IN KABINET DE QUAY ZULLEN
GEEN SOCIALISTEN KOMEN
Verschil in NAVO over
onderhandelingstaktiek
WEERBERICHT
Formateur wil bezwaren van
P.v.d.A. zwart op wit hebben
Maison ZURLOH
Ook de Pantsjen Lama in verzet
tegen Roodcliinese maatregelen
FrankrijkWest-Duitsland en
Nederland willen palstaan
Nederlandse juridische actie
om tabak te Bremen begonnen
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 4 APRIL 1959
No. 29711
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per kwartaal; f255 per maand; f 0.59 per week
f7.50
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Kabinetsformatie duurt enige dagen langer
(Van onze parlementaire redacteur)
Na zijn besprekingen met de vijf fractieleiders heeft de kabinets
formateur, prof. dr. J. E, de Quay, nog geen definitieve beslissing
genomen uit welke partijen hij ministers voor een kabinet wil aan
trekken. Maar uit zijn verdere plannen valt wel reeds zonder twijfel
te concluderen, dat als hij slaagt met de formatie van een kabinet, er
geen figuren uit de P. v. d. A. in zullen zitten.
Scherper formulering
In de gesprekken tussen de forma
teur en de fractieleiders is totnutoe
niet echt onderhandeld. Maar omtrent
de punten, waarover tussen de par
tijen tegenstellingen bestaan, zal prof.
De Quay thans overgaan tot een
scherper formulering. Hij is voor
nemens deze formulering toe te zen
den aan alle vijf fractievoorzitters,
dus van de P.v. d.A., KVP, VVD, AR
en CHU, met het verzoek hem binnen
zo kort mogelijke tijd hun „persoon
lijke" zienswijze omtrent de algemene
lijn te doen toekomen.
Van het antwoord zal afhangen of (en
zo ja, in welke samenstelling) het mo
gelijk zal zijn om te komen tot het vor
men van een kabinet. Op deze manier
krijgt de formateur „zwart op wit'
waarom de fractievoorzitters al of niet
met een bepaald punt van het toekom
stige regeringsbeleid akkoord kunnen
gaan. Dan wordt schriftelijk vastgelegd
dat de P.v. d.A. zelf de schuld draagt
buiten het kabinet te zijn gebleven,
wanneer het antwoord van de P.v.d.A.
afwijzend en van de andere partijen be
vestigend is.
Persoonlijke mening
Met nadruk heeft de formateur de
„persoonlijke" mening gevraagd van de
fractievoorzitters. Zij kunnen natuurlijk
hun fracties wel raadplegen, maar de
formateur wenst hun „persoonlijke"
zienswijze te vernemen.
Zoals bekend wenst de P. v. d. A. alleen
aan een kabinet deel te nemen indien
de partijen, die er in zijn vertegenwoor
digd, zich „binden" aan het regerings
program. Maar prof. De Quay wil niets
te maken hebben met de fracties. Hij
wil een „persoonlijk" antwoord van de
fractievoorzitters. Dat sluit deelneming
van de P.v;d.A. aan een kabinet-De
Quay by voorbaat uit.
Zwart op wit
Vandaag of uiterlijk maandag hoopt
de formateur de nauwgezette formule
ringen van een aantal omstreden punten
van regeringsbeleid aan de fractievoor
zitters toe te zenden. Met deze proce
dure is hij achter geraakt op zijn oor
spronkelijke tijdschema, volgens hetwelk
hij vandaag of maandag reeds personen
wilde polsen voor een ministerschap.
Huisvuil uit Leiden en
Wassenaar niet meer naar
Nieuwkoop
De raad van Nieuwkoop heeft heden
morgen besloten met ingang van 30 sep
tember a.s. geen toestemming meer te
verlenen voor het storten van huisvuil
uit Leiden en Wassenaar. Zoals bekend
brachten de gemeenten Leiden en Was
senaar reeds vele jaren hun huisvuil
naar Nieuwkoop, waarvoor deze gemeen,
te jaarlijks een bedrag van f. 23.000 ont
ving. Leiden en Wassenaar zullen dus
moeten omzien naar een nieuwe stort
plaats.
Kans op wat regen
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
In de komende nacht kan weer plaat
selijk mist ontstaan, maar die zal mor
genochtend weer oplossen. Later op de
dag is er kans op wat regen.
(Opgemaakt te 10 uur)
Zondag 5 april
Zon op: 6.08 uur; onder: 19.19 uur.
Maan op: 5.01 uur; onder: 16.42 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.47 en 14.05
uur. Laagwater te 9.39 en 22.09 uur.
(6 april: Hoogwater te 2.30 en 14.44
uur. Laagwater te 10.26 en 22.50 uur.
Advertentie
Bewezen betere regenkleding
Alléénverkoop voor Leiden:
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
en een Bijvoegsel
Men vermoedt dat na het bezoek van
mr. Burger (P.v.d.A.), de fractieleider
van de KVP, prof. Romme, die vervol
gens een gesprek had met de formateur,
aan prof. De Quay heeft duidelijk ge
maakt dat het toch wel gewenst zou
zijn van de P. v. d. A. iets „zwart op wit"
te hebben, teneinde de verantwoordelijk
heid voor het ontstaan van het nieuwe
kabinet vast te leggen. Het is reeds
lang duidelijk dat de socialisten uit het
kabinet zullen worden geweerd, maar
voor het politieke spel is heel belangrijk
de manier, waarop dat gebeurt.
Van zijn kant heeft mr. Burger na
tuurlijk ook een politiek spel gespeeld
door in het gesprek met de formateur
alle ruimte open te laten voor nader
overleg, voor onderhandelingen om de
brede basis te herstellen. Daarom
heeft de formateur alsnog een schrif
telijk antwoord verlangd op scherper
gestelde formuleringen. Ook dat kan
ruimte open laten.
De kabinetsformatie duurt hierdoor
enige dagen langer, want voor hun
antwoord zullen de fractieleiders wel
enige tijd willen nemen.
Massa-deportatie uit Lhasa e.a. gaat voort
Zomerpaleis van Dalai Lama
nog in handen van rebellen
In officiële kringen in Nieuw Delhi
deelde men gisteravond mede, dat de
Dalai Lama van Towang af nog een reis
van veertien dagen over bergen en door
oerwoud voor de boeg heeft voor hij de
dichtsbyzijnde spoorweg bereikt, n.l. het
station van Balipara in Assam. Tot zijn
gezelschap behoren ook zijn moeder, zijn
26-jarige zuster en 14-jarige broer, even
als vier ministers en twee hofdignita-
rissen.
Volgens gewoonlijk betrouwbare krin
gen in Kalimpong (in noordoost-India)
worden hier en daar nog gevechten ge
leverd tussen Chinese troepen en Tibe
taanse opstandelingen. De Chinezen
maken gebruik va^i artillerie om het
gebied van Nethang, 50 km ten zuiden
van Lhasa, uit te kammen waar opstan
delingen stellingen hebben ingenomen.
Donderdag hoorde men de hele dag
geschut in het gebied van Lhasa waar
heen Chinese versterkingen werden
aangerukt.
Volgens berichten uit Lhasa zetten de
Chinezen de massa-deportatie van Tibe-
tanen uit de hoofdstad en uit andere
plaatsen voort. Volgens voorzichtige
10.000 tot. 15.000 Tibetanen weggevoerd.
In deze stad geldt overdag een aanzien
lijke beperking van beweging: de avond
klok is nog steeds van kracht. De man
nelijke inwoners vertonen zich niet meer
op straat.
Volgens Nationalistisch-Chinese krin
gen zou de Pantsjen Lama, die de com
munisten aan het hoofd van de „voor
bereidende Tibetaanse commissie" heb
ben geplaatst, de communisten gevraagd
hebben het invoeren van sociale hervor
mingen in Tibet uit te stellen tot 1962.
Voorts zou hij de communistische
autoriteiten hebben verzocht zo spoedig
mogelijk de „militaire controle" over
Tibet op te heffen. Volgens dezelfde
kringen zou het zomerpaleis van de
Dalai Lama in de omgeving van Noord-
west-Lhasa nog in handen van de op
standelingen zijn, zij zouden in dit paleis
versterkingen hebben geplaatst.
De „New York Herald Tribune" acht
het niet uitgesloten, dat de gebeurtenis
sen in Tibet, gevolgen zullen hebben, die
het Kremlin zelf zullen beroeren. „De
hardheid waarmee de Chinezen het
Tibetaanse volk behandelen, heeft vele
neutrale landen in Azië ontnuchterd. De
vlam die in Tibet brandt, kan niet ge-
schattingen zün uit Lhasa alleen reeds makkelijk worden gedoofd".
Op Madagascar gaat
liet water zakken
Op het door orkanen en overstromin
gen geteisterde Madagascar zakt het
water thans.
Het voornaamste vraagstuk is op het
ogenblik het huisvesten van de daklozen.
Ongeveer 40.000 mensen zijn onderge
bracht in kerken, scholen en andere ge
bouwen in Tananarive.
Volgens de eerste berichten, die uit de
totnutoe geïsoleerde gebieden binnen
komen, zijn sommige plaatsen zo zwaar
beschadigd dat zij geheel opnieuw zul
len moeten worden opgebouwd. In de
straten zou een paar meter modder lig
gen en de rijst-, koffie- en suikeroog
sten zouden voor veertig procent zyn
vernietigd.
Het belangrijke spoorwegknooppunt
Briokville zal mogelyk verplaatst wor
den naar het hoger geleden gebied aan
de andere oever van de Rianila.
Alleen de zuidwestelijke provincie Tu-
lear is voor overstromingen gespaard.
Daar heerst echter grote hitte en er is
een tekort aan rijst.
De directeur van de bank van Mada
gascar, Jean Journoux, zei bij zijn aan
komst in Parijs te menen, dat er een
Prinses Gracia van Monaco is
dezer dagen nog eenmaal in haar
oude beroep teruggekeerd. Als
Grace Kelly heeft zij grote triom
fen als filmster gevierd, onlangs
nam zij evenals de andere leden
van het Prinselijk gezin deel aan
de opnamen voor een Engelse docu
mentaire over Monaco.
Prinses Gracia met haar doch
tertje Caroline in de tuin van het
paleis tijdens een van de opnamen.
Onrust in Buenos Aires
In de Argentijnse hoofdstad Buenos
Aires zijn gisteravond peronistische en
communistische demonstranten slaags
geraakt met de politie. Het gold een pro
test tegen het beslag, dat de overheid op
enkele vakverenigingen heeft gelegd. Er
zijn talrijke arrestaties verricht.
Nederlands protest
tlians overhandigd
De Nederlandse ambassadeur in
Washington, dr. J. H. van Roijen, heeft
gistermiddag bij het Amerikaanse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken de deze
week reeds door minister Luns aange
kondigde nota overhandigd over de
Amerikaanse beperkingen op de invoer
van olie. Zoals reeds gemeld hebben de
op 10 maart afgekondigde restricties
niet alleen betrekking op stookolie, maar
ook op eindprodukten. Voor de raffina
derijen op de Nederlandse Antillen zul
len de Amerikaanse maatregelen een
vermindering van de olie-uitvoer naar
de V.S. met zestig procent betekenen of
wel van vyftig miljoen dollar per jaar.
Nederland acht deze maatregel in stryd
met de geest van de GATT. Voorts is de
Amerikaanse regering reeds eerder ge
wezen op het grote strategische belang
van de raffinaderijen op Aruba voor de
veiligheid van het Westelijk halfrond.
Gevaarlijk precedent
Dr. Van Roijen heeft de Amerikaanse
regering er van in kennis gesteld dat
deze .invoerbeperkingen, die naar de
mening van de Nederlandse regering in
strijd zijn met de internationale han
delsverplichtingen van de V.S., wel eens
een gevaarlijk precedent kunnen schep
pen, niet alleen voor beperkende bepa
lingen voor de invoer van andere pro-
dukten in de V.S., maar ook voor de
handelspolitiek van andere regeringen.
Dit voorbeeld van Amerika, dat toch
wat de handel betreft het belangrijkste
land van de wereld is en dat een over
heersende invloed heeft op de geregelde
gang van zaken bij het internationale
handelsverkeer - valt zeer te betreuren,
speciaal i.vjn. de maatregelen, die de
Nederlandse regering kortgeleden heeft
genomen. De Nederlandse regering heeft
aan aantal beperkende maatregelen op
de invoer uit het dollargebied opgehe
ven en daarmee een einde gemaakt aan
de nog bestaande discriminatie in haar
handelspolitiek, aldus dr. Van Royen.
honderdtal doden te betreuren is. De
materiële schade zou mogelyk tegen de
honderd miljoen gulden lopen wat gelyk
is aan het bedrag dat normaal in twee
jaar tyd op Madagascar belegd wordt
Negatieve lijst kan
ook te lang worden
(Van onze correspondent in
Washington)
De NAVO-bijeenkomst in Wash
ington is in feite reeds afgelopen.
Een slotcommuniqué zal nog vol
gen, doch dit zal geen verrassingen
opleveren. Vast staat, dat tijdens
de geheime zittingen, die overigens
niet zo bijzonder geheim waren,
een grote mate van eensgezindheid
aan de dag is getreden. Daarbij
moet echter terstond opgemerkt
worden, dat men het gemakkelij
ker eens is geworden over alge
meen gehouden principes, dan over
de concrete, te volgen onderhan
delingstactiek. Deze laatste is zelfs
nog nauwelijks in discussie ge
bracht!
Het is wel duidelijk geworden, dat de
NAVO-conferentie slechts in vrij alge
mene termen over Berlijn en Duitsland
heeft gedelibereerd. Namens de vier
mogendheden hebben Engeland en
Frankrijk een oppervlakkig gehouden
rapport uitgebracht over de richtlijnen,
die ter uitwerking aan de werkgroèp in
Londen verstuurd zullen worden. Ver
volgens hebben vrijwel alle NAVO-
leden zich over het rapport uitgespro
ken. Zij, die daarby in wat meer details
traden, gaven vooral aan wat het Wes
ten bij de onderhandelingen met de
Russen niet zou moeten doen, zoals bij
voorbeeld de eigen kracht verzwakken
en West-Berlyn uitleveren. Verschei
dene kleinere landen beperkten zich tot
adhesiebetuigingen voor het vier-mo-
gendhedenrapport en hielden een plei
dooi voor een ferme eendracht.
Een opsomming van wat men moet
vermijden te doen, kan consequenties
met zich brengen. Maakt men men lust,
van wat men niet moet doen. namelijk
maar goed lang, dan blijft er niets over,
dat men wel kan doen bü de komende
onderhandelingen! Hoe langer de lijst,
des te groter is de onwrikbaarheid.
Duitsland, Frankrijk en Nederland
toonden een neiging tot palstaan .En
geland, Canada. Noorwegen en Dene
marken daarentegen wensen, zonder
principiële waarden prijs te geven, een
zo groot mogelijke manoeuvreerbaarheid
te behouden. Het dient echter onder
streept te worden, dat de verschillen, die
aan de dag traden, slechts nuance-ver-
schillen betreffen.
De onderhandelingen over de mate
van „flexibiliteit" zullen thans door de
werkgroep worden voortgezet. Deze
groep moet op 25 april aan de NAVO-
raad opnieuw rapport uitbrengen. De
vier mogendheden zullen op 29 april op
grond van de resultaten van de werk
groepen hun definitieve positie gaan be
palen. Zy zullen dan tevens rekening
kunnen houden met de eventuele op
merkingen- die de permanente NAVO-
raad nog kan Inzenden.
Nog lang niet uitgepraat
Voor een helder begrip van de situatie
is het ook nuttig te weten, wat de
NAVO-conferentie in Washington niet
behandeld heeft. Er is niets aan de
NAVO-raad medegedeeld over wat de
vier mogendheden besproken hebben in
zake eventuele militr.ire zetten en tegen
zetten, die de crisis rond Berlijn kan
meebrengen. Over dit onderwerp zijn de
vier mogendheden nog lang niet uitge
praat, doch ook na 25 april krijgt de
permanente NAVO-raad geen inlich
tingen over dit onderwerp. De raad is er
mee akkoord gegaan niet te worden ge
kend in de reeks militaire afspraken
van het stramien „als de Russen dit
doen, dan doen wy dat".
Nogmaals: die reeks afspraken is
thans nog niet gereed. Hierover kan nog
een verschil van mening tussen de vier
mogendheden aan het licht treden.
Om redenen van geheimhouding is
In het Dierenpark Burger in Arn
hem werden gisteren twee panter-
tjes geboren. Een van de diertjes
werd direct doodgebeten door da
moeder, het andere kon nog in vei
ligheid worden gebracht. Het wordt
thans gevoed met lepeltjes melk.
Mevr. HooffBurger, de echtge
note van de directeur van het park
heeft de zorg voor het pantertje op
zich genomen.
Overleg K.L.M. directie met
vliegers
De KLM deelt mee, dat sedert enige
tijd overleg gaande is met de Vereniging
van KLM-vliegers. In het huidige sta
dium van dit overleg kunnen geen me
dedelingen over de bijzonderheden hier
van worden gedaan. Zowel de dlrectio
van de KLM als het bestuur van de
Vereniging van KLM-vliegers streven
ernaar ten spoedigste een overeenkomst
te bereiken.
het wel logisch, dat dit strategische on
derwerp buiten de nogal lekkende grote
NAVO-raad gehouden wordt. Wel is
tijdens de NAVO-conferentie te berde
gebracht, dat men de mogelijkheid van
beroep op de Verenigde Naties open
moet houden, doch in welk geval zulk
een beroep noodzakelijk zou worden,
kon uiteraard niet gestipuleerd worden
zonder militaire eventualiteiten te ken
nen.
Zal eerste veiling ivel hunnen doorgaan
(Van onze correspondent te Bonn)
Te Bremen zyn donderdag en gisteren van Nederlandse zijde de eerste
juridische stappen ondernomen tegen het Duits-Indonesische plan om van voor
malige Nederlandse plantages op Java en Sumatra afkomstige tabak te Bremen
te verkopen. Het gaat hier om een actie van de Deli Maatschappij en de
Senembah, welke donderdag te Bremen een kort geding aanhangig hebben ge
maakt tegen de Deutsch-Indonesische Gesellschaft M.B.H., die is opgericht door
enige Bremer firma's en een Indonesische staatshandelsmaatschappü. Deze
Deutsch-Indonesische Gesellschaft heeft het plan in mei de eerste Indonesische
tabak op een veiling te Bremen te brengen.
De Nederlandse juridische stappen
gaan in eerste instantie om tabak ter
waarde van 4.5 miljoen gulden. Aan een
Bremer rechtbank is verzocht op deze
grote partij voorlopig beslag te leggen.
Op 13 april komt de betreffende recht
zaak officieel voor. waarna de verwach
ting is, dat, ongeacht de uitspraak in
het kort geding, de langdurige gerechte
lijke weg bewandeld zal moeten worden
voordat definitief besloten zal kunnen
worden, wie gelyk heeft.
Te Bremen is men, als gemeld, in het
geheel niet ingenomen met de grote
aandacht, die van de zijde van het pu
bliek via dagbladen voor deze tabaks
affaire wordt getoond. Men wees er ons
van Bremer zijde op, dat van de snelle
ontwikkeling die men zich had voorge
steld, in het geheel geen sprake kan zyn.
Daarby komt, dat lang niet alle te goe
der naam en faam bekend staande en
over uitstekende relaties in Nederland
beschikkende Bremer importfirma's van
tabak en andere tropische produkten,
zich hebben aangesloten bij de Deutsch-
Indonesische Gesellschaft.
In de kringen van deze merendeels
oudere firma's kan men vernemen, dat
bepaalde Bremer zakenlieden zich in fei
te hebben laten spannen voor het Indo
nesische wagentje. Van Indonesische
züde heeft men alles op haren en sna
ren gezet om juist in West-Duitsland
voet aan de grond te krijgen, zowel om
financiële als om economische redenen.
Geen Nederlands personeel
Men zag evenwel geen kans om oude,
geroutineerde firma's aan zich te bin
den. omdat deze - die allen beschikken
over uitstekende relaties met Amster
dam - weigerden om de vergaande Indo
nesische eisen te accepteren. Een van
die eisen betrof het verbod voor de Bre
mer tabaksimporteurs om Nederlands
vellingpersoneel te engageren. En juist
de eisen betreffende de technische kant
van het vraagstuk hebben de firma's,
die wél met de Indonesiërs in zee zijn
gegaan, zonder meer geslikt.
Het valt nog te bezien, zo kan men te
Bremen voorts vernemen, of begin mei
de eerste tabaksveiling wel kan door
gaan. Men moge van de Bremer Lager-
haus Gesellschaft. de veemmaatsehappij,
alle medewerking hebben gekregen in
zake inrichting van bureaus en derge
lijke, maar vraagstukken als de regel
matige tabaksaanvoer, de juiste voorsor
tering, het op ervaring berustende trek
ken van proeven e.d., worden niet in een
handomdraai opgelost.
De bewering dat er te Bremen een
lange traditie op het stuk van de ta-
bakshandel zou bestaan, en dat er han
delsfirma's zijn met ervaren personeel,
houdt geen steek. Het gaat hier name
lijk niet om een veilingtraditie. evenmin
om veilingpersoneel, dat op grote erva
ring kan bogen.