REGERING PRESENTEERDE
KAMER HAAR PROGRAMMA
Binnenkort nota over huren en lonen
Ook Gromyko gaat naar
begrafenis van Dulles
WEERBERICHT
PRODUKTIE BEPALEND VOOR LOONVERBETERING
GEDIFFERENTIEERDE LONEN
Geen Amerikaanse invitatie als
gevolg van nitval tegen Bonn
NIEUW-GUINEA EXPEDITIE
ONDERVINDT VERTRAGING
Pech met vliegtuigverbindingen oorsaak
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 26 MEI 1959
No. 29752
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 750 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singei 1, LeldeD Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Minister-president, prof. dr. J. E. de Quay,
heeft vanmiddag de Tweede Kamer het pro
gramma van de nieuwe regering voorgelegd.
In deze uitgebreide regeringsverklaring bracht
prof. De Quay eerst dank aan prof. Beel voor zijn
aandeel in de kabinetsformatie en ging vervol
gens nog eens in op de gebeurtenissen, die aan de
totstandkoming van dit kabinet zijn voorafgegaan.
Daarna gaf hij in grote lijnen een inzicht in de
beginselen, waardoor de regering zich bij het voe
ren van het beleid zal laten leiden en van een
aantal richtlijnen, waarvan de regering op het
stuk van het concrete beleid zal uitgaan. „U zult
het willen verstaan", aldus spreker, „dat de leden
van het kabinet zich op tal van concrete beleids
terreinen nader wensen te oriënteren en te bera
den, alvorens tot een regeringsstandpunt terzake
te komen. Bij de aanbieding van de ontwerp
begroting voor het dienstjaar 1960 zal in dit op
zicht meer klaarheid gegeven kunnen worden".
De regering rekent de handhaving en versterking van de democratische instel
lingen en van de idee der democratie meer in het algemeen tot haar eerste
plichten. Voorts is het de overtuiging van de regering, dat een essentiële voor
waarde voor een goede samenleving gelegen is in de eerbiediging en de bevorde
ring van de vrijheid van de menselijke persoon en van diens persoonlijke en
maatschappelijke verantwoordelijkheid. In de samenleving moet aan zelfont
plooiing in vrijheid een eerste plaats worden gegeven. Enerzijds ziet de regering
het als haar plicht voorwaarden te scheppen, die het de mens mogelijk maken
door eigen inspanning in welvaart en welzijn te leven, anderzijds zal de regering
steeds die maatregelen nastreven, welke gericht zijn op de voorziening in de
behoeften van maatschappelijk en economisch zwakkeren.
fensie uitgegeven. In het bijzonder zal
worden gelet op een doelmatige controle
en een efficiente bedrijfsvoering. In
verband met de steeds grotere gecompli
ceerdheid van de moderne wapenen en
het materieel, welke het steeds moeilij
ker maken deze te doen bedienen door
personeel, dat slechts voor een normale
diensttijd onder de wapenen is. zal de
mogelijkheid van uitbreiding van net
beroepspersoneel onderwerp van onder
zoek vormen. Daarbij zullen tevens de
voordelen worden overwogen van ver
andering van de lichtingssterkte en/of
verkorting van de diensttijd zowel voor
de betrokkenen als voor de nationale
economie. De regering acht het nood
zakelijk, dat de behandeling van het
Grotere efficiëntie
in overheidsapparaat
Na deze inleiding waarbij prof. De
Quay nog eens nadrukkelijk stelde, dat
een volgende uitgangspunt voor het re
geringsbeleid de erkenning is van de
grote betekenis van het gezin als kern
der samenleving wenste hij meer in
concreto te spreken over enige hoofd
lijnen met betrekking tot enige beleid-
sectoren.
De hulpverlening aan onderontwik
kelde gebieden zal voortgang vinden. De
verhouding met Indonesië baart de re
gering ernstige zorgen. Zij zal de ver
dere ontwikkeling nauwgezet blijven
•volgen. Harerzijds blijft het streven ge
richt op verbetering van de betrekkin
gen.
De totstandkoming van een Europese
economische associatie bet streven
naar vrije handel tussen de 17 Europese
landen blijft de regering zien als een
politieke en economische wenselijkheid.
In het Koninkrijk zal bij voortduring
overeenkomstig de geest vim het Sta
tuut worden gestreefd naar bevorde
ring van het wederzijdse begrip en naar
versterking van de band tussen de lan
den van het Koninkrijk door intensief
overleg in alle voorkomende aangelegen
heden en het verlenen van wederzijdse
bijstand.
Nieuw-Guinea
Ten aanzien van Nederlands-Nleuw-
Guinea zal het te voeren beleid erop ge
richt blijven, dat aan de bevolking van
dit gebiedsdeel door toepassing van het
beginsel van zelfbeschikking de moge
lijkheid wordt verzekerd haar toekom
stige politieke status zelf te bepalen.
Daartoe zullen effectieve maatregelen
worden genomen, welke de autochtone
bevolking zo spoedig mogelijk in staat
zullen stellen tot zelfbestuur.
Bij de bepaling van de defensie-uit
gaven zal enerzijds rekening worden ge
houden met de nieuwe plannen van de
NAVO. anderzijds nauw gelet worden op
de bedragen, die de met ons land ver
gelijkbare NAVO-landen aan hun de-
Vrij koud
tot
De Bilt verwacht van heden-
morgenavond:
Vrij koud weer met veel bewolking en
hier en daar een bui. maar ook enkele
verspreide opklaringen. Matige, in de
kustprovincies tijdelijk krachtige wind
tussen noordwest en noord.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
21 MEI
Zon op: 4.32 uur; onder: 20.43 uur.
Maan op: 0.10 uur; onder: 10.05 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.40 en
19.09 uur.
Laagwater te 2.21 en 14.47 uur.
(Dit nummer bestaat uit 14 pagina's)
Drie sleepboten
voor de
99-
Mosberg"
Drie Nederlandse sleepboten waren
gisteren, toen de windkracht zes tot ze
ven bedroeg, bezig het 12.490 brt. me
tende Noorse tankschip „Mosberg" naar
de haven van Aden te brengen.
Zoals bekend heeft er vorige week
brand aan boord van het tankschip ge
woed. Zowel de sleepboot „Cycloop" van
Wijsmuller uit IJmuiden als de „Maas"
van L. Smit en Co uit Rotterdam voeren
uit om te assisteren en de IJmuidenaar
won de race. Deze sleepboot maakte
vast, daarbij de volgende dag geassis
teerd door zijn Rotterdamse collega. Het
transport zette koers naar Aden. Zater
dag j.l. stak een oosterstorm op, wind
kracht 1012, en de tros van de „Cy
cloop" brak zondagmiddag Zeven uur
heeft de „Maas" alleen het karweitje
moeten klaren. De toestand was kritiek,
maar gelukkig was de „Cycloop" na ze
ven uur weer op haar post. Daar de si
tuatie moeilijk bleef heeft thans nog
een sleepboot van Smit, de „Rode Zee"
vastgemaakt en gedrieën hoopt men de
zaak in het reine te brengen.
Mikojan betreurt dood van
oud-minister Dulles
Anastas Mikojan, eerste vice-premier
van de Sovjet-Unie. heeft maandag
avond op een receptie meegedeeld dat
de Russische regering de dood van Dul
les „zeer" betreurt. Hij noemde Dulles
een toegewijd en zeer groot staatsman
in een zeer krachtige verdediger van
zijn standpunt. Wij houden van krach
tige mannen en niet van onzekere figu
ren". aldus Mikojan.
Op de vraag of de betrekkingen tus
sen de VS en de Sovjet-Unie mischien
veranderingen zullen ondergaan door
het overlijden van Dulles, antwoordde
hy: „Deze twee diijgen de dood van
Dulles en de betrekkingen tussen de
Sovjet-Unie en de VS houden geen
verband met elkaar". De Russische mi
nister vond Dulles minder star dan
Adenauer. „Als men Dulles een situatie
uitlegde en hij begreep deze, was hij be
reid zijn opvatting te wijzigen, hetgeen
men van Adenauer beslist niet kan zeg
gen", aldus Mikojan.
De nieuwe ministerraad, zoals
deze gisteren voor het eerst in de
Trèveszaal te Den Haag voor een
vergadering bijeen kwam.. De bij-
eenkomst die om tien uur was be
gonnen. was eerst om kwart over
zes ten einde.
reeds bij de Staten-Generaal ingediende
wetsontwerp van de dienstplichtwet aan
de gewijzigde grondwet spoedig voort
gang zal vinden
Slot pag. 2
Gezamenlijk adres
van 3 vakcentralen
Het overlegorgaan van de drie vak
centralen het NVV, de KAB en het
CNV, heeft zich in een adres tot de mi
nister van Sociale Zaken en Volksge
zondheid gericht naar aanleiding van
geruchten, als zou in overweging zijn
om bepaalde werkzaamheden, welke
door de afdeling sociale bijstand en
complementaire arbeidsvoorzieningen
van het ministerie van Sociale Zaken
en Volksgezondheid worden verricht,
over te hevelen naar het ministerie voor
Maatschappelijk Werk.
De drie vakcentralen wijzen in hun
adres erop ernstige bezwaren te hebben
tegen een dergelijke regeling. Met name
het brengen van de onderhavige groe
pen werknemers in een sfeer van maat
schappelijke zorg. die psychologisch ge
zien aan een dergelijke maatregel ver
bonden zou zijn, kan volgens de vak
centralen bezwaarlijk worden aanvaard.
Voorzover wijzigingen van deze aard
in het voornemen zouden liggen, stellen
de vakcentralen het op prijs tevoren in
de gelegenheid te worden gesteld mon
deling hun bezwaren kenbaar te maken.
Menzies over (le
kwestie Nw.-Guinea
Premier Menzies van Australië heeft
gisteren op een lunch van de Ameri
kaanse persvereniging commentaar ge
leverd op het geschil over West-Nieuw
Guinea tussen Nederland en Indonesië.
Hij verklaarde, dat Australië, van het
ontstaan van dit geschil af. het stand
punt heeft ingenomen dat West-Nieuw-
Guinea Nederlands gebied is.
Hij verwees in dit verband naar het
bezoek van de Indonesische minister
van Buitenlandse Zaken. Soebandrio.
aan Australië. Bij dit bezoek hebben wij
Soebandrio gevraagd, waarom Indone
sië de kwestie niet voor het Internatio
nale Geerchtshof brengt om te laten
uitmaken of het hier een juridische eis
betreft, aldus Menzies. Soebandrio heeft
hierop geantwoord dat de aanspraken
van Indonesië op West-Nieuw-Guinea
niet van juridische, maar van politieke
aard zijn.
Wij hebben, zo vervolgde Menzies, er
tegenover Soebandrio de nadruk op ge
legd, dat het geschil tussen Nederland
en Indonesië niet door middel van ge
weld kan worden opgelost. Soebandrio
heeft toen schriftelijk vastgelegd, dat
Indonesië geen geweld zal gebruiken bij
de oplossing van dit geschil. Wij hebben
nu dus een verklaring van een verant
woordelijk minister, dat er geen geweld
zal worden gebruikt en, wij weten voorts
dat Indonesië het geschil niet wil voor-
leggen aan het Internationale Ge
rechtshof. aldus Menzies.
5?
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Genèvc, 26 mei Alle aandacht richtte zich gisteren in Genève op
de vraag op Gromyko naar de begrafenis van Dulles zou gaan. Na
een dag tevergeefs op een Amerikaanse invitatie daartoe te hebben
gewacht, liet de Sovjetrussische minister gisteravond zijn woordvoer
der op een extra-persconferentie zijn toenaderend gebaar bekend
maken: „Ja, minister Gromyko gaat naar Washington". Op de vraag
of hij met hetzelfde vliegtuig zou gaan, waarin Herter en zijn collegae
Lloyd en Couve de Murville reizen, zei de woordvoerder: „Ik weet
het niet. Misschien wel. Vermoedelijk zelfs". Maar op die toespeling
gingen de Amerikanen niet in. Laat in de avond zei de Amerikaanse
woordvoerder, dat Gromyko met een eigen speciaal vliegtuig naar de
Verenigde Staten zou vliegen. Hij drukte wel zijn tevredenheid uit
over Gromyko's aanwezigheid bij de begrafenis. Werd deze koele
Amerikaanse bejegening van de Sovjet-minister, die zelfs Amerikaanse
correspondenten verbaasde, ingegeven door het feit dat Gromyko op
de middagzitting ondanks Herters waarschuwing van vorige week
toch weer een tirade tegen „het agressieve militarisme en de wraak
zucht van de Westduitse Bondsrepubliek" ten beste had gegeven?
Men kan het slechts gissen.
zei, dat de Sovjet-Unie, als het om haar
veiligheid gaat, geen stap terug kan
doen. Hy overschatte de Duitse militaire
kracht weliswaar niet, maar vreesde
Westduitse avonturendrift, omdat dit
door het huidige systeem van allianties
tot een wereldoorlog zou kunnen leiden.
Men kreeg uit zijn speech, evenals trou
wens uit wat men uit Oostduitse bron
verneemt, de indruk dat de Russen in
hun conferentie-tactiek het accent gaan
verleggen van een vredesverdrag met de
beide Duitslanden (dat toch onbereik
baar is) naar een vorm van militaire
ontspanning. Gromyko zei met voldoe
ning kennis te hebben genomen van
Herters eerdere verklaring, dat de kwes
tie van algemene ontwapening niet
noodzakelijk met het Duitse probleem
verbonden hoeft te zijn. Ik geloof, dat
dit punt misschien voldoende toenade
ringskansen biedt om op de agenda van
een topconferentie te worden opgeno
men, vooral ook omdat de Britten er ten
zeerste op gebrand zijn.
Rus gaf het Westen
een les in geduld
Eerder op de dag had Gromyko ove
rigens het Westen een lesje in geduld
oefenen gegeven. Couve de Murville. die
met de Westduitsers er vorige week bij
Britten en Amerikanen op aandrong af
te wachten tot de Russen om besloten
zittingen zouden vragen (hetgeen de
Russen uiteraard niet deden» moest gis
teren tijdens de lunch, die hy Gromyko
aanbood, namens het Westen dan toch
maar om zulke zittingen verzoeken.
Gromyko zei weliswaar, dat hy in prin
cipe niet tegen zulke zittingen gekant
is, maar vond Ijet waar de conferen
tie toch enkele dagen stil zal staan
voorbarig daar nu al over te beslissen.
Couve de Murville moest genoegen
nemen met het voorstel om hier pas a.s.
zaterdag of maandag over te praten.
Gromyko wil blijkbaar tot iedere prijs
de indruk voorkomen als zou hij haast
hebben met een topconferentie.
Op de middagzitting, die zich van de
vorige onderscheidde, doordat er voor
het eerst in plaats van een serie
speeches een overigens vruchteloos soort
debat werd gehouden, hield Gromyko in
een rede van veertig minuten nogmaals
een requisitoir tegen de militaristische
en wraakzuchtige Bondsrepubliek. Hy
De Nieuw-Guinea-expeditie heeft met enkele moeilijkheden te kam
pen. Deze moeilijkheden zijn voornamelijk te wijten aan de tegenslagen,
welke zich hebben voorgedaan bij de aanvoer van materiaal. Het
gevolg daarvan is, dat er een aanzienlijke vertraging is opgetreden,
die het niet mogelijk maakt op het voorgenomen tijdstip van het basis
kamp Ok Sibil verder naar de Antares te trekken.
Financiële factoren maken het onmogelijk dit tijdverlies te compen
seren door een langer verblijf in Nieuw-Guinea. Voorts zou dit niet
mogelijk zijn op grond van het feit, dat de deelnemers aan de expeditie
niet vrijelijk langer kunnen wegblijven uit hun normale functies in ons
land dan volgens de oorspronkelijke plannen.
Later naar Antares
De aanvoermoeilykheden zyn veroor
zaakt door een samenloop van omstan
digheden. Het weer heeft herhaaldelijk
een spaak in het wiel gestoken bij de
aanvoer van materiaal naar de Sibil-
vallei. Een van de Twin Pioniers van
„De Kroonduif" staat met een defecte
motor op de vliegstrip by het basiskamp
en is voorlopig uitgeschakeld. Ziekte
van de piloten heeft bovendien de heli
kopters aan de grond gehouden.
De geoloog Bar was uit het basiskamp
in de richting van de Antares getrokken
om de route van de expeditie te ver-
Vier mogendheden conferentie in
de dierentuin in Londen. Wie heeft
van wie het opzetten van een grote
mond afgekeken?
kennen, doch werd radio-grafisch ge
waarschuwd, dat de helikopters door de
ziekte van de piloten niet voor zyn be
voorrading zouden kunnen zorgen. Hij
moest daardoor met zijn ploeg naar het
basiskamp terugkeren.
Door een en ander is men voorlopig
genoodzaakt het uiteenlopende weten
schappelijk onderzoek te beperken tot
de meer directe omgeving van de
Sibilvallei, waar overigens nog vol
doende onderzoek te verrichten valt
om een schat van wetenschappelijke
gegevens te verzamelen. Men zal nu
kortere tijd kunnen verblyven in het
eigenlijke doelgebied, maar dit sluit
niet uit, dat ook daar nog veel be
langrijk onderzoek kan worden ver
richt.
Van de zyde van de Stichting Weten
schappelijke Expeditie Nieuw-Guinea
werd ons verzekerd, dat de moeilijk
heden van thans vervelend zyn, maar
geenszins funest voor het succes van de
gigantische onderneming. Het viel trou
wens van tevoren wel te voorspellen, dat
bij een onderneming als deze onvoor
ziene moeilijkheden zouden optreden.
Kleine concessies
Gromyko bood nog een paar klein®
concessies aan: als het Westen de tijds
limiet in het Sovjet-ontwerpverdrag
voor terugtrekken van alle troepen uit
Duitsland te kort vindt, dan kan daar
over gepraat worden. Hij zou Duitsland
ook het recht willen geven atoom
energie voor vreedzame doeleinden te
gebruiken en hij kondigde aan dat de
Sovjet-Unie in een later stadium haar
overwegingen omtrent het Berlijnse pro
bleem uiteen zal zetten.
Herter en Couve de Murville namen
gisteren de verdediging van de Bonds
republiek op zich. Een vredelievende
staat, die zich slechts bewapent omdat
zij zich moet verdedigen, zo stelden zy.
Herter zei dat de militaire en para
militaire organisaties in Oost-Duitsland
700.000 man omvatten, terwijl de veel
grotere Bondsrepubliek slechts 260.000
man militairen, grenswacht en gekazer
neerde politie telt! Lloyd zei dat men
geen oude koeien uit de sloot moet ha
len en dat hy liever naar Gromyko
luistert wanneer deze op constructieve
manier een toenadering tussen de we
derzijdse standpunten zoekt.
De Gaulle benoemt
zwarte adviseurs
(Van onze Parijse correspondent)
Generaal Charles de Gaulle
heeft, als president der Franse
republiek, een nieuwe figuur of
functionaris geschapen onder de
naam van ..minister-raadgever".
Het is de bedoeling op die post in
het bijzonder eminente personen te
benoemen uit de Afrikaanse lan
den van de Franse gemeenschap.
Als eerste kandidaat wordt Hou-
phouet-Boigny genoemd, die on
langs als Frans staatsminister
moest aftreden, aangezien hij in
zijn eigen land, de Ivoorkust, tot
premier was uitgeroepen. Dank zij
de titel van minister-raadgever
kan Frankrijk nu toch een direct
beroep op zijn kennis, gave, in
vloed en relaties blijven doen zon
der dat Houphouet-Boigny zijn
nationale verplichtingen zal behoe
ven te verzaken.
En ook andere belangrijke zwarte
staatslieden als Keita en Senghor, van
wier medewerking Frankrijk eveneens
nog veel goeds en nut mag verwachten,
zullen, dank zy de nieuwe waardigheid,
hun diensten en talenten zo op ver
schillende vlakken gelijktijdig aan kun
nen blijven wenden. De Afrikaans®
minister-raadgevers kunnen, indien De
Gaulle dat wenselijk acht, ook zittingen
van de Franse ministerraad bijwonen
wanneer daar zaken betreffende de ge
meenschap besproken moeten worden.
Het ambt van minister-raadgever zal
in beginsel voorlopig slechts voor één
jaar worden bekleed met de mogelijk
heid van verlenging door het staats
hoofd. Zy worden natuurlijk ook door
de president der republiek en der Franse
gemeenschap, in casu Charles de Gaulle,
benoemd, die eveneens plaatsen voor
hen kan inruimen in Franse delegaties
naar internationale conferenties.