Nieuwe Amerikaanse kunstmaan
gedeeltelijk naar de aarde terug?
Nog geen KVP-minister
voor Economische Zaken
WEERBERICHT
Discoverer II met succes gelanceerd
Capsule van 70 kg. zou levend
wezen kunnen bevatten
OOK PROF. THURLINGS BEDANKT
In Den Haag toch optimisme
SPOOR IN AXELSE MOORDZAAK
SLACHTOFFER EN DADER IN
EEN CAFE IN TERNEUZEN
Verjaarsgeschenk onzer Vorstin
voor het Koningin Julianafonds
Deel inzameling voor haar persoonlijk
Djoeanda in
verlegenheid
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 14 APRIL 1959
No. 29719
LEIDSCH
DAGBLA
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Kans op slagen:
„zeer klein"
Een woordvoerder van de Amerikaanse
luchtmacht zei, dat de kansen om het
onderdeel terug te krijgen „zeer klein"
zijn. De .Discoverer II" is een verbe
terde versie van de satelliet, die op 28
februari op de luchtbasis Vandenberg
werd gelanceerd en die slechts een
week in zijn baan is gebleven.
De scheiding van satelliet en onder
deel zal langs radiografische weg moe
ten geschieden. Na het signaal moet
een zogenaamde „raket voor terugkeer",
die zich in het onderdeel bevindt, zor
gen voor afremming van dit deel op
dat het na terugkeer in de atmosfeer
niet verbrandt. Als dit onderdeel een
bepaalde hoogte heeft bereikt, moet er
een parachute ontsnappen, die het
verder moet afremmen. Het is de be
doeling, dat het onderdeel in de buurt
van Hawaii een hoogte heeft, die het
mogelijk maakt, dat vliegtuigen kun
nen ingrijpen. Acht tweemotorige toe
stellen van de Amerikaanse luchtmacht
zullen dan tien minuten de tijd hebben
om het onderdeel op te pikken door
middel van een trapezevormig net, dat
achter de vliegtuigen is bevestigd.
Als de vliegtuigen er niet in mochten
slagen het onderdeel te grijpen, zullen
twee Amerikaanse torpedobootjagers
misschien proberen om het uit zee op
te vissen, daar het kan drijven.
Het gedeelte van de kunstmaan, dat
men terug hoopt te krijgen is een
capsule waarin een levend dier zou
kunnen worden geplaatst. Bij deze
eerste proef bleef de capsule leeg op
enkele wetenschappelijke instrumenten
na. Deze eerste proef zou, indien zij
slaagt, een belangrijke stap vooruit zijn
naar verwezenlijking van de ruimte
vaart.
Het onderdeel dat naar de aarde
moet terugkeren, weegt 70 kilo, is circa
42 cm lang en heeft een maximum
middellijn van 87 cm.
Het heeft geen radio en men moet
het dus in handen krijgen wil men de
geregistreerde gegevens over kosmische
straling kunnen ontcijferen.
Een woordvoerder van het ministerie
van Defensie heeft later op een pers
conferentie gezegd, dat het signaal van
de „Discoverer II" duidelijk is. De
kunstmaan zal langer dan dertig
dagen om de aarde blijven wentelen.
TWEE MANEN
MISLUKT
Vyf-en-een-half uur na de lancering
van de raket met de „Discoverer" heb
ben de Amerikanen tevergeefs getracht
twee andere kunstmanen met een „Van-
guard"-raket in een baan om de aarde
te brengen. De tweede trap van de drie
trapsraket, die van de basis Cape Cana
veral was gelanceerd, werkte niet, zodat
de raket met de kunstmanen in de
Atlantische Oceaan viel.
De kunstmanen waren een bol van
kunstglas met een doorsnede van 33
centimeter waaraan een 43 centimeter
lange cilinder was bevestigd, en een in
de ruimte opblaasbare plastic ballon
met een middellijn van 75 centimeter.
Dit was de negende proef met een
Vanguard. Van de vorige acht zijn er
slechts twee gelukt, n.l. op 17 maart
1958 en 16 februari 1959.
De Amerikanen hebben gisteravond om 22.19 uur Nederlandse tijd
van de raketbasis Vandenberg in Californië met behulp van een 24
meter lange 50 ton wegende Thor Able raket een kunstmaan voor
wetenschappelijke doeleinden gelanceerd.
De nuttige lading van de satelliet weegt 199.57 kg., het grootste
gewicht dat tot dusver als nuttige lading door de Amerikanen in een
baan om de aarde werd gebracht.
De nieuwe kunstmaan, de Discoverer II, omvat onder meer een
gedeelte van 70 kg., dat langs radiografische weg van de rest kan
worden gescheiden en door vernuftige technische kunstgrepen naar
de aarde kan worden teruggestuurd. Het is de bedoeling, dit gedeelte,
dat bij terugkomst in de atmosfeer een parachute ontplooit, met behulp
van vangnetten achter patrouillerende vliegtuigen op te vangen voor
dat het op land of in zee neerstort. Het is nog niet bekend, wanneer
men deze operatie uitvoert.
De nieuwe satelliet beschrijft een baan welke vrijwel over de polen
loopt. Een omwenteling om de aarde duurt een uur en 34.2 minuten.
De grootste afstand tot de aarde bedraagt 391 kilometer, de kleinste
afstand 251 kilometer. De snelheid bedraagt 28.000 km. per uur.
(Van onze parlementaire redacteur)
Prof. Thurlings (KVP) heeft voor de
hem aangeboden portefeuille van Eco
nomische Zaken bedankt. Deze bedank
jes worden voor de KVP een pynlyke
geschiedenis. Zij heeft de eis gesteld in
het nieuwe Kabinet de portefeuille van
Economische Zaken te krijgen, maar nu
het er op aankomt, blijkt telkens, dat
de aangezochte personen uit de kring
van de KVP weigeren. Prof. De Quay
heeft gisteravond een informatieve be
spreking gehad met prof. Beel, die als
informateur een rapport voor de
Koningin had opgesteld (waarover
thans prof. De Quay beschikt) en
waarin de eis van de KVP is vermeld.
Men neemt aan, dat het gesprek heeft
gelopen over een nieuwe verdeling van
de portefeuilles teneinde via prof. Beel
te bereiken, dat de formateur meer
armslag krygt.
Ook volkshuisvesting
De formateur is ook nog steeds op
zoek naar een katholiek voor de por
tefeuille van Volkshuisvesting na het
bedanken van de heer W. J. Andriessen
afkomstig uit de Katholieke Arbeiders
Beweging, in welke kring prof. De
Niet alleen de bollenvelden
Keukenhof getuigen in deze dagen
van het nieuwe leven in de natuur,
ook andere tere bloementinten be
ginnen alom in het land de kale
bomen en de laatste herinneringen
aan de winter te verdringen. Een
stralend bloeiende magnolia op het
dorpspleintje van het Brabantse
dorpje Etten is hiervan een zeld
zaam mooi voorbeeld.
Quay nu naar een andere kandidaat
speurt, in verband waarmee hij giste
ren in Utrecht een onderhoud heeft
gehad met de heer J. A. Middelhuis,
de tegenwoordige voorzitter van de
K.A.B., om van hem inlichtingen te
krijgen over enkele personen. Als kan
didaat-minister voor Volkshuisvesting
wordt nu genoemd de heer W. D.
Lelieveld, 43 jaar, verbondssecretaris
van de K.A.B.
Prof. De Quay ondervindt bij zijn
formatiepoging wel enige teleurstelling,
maar de tegenslag heeft uitsluitend
betrekking op personen, die hij heeft
gepolst. Er zijn geen politieke moei
lijkheden, waarop zijn formatiepoging
zou kunnen stranden. In Haagse poli
tieke kringen blijft daarom het optimis
me overheersen.
Van de baan
Het aparte ministerie voor Buiten
landse Handel schynt na het gesprek
van de formateur met de ministers
Luns en Zijlstra van de baan te zijn.
Men zou tot de conclusie zijn gekomen,
dat de gehele buitenlandse politiek
onder het toezicht van een persoon
dient te blijven zonder afsplitsing van
de Europese Zaken. Er zou echter wel
weer een staatssecretaris aan het
departement van Buitenlandse Zaken
verbonden kunnen worden voor de
Europese politiek als opvolger van de
afgetreden staatssecretaris v. d. Beugel.
Het is echter de vraag of mr. P. A.
Blaisse ,die is gepolst als minister voor
een eventueel apart ministerie voor
Europese Zaken en Buitenlandse Han
del daar zin in heeft. Een beslissing
omtrent deze kwestie is gisteren echter
niet genomen. Het gesprek van de for
mateur met de minister Zijlstra en
Luns had nog slechts een oriënterend
karakter. In verband met de zetelver
deling over de verschillende partijen
moet de formateur nog mogelijkheden
open houden.
Nieuwe figuren
Vanmorgen had prof. De Quay op
nieuw een gesprek met de heer C. P.
Hazenbosch (AR). Vanmiddag zou hij
een onderhoud hebben met mr. E. H.
Toxopeus uit Breda, die behoort tot de Polderwerkenj.
Hedenavond stille getuigen Voor televisie
Van onze correspondent)
Cornells Hamelink, de rustige en
serieuse eigenaar van restaurant
Monopole in Terneuzen heeft gister
middag tegenover het parket te
Middelburg verklaard er van over
tuigd te zijn, dat hij de moordenaar
en zijn slachtoffer woensdagavond
voor de moord te Axel in zijn zaak
op bezoek heeft gehad. Zijn kelner,
W. de Moor. die toen bediende, is
dezelfde mening toegedaan.
De verklaringen van beide heren,
die door de politie beslist serieus
worden genomen, hebben het spoor
naar Gent en omgeving geleid, waar
de Belgische politie thans een nauw-
gezet onderzoek instelt.
Het signalement, dat de caféhouder
van de vermoedelijke dader heeft kun
nen geven, luidt: een man van om
streeks 50 jaar, gekleed in een licht pak,
flink van postuur, ongeveer 1.75 m. lang,
Frans sprekend met slechts enkele woor
den Vlaams en naar de indruk van de
heer Hamelink „een man van de we
reld". Van de vrouw kon hy zich herin
neren, dat ze veel kleiner was, slank,
knap van uiterlyk, met kort, zwart haar,
leeftijd ongeveer 25 jaar. Ze was gekleed
in een hardblauwe japon en grijze man
tel. Het was de kelner opgevallen, dat ze
een ring met een opvallend grote en
kleurige steen droeg.
Iets gedronken
sprak Vlaams, maar tegen haar bege
leider. die zich moeilijk in de Neder
landse taal kon uitdrukken, Frans. De
heer, die vertelde uit Mons (Bergen) te
komen, had nog geïnformeerd naar een
dansgelegenheid. Tegen half elf vertrok
ken de Belgen, nadat de man nog ge
vraagd had of de heer Hamelink voor
hem in een hotel een tweepersoonska
mer wilde bespreken voor zaterdagavond.
Vermoeden
Onmiddellijk toen de heer Hamelink
over de moord in de krant las, dacht hy
aan de late gasten van woensdagavond.
Vooral door die ring, maar de in de eer
ste berichten gegeven beschrijving van
leeftijd en kleding van het slachtoffer -
17 jaar en gekleed in spijkerbroek -
klopte niet. Toen hij maandag echter
het signalement las. dat de Belgische
politie had verstrekt, (een kleine vrouw
van omstreeks 25 jaar. gekleed in een
wollen jurk) wisten hij en zijn kelner
zeker dat hun vermoeden juist was ge
weest. Hij waarschuwde de politie, waar
na gistermiddag het parket uit Middel
burg arriveerde.
Slot op pag. 2
Woensdagavond, om even na acht uur,
betrad het paar Monopole. Er werd iets
gedronken en daarna gebruikten de gas
ten een hors d'oeuvre en biefstuk en
champignons. Toen tegen tien uur de
laatste gasten waren vertrokken, maakte
de eigenaar een praatje met het paar.
De vrouw vertelde dat ze ook in een café
werkzaam was, namelijk in Gent. Ze
VVD, mr. A. C. W. Beerman, advocaat
te Rotterdam <Chr. Hist.), lid van de
gemeenteraad aldaar en ir. A. Minder-
houd te Zwolle, die landdrost is van het
openbare lichaam „De Noordoostpolder"
en van „De Zuidelijke IJsselmeerpol-
ders". Voorts is ir. Minderhoud hoofd
van de directie „Wieringermeer" (N.O.
Zuidelijke wind
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond:
Aanvankelijk weinig, later meer be
wolking maar op de meeste plaatsen
droog weer. Matige tot krachtige zuide
lijke wind. Weinig verandering in tem
peratuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
15 APRIL
Zon op: 5.46 uur; onder: 19.36 uur.
Maan op: 10.35 uur; onder: 1.27 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.31 en 20.03 u.
Laagwater te 3.05 en 15.26 uur.
Dit nummer bestaat nit 12 pagina's.
Wapens voor
Indonesië
Militaire missie in Europa
Een Indonesische militaire missie
onder leiding van de tweede plaats
vervangende stafchef kolonel Ahmad
Jani probeert op het ogenblik in
West-Europa militair materieel te ko
pen, zo wordt van doorgaans welinge
lichte zijde te Londen vernomen.
Na bezoeken aan Frankrijk en En
geland bevindt de afvaardiging zich
nu in de Duitse Bondsrepubliek. In
Frankrijk was de belangstelling van
de Indonesiërs uitgegaan naar lichte
tanks waarvan zij er 60 zouden willen
hebben.
In Engeland, waar het gezelschap vo
rige week vijf dagen doorbracht, was
getracht valschermen en ongeveer 180
lichte pantserwagens aan te kopen. De
levering zou in drie jaar tyd tegen con
tante betaling in ponden moeten ge
schieden. Over de leverantie in het ko-
De Westberlijnse burgemeester
Willy Brandt (links) in gesprek
met burgemeester mr. G. van Hall
van Amsterdam tijdens de ont
vangst door het gemeentebestuur
van Amsterdam ter ere van de
Duitse gast in de hoofdstad.
mende jaar zou al overeenstemming zijn
bereikt. Kolonel Jani, die vorig jaar de
operaties op Sumatra leidde, had een
„hartelijk" onderhoud met Macdermot,
de onderminister van Staat aan het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken en met
generaal Sir Francis Festing, de stafchef
van de Britse imperiale staf, die vorig
jaar een bezoek aan Djakarta heeft ge
bracht. De Britse stafchef verzocht ko
lonel Jani, aan de Indonesische staf
chef. generaal Nasoetion, een uitnodi
ging voor een bezoek aan Engeland over
te brengen.
In Bonn zou de Indonesische delegatie
de mogelijkheid onderzoeken van West-
duitse steun bij de bouw van een muni
tiefabriek by Bandoeng.
(Van onze Amsterdamse redacteur)
Het bedrag, dat op 30 april namens de Nederlandse bevolking aan
Koningin Juliana zal worden aangeboden, zal ten goede komen aan
het Koningin Julianafonds, zo heeft de vorstin beslist. Dit fonds ver
leent steun aan instellingen voor maatschappelijke zorg, in het bijzonder
in de vorm van subsidies
In tal van gemeenten zijn de inzame
lingen thans in volle gang. Het comité
„Verjaarsgeschenk HM. de Koningin"
heeft de burgemeesters alsmede de
directies van grote bedrijven verzocht
deze acties te leiden. In sommige ge
meenten hebben de burgemeesters zich
per brief tot de burgery gewend met het
verzoek een bijdrage te willen storten,
elders heeft men bussen geplaatst, waar
door het storten wordt vergemakkelijkt.
Nergens worden overigens straatcollec
tes gehouden.
De voorzitter van het comité, jhr.
mr. C. J. A. de Ranitz, zal vanavond
via de televisie nogmaals wijzen op
deze inzameling.
Vroeger zyn soortgelijke acties een
groot succes geweest. Zo heeft de Ne
derlandse bevolking in 1898, by de in
huldiging van Koningin Wilhelmina, de
gouden koets ten geschenke gegeven. In
1948, by de troonsafstand van deze
vorstin, werd op haar verzoek het inge
zamelde geld ter beschikking gesteld van
het Koningin Wilhelminafonds. Ieder
dubbeltje, ieder kwartje is welkomMen
kan het geld tot 18 april voorzover
er niet op bedrijf of in vereniging wordt
ingezameld storten op giro 640.000 te
Amsterdam. Op de girostortingsbiljetten
behoeft geen postzegel te worden ge
plakt. Voorts kan men zyn bydrage vol
doen by een bank, die evenals de PTT
kosteloos voor overmaking zorgt.
Een deel van het ingezamelde be
drag zal worden besteed aan een per
soonlijk geschenk, terwyl de Koningin
vermoedelijk ook nog een byzondere
verrassing kan worden bereid. Het
comité zal op de verjaardag van Ko
ningin Juliana 's middags om kwart
voor drie in paleis Soestdijk worden
>ntvangen.
Leger redt kabiuet
De ontslagen president van het
Hof van Appèl te Djakarta, Soe-
prapto, heeft te Djakarta een pers
conferentie belegd en daar gedu
rende anderhalf uur aan meer dan
40 journalisten een uiteenzetting
gegeven over wat thans in Indo
nesië de geruchtmakende zaak-
Schmidt heet. Hij gaf afschriften
van de 13 bladzijden tellende brief
waarin hij bij premier Djoeanda
protesteerde tegen zijn plotseling
ontslag, dat hem geen kans gaf om
zichzelf te verdedigen.
Het plotseling vrijlaten van Schmidt
heeft eerst het justitieel apparaat, maar
tenslotte de gehele regering-Djoeanda
in opspraak gebracht. Het aantal kran
ten, vakbonden en organisaties dat de
regering om uitleg vraagt wordt met de
dag groter.
De druk op de regering is zo groot dat
Djoeanda op het punt heeft gestaan zijn
reis naar Malakka uit te stellen. Maar
dat bezoek van vijf dagen is doorge
gaan, waarschynlijk omdat het kabinet
Djoeanda binnenkort, bij de herinvoe
ring van de „Pantja Sila" en het invoe
ren van de geleide democratie, toch
aftreedt.
Het leger is inmiddels opgetreden
als redder van een wankel kabinet,
een rol die het reeds meer heeft moe
ten spelen. Na afloop van Soeprapto's
persconferentie deed de garnizoens
commandant de journalisten in Dja
karta weten dat niets over die pers
conferentie gepubliceerd mocht wor
den. En om de waarschuwing kracht
by te zetten kreeg „Pedoman" weer
een verschyningsverbod, wegens het
publiceren van een artikel „dat open
bare orde en veiligheid verstoord
heeft".
De procureur-generaal heeft zijn ver
weer niet in het openbaar kunnen voe
ren, maar wel is bekend geworden dat
hy opnieuw, en met klem. heeft gezegd
dat het bevel om Schmidt vrij te laten
niet van hem, Soeprapto, gekomen is,
maar van hogerhand.