kune.
films:
Leidse Rlieumatologische Kliniek
jubileert met nieuw laboratorium
Eerste universitaire centrum
opende 25 jaar geleden
DEZE WEEK:
Officiële publikuties
Opgericht I maart 1860
Zaterdag 16 mei 19S9
Tweede blad no. 29745
Volgende week saterdagt
Volgende week zaterdag wordt tijdens een bijeenkomst in de Aula
van het Leidse Academisch Ziekenhuis het vijfentwintigjarig bestaan
gevierd van de „Stichting Leidse Rheumatologische Kliniek". Bij deze
gelegenheid zal tevens het nieuwe laboratorium officieel worden
geopend, hoewel daar reeds enige tijd wetenschappelijk onderzoek
wordt verricht.
Vooral sociale en economische overwegingen hebben er na de eerste
wereldoorlog toe geleid, dat men van medische zijde grotere belang
stelling aan de dag ging leggen voor reumatische aandoeningen. Dat
dit eerst zo laat geschiedde (hoewel reuma als aandoening reeds in
een zeer vroeg verleden bekend was), moet aan verschillende oorzaken
te wijten zijn geweest. Toen echter ook in ons land deze belangstelling
groeide, werd in Leiden het eerste universitaire centrum voor reuma-
onderzoek in het leven geroepen. Op 7 februari 1934 werd de poli
kliniek geopend.
Zowel de viering van het jubileum als de officiële opening van het
nieuwe laboratorium vinden dus enigszins aan de late kant plaats,
maar men heeft beide feiten in één bijeenkomst willen combineren, en
om technische redenen heeft men met dit uitstel qenoeqen moeten
nemen.
Bescheiden en
late start
De erkenning van het belang en de
mogelijkheden van de reumabestrijding
heeft lang op zich laten wachten. Eerst
vijfentwintig jaar geleden kwam daar
door het eerste Nederlandse universi
taire reumacentrum tot stand, en wel
als afdeling reumatologie in het gebouw
van de interne kliniek van het Leids
Academisch Ziekenhuis. Het was aan
de samenwerking van prof. dr. W. A.
Kuenen, hoogleraar in de inwendige
geneeskunde te Leiden, en aan dr. N.
M. Josephus Jitta, voorzitter van het
Phophylaxe Fonds (voorloper van het
tegenwoordige Praeventiefonds) te dan
ken. De nieuwe afdeling, die thans als
„Stichting Leidse Rheumatologisohe
Kliniek" het zilveren bestaansjubileum
viert, startte met één arts, één analiste-
masseuse, één verpleegster en één broe
der. Hoofd werd dr. J. F. Touw.
Omvang en uitrusting-van de nieuwe
afdeling (waar op 7 februari 1934 de
eerste patiënten werden behandeld)
waren bescheiden en sober, terwijl voor
de aanschaf van behandelingstoestellen
en laboratoriumbenodigdheden voor het
eerste jaar slechts f. 5000..— was uitge
trokkenwaarvan zelfs een deel nog
ongebruikt bleef. Ongeveer eenzelfde
bedrag werd het eerste jaar ontvangen
aan behandelings- en verpleeggelden.
Het eerste jaar bezochten 536 patiënten
de nieuwe polikliniek.
De toeloop nam spoedig zodanige om
vang aan, dat met de bestaande staf
geen aandacht meer kon worden be
steed aan zuiver wetenschappelijk
onderzoek. Dit onderzoek werd na
verloop van tijd ook belemmerd door
dat verschillende oorzaken er toe
leidden, dat vele patiënten niet meer
voor controle terugkeerden.
Dat verschijnsel deed zich vooral enige
jaren na de oprichting voor, toen de
patiënten ook van elders uit het land
kwamen en bovendien de crisis de reis
kosten tot een te zware last maakten.
Crisis, een te geringe staf met te ge
ringe middelen, de bezettingsjaren en
de moeilijke omstandigheden in de eer
ste tijd na de bevrijding hebben de
ontwikkeling van de nieuwe afdeling
sterk geremd. In de laatste bezettings
jaren kwam het werk zelfs vrijwel ge
heel tot stilstand. Overigens moesten
b.v. in 1940 ook 67 Duitsers worden be
handeld. Optimistisch vermeldt het
jaarverslag over 1940: „Waar deze per
sonen niet meer op de polikliniet zullen
terugkomen, heeft het weinig zin hen
onder ons patiëntenmateriaal te reke
nen".
Na de bevrijding kon kennis genomen
worden van de belangrijke ontwikkelin
gen in de reumatologie in Engeland en
Amerika, waa-r de belangstelling voor
de reumatische aandoeningen sterk was
toegenomen en de reumatologie meer
en meer werd erkend als een onder-
SPecialisme van interne geneeskunde.
Men ging daar 6teeds meer over tot de I
vorming van teams, waarin deskundigen
samenwerkten op het gebied van de
klinische geneeskunde, van de medische
basis-specialismen en van niet-medische
takken van wetenschap.
In overeenkomstige richting werden
in Leiden plannen voor de toekomst
opgesteld, doch vooreerst moesten de
mogelijkheden worden geschapen om
meer patiënten klinisch te behandelen.
Klinische observatie en analyse waren
noodzakelijk. Hiertoe werd gelegenheid
gevonden door de plaatsing van vier
Zweedse houten paviljoens bij de afde
ling interne geneeskunde, welke in
oktober 1949 in gebruik konden worden
genomen. Een dezer barakken diende als
polikliniek, in de tweede werd de afde
ling fysische therapie gehuisvest, terwijl
de beide andere als kliniek voer 20 man
nelijke en evenveel vrouwelijke patiënten
werden ingericht Deze opening kwam
op een zeer gunstig tijdstip, doordat zich
juist toen het verrassende effect had
geopenbaard van bijnierschorshormonen
op enkele vormen van reumatische ge
wrichtsontsteking. Met deze opzien
barende vondst van Hench werd een
geheel nieuw terrein van onderzoek en
therapie geopend
Een overzicht van de barakken
(op de voorgrond) waarin het reu-
rnatologisch laboratorium is geves
tigd. Het buitenaanzicht moge dan
wet erg imponerenhet interieur
voldoet thans aan hoge weten
schappelijke eisen.
Sole Mio
Niettemin deed zich korte tijd nadien
andermaal ruimtegebrek voor. Het
werd nodig een van de barakken tot
laboratorium in te richten. Dat werd
mogelijk, doordat in Noordwijk aan
Zee het voormalige hotel „Solo Mio",
dat na 1945 dienst had gedaan als
noodsanatorium, in 1952 ter beschik
king kwam als reumakliniek. Drie
wetenschappelijke medewerkers, een
immunoloog, een histoloog en een
biochemicus werden aangesteld en
naar de Angelsaksische landen uitge
zonden voor oriëntatie.
Begin 1956 keerden zij terug en kon
het werk in het toen ingerichte nieuwe
laboratorium een aanvang nemen.
Eind 1958 werd het tweede klinische
paviljoen bij het laboratorium getrok
ken. De patiënten konden tijdelijk
worden gehuisvest in gebouw X.
reumatologie vanwege het LeMsOh XkA*
Versiteits Fonds.
De klinische afdeling ln Leiden 1b
voornamelijk ingesteld op meer ingewik
kelde diagnostische analyse en onder-
eoek van moeilijke of gecompliceerde
•ziektebeelden, waarbij geregeld intensief
Contact met de andere specialisten van
het Academisch Ziekenhuis wenselijk is.
De kliniek in Noordwijk dient hoofd
zakelijk voor langdurige behandeling
va-n gevallen, waarvan de noodzaak na
diagnose in Leiden is gebleken.
In Noordwijk waren de eerste 13
patiënten na ingrijpende, maar toch
sober opgezette voorzieningen in „Sole
Mio" op 2 januari 1953 uit Leiden aan
gekomen. Op de dag van de officiële
opening (28 februari 1953) waren dit er
reeds 53. Aanvankelijk had men gedacht
aan een bezetting van ongeveer 50 bed
den, maar dit aantal moest al spoedig
worden opgevoerd tot zeventig. Acht
maanden na de opening had het aantal
patiënten in ..Sole Mio" deze zeventig
reeds overschreven. Dank zij de inrich
ting van de villa „De Luwte" als zuster
huis konden verschillende behande
lingsruimten worden uitgebreid en een
zaai voor arbeidstherapie worden inge
richt.
In „Sole Mio" zijn thans circa 60 per
sonen werkzaam.
Bijzondere aandacht wordt in deze
kliniek besteed aan de sociale aanpas
singsmogelijkheden, waarover de gehan
dicapte reumalijder beschikt. Contacten
met het Gewestelijk Arbeidsbureau ble
ken in dit verband zeer nuttig te zijn.
Een nog onvervulde wens is een
aparte jeugdafdeling met voldoende
onderwijsmogelijkheden. Voorlopig zal
men het echter nog moeten doen met de
zeer gewaardeerde hulp, welke plaatse
lijke leerkrachten met grote bereidwil
ligheid verlenen.
Nieuw laboratorium
Het laboratoriumonderzoek te Leiden
heeft door de jaren heen een belangrijke
functie gehad.. De systematisch weten
schappelijk aanpak begon echter eerst
in 1956 een aanvang te nemen. De staf
omvatte toen drie academici, drie analis
ten, een secretaresse, een bediende en
twee student-assistenten. Uiteraard wa
ren er vele kinderzoekten te overwinnen,
doch geleidelijk aan werden de hinder
palen uit de weg geruimd en na een
nieuwe verbouwing en uitbreiding, die
eind 1958 gereed kwam, heeft het weten
schappelijk laboratorium thans een op
zet en uitrusting, die in overeenstem
ming is met het doel van het instituut.
(Dat het technisch kunnen mede dank
zij de goede apparatuur ook op ander
terrein ontplooid kan worden blijkt
overigens uit bijbaande foto's, welke
door de eigen fotografische afdeling van
het instituut zijn vervaardigd!). De
huidige staf bestaat uit 25 personen en
men beschikt over de modernste instru
menten en hulpapparatuur. Met kracht
wordt reeds gewerkt in dit nieuwe labo
ratorium, dat eerst thans „officieel" zal
worden geopend.
Advertentie
Sterke groei
Zo groeide in een kwart eeuw deze
j afdeling uit van een staf van vier per
sonen tot een vaste bezetting in Leiden
van 32 personen, ongerekend de labora
torium staf en het verplegend en huis
houdelijk personeel. Eerst- waren slechts
vijf bedden ter beschikking, na de laat
ste verbouwingen is er in Leiden plaats
voor 14 en in Noordwijk voor 75 patiën
ten. In de polikliniek worden tegenwoor
dig gemiddeld duizend nieuwe patiënten
per jaar ingeschreven, terwijl oude
patiënten ongeveer 10.000 controlebezoe
ken per jaar aan de polikliniek brengen.
Per jaar worden 25.000 poliklinische en
5000 klinische behandelingen gegeven,
waaibij niet zijn inbegrepen de onge
veer 25.000 fysicotherapeutische behan
delingen in de kliniek in Noordwijk.
Naast onderzoek en behandeling van
patiënten en researchwerk heeft de
afdeling sinds de oprichting ook een
steeds groeiende onderwijstaak gehad
ten behoeve van aanstaande artsen en
specialisten.. Deze band met het Univer.
sitaire milieu werd nog geaccentueerd
door de benoeming in 1953 van de genees
heer-directeur van de kliniek dr. J.
Goslings tot bijzonder h boeier aar in de
WIN 50 ROLLEN
KLENE S DROP
MAAK EEN LEUKE TEKENING me» het
Klene-monne»|e (of geef een aardig idee
voor onze tekenoors) en zend deze met
één Fruietta wikkel aon Kiene N V.
Amsterdom Vermeld naom, odres en
leeftijd Elke week 20
prijswinnaars 1
Yvs*-"
PRODUCT
Sole Mio in Noordwijk aan Zee.
waar ruim zeventig reumapatienten
worden verpleegddie daarmee te
vens bijdragen tot vergroting van
het wetenschappelijk inzicht op het
terrein der reumatologie.
Liebelei
Romy Schneider in een
tragische liefde
LUXOR Toen de opnamen voor
deze film gemaakt werden, zag men
Romy Schneider ook buiten de werkuren
vaak met haar mannelijke partner, de
jonge Franse acteur Alain Delon. On-
middelijk deden allerlei geruchten de
ronde, als zouden hun betrekkingen ver-
dex gaan dan louter vriendschap. Bewe
ringen, welke door de jongelui echter ca
tegorisch werden tegengesproken. Later
bleek, dat er wel degelijk grond was ge
weest voor deze veronderstelling. Zij ver
loofden zich.
Het is te hopen voor Romy, dat haar
liefde een gelukiger verloop zal hebben
dan die van Christine, de rol, welke zij
in de film vertolkt. Haar moeder, de ac
trice Magda Schneider heeft in haar
jongere jaren ook al eens de rol van
Christine gespeeld in deze liefdesgeschie
denis van Arthur Schnitzler. Dat was op
het toneel. Als wij ons niet vergissen,
had haar liefde een nog tragischer einde.
Kennelijk hebben de filmmakers het zo
ver niet durven laten komen. Een ster
vende Romy zou teveel zijn geweest. Het
is trouwens toch al een heel andere
Romy dan die, zoals wij die kennen uit
haar vroegere films. Slechts sporadisch
herkennen wij dat levenslustige wezen
tje. Voor het overige is zij hevig verliefd
en heeft de mond vol van zwaar klin
kende liefdesverklaringen. Christine is
een eerlijk, lief meisje, dat zich volledig
heeft gegeven aan een jonge officier.
Maar we leven in deze film in het lucht
hartige, vrolijke, lichtzinnige Wenen uit
het begin van deze eeuw. In deze van
levensvreugde bruisende stad vol diplo
maten en van op avontuurtjes beluste
diplomatenvrouwen werd de liefde dooi
de jonge officier vaak als een spelletje,
als een gezellig tijdverdrijf, gezien.
En al zijn de twee luitenants, die wij
in dit verhaal tegenkomen, kennelijk
niet zo erg frivool, de jongeman, waar
Christine haar hart aan schenkt, blijkt
relaties te hebben onderhouden met een
gehuwde barones, die zich met alle mid
delen aan hem blijft vastklampen. Net
wanneer hij de breuk met haar definitief
maakt, worden zij ontdekt door de ver
bolgen en koelbloedige echtgenoot. Een
duel werd in die dagen als de enige
oplossing van deze erekwestie beschouwd.
De beledigde heeft het eerste schot en
zijn hand is vast. De diep bedroefde en
intens gewonde Christine blijft trooste
loos achter.
Ondanks de nog altfj' hevig populaire
Romy Schneider en de ongetwijfeld goed
bedoelde pogingen van haar verloofde,
Alain Delon, is het een weinig impone
rende film geworden. Het luisterrijke
Wenen van die tijd is meer uit de
dialoog dan uit de beelden op te maken
en de geschiedenis van die tragisch ein
digende liefde ontwikkelt zich nogal
traag en moeizaam.
Les Tricheurs"
Nog een week
LIDO „Les Tricheurs" is geprolon
geerd. Hetgeen wel in de lijn der ver
wachtingen lag. Ook in andere steden
heeft deze film van de knappe regisseur
Marcel Carné veel succes gehad. Hij
schildert een uitzonderlijk boeiend en in
zijn realiteit vaak adembenemend beeld
van een jeugd, die alle normale waarden
van het leven verloochent en voor zich-
zelfs slechts een code van louter „vrij
heid" wil erkennen. Tot zelfs in de lief
de willen zij geen gebondenheid en mis
kennen zij hun eigen gevoelens en die
van een ander, hetgeen tot een catastro
fe leidt.
Voor alles echter houdt deze film een
waarschuwing in tot de ouders, die geen
tijd hebben voor de opgroeiende jeugd of
geen eerlijke poging willen doen de jon
geren te begrijpen.
Tarzan vecht voor zijn leven
Oud liedje in moderne vorm
Trianon Tarzan is weer terug. In
een wat moderne vorm. In de eerste
plaats heeft hij nu een groot doek ter
beschikking voor zijn enorme biceps en
zijn brede schouders en bovendien kun
nen wij nu zien, dat zijn spaarzame len
dendoek van een ondefinieerbare kleur
is. Het ene moment lijkt hij blauw dan
weer bruin. Maar voor het overige is er
niets veranderd in die ten onrechte
„donker" genoemde. kleurrijke jungle
van Afrika. Weer zijn er een aantal
goedwillende blanken, die volop moei
lijkheden hebben met een fel bekladde
medicijnman. Dr. Sturdy geeft al zijn
iiiuiiiiitiuiiiuuiiiiiiiiiiiiiiii.i.1 1 wmê
energie en tijd aan de ontwikkeling van
een nieuw serum tegen oerwoudkoorts,
maar de toverman Foeta voelt daarin
een niet te rechtvaardigen* concurrentie
voor zijn nogal vreemde tovenarijtjes.
Die donkere goochelaar maakt het leven
van de arts danig zuur, maar gelukkig
is er een aan lianen zwevende en langs
alle natuurlijke barricaden vliegende
Tarzan, die alle problemen op een nog
al simpele, maar toch afdoende wijze
oplost. Hij heeft ditmaal de wind wel
erg tegen, want zijn vrouw Jane krijgt
op het hoogtepunt van de schermutse
lingen last van haar blindedarm en hij
moet haar langs allerlei stroomversnel
lingen in een ranke kano met zijn aan
genomen zoontje en de onafscheidelijke
aap Chita naar de dokter brengen. Om
haar onbeschadigd daar te kunnen af
leveren moet hij een enorme slang on
schadelijk maken, maar voor zoiets
draait deze welgeschapen krachtpatser
(Gardon Scott) zijn stevige hand niet
om. Het is een dubbeltje op zijn kant,
maar op de laatste meters celluloid kan
hij nog net de jonge zwarte prins van
een wisse dood redden en dan zijn alle
onvriendelijkheden tussen blanken en
inboorlingen van de baan. Dan kan de
dochter van dr. Sturdy een gelukkige
toekomst tussen de fascinerende flora
en fauna van dit continent tegemoet
gaan. Voor de liefhebbers van dit genre
avonturefilm is weer heel wat te ge
nieten.
Kasim, de bandiet van Zhobe
Avonturenfilm vol
spannende situaties
Rex Voor liefhebbers van het soort
is dit een „lekker hapje": een film in
technicolor op het brede doek, met Vic
tor Mature in de hoofdrol. Een film ook,
waarin aan het avontuur een ruime
plaats wordt gegeven, terwijl het vrou
welijk schoon allerminst wordt vergeten.
Het scenario vertelt van een overval op
een fort in India door rebellerende
stammen. Alleen een korporaal ontkomt
aan de slachting. Met inspanning van
alle krachten slaagt hij erin een ander
fort te bereiken, waar de commandant
een zekere Prins Kasim van de aanval
verdenkt. De Britten doen een aanval
op Kasims dorp Zhobe, doch de vorst
ontsnapt. Later komen zijn vrouw en
zoon om bij een aanval op Zhobe. welke
uitgevoerd wordt door de werkelijke lei
der van de opstandige stammen. Het ligt
voor de hand, dat een dergelijke laffe
daad niet ongewroken blijft. Van het
ene spannende moment naar het andere
spoedt de film zich dan ook naar haar
hoogtepunt. In het avonturen-genrc een
werk, waarin het aan gewenste spanning
niet ontbreekt, vol verrassende en ge
vaarlijke situaties!
Wonderman
Danny Kaye zorgt
voor humor
Casino Danny Kaye, wiens naam
verbonden is met humór, is deze week
de gast van het Hogewoerdtheater. Dit
maal ontpopt hij zich als de wonder
man, een film, welke het midden
houdt tussen een detective er komt
een moord in voor en een gezellig
„blijspel". Doch Danny is in deze film
niet alleen een wonderman, daarin
prachtig bijgestaan door Ellen Shanley,
het meisje van de bibliotheek, dat zich
tot hem aangetrokken voelt. Gezamen
lijk zorgen zij voor een kostelijk spel.
waarbij het humoristische element niet
ontbreekt. Een gezellige film. welke ons
Dannv Kaye weer eens van een andere
kant doet zien. Een in technicolor op
genomen film, welke vele verrassende
wendingen oplevert en waarin ook de
spanning niet ontbreekt. Bovenal
Danny zorgt voor de humor!
INZAMELING HUISVUIL
Op tweede pinksterdag zal geen huis
vuil worden ingezameld. Men gelieve op
die dag geen emmers aan de openbare
straat te plaatsen.
Het ophalen van huisvuil uit die per
celen, welke gewoonlijk op maandag wor
den bediend, zal nu plaatsvinden op dins
dag 19 mei e.k.
Het inzamelen van huisvuil uit die
percelen, welke normaal op dinsdag wor
den bediend, geschiedt nu op woensdug 20
mei e.k.
De ophaaldienst van woensdag zal, met
enige vertraging, normaal doorgang' vin
den.
De directe ujr Gemeentelijke Reinl-
gings- en Otttemertingsdlenst.
Bloedonderzoek in het laboratorium
