferenties, anderzijds meent,
dat er in Genève totnutoe geen vol
doende voortgang is gemaakt om reeds
een topconferentie te wettigen. Dat is er
ook niet. Maar Gromyko's uitgesproken
erkenning dat het Westen recht heeft
troepen in Berlijn te legeren, komt tege
moet aan de alles overheersende Weste
lijke wens om in Berlijn te blijven. Het
gaat nu dus niet langer om het principe,
alleen om de modaliteiten van die aan
wezigheid, niet om een vervanging van
het akkoord der Grote Vier van 1949,
maar om een amendering. Het is niet
zeker, 550 zegt men in conferentiekrin
gen, dat zo'n overeenkomst door de mi
nisters in Genève getekend zal worden.
Waarschijnlijker zelfs, dat men die sma
kelijke brok op het menu van de top
conferentie zal 2?etten.
Allemaal vredestichters
Immers, niet alleen de Republikeinse
partij in de Verenigde Staten, premier
Macmillan en president De Gaulle kun.
nen de prestige-winst van succesvol
vredestichter gebruiken, ook de heer
Kroesjtsjef zal niet wars zijn van de
versterking van zijn positie in de Sov
jet-Unie en in het communistische blok.
die een succesvol begin van een serie
topconferenties hem zeker op zou leve
ren. Voordat men op grond van die over
wegingen tot optimistische conclusies
komt, moet men echter bedenken, dat
de Sovjet-Russen ook bij het opstellen
van een beperkt akkoord op de huidige
conferentie harde onderhandelaars zul
len blijven. By de nog niet geregelde
modaliteiten ligt immers nog de Sovjet,
eis van toevoeging van Russische een
heden aan de Westelijke garnizoenen in
West-Berlijn. Gistermiddag is die juist
door het Westen van de hand gewezen,
maar dat er door Westelijke woordvoer
ders ondeihands wordt gewezen op het
feit, dat er al een Russische eenheid in
West-Berlijn is, die er een Russisch oor
logsmonument bewaakt, duidt erop, dat
men de mogelijkheid van symbolische
Russische vertegenwoordiging in West-
Berlijn in. een of andere vorm niet hele
maal kan uitsluiten. Dat zal vooral van
de prijs afhangen, die de Russen bereid
zijn ervoor op tafel te leggen.
Over zulke kwesties wordt in Genève
verder onderhandeld door twee partijen,
die, om hun onderhandelingspositie niet
te verzwakken, concessies van de tegen
partij bagatelliseren en beide voorwen
den, dat zy volstrekt geen haast hebben.
Men schijnt er nochtans op uit te zyn
het tempo van het besloten overleg te
versnellen. Vandaag worden er zelfs
twee geheime zittingen gehouden ten
huize van Couve de Murville. Een in de
middag en een bü het diner. Morgen is
er weer een voltallige zitting. Die zal
misschien enig© concretisering van de
huidige stand van het overleg kunnen
geven.
Ambassadeur van
India overleden
De ambassadeur van India in ons
land.de heer John A. Thivy, is gister
avond in zyn woning te Wassenaar
plotseling overleden tengevolge van een
hartaanval.
De overledene werd in december 1957
ambassadeur in Nederland. Hij was
katholiek.
Een woordvoerder van de ambassade
verklaarde, dat de heer Thivy een vol
komen gezonde indruk maakte tot op
het moment van de attaque, omstreeks
zes uur in de namiddag. De ambassa
deur overleed bijna onmiddellijk.
Nog twee spionnen in de
CDU gearresteerd
Een woordvoerder van het bureau van
de openbare aanklager in Karlsruhe
heeft meegedeeld, dat twee leden van de
Westduitse CDU in Beieren zijn gear
resteerd onder verdenking van samen
werking met de Oostduitse inlichtingen
dienst. Een van de gearresteerden was
een belangrijk politicus.
Het aantal leden van de CDU, dat
gearresteerd is onder verdenking van
spionage binnen de partij, bedraagt
thans 23. Voorts deelde hij mede dat de
voormalige CDU-af ge vaardig de naar de
Bondsdag Karl Schmidt-Wittwark die
in 1954 naar Oost-Duitsland ging, nu
hoofd is van een Oostduits handels
agentschap in Oost-Berlyn dat in feite
een spionagecentrum is.
Advertentie
KOOP NU EEN
KOELKAST
bij
NOORDEINDE 54 hoek K. Rapenburg
Amerikaanse primeur mislukt
Proef beoogde studie stralings-gevolgen
Van de Amerikaanse raketbasis Vandenberg in Califomië is gister
avond 21.09 uur Ned. tijd een 23 meter lange Thor-raket gelanceerd
met de bedoeling, een kunstmaan met vier zwarte muizen aan boord
in een baan om de aarde te brengen. Drie uur na de lancering werd
officieel verklaard, dat er geen radioseinen van de satelliet werden
opgevangen en dat men er aan twijfelde of de kunstmaan in haar baan
was gekomen. Later werd medegedeeld dat de proef waarschijnlijk
was mislukt maar dat het nog vele uren zou duren voordat uit de
gegevens zou zijn opgemaakt, of en waar de satelliet in de dampkring
was teruggekeerd en opgebrand.
Het was de eerste poging van Amerikaanse zijde om levende dieren
in een kunstmaan om de aarde te laten cirkelen. De Russen deden
dit reeds in november 1957 met het hondje Laika. De Amerikanen
waren echter van plan geweest, de container met de muizen naar de
aarde te laten terugkeren en te bergen, waardoor de diertjes zouden
kunnen worden bestudeerd. In iets dergelijks zijn de Russen voor zover
bekend nog niet geslaagd.
In het Vredespaleis te Den Haag
werd gisteren het Nationaal Comité
Vluchtelingenjaar 1959-60 geïn
stalleerd. Een foto tijdens de rede
van Koningin Juliana. Links minis
ter mr. J. M. A. Luns en rechts jhr.
dr. C. G. C. Quarles van Ufford,
voorzitter van het comité.
Retour na 17
omwentelingen
Indien alles volgens plan was verlopen
zouden de muizen in hun houder na de
zeventiende omwenteling om de aarde,
26 a 27 uur na de start, naar de aarde
terugkeren. Vliegtuigen zouden boven de
Stille Oceaan trachten de houder, die
van een parachute was voorzien, in de
dampkring op te vangen. Lukte dat niet,
dan zouden schepen van de marine de
houder uit zee trachten op te vissen.
De gelanceerde satelliet bestond uit
het gehele tweede deel van de Thor-
raket, woog na het gebruik van de brand
stof meer dan 700 kg. en was zes meter
lang. Op een bepaald moment zou een
tijd ontsteking gasstroompjes aanzetten,
die de satelliet in een bepaalde stand ten
opzichte van de aarde zouden brengen.
Dan zou de muizen-container door ex
plosieve bouten en veren worden losge
maakt en in de richting van de aarde
gestuwd. Een raketmotortje in de hou
der moest enige tyd later de snelheid
afremmen om de terugkeer door de.
dampkring te kunnen maken zonder te
verbranden. Op grote hoogte zou zich een
parachute ontplooien voor de verdere
afremming.
Zendertjes op de rug
De diertjes in de satelliet waren zwar
te muizen, die een speciale harde „trai
ning'' hadden ondergaan. Het doel van
de proef was, om de uitwerking van de
kosmische straling na tegaan. Het haar
van muizen heeft de neiging wit te wor.
den door sterke bestraling.
De muizen zouden echter niet aan le.
vensgevaarlyke straling worden bloot
gesteld, aangezien het verwachte verste
punt van de baan ver beneden de bij
vorige proeven gesignaleerde gordel van
dodelijke straling zou liggen.
De baan van de satelliet, de Discove
rer m. zou in hoogte varieren van 225.3
tot 772.5 km en zou met een snelheid
van 28.800 km per uur worden doorlopen.
Deze baan zou over de polen moeten
lopen.
De houder, waarin de muizen ieder
weer in een afzonderlijk kooitje wa
ren ondergebracht woog 72.5 kg.
Op de rug van elke muis was een klein
radiozendertje bevestigd, dat 55 uur op
batterijen kon werken. Via deze toestel
letjes konden hartslag, ademhaling en
spierbeweging wormen gecontroleerd.
In elk kooitje bevond zich voedsel, wa
ter en zuurstof voor vier dagen. Een rui.
me marge derhalve voor het geval ter
operatie van het terugkeren naar de
aarde vertraging zou ondervinden.
5?'
President Soekarno, die zich nog
steeds in Hollywood laat fêteren,
heeft generaal Nasoetion, de staf
chef van het Indonesische leger, te
legrafisch dringend geadviseerd
niets drastisch te ondernemen" in
de huidige situatie, omdat een „ver
der optreden door het leger de toe
stand zou terugvoeren naar het peil
van de rébéllenregering van Suma
tra", aldus meldt United Press.
Inmiddels heeft majoor Harsono, de
woordvoerder van het Indonesische le
ger, gisteren de hoofdredacteuren van te
Djakarta verschijnende bladen namens
generaal Nasoetion verboden nieuws- of
opinieartikelen te publiceren, zie zouden
kunnen leiden tot een verscherping van
de politieke standpunten.
Harsono verklaarde ook, dat parle
mentsleden alleen in het gebouw van het
parlement over politieke en staatszaken
mogen spreken. „De onschendbaarheid
van de parlementsleden wordt geëerbie
digd zolang hun besprekingen zich be
perken tot het parlementsgebouw".
Persbreidel
Zoals bekend had Nasoetion reeds alle
politieke activiteit in Indonesië verboden
en zijn nu bekendgeworden persbreidel
houdt eveneens verband met de gespan
nen politieke situatie. Deze is ontstaan
doordat het Moslem-blok in het parle
ment, door de partijjeugd opgezweept
tot een religieus fanatisme en ontstemd
door vage dreigementen met optreden
t van het leger, verhinderde dat Soekar-
no's plan voor geleide democratie de ver
eiste tweederde meerderheid niet kreeg.
Dit betekende wellicht Soekarno's eerste
werkelyke politieke nederlaag.
Otto Frank, de vader v 1 Anne
Frank, heeft in Wuppertal de eerste
steen gelegd voor het Anne Frank-
dorp, dat door de Belgische pater
Pire is gesticht voor de ontheem
den. De heer Frank met de leerlin
gen van de Anne Frankschuu* in
Düsseldorf, die de plechtigheid bij
woonden.
Geen zorgen
Hij maakt zich ogenschijnlijk echter
geen zorgen over de politieke stormsei-
nen in zijn land. Gisteren dineerde de
Indonesische president met enkele mooie
Hollywoodse actrices en ging daarna op
zijn gemak winkelen. Hij nam zelfs de
tijd om voor een foto te poseren, waarbij
hij op de motorfiets van een agent sa
men zit met een vrouwelijke bewonde
raarster. Daarna werd hij gefêteerd door
de voornaamste zakenlieden van San
Francisco en Los Angeles op een cock
tailparty en een diner in Beverley Hills
Hotel.
Maar volgens een woordvoerder in zijn
gevolg denkt hy er niet aan zijn we
reldreis af te breken. „Als de situatie
kritiek was, zou de president wel thuis
zyn gebleven. Na zijn terugkeer zal er
nog gelegenheid genoeg zijn om de
grondwet van 1945 opnieuw te bespre
ken".
Geen politiek
Soekarno weigert zelf over de politieke
crisis in zyn land te spreken, hetgeen
geheel past in het beeld, dat men zich te
Djakarta heeft gevormd, n.l. d t Nrsoe-
tion de binnenlandse toestand wil be
vriezen. in afwachting van een persoon
lijk optreden van de president na zyn
terugkeer in de laatste dagen van juni.
Toen een televisieverslaggever Soekar
no een vraag stelde op de politieke si
tuatie in Indonesië, stak de president de
handen bezwerend in de hoogte en liep
weg van de microfoon. „Neen, neen, geen
politiek. Ik heb niets over politiek to
zeggen", riep hij uit.
I11 Nicaragua strijd
op vier fronten
Ook onrust in Ecuador
De rebellen in Nicaragua zouden de
strijd op vier fronten in het zuiden van
het land geopend hebben en worden ge
vechten te land en in de lucht geleverd,
aldus in San Salvador ontvangen berich.
ten. Een in San Salvador verschijnende
krant verklaart telefonisch van een
hoge functionaris in Nicaragua te heb
ben vernomen dat 23 rebellen gevangen
zijn genomen en twee vliegtuigen van
opstandelingen neergeschoten zijn.
Het hoofdkwartier van de Nationale
Garde heeft gisteren in Managua, de
hoofdstad van Nicaragua bekendge
maakt dat acht invallers zijn gedood en
dat anderen met achterlating van wa
pens, kleding en munitie op de vlucht
zijn gedreven.
In Managua, waar de winkeliers die
bij de oppositieparty zyn aangesloten
reeds drie dagen hun zaken gesloten
houden, zou de toestand gespannen zyn.
De nationale opslagplaatsen zouden zijn
ingeschakeld om de bevolking aan le
vensmiddelen te helpen.
Een Newyorks radiostation meldt, dat
het ministerie van Buitenlandse Zaken
van Nicaragua gisteren bekendmaakte,
dat drie schepen met revolutionairen van
Cuba naar Nicaragua onderweg zyn.
In Nicaragua zyn 2.000 reservisten on.
der de wapenen geroepen. Tienduizend
reservisten zullen binnenkort een mili
taire opleiding krygen.
De organisatie van Amerikaanse Sta
ten zou vandaag opnieuw in Washington
byeenkomen. Op de bijeenkomst van gis_
teren heeft Cuba zich verzet tegen do
vorming van een orgaan voor overleg,
zoals door Nicaragua verzocht. Cuba is
van mening, dat de opstand in Nicara
gua geen gevaar vormt voor de vrede in
Zuid-Amerika.
De president van Ecuador, Ponce
Henriquez, heeft gisteren voor het ge
hele land de staat van veiligheid afge
kondigd nadat dinsdagavond bij relletjes
in Guayaquil vijf mensen om het leven
waren gekomen en een dertigtal gewond.
In de straten van de hoofdstad patrouil
leert nu het leger met tanks.
De relletjes van dinsdag ontstonden
toen een byeenkomst van stakende leer
lingen van middelbare scholen en stu
denten door de politie uiteen werd ge
jaagd. De scholieren en studenten eisen
het aftreden van de ministers van De
fensie en Justitie en van het hoofd van
de provinciale politie, omdat vrijdag te
Portoveyo by onlusten verscheidene stu
denten om het leven zijn gekomen.
