DULLES KAN LAST VAN ZIJN
FUNCTIE NIET MEER DRAGEN
De kabinetsformatie is
nu zeer ver gevorderd
WEERBERICHT
Ontroerd kondigt Eisenhoiver aftreden aan van
zijn bekwame minister van Buitenlandse Zaken
Er is nog geen opvolger benoemd ««pp.»
Een figuur uit het bedrijfsleven
op ministerszetel van Defensie
Tito eens bijna
„weggezuiverd"
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 16 APRIL 1959
No. 29721
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W. Henuy DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte smgel l' Lelden Glro n° 67065
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
President Eisenhower heeft gisteren officieel bekend gemaakt, dat
de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles,
is afgetreden. De president deelde dit mee op een haastig bijeenge
roepen speciale persconferentie in zijn zomerresidentie in Augusta,
Georgia. Eisenhowers ogen waren vochtig toen hij deze reeds enige
tijd verwachte beslissing bekend maakte. Hij zei, dat de minister niet
langer de last van zijn functie kon dragen. Hij maakte niet onmid
dellijk een opvolger bekend, maar zou dit op korte termijn doen. Hij
zei erop te vertrouwen, dat de Amerikaanse betrekkingen met andere
landen geen schade van het gebeuren zullen ondervinden. De president
zei Dulles gevraagd te hebben hem te blijven helpen als adviseur voor
de buitenlandse politiek. Toen hem naar een opvolger gevraagd werd,
antwoordde hij, dat er een aantal mensen met bijzondere begaafd
heden waren, die de hoogste post in de buitenlandse politiek zouden
kunnen vervullen. Eisenhower noemde Dulles „een van de kundigste
mensen, die Amerika ooit gekend heeft".
Hij geloofde in liet
gelijk van „cliënt"
Onze correspondent in Washington,
dr. P. G. J. Korteweg, telefoneerde ons
hedenochtend:
Het einde van Dulles' loopbaan is in
overeenstemming met geheel zijn car
rière: hij heeft taai volgehouden tot
hem werkelijk geen andere keus meer
overbleef. Plichtsbesef, taaiheid, vol
harding dat zijn de woorden die zich
het eerst opdringen, wanneer men de
aard van deze Amerikaanse staatsman
wil beschrijven.
Hij erfde van zyn voorganger, de
Democraat Dean Acheson, de politiek
van „containment", van het in bedwang
houden der Sovjet-Unie. Al was Ache
son in de binnenlandse politiek Dulles'
tegenstander, diens methode van zich
schrap zetten rond Rusland en China,
strookte wel zeer met Dulles' aanleg.
Vooral in het begin van zijn ambts
termijn, in de jaren 1953 en 1954, heeft
Dulles herhaaldelijk uiting gegeven aan
de verwachting, dat de heerschappij
van de communisten ineen zou storten.
Gaandeweg werd hij bescheidener in
zijn prognoses: ineenstorting voorzag hij
niet meer, doch wel meende hij, dat zich
in Moskou een geleidelijke wijziging in
de richting van gematigheid voltrok.
Wanneer de bevolking meer ontwikke
ling zou krijgen, dan kon de drang naar
vrijheid en meer comfort niet uitblij
ven
Advocaat in hart en
nieren
Deze ietwat dor uitziende, lange, oude
man was in de grond van zijn hart een
gelovig optimist. Advocaat- zijn zat hem
in het bloed. Zijn cliënt in de laatste
zes jaren was de christelijke civilisatie
van het Westen. Hij geloofde in het ge
lijk van zijn cliënt: het proces zou ge
wonnen worden
Eenmaal, in de laatste zes jaar, heeft
Dulles een klein deel van zijn verwach
tingen in vervulling zien gaan: Oosten
rijk herkreeg zijn onafhankelijkheid toen
de Russen, na lang, taai wachten van
het Westen, vrij onverwacht hun greep
slaakten. Het was een grote dag voor
John Foster, toen de bevolking van
Wenen hèm, meer dan enig ander mi
nister, hulde bracht voor Oostenrijks
herrijzenis. Grote, openbare nederlagen
heeft het Westen, zolang Dulles in
Washington aan het bewind was, niet
geleden. De wateren van de „rode zee"
zijn ingedekt gebleven en Dulles, on
vermoeid rondvliegende over de wereld,
deed wat hij kon om de zwakke dijkjes
van Bagdad-pact en Zuidoostaziatische
Verdragsorganisatie te versterken. De
NAVO had wel zijn bijzondere belang
stelling en de velen in Europa, die kri
tiek hebben gehad op het beleid van
Dulles, mogen eerlijkheidshalve toch
niet vergeten hoe verbeten en overtuigd
deze staatsman telkens weer in het
Congres heeft gepleit voor militaire
steun aan Amerika's bondgenoten.
Gevaarlijke dreiging
„Geen dijkdoorbraken" kan dus de
conclusie zijn, wanneer men de ambts
periode van Dulles overziet. Maar zelfs
nu het einde van deze periode is aan
gebroken, is het nog te vroeg om een
definitieve balans op te maken. Tot
dusverre zijn de communisten in het
Verre Oosten, het Midden-Oosten en
West-Europa niet verder doorgedrongen.
Dulles ging tot de rand van oorlog bij
Quemoy, in de Libanon, maar zijn risico
was, voor zover mogelijk, goed berekend.
De landkaart is de laatste jaren weinig
veranderd.
Enkele buien
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Veranderlijke bewolking met enkele
buien. Matige tot krachtige wind aan
vankelijk uit oostelijke, later uit weste
lijke richtingen. Dezelfde of iets lagere
temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
17 APRIL
Zon op: 5.41 uur; onder: 19.39 uur.
Maan op 12.40 uur; onder: 2.43 uur.
Hoogwater te Katwyk te 9.33 en
22.21 uur.
Laag water te 4.40 en 17.32 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's.
Maar al heeft het pal-staan dan tot-
nutoe succes gehad, de expansieve druk,
die van de communistische centra uit
gaat, lijkt voortdurend sterker te wor
den: in Bagdad krijgen de communisten
meer en meer in de olie te brokken, van
Tibets autonomie zal spoedig wellicht
niets meer over zijn en, wat het ern
stigst is, de Russen dreigen de Ameri
kanen voorbij te streven in raket-bewa
pening. Vooral dit laatste zou een
serieuze verschuiving in machtseven
wicht tot gevolg kunnen hebben en een
verhoogde druk op dijkjes, die hier en
daar hoofdzakelijk uit verdragspapier
bestaan.
Voor deze situatie is niet alleen Dul
les verantwoordelijk. Wel heeft Amerika
zelden of nooit zulk een machtige
mniütu
had, een man, aan wie Eisenhower alle
details en vele hoofdzaken van het bui
tenlands beleid overliet, doch Dulles
bleef toch deel uitmaken van een repu
blikeins „team", waarin vooral de
thans afgetreden minister van Finan
ciën Humphrey, veel invloed heeft ge
had. Diens nadruk op een sluitende
begroting heeft stellig invloed gehad op
het defensiebeleid van de afgelopen
periode.
41 Slot op pag. 2
Geen herziening van
keuringsnormen voor
de militaire dienst
De minister van Defensie, ir. C. Staf,
heeft op schriftelijke vragen van het
Tweede Kamerlid, de heer Borst ver
klaard, dat het niet nodig is de keu
ringsnormen voor de militaire dienst
plicht te herzien. Het Kamerlid, dat het
ongeval van een dienstplichtig soldaat
uit Eemnes, die door onvoorzichtig ont
laden van een pistoolmitrailleur de dood
van een ander soldaat veroorzaakte, in
herinnering bracht, vroeg of de minister
niet van mening was dat in een reeks
van gevallen debielen en neurotici voor
de militaire dienst werden en worden
goedgekeurd. (De auditeur-militair van
de Krijgsraad te velde-West had een
rapport van een medicus, volgens het
welk de soldaat tot de groep debielen
moest worden gerekend, als strafver
lichtende omstandigheid aangevoerd).
Aanpassing
De heer Borst had op grond van deze
kwestie de minister gevraagd of hij niet
van mening is, dat de keuringsnormen
moeten worden herzien, althans minder
ruim dienen te worden toegepast „dan
thans klaarblijkelijk geschiedt."
Minister Staf antwoordde hierop, dat
niet elke lichamelijke en/of geestelijke
afwijking de dienstplichtige in principe
ongeschikt maakt voor de militaire
dienst. Na beoordeling van de aard en
de graad van de afwijking kan de
dienstplichtige beperkt geschikt geacht
worden voor de militaire dienst, d.w2.
dat hij nog dienst kan doen in een be
paalde functie onder bepaalde omstan
digheden.
De (voorlopige) keuring en selectie
vóór de inlijving van de dienstplichtige
wordt aangevuld met de zgn. „Tilanus-
keuring", welke plaats heeft plm. 6 we
ken na de inlijving van de recruut.
Verdere controle
In het verdere verloop van de dienst
tijd staat de militair onder voordurende
controle van de onderdeelsarts, die in
overleg met de onderdeelscommandant
de betrokken militair zo nodig kan voor
dragen voor herkeuring, c.q. afkeuring.
De goede resultaten in het verleden
Derde luchtincident
naar Berlijn
op
weg
Britten verstoord over
„onverstandige" activiteit
Een Amerikaans transporttoestel van
het type C-130 is gisteren op grote hoog
te door de luchtcorridor naar West-Ber-
lijn gevlogen en onderweg boven Oost-
Duitsland door twee Russische jagers
benaderd. De jagers waren het toestel
tot op bijna 200 meter genaderd, hadden
toen een zwenking gemaakt en waren
de Amerikanen op enige afstand blij
ven volgen. Hun optreden was echter
niet hinderlijk geweest. Volgens de
Amerikaanse ambassade in West-Ber-
lyn is er geen reden voor een protest.
Zoals men weet hebben in de afge
lopen vier weken Russische jagers twee
keer Amerikaanse vliegtuigen, die boven
10.000 voet (ongeveer 3000 meter) in de
corridor vlogen, lastig gevallen.
Het feit, dat de Amerikanen opnieuw
op grote hoogte een militair vliegtuig
door de corridor naar Berlijn hebben la
ten vliegen, zal wellicht leiden tot een
conflict tussen Washington en Londen,
zo wordt in diplomatieke kringen te
Londen verklaard. Naar verluidt had de
Britse minister Lloyd na de eerste der
gelijke vlucht vóór Pasen bij de Ameri
kaanse autoriteiten zijn beklag inge
diend. Hij zou toen de mededeling heb
ben gekregen dat het voorval zich niet
zou herhalen.
Hoewel Engeland het Amerikaanse
standpunt deelt dat de Russen niet het
recht hebben het Westen voor te schrij
ven, dat in de corridors niet boven een
Speculatieve ministerslijst
(Van onze parlementaire redacteur)
Voor de bezetting van de ministers-
zetel van Defensie een departement
dat meer dan anderhalf miljard gulden
per jaar besteedt, heeft de kabinetsfor
mateur gistermiddag een onderhoud ge
had met de heer Sydney J. van den
Bergh (WD), 60 jaar, reserve-generaal-
majoor, vice-voorzitter van het Uni-
lever-concern en commissaris van de
bepaalde hoogte mag worden gevlogen,
bestaat er volgens waarnemers te Lon
den de opvatting, dat het voortzetten
van de vluchten op grotere hoogten
buitengewoon onverstandig zou zijn met
het oog op de kans op ernstige inciden
ten. In bepaalde kringen ziet men het
gebeurde als een maatregel die op last
van Amerikaanse militaire leiders is
genomen, nu deze niet meer de krach
tige persoonlijkheid van Dulles tegen
over zich hebben.
Minister nu. J. Aartsen van Ver
keer en Waterstaat opende gisteren
de nieuwe zeesluizen te Delfzijldie
grote verbetering bet
deze noordelijke haven.
KLM. Hij is kwartiermeester-generaal
van de landmacht geweest. Hij is te
Rotterdam geboren en heeft daar ge
studeerd aan de economische hoge
school, waarna hij in de handel ging.
Hij woont in Wassenaar. Tot morgen
heeft hij bedenktijd gevraagd, maar hij
heeft reeds verklaard principieel geen
bezwaar te hebben zitting te nemen in
een kabinet De Quay. Men is er zeker
van, dat hij de portefeuille van Defen
sie aanvaardt.
Economische zaken
Aan de heer W. K. N. Schmelzer,
staatssecretaris voor Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisaties en Bezitsvorming
heeft de formateur niet gevraagd mi
nister van Economisch Zaken te wor
den. Thans wordt voor deze belang
rijke functie de naam genoemd van mr.
Ph. C. M. van Campen (KVP), 48 jaar.
uit Eindhoven. Hij is directeur van de
Coöperatieve Boerenleenbank en lid van
de Eerste Kamer. Tijdens de kabinets
formatie van 1956 had hij zich bereid
verklaard minister van Financiën te
worden, maar de formatiepoging waarin
hij een rol speelde, mislukte, zodat hij
toen geen minister is geworden.
In de Haagse politieke kringen wordt
beweerd dat aan de heer Schmelzer de
portefeuille van Volkshuisvesting is
aangeboden en men concludeert dat
prof. De Quay thans zijn kabinet ge
reed heeft, omdat reeds lang het gerucht
ging dat hij met de minister van De
fensie pas voor de dag zou komen als hy
zeker was te zullen slagen.
Onder voorbehoud
Met een zekere mate van waarschijn
lijkheid is de volgende lijst van minis
ters opgesteld:
KVP- minister-president prof. dr. J.
E. de Quay;
Buitenlandse Zaken mr. J. M. A. H.
Luns;
Maatschappelijk Werk en Volksge
zondheid: mej. dr. M. A. M. Klompé;
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen mr. J. M. L. Th. Cals;
Volkshuisvesting de heer W. K. N.
Schmelzer
Economische Zaken mr. Ph. C. M. van
Campen
WD: Defensie Sydney J. van den
Bergh
Justitie mr. E. H. Toxopeus;
Verkeer en Waterstaat de heer H. A.
Korthals:
A.R: Financiën prof. dr. J. Zijlstra;
Sociale Zaken de heer C. P. Hazen-
bosch.
CHU: Binnenlandse Zaken mr. A. C.
W. Beerman;
Landbouw ir. C. Staf
Nog een K.V.P.-er
De verdeling van de portefeuilles zou
dus zyn: 6 KVP, 3 WD. 2 A.R.. 2 CHU.
I Het wordt niet onmogelijk geacht, dat
1 er nog een KVP-er als minister zonder
portefeuille aan wordt toegevoegd, maar
dat zou geen nieuw departement bete
kenen. Het aantal departementen zou
113 bedragen, één minder dan thans.
I Onzekerheid bestaat nog slechts over
I twee of drie portefeuilles, maar uiter-
Prinses Margriet heeft gisteren
met dertien klasgenootjes de Tech
nische Voorjaarsbeurs in Utrecht
bezocht. Namens de Jaarbeurs werd
haar een model aangeboden van het
nieuwe vlaggeschip van de Hol-
land-Amerika Lijn. de ..Rotterdam"
rechtvaardigen het risico van aanpas
singsstoornissen bij deze militairen.
Deze kans wordt bovendien nog ver
kleind door het nauwgezette streven deze
militairen zoveel mogelijk te plaatsen
in functies, waarvoor zij nog wel- en
soms zelfs bij uitstek- geschikt zijn.
Debielen. d.w.z. personen met een in
telligentiequotiënt onder de 70, worden
evenals neurotici niet goedgekeurd. Dat
op een jaarlijkse keuring van omstreeks
80.000 man een „grensgeval" weieens
wordt goedgekeurd, is uit de aard dei-
zaak mogelijk.
Met het oog hierop behoeven de keu
ringsnormen niet te worden herzien en
zyn bijzondere maatregelen overbodig,
aldus de minister.
President Tito van Joego-Slavië heeft
verklaard, dat hij tijdens zijn verblijf in
Moskou als afgevaardigde in de Komin
tern van 1934 tot 1937 aan „Stalins mes"
was ontsnapt. In deze jaren vonden in
dc Sovjet-Unie grote politieke zuive
ringsprocessen plaats. Tito noemde deze
periode „de moeilijkste in zijn lange le
ven als revolutionair en guerillaleider".
Het staatshoofd deelde dit mee in een
vraaggesprek met het officiële Joegosla
vische blad „Komunist" ter gelegenheid
van het veertigjarig bestaan van de Joe
goslavische communistische partij.
Volgens hem had hij te Moskou voor
de belangen van zijn partij geijverd. Op
een gegeven moment was hij er van be
schuldigd een Trotzkist te zijn en het
had maar een haar gescheeld of het had
hem het leven gekost. Stalin had echter
veteranen van de Joegoslavische com
munistische partij laten doden, omdat zij
„ongehoorzaam" waren geweest.
Tito voegde hieraan toe. dat men wel
iswaar krachtig moest optreden tegen
scheurmakende elementen, maar dat dit
niet moet betekenen dat de betrokkenen
worden geliquideerd.
Hij zei voorts dat het huidige conflict
met de Sovjet-Unie van lange duur zal
zijn, al zal men tenslotte kunnen komen
tot 'n gedachtenwisseling op theoretisch
vlak. Nu was een dergelijk overleg echter
niet mogelijk, als gevolg van de laster
van de zijde van het Sovjet-blok.
aard moet ten aanzien van bovenstaan
de lijst nog alle voorbehoud in acht
worden genomen. Uit het feit echter dat
men in de speculerende politieke kringen
reeds toe is aan het opstellen van voor
lopige lyst van minister^ blijkt wel, dat
de formatiepoging van prof. De Quay
thans zeer ver gevorderd is. Voor heden
ochtend heeft hij de ministers Klompé
en Cals voor een ondèrhoud uitgenodigd.
Israëlische waker
bij Jeruzalem gedood
Israël heeft bij de gemengde wapen
stilstandscommissie een klacht ingediend
volgens welke een „Jordaanse indringer"
dinsdagavond van dichtbij een waker op
Israëlisch grondgebied heeft doodge
schoten. De gedode, de 46-jarige Simon
ben Jossef Avi, zat met twee andere
wakers te middernacht in een eethuisje
in het dorp Ramatratsjel, ten zuiden
van Jeruzalem. De fatale, schoten wer
den door een half openstaande deur ge
lost. Politiehonden zouden een spoor ge
vonden hebben dat naar de Jordaanse
grens leidde. De vermoorde was tijdens
de Suezcrisis twee jaar geleden uit
Egypte naar Israël gevlucht.
Het incident gebeurde op de plaats
waar in 1956 op een bijeenkomst van
oudheidkundigen geschoten werd het
geen Israël de wapenstilstandscommissie
deed boycotten waarin het pas kortgele
den is teruggekeerd.
Plotseling vertrek
burgemeester Brandt
(Van onze correspondent)
Burgemeester Brandt van West-Ber-
lijn is een druk bezet man. Dat is ook
by zijn bezoek aan ons land gebleken.
Gistermiddag moest hij dat bezoek te
Rotterdam onderbreken, omdat hij nog
dezelfde avond in Ludwigshafen een
rede zou uitspreken. Nadat hy in het
stadhuis de lunch had gebruikt en een
rondvaart door de havens had gemaakt,
ging hij naar het vliegveld Zestienhoven.
Daar stond een toestel van Martin's Air
Charter gereed om de sympathieke bur
gemeester naar het vliegveld van Frank
fort te vervoeren. Maar hij nam toch
nog even de tijd om te vertellen, dat
verschillende punten van overeenkomst
tussen Berlyn en Rotterdam bij de op
bouw door hem waren geconstateerd.
„Hopelijk zal de band, die er ook op
zakelijk gebied tussen West-Berlijn en
Nederland bestaat mede door mijn be
zoek nog nauwer kunnen worden aan
gehaald", zo zei de eerste burger van de
stad. die zo'n brandpunt in de wereld
politiek is. „De kwestie Berlyn is niet
alleen een aangelegenheid, die de Ber-
lijners, maar de gehele Westerse wereld
aangaat.
Toen klom hij het trapje van het
vliegtuig op en drukte hij burgemeester
Van Walsum van Rotterdam stevig de
hand. Even later was hij op weg naar
Frankfort. Morgenochtend terug naar
West-Berlyn en zaterdag weer naar
Stockholm
De „Henry Denny" verkeert
in nood
Het Nederlandse schip de „Henry
Denny", eigenaar de heer H. Pinkster uit
Stadskanaal, die thans in Dublin woont,
heeft noodseinen uitgezonden, toen het
zich in de omgeving van Reykjavik be
vond. Volgens de noodseinen, die sinds
enige tijd niet meer gehoord zyn, maak
te het schip water. Het IJslandse kust
wachtschip „Thor" heeft onmiddellijk
koers gezet naar de door het Ned. schip
opgegeven positie.
De bemanning van de „Henry Denny"
telt zes tot zeven personen Kapitein is
dc heer G. Pepping. wiens echtgenote en
drie kinderen -:ich ook aan boord bevin
den. Ook een van de zoons van de heer
Pinkster maakt deel uit van de beman
ning.
De „Henry Denny" is niet lang gele
den verbouwd tot koelschip en kan een
lading nemen van 800 ton. Het was en
kele dagen geleden vertrokken uit Li
verpool naar de Westman-eilanden aan
de zuidkust van IJsland. Het schip is
uitgerust met de modernste navigatie
middelen.
