NIEUW-GUINEA-EXPEDITIE MAAKT ZICH OP
VOOR SPRONG NAAR ANTARES (4170 m.)
Leiden zal ook dit jaar worden
betrokken bij Holland Festival
Fase van voorbereidingen thans
achter de rug
Concerten in Pieterskerk en
Waaggebouwoptreden van het
Ned. Ballet in de Schouwburg
Stuk werklozenzorg wellicht naar
ministerie Maatschappelijk Werk
ZATERDAG 23 MEI 1959
De expeditie naar het Sterrengebergte (III)
Vlooien en luizen: moeilijk te aanvaarden
stoffering van Papoea-liuis
(Door dr. L. D. Brongersma, wetenschappelijk leider)
BASISKAMP SIBIL, 1 mei. De helikopterverbinding met Tanah Merah
is er. Zelfs de ergste pessimist is nu overtuigd, dat er helikopters bestaan en
dat zij nog vliegen kunnen ook. Zo nu en dan hadden wij al bericht gekregen,
dat er een kleine kans bestond, dat er een helikopter zou komen, maar dat
bleek „loos alarm" te zijn. Op 28 april scheen het ernst te worden, want toen
kwam de vraag om de volgende dag met onze speciale zend- en ontvangst
installatie in de lucht te komen. Nu was er één moeilijkheid en wel dat de PTT
in Hollandia geen gebruiksaanwijzing bij de apparatuur had verstrekt. Ver
moedelijk was er iets niet in orde, want bij vorige pogingen om uit te luisteren,
hoorden wjj niets en na een paar tellen sloeg de ontvanger uit. Niettemin werd
op 29 april om 11 uur begonnen met op te roepen: „Hier Sibil, Sibil, Sibil, voor
helikopters, voor helikopters". Antwoord kwam er niet. Elk half uur werd het
weer geprobeerd. Om halftwaalf hoorden wij een zacht en onverstaanbaar ge
praat en even na twaalf uur vingen wij een verstaanbaar bericht op. Een heli
kopter was uit Katern vertrokken en zou trachten de Sibilvallei binnen te vlie
gen. Op het vliegveld hadden alle deelnemers zich verzameld om dit heuglyk
gebeuren mee te maken en te fotograferen. Zo staarde iedereen naar het zuid
oosten, naar de pas waar de helikopter moest verschijnen. Het werd kwart over
twaalf, tien voor halfeen en er was niets te zien. Integendeel, het zag er naar uit,
dat de pas dicht trok en dat wü tevergeefs zaten te wachten. Een enkele pessi
mist trok naar het bivak terug. Vüf voor halfeen nog niets, maar toen een wild
gejoel van de Sibillers: de helikopter was in zicht, maar hij kwam uit het noord
oosten. Men was wat verder de Digoel langs gevlogen en kwam nu over het
Priongebergte achter ons kamp. Zo was het dan toch gelukt en ik mag wel zeg
gen, dat wij allen een zucht van verlichting slaakten, toen de „helcop" op ons
vliegveld stond. Er werden vele foto's gemaakt en er werd gefilmd alsof er alleen
maar persfotografen en televisie-cameralieden in de Sibilvallei waren. Met deze
vlucht kwam de overste Venema mee om hier verder de technische kant van de
expeditie te verzorgen.
rug en zij kwam ook in huis bij het
vuur zitten. Zij was wel wat verlegen,
zoals meestal hier, tenslotte kwam ook
nog het varken binnen en nam zijn
plaats in. Het nadeel van dit bezoek was,
dat onze mensen een vrij onrustige
nacht hadden, want er was vrij veel le
vende have meegebracht: vlooien en lui
zen. Deze verkenning heeft ons enkele
plaatsen leren kennen voor een bivak in
een gebied, waar goede gelegenheid is
NU de eerste vlucht gemaakt is, zal
de regelmatige verbinding spoedig
tot stand komen en daarmee zal
ook de opvoer van uitrusting en voor
raden bespoedigd kunnen worden. De
helikopters hebben al honderd uur ge
vlogen voor de expeditie, maar dan op
het traject Tanah MerahKawakit
(eigenlijk Goagit geheten) - kloof - bi
vak aan de Oost-Digoel-Katem. De
geologische groep van dr. Ch. B. Bar
heeft het zwaarder gehad dan verwacht
was. Het kostte meer tijd om de weg van
Kawakit naar Katern te banen en clea
rings te kappen dan vooraf was geschat.
Inplaats van drie weken duurde deze
tocht een maand. Het was ook niet de
bedoeling om in de kortst mogelijke tijd
door te hollen, maar onderweg werd
geologisch onderzoek verricht.
voor zoölogisch en botanisch onderzoek.
Voor training zijn dergelijke tochten
ook uitermate geschikt. Gewoon lopen is
in dit terrein al moeilijk, maar als men
dan nog over een glibberige boomstam
moet lopen, die als brug over een klein
ravijntje wordt gebruikt, is enige zelf
verzekerdheid en vastheid van voet wel
nodig. Gelukkig kan men beginnen te
oefenen op stammen, die op de grond
liggen en als men daar afvalt, komt men
toch maar in de zachte modder terecht.
Later kunnen dan de moeilijker oefe
ningen worden gemaakt. Het is merk
waardig om te zien hoe gemakkelijk de
Papoea's over dergelijke stammen lopen.
Met grote zekerheid gaan zij ook door
de rivieren, springend van steen tot
steen, terwijl wij met moeite de stenen
onder water ontdekken en er dan nog
afglijden. Het is dan ook raadzaam om
kostbare dingen als fototoestellen en
filmcamera's door een Sibiller te laten
dragen; de kans is dan groter, dat zij
veilig aankomen.
Onfortuinlijke landing
DE afgelopen week was niet zonder
opwindende evenementen. De
Twin-Pioneer landde hier twee
maal, maar toen was het dan ook mis.
Tijdens het taxiën zakte het linker wiel
door de grasmat heen en het vliegtuig
kwam scheef op de baan tot stilstand.
Gelukkig was er niets beschadigd en met
wat graafwerk en de kracht van de mo
toren kwam hij spoedig weer vrij. Voor
lopig was het echter uit met Twin-lan-
dingen. Het merkwaardige was, dat er
maar weinig regen was gevallen (9 mm)
en wij dus ver onder de regenrestrictie
(20 mm) zaten. Nu is er enige tijd gele
den een bandjir geweest, waarbij het
water in de Ok Sibil zo hoog kwam te
staan, dat het hele vliegveld onder-
stroomde. Volgens de Sibillers was dit
slechts gerechtigheid, want voor de ver
steviging van het veld waren rolstenen
uit de rivier gebruikt en over deze ste
nen behoort water te stromen. Dat ziet
er voor ons bivak dan slecht uit, want
al onze paden en vloeren zijn met grint
uit de rivier bedekt
De overstroming heeft op het vliegveld
een laagje slib afgezet, dat het niet be-
tei heeft gemaakt. Bij de aanleg schijnt
men niet altijd de zachte humuslaag te
hebben afgegraven en dat geeft hier en
daar zachte plekken. Er wordt nu hard
aan de verbetering gewerkt. Slechte
stukken worden uitgegraven, de humus
weggedragen en in elk gat worden eerst
grote stenen gelegd, dan kleinere ste
nen en grint en tenslotte wordt er leem
opgebracht. Het geheel wordt aange
stampt en met een dikke, zwarte boom
stam gewalst. Zo wordt het veld steeds
beter. Het wachten is nu op de volgen-
Voor de vijfde achtereenvolgende maal
Marsvaardig Aan de band
om zijn hoofd heeft deze Papoea
zijn reistas gehangen. De eigenaar
dige neusversiering bestaat uit de
horens van een atlaskever.
Binnenkort begint nu de tweede fase:
de tocht naar de Antares (4.170 m.).
Van twee kanten zal deze top worden
aangevallen. Langs de Ok Iwoer van
Katern uit zal de ploeg van het kadaster
dc weg banen voor de botanisch-zoölo-
gische groep; de geologische groep trekt
van Katern naar het noordwesten, naar
Selalabo, en gaat dan oostwaarts naar
de Antares. Bij deze geologische groep
zullen zich de geomorfoloog dr. H. Ver
stappen en de bodemdeskundige ir. J. J.
Reynders aansluiten.
INMIDDELS hebben wij hier te Sibil
niet stil gezeten. De ethnoloog dr. J.
Pouwer en de taalkundige dr. J. An-
ceaux kwamen na een verblyf van vüf
dagen in de kampong Kigonmediep te
rug naar Sibil. Zü bleven drie dagen in
het basiskamp om de verkregen gege
vens te verwerken en vertrokken toen
nogmaals naar Kigonmediep. Het schijnt
hen daar goed te bevallen. Op 24 april
klonk er over het dal een luid gezang, de
mannelijke jeugd had een dansfeestje
georganiseerd ter ere van de bezoekers
en dat ging met veel lawaai gepaard.
Volop regen.
De zoöloog dr. W. Vervoort, de bo-
demkundige ir. J. J. Reynders en de
geomorfoloog dr. H. Verstappen maak
ten met de administratief ambtenaar W.
Herberts een tocht over het Orionge-
bergte naar de Ok Tsiop. Vier dagen
bleven zü weg, zü genoten van steile
hellingen, modder en regen, maar ook
van fraaie uitzichten op het gebergte
ten noordoosten van de Ok Tsiop. Een
gemakkelyke tocht was ook dit niet. Er
was veel regen en die maakte de hellin
gen glad, zodat het klimmen moeilük
werd en afdalen overging in naar bene
den glijden. Eén dag moest men in het
bivak blijven, omdat het de gehele dag
stroomde van de regen en het zicht niet
veel meer dan tien meter bedroeg. Een
aantal kampongs werd bezocht, waarbü
enkele, waar nog nooit een bestuurs
ambtenaar was geweest. Wel hebben
deze kampongs handelscontacten naar
het noorden en naar het zuiden. Zo
werden üzeren bülen gezien, die door
handel waren verkregen uit het gebied
ten zuiden van Hollandia. De bevolking
was eerst wel wat gereserveerd, maar
spoedig werd men gastvrü in huis ont
vangen. Er werden bataten gepoft en
aangeboden. Zelfs kwam aan het einde
van de dag de huisvrouw uit de tuin te-
Voor de vijfde achtereenvolgende maal zal Leiden in het Holland
Festival worden betrokken. Een lustrum dus. Niet minder dan drie
belangrijke muzikale uitvoeringen alsmede een balletvoorstelling zullen
hier ter stede gegeven worden. Een manifestatie op toneelgebied zal
jammer genoeg ook dit jaar niet op het Leidse festivalprogramma ver
meld kunnen worden. Het bestuur van de Leidse Stichting Kunst
manifestaties heeft getracht om in onze stad Shakespeare's „Troilus
en Cressida" op te doen voeren, maar in verband met het ontbreken
van een geschikt podium zal deze belangwekkende voorstelling hier
niet plaats kunnen hebben. Geen wonder dat velen nu weer met her
nieuwd verlangen naar de bouw van een schouwburg uitzien, welke
aan de eisen van deze tijd zal moeten voldoen.
Bartok-concert
Daar is dan in de eerste plaats het op
16 juni in het enkele jaren geleden ge
restaureerde Waaggebouw te geven Bar
tok-concert, waaraan mede zullen wer
ken de violist Theo Olof, de pianisten
Geza Frid en Luctor Ponse, de klarinet
tist Jolle Huckriede en de slagwerkers
F. v. d. Kraan en Wim Heesen. Een in-
teresant programma van kamermuziek is
voor deze avond samengesteld. Het con
cert wordt geopend met de uitvoering
van zeven delen uit de Mikrokosmos
voor twee piano's, waarna zullen volgen
drie dansen voor klarinet, viool en pia
no, de z.g. contrasten, de eerste rapsodie
voor viool en piano en een sonate voor
twee piano's en slagwerk. Wat de akoe
stiek in de sfeervolle ruimte van het
oude Waaggebouw betreft, de nodige
voorzieningen worden hier nu reeds ge
troffen. Ongeveer driehonderd personen
zullen dit unieke Bartok-concert bij kun
nen wonen
Hohe Messe
Bach's Hohe Messe zal op 30 juni in
de Pieterskerk weerklinken. Onder lei
ding van Iskar Aribo zal het Leidse
Toonkunstkoor in samenwerking met
het Concertgebouworkest een uitvoering
van dit imponerende meesterwerk ge
ven. Vier solisten van wie er twee in
Leiden nog onbekend zijn werken er
aan mede, terwyl Albert de Klerk het
orgel zal bespelen.
De solisten zün Emmy Lisken, een
zeer fraaie Duitse alt uit München, Han-
ny Mack-Cosack, een al even opvallende
sopraan uit Westfalen, de tenor Char
les Holland en de bas-bariton David
de landing. De laatste dagen hadden
wij maar weinig regen en het vliegveld
kan dus mooi opdrogen. Het is echter
meestal zo, dat met mooi weer de Twin
geen tyd heeft en dat tegen de dag dat
er een vliegtuig moet komen, het ook
weer begint te regenen. Zo zitten wü nü
met zorg naar wat donkere wolken te
kijken: wij hopen van harte dat zü zul
len overdrijven en dat de regen nog en
kele dagen wegblyft.
De vorige week gaf ook levendigheid,
omdat op een dag verschillende groepen
naar het bivak terugkeerden. Een luid
gejoel aan de overkant van de rivier
kendigde de terugkomst van dragers aan,
die met de politie naar Katern waren ge
weest. Zy kwamen vol enthousiasme hun
loon halen: een kapmes. Even later ver
schenen de heren Anceaux en Pouwer,
door de luide strijdkreet van eerstge-
noemden aangekondigd. In het begin
van de middag weer gejoel en zelfs een
paar geweerschoten om ons de terug
komst te melden van de groep, die naar
Ok Tsiop was geweest. De Europeanen
zien er altijd enigszins verfomfaaid uit
by hun terugkomst: de broekspypen tot
aan de knieën onder de modder, de hem
den doorweekt van de regen of als het
zonnig is van de transpiratie.
De groep van de Ok Tsiop had wel
enig werk, voor zy weer in het bivak kon
gaan wonen, want alles wat zy aan kle
ding en slaapzakken had meegenomen,
moest grondig met een insectendodend
middel worden bewerkt. Niettemin ont
snapte er nog wel wat van hun levende
have en zo konden wü daar van mee
genieten.
Enkele deelnemers trachten in het op
sporingsblad van de politie te komen
door er met hun ongeschoren gezicht als
landlopers uit te zien. Kyken zy toeval
lig in een spiegel, dan werkt dat soms
heilzaam en gaan de stoppels er weer
af; anderen trachten echt een baard te
laten groeien. Maar een verblijf in een
kamponghuis met vlooien en luizen moe
digt het scheren gelukkig aan.
„Een jaar garantie"
op Papoea
BEZOEK krügen wü nog steeds en
daarbü worden door de Sibillers
rondleidingen met uitleg georgani
seerd. Zo kregen wü deze week bezoek
van vier mannen uit de Kiwirok (een
streek 20 km hemelsbreed ten noorden
De technische assistent J. J. Staats
uit Leiden prepareert vogels en
zoogdieren.
van de Sibil) en van enkele mannen uit
Ariemko, een kampong aan het pad
naar Katern. Een Sibiller leidde hen
rond langs alle huizen van het bivak en
door ons huis. Of wü thuis zün of niet,
of er iemand een middagdutje doet, dat
doet allemaal niet ter zake: alle kamers
worden bezocht en al onze eigendommen
worden geinspecteerd. Gestolen wordt er
niet. Wel worden dingen, die wü als
waardeloos weggooien, meegenomen. Zo
lopen hier twee kinderen rond met een
loodje van de Dienst voor Invoerrech
ten en Accijnzen aan een touwtje om de
hals. Vandaag was er een knaap met een
etiket: „een jaar garantie" als versiering.
Zo wordt alles nuttig gebruikt.
AAN eten hebben wü geen gebrek;
er is, voordat wy hier kwamen,
voor twee maanden voeding opge
voerd. Er wordt brood gebakken en naar
mate onze bakker knapper wordt in het
gebruik van een uit een drum gemaak
te oven, vindt dit brood meer aftrek.
Een aantal mensen geeft nog de voor
keur aan cream-crackers en water
crackers, waarvan wü grote hoeveelhe
den hebben meegenomen. De meeste da
gen bestaat ons middagmaal uit rüst,
iets wat wü tenvolle appreciëren, maar
soms is het Europees eten en dat wordt
minder enthousiast ontvangen. Zo be
stond vandaag ons maal uit erwtensoep,
en zuurkool met worst; bü de thee wer
den oliebollen geserveerd. Er schünen
nog een of twee mensen te komen, die
niet van rüst houden en dus zien wü
hen met belangstelling tegemoet. Zü
kunnen dan de blikjes leeg eten en wü
kunnen ons concentreren op de rüst-
hap, die onder leiding van de heer Oos
terman (commissaris van politie) op
voortreffelijke wüze wordt klaar ge
maakt. Zo is het hier best uit te hou
den. Voor wie van een tocht in zwaar
terrein terugkeert, is het leven in het
basisbivak ideaal om weer bij te komen.
Met spanning kijken wü nu uit naar
de opvoer van de volledige uitrusting, die
tochten over grotere afstanden mogelijk
zal maken. Inmiddels is iedereen aan
het klimaat gewend en heeft enige erva
ring in het terrein opgedaan. Ik hoop in
een volgend artikel dan ook iets over
dit veldwerk te kunnen vertellen.
ILEIDSCHEB
FADTO BOXEN
ICAPAGE
v.OLDENBARNEVELTSTR. 37
LEIDEN, tal. KI7I0 - 21583
Moeilijke kwestie voor nieuw kabinet
Reeds bij voorbaat klinken de protesten
(Van onze Haagse correspondent)
Naar men zich herinneren zal, is tü-
dens de kabinetsformatie ernstig sprake
geweest van een uitbreiding van het
departement van Maatschappelijk Werk.
Hollestelle. Deze manifestatie begint niet j Minister Klompé schijnt daar vurig voor
zoals bij de andere uitvoeringen het ge- j gepleit te hebben De gedachten gingen
val is om kwart over acht maar om kwart in de eerste plaats naar „Volksgezond-
vóór acht.
Concertgebouworkest
De derde muzikale prestatie in het
kader van het „Leidse'' Holland Festival
zal, eveneens in de Pieterskerk, worden
geleverd door het Concertgebouworkest
onder leiding van de bekende dirigent
Bernard Haitink. Op het programma
staan twee werken vermeld: van Handel
een concerto grosso en van Bruckner de
Tweede Symfonie. Dit concert vindt
plaats op 7 juli.
Balletvoorstelling
heid" (thans behorende bij het ministe
rie van Sociale Zaken), en voorts naar
„Jeugdvorming en Volksontwikkeling",
een afdeling van het ministerie van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Deze plannen zijn niet doorgegaan.
Maar er is nog een mogelijkheid dat het
departement van Maatschappelijk Werk
toch enige uitbreiding ondergaat en wel
met de afdeling „Sociale bijstand en
complementaire arbeidsvoorzieningen.
Speciale categorieën
Deze afdeling is een onderdeel van het
departement van Sociale Zaken en
Volksgezondheid. Zij heeft de zorg voor
speciale categorieën werklozen (zoals
zelfstandigen, alsmede lichamelijk of
geestelijk gehandicapten), die aan werk
worden geholpen. In vele gemeenten zijn
De liefhebbers van het ballet komen
op 23 juni aan hun trek. Het Neder-
lands Ballet, nu weer onder leiding van m verband met dit soort werklozenzorg
Sonia Gaskell, zal nl. op deze datum een sociale werkplaatsen ingericht. Naar
voorstelling geven in de Leidse Schouw, schatting worden gemiddeld ongeveer
burg. Op het (voorlopige) programma ^ze wyze opgevangen.
Hot Ironinor.no Hlïoif Hooft onntornnn
van deze groep staan o.m. vermeld vyf
etudes voor vüftien dansers, Wildernis
of Klein Avondspel, Pas de Deux uit
Tsjaikowsky's Notenkrakersuite en Di-
vertimenti. Welke dansers en danseres-
sen er op het podium zullen verschünen a"J^aatsdiappelyk Werk. mej^ dr
is op dit ogenblik nog niet bekend. Dat A M Klomne sctmnt hnon
I het een interessante balletavond zal
worden staat echter vast.
Geen toneel
Het Holland Festival duurt zoals
velen bekend zal zijn van 15 juni tot
15 juli. Leiden zal op de dinsdagen
16 juni, 23 juni, 30 juni en 7 juli aan
dit internationale festijn deelnemen.
Ook al laat de Grieks-Italiaanse
zangeres Maria Meneghini-Calias
zich in de komende twee maanden
De Westduitse sopraan Hanni' Een woord Ian (]ank soor aI desenen
Mack-Cosack, die als soliste op zal die er naar streven om Leiden zoveel
treden in Bach's Hohe Messe.
niet in Leiden zien - in het Amster
damse Concertgebouw kan men haar
op-zaterdag 11 juli voor een gulden
of zesentwintig aria's horen zingen
- toch zal er voor de ware muziek
mogelük mee te laten profiteren van
het jaarlüks weerkerende festival is hier
zeker op zün plaats. Dat een belangrüke
toneelgebcurtenis of een blondere ope_
ravoorsteiling in onze stad nog steeds
niet plaats kan vinden het zij nog
maals gezegd valt uiteraard zeer te
betreuren. Meer dan ooit heeft Leiden
Het kabinet-De Quay heeft echter nog
geen beslissing genomen. De nieuwe
minister van Sociale Zaken, mr. dr. Ch.
J. M. A. van Rooy, is nog nauwelijks be
gonnen zich in te werken. Zün collega
M.
A. M. Klompé, schijnt de hoop echter
niet te hebben opgegeven althans deze
„sociale büstand en complementaire
arbeidsvoorzieningen" onder haar lei
ding te krijgen
liefhebber in onze stad zeer veel te nu een moderne schouwburg dringend
genieten overblijven. I nodig
Protesten
Het bü het N.V.V. aangesloten
Nederlands Verbond van Middenstands-,
verenigingen heeft in een brief aan
premier De Quay zoals gemeld
reeds bij voorbaat geprotesteerd tegen
zo'n „principiële wijziging", die zou be
tekenen, „dat de sociale bijstandsrege
ling in de charitatieve sfeer wordt be
trokken". Zü zou dit zien als „een terug
gang van verworvenheden op sociaal ge
bied".
De katholieke en de protestants-chris
telijke vakbeweging hebben hun mening
hieromtrent nog niet kenbaar gemaakt.
Het ziet er echter naar uit dat het nieu
we kabinet voor een moeilijke beslissing
staat, waarover ook in de Kamer wel
het nodige gezegd zal worden.
Ook de Nederlandse Federatie van
Beroepsverenigingen van Kunstenaars
heeft in een telegram aan de minister
van Sociale Zaken gemeend te moeten
constateren, dat de uitvoering van de
sociale bij standsregeling thuishoort bij
het departement van Sociale Zaken en
nergens anders. Er wordt op aangedron
gen zonder voorafgaand overleg geen
maatregelen te nemen.
Cuba's landhervorming niet
van terugwerkende kracht
President Manuel Urrutia van Cuba
heeft er in een onderhoud met een cor
respondent van AFP de nadruk op ge
legd, dat de landhervorming op Cuba.
die zondag werd aangekondigd, geen
systematische onteigening beoogt van
alle landerijen van buitenlanders. De
bepaling in het ontwerp, dat op Cuba
alleen Cubanen landeigenaars kunnen
zün, heeft geen terugwerkende kracht,
aldus de president, zodat verkregen
eigendomsrechten niet worden aange
tast. Op buitenlandse grondeigenaren
heeft de wet alleen betrekking voorzover
zü zeer grote landeigendommen hebben.
De overheid zal alleen beslag leggen op
terreinen die de vast te stellen maximale
uitgestrektheid overschrüden, en die de
huidige eigenaren braak laten liggen,
onverschillig of deze eigenaren Cubanen
zün of niet. Daartegenover zal dan een
overeenkomstige schadeloosstelling staan.
Er wordt van uitgegaan, dat landeigen
dom niet groter zal mogen zijn dan 400
ha in cultuur gebraohte grond, het land
dat daarbuiten valt zal ten goede
komen aan de boeren op een grondslag
van 26 ha per gezin.
