IN KABINET DE QUAY ZULLEN GEEN SOCIALISTEN KOMEN Verschil in NAVO over onderhandelingstaktiek WEERBERICHT Formateur wil bezwaren van P.v.d.A. zwart op wit hebben Maison ZURLOH Ook de Pantsjen Lama in verzet tegen Roodcliinese maatregelen FrankrijkWest-Duitsland en Nederland willen palstaan Nederlandse juridische actie om tabak te Bremen begonnen Opgericht 1 maart 1860 ZATERDAG 4 APRIL 1959 No. 29711 LEIDSCH Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN per kwartaal; f255 per maand; f 0.59 per week f7.50 Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Kabinetsformatie duurt enige dagen langer (Van onze parlementaire redacteur) Na zijn besprekingen met de vijf fractieleiders heeft de kabinets formateur, prof. dr. J. E, de Quay, nog geen definitieve beslissing genomen uit welke partijen hij ministers voor een kabinet wil aan trekken. Maar uit zijn verdere plannen valt wel reeds zonder twijfel te concluderen, dat als hij slaagt met de formatie van een kabinet, er geen figuren uit de P. v. d. A. in zullen zitten. Scherper formulering In de gesprekken tussen de forma teur en de fractieleiders is totnutoe niet echt onderhandeld. Maar omtrent de punten, waarover tussen de par tijen tegenstellingen bestaan, zal prof. De Quay thans overgaan tot een scherper formulering. Hij is voor nemens deze formulering toe te zen den aan alle vijf fractievoorzitters, dus van de P.v. d.A., KVP, VVD, AR en CHU, met het verzoek hem binnen zo kort mogelijke tijd hun „persoon lijke" zienswijze omtrent de algemene lijn te doen toekomen. Van het antwoord zal afhangen of (en zo ja, in welke samenstelling) het mo gelijk zal zijn om te komen tot het vor men van een kabinet. Op deze manier krijgt de formateur „zwart op wit' waarom de fractievoorzitters al of niet met een bepaald punt van het toekom stige regeringsbeleid akkoord kunnen gaan. Dan wordt schriftelijk vastgelegd dat de P.v. d.A. zelf de schuld draagt buiten het kabinet te zijn gebleven, wanneer het antwoord van de P.v.d.A. afwijzend en van de andere partijen be vestigend is. Persoonlijke mening Met nadruk heeft de formateur de „persoonlijke" mening gevraagd van de fractievoorzitters. Zij kunnen natuurlijk hun fracties wel raadplegen, maar de formateur wenst hun „persoonlijke" zienswijze te vernemen. Zoals bekend wenst de P. v. d. A. alleen aan een kabinet deel te nemen indien de partijen, die er in zijn vertegenwoor digd, zich „binden" aan het regerings program. Maar prof. De Quay wil niets te maken hebben met de fracties. Hij wil een „persoonlijk" antwoord van de fractievoorzitters. Dat sluit deelneming van de P.v;d.A. aan een kabinet-De Quay by voorbaat uit. Zwart op wit Vandaag of uiterlijk maandag hoopt de formateur de nauwgezette formule ringen van een aantal omstreden punten van regeringsbeleid aan de fractievoor zitters toe te zenden. Met deze proce dure is hij achter geraakt op zijn oor spronkelijke tijdschema, volgens hetwelk hij vandaag of maandag reeds personen wilde polsen voor een ministerschap. Huisvuil uit Leiden en Wassenaar niet meer naar Nieuwkoop De raad van Nieuwkoop heeft heden morgen besloten met ingang van 30 sep tember a.s. geen toestemming meer te verlenen voor het storten van huisvuil uit Leiden en Wassenaar. Zoals bekend brachten de gemeenten Leiden en Was senaar reeds vele jaren hun huisvuil naar Nieuwkoop, waarvoor deze gemeen, te jaarlijks een bedrag van f. 23.000 ont ving. Leiden en Wassenaar zullen dus moeten omzien naar een nieuwe stort plaats. Kans op wat regen De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: In de komende nacht kan weer plaat selijk mist ontstaan, maar die zal mor genochtend weer oplossen. Later op de dag is er kans op wat regen. (Opgemaakt te 10 uur) Zondag 5 april Zon op: 6.08 uur; onder: 19.19 uur. Maan op: 5.01 uur; onder: 16.42 uur. Hoogwater te Katwijk te 1.47 en 14.05 uur. Laagwater te 9.39 en 22.09 uur. (6 april: Hoogwater te 2.30 en 14.44 uur. Laagwater te 10.26 en 22.50 uur. Advertentie Bewezen betere regenkleding Alléénverkoop voor Leiden: Dit nummer bestaat uit 16 pagina's en een Bijvoegsel Men vermoedt dat na het bezoek van mr. Burger (P.v.d.A.), de fractieleider van de KVP, prof. Romme, die vervol gens een gesprek had met de formateur, aan prof. De Quay heeft duidelijk ge maakt dat het toch wel gewenst zou zijn van de P. v. d. A. iets „zwart op wit" te hebben, teneinde de verantwoordelijk heid voor het ontstaan van het nieuwe kabinet vast te leggen. Het is reeds lang duidelijk dat de socialisten uit het kabinet zullen worden geweerd, maar voor het politieke spel is heel belangrijk de manier, waarop dat gebeurt. Van zijn kant heeft mr. Burger na tuurlijk ook een politiek spel gespeeld door in het gesprek met de formateur alle ruimte open te laten voor nader overleg, voor onderhandelingen om de brede basis te herstellen. Daarom heeft de formateur alsnog een schrif telijk antwoord verlangd op scherper gestelde formuleringen. Ook dat kan ruimte open laten. De kabinetsformatie duurt hierdoor enige dagen langer, want voor hun antwoord zullen de fractieleiders wel enige tijd willen nemen. Massa-deportatie uit Lhasa e.a. gaat voort Zomerpaleis van Dalai Lama nog in handen van rebellen In officiële kringen in Nieuw Delhi deelde men gisteravond mede, dat de Dalai Lama van Towang af nog een reis van veertien dagen over bergen en door oerwoud voor de boeg heeft voor hij de dichtsbyzijnde spoorweg bereikt, n.l. het station van Balipara in Assam. Tot zijn gezelschap behoren ook zijn moeder, zijn 26-jarige zuster en 14-jarige broer, even als vier ministers en twee hofdignita- rissen. Volgens gewoonlijk betrouwbare krin gen in Kalimpong (in noordoost-India) worden hier en daar nog gevechten ge leverd tussen Chinese troepen en Tibe taanse opstandelingen. De Chinezen maken gebruik va^i artillerie om het gebied van Nethang, 50 km ten zuiden van Lhasa, uit te kammen waar opstan delingen stellingen hebben ingenomen. Donderdag hoorde men de hele dag geschut in het gebied van Lhasa waar heen Chinese versterkingen werden aangerukt. Volgens berichten uit Lhasa zetten de Chinezen de massa-deportatie van Tibe- tanen uit de hoofdstad en uit andere plaatsen voort. Volgens voorzichtige 10.000 tot. 15.000 Tibetanen weggevoerd. In deze stad geldt overdag een aanzien lijke beperking van beweging: de avond klok is nog steeds van kracht. De man nelijke inwoners vertonen zich niet meer op straat. Volgens Nationalistisch-Chinese krin gen zou de Pantsjen Lama, die de com munisten aan het hoofd van de „voor bereidende Tibetaanse commissie" heb ben geplaatst, de communisten gevraagd hebben het invoeren van sociale hervor mingen in Tibet uit te stellen tot 1962. Voorts zou hij de communistische autoriteiten hebben verzocht zo spoedig mogelijk de „militaire controle" over Tibet op te heffen. Volgens dezelfde kringen zou het zomerpaleis van de Dalai Lama in de omgeving van Noord- west-Lhasa nog in handen van de op standelingen zijn, zij zouden in dit paleis versterkingen hebben geplaatst. De „New York Herald Tribune" acht het niet uitgesloten, dat de gebeurtenis sen in Tibet, gevolgen zullen hebben, die het Kremlin zelf zullen beroeren. „De hardheid waarmee de Chinezen het Tibetaanse volk behandelen, heeft vele neutrale landen in Azië ontnuchterd. De vlam die in Tibet brandt, kan niet ge- schattingen zün uit Lhasa alleen reeds makkelijk worden gedoofd". Op Madagascar gaat liet water zakken Op het door orkanen en overstromin gen geteisterde Madagascar zakt het water thans. Het voornaamste vraagstuk is op het ogenblik het huisvesten van de daklozen. Ongeveer 40.000 mensen zijn onderge bracht in kerken, scholen en andere ge bouwen in Tananarive. Volgens de eerste berichten, die uit de totnutoe geïsoleerde gebieden binnen komen, zijn sommige plaatsen zo zwaar beschadigd dat zij geheel opnieuw zul len moeten worden opgebouwd. In de straten zou een paar meter modder lig gen en de rijst-, koffie- en suikeroog sten zouden voor veertig procent zyn vernietigd. Het belangrijke spoorwegknooppunt Briokville zal mogelyk verplaatst wor den naar het hoger geleden gebied aan de andere oever van de Rianila. Alleen de zuidwestelijke provincie Tu- lear is voor overstromingen gespaard. Daar heerst echter grote hitte en er is een tekort aan rijst. De directeur van de bank van Mada gascar, Jean Journoux, zei bij zijn aan komst in Parijs te menen, dat er een Prinses Gracia van Monaco is dezer dagen nog eenmaal in haar oude beroep teruggekeerd. Als Grace Kelly heeft zij grote triom fen als filmster gevierd, onlangs nam zij evenals de andere leden van het Prinselijk gezin deel aan de opnamen voor een Engelse docu mentaire over Monaco. Prinses Gracia met haar doch tertje Caroline in de tuin van het paleis tijdens een van de opnamen. Onrust in Buenos Aires In de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires zijn gisteravond peronistische en communistische demonstranten slaags geraakt met de politie. Het gold een pro test tegen het beslag, dat de overheid op enkele vakverenigingen heeft gelegd. Er zijn talrijke arrestaties verricht. Nederlands protest tlians overhandigd De Nederlandse ambassadeur in Washington, dr. J. H. van Roijen, heeft gistermiddag bij het Amerikaanse mi nisterie van Buitenlandse Zaken de deze week reeds door minister Luns aange kondigde nota overhandigd over de Amerikaanse beperkingen op de invoer van olie. Zoals reeds gemeld hebben de op 10 maart afgekondigde restricties niet alleen betrekking op stookolie, maar ook op eindprodukten. Voor de raffina derijen op de Nederlandse Antillen zul len de Amerikaanse maatregelen een vermindering van de olie-uitvoer naar de V.S. met zestig procent betekenen of wel van vyftig miljoen dollar per jaar. Nederland acht deze maatregel in stryd met de geest van de GATT. Voorts is de Amerikaanse regering reeds eerder ge wezen op het grote strategische belang van de raffinaderijen op Aruba voor de veiligheid van het Westelijk halfrond. Gevaarlijk precedent Dr. Van Roijen heeft de Amerikaanse regering er van in kennis gesteld dat deze .invoerbeperkingen, die naar de mening van de Nederlandse regering in strijd zijn met de internationale han delsverplichtingen van de V.S., wel eens een gevaarlijk precedent kunnen schep pen, niet alleen voor beperkende bepa lingen voor de invoer van andere pro- dukten in de V.S., maar ook voor de handelspolitiek van andere regeringen. Dit voorbeeld van Amerika, dat toch wat de handel betreft het belangrijkste land van de wereld is en dat een over heersende invloed heeft op de geregelde gang van zaken bij het internationale handelsverkeer - valt zeer te betreuren, speciaal i.vjn. de maatregelen, die de Nederlandse regering kortgeleden heeft genomen. De Nederlandse regering heeft aan aantal beperkende maatregelen op de invoer uit het dollargebied opgehe ven en daarmee een einde gemaakt aan de nog bestaande discriminatie in haar handelspolitiek, aldus dr. Van Royen. honderdtal doden te betreuren is. De materiële schade zou mogelyk tegen de honderd miljoen gulden lopen wat gelyk is aan het bedrag dat normaal in twee jaar tyd op Madagascar belegd wordt Negatieve lijst kan ook te lang worden (Van onze correspondent in Washington) De NAVO-bijeenkomst in Wash ington is in feite reeds afgelopen. Een slotcommuniqué zal nog vol gen, doch dit zal geen verrassingen opleveren. Vast staat, dat tijdens de geheime zittingen, die overigens niet zo bijzonder geheim waren, een grote mate van eensgezindheid aan de dag is getreden. Daarbij moet echter terstond opgemerkt worden, dat men het gemakkelij ker eens is geworden over alge meen gehouden principes, dan over de concrete, te volgen onderhan delingstactiek. Deze laatste is zelfs nog nauwelijks in discussie ge bracht! Het is wel duidelijk geworden, dat de NAVO-conferentie slechts in vrij alge mene termen over Berlijn en Duitsland heeft gedelibereerd. Namens de vier mogendheden hebben Engeland en Frankrijk een oppervlakkig gehouden rapport uitgebracht over de richtlijnen, die ter uitwerking aan de werkgroèp in Londen verstuurd zullen worden. Ver volgens hebben vrijwel alle NAVO- leden zich over het rapport uitgespro ken. Zij, die daarby in wat meer details traden, gaven vooral aan wat het Wes ten bij de onderhandelingen met de Russen niet zou moeten doen, zoals bij voorbeeld de eigen kracht verzwakken en West-Berlyn uitleveren. Verschei dene kleinere landen beperkten zich tot adhesiebetuigingen voor het vier-mo- gendhedenrapport en hielden een plei dooi voor een ferme eendracht. Een opsomming van wat men moet vermijden te doen, kan consequenties met zich brengen. Maakt men men lust, van wat men niet moet doen. namelijk maar goed lang, dan blijft er niets over, dat men wel kan doen bü de komende onderhandelingen! Hoe langer de lijst, des te groter is de onwrikbaarheid. Duitsland, Frankrijk en Nederland toonden een neiging tot palstaan .En geland, Canada. Noorwegen en Dene marken daarentegen wensen, zonder principiële waarden prijs te geven, een zo groot mogelijke manoeuvreerbaarheid te behouden. Het dient echter onder streept te worden, dat de verschillen, die aan de dag traden, slechts nuance-ver- schillen betreffen. De onderhandelingen over de mate van „flexibiliteit" zullen thans door de werkgroep worden voortgezet. Deze groep moet op 25 april aan de NAVO- raad opnieuw rapport uitbrengen. De vier mogendheden zullen op 29 april op grond van de resultaten van de werk groepen hun definitieve positie gaan be palen. Zy zullen dan tevens rekening kunnen houden met de eventuele op merkingen- die de permanente NAVO- raad nog kan Inzenden. Nog lang niet uitgepraat Voor een helder begrip van de situatie is het ook nuttig te weten, wat de NAVO-conferentie in Washington niet behandeld heeft. Er is niets aan de NAVO-raad medegedeeld over wat de vier mogendheden besproken hebben in zake eventuele militr.ire zetten en tegen zetten, die de crisis rond Berlijn kan meebrengen. Over dit onderwerp zijn de vier mogendheden nog lang niet uitge praat, doch ook na 25 april krijgt de permanente NAVO-raad geen inlich tingen over dit onderwerp. De raad is er mee akkoord gegaan niet te worden ge kend in de reeks militaire afspraken van het stramien „als de Russen dit doen, dan doen wy dat". Nogmaals: die reeks afspraken is thans nog niet gereed. Hierover kan nog een verschil van mening tussen de vier mogendheden aan het licht treden. Om redenen van geheimhouding is In het Dierenpark Burger in Arn hem werden gisteren twee panter- tjes geboren. Een van de diertjes werd direct doodgebeten door da moeder, het andere kon nog in vei ligheid worden gebracht. Het wordt thans gevoed met lepeltjes melk. Mevr. HooffBurger, de echtge note van de directeur van het park heeft de zorg voor het pantertje op zich genomen. Overleg K.L.M. directie met vliegers De KLM deelt mee, dat sedert enige tijd overleg gaande is met de Vereniging van KLM-vliegers. In het huidige sta dium van dit overleg kunnen geen me dedelingen over de bijzonderheden hier van worden gedaan. Zowel de dlrectio van de KLM als het bestuur van de Vereniging van KLM-vliegers streven ernaar ten spoedigste een overeenkomst te bereiken. het wel logisch, dat dit strategische on derwerp buiten de nogal lekkende grote NAVO-raad gehouden wordt. Wel is tijdens de NAVO-conferentie te berde gebracht, dat men de mogelijkheid van beroep op de Verenigde Naties open moet houden, doch in welk geval zulk een beroep noodzakelijk zou worden, kon uiteraard niet gestipuleerd worden zonder militaire eventualiteiten te ken nen. Zal eerste veiling ivel hunnen doorgaan (Van onze correspondent te Bonn) Te Bremen zyn donderdag en gisteren van Nederlandse zijde de eerste juridische stappen ondernomen tegen het Duits-Indonesische plan om van voor malige Nederlandse plantages op Java en Sumatra afkomstige tabak te Bremen te verkopen. Het gaat hier om een actie van de Deli Maatschappij en de Senembah, welke donderdag te Bremen een kort geding aanhangig hebben ge maakt tegen de Deutsch-Indonesische Gesellschaft M.B.H., die is opgericht door enige Bremer firma's en een Indonesische staatshandelsmaatschappü. Deze Deutsch-Indonesische Gesellschaft heeft het plan in mei de eerste Indonesische tabak op een veiling te Bremen te brengen. De Nederlandse juridische stappen gaan in eerste instantie om tabak ter waarde van 4.5 miljoen gulden. Aan een Bremer rechtbank is verzocht op deze grote partij voorlopig beslag te leggen. Op 13 april komt de betreffende recht zaak officieel voor. waarna de verwach ting is, dat, ongeacht de uitspraak in het kort geding, de langdurige gerechte lijke weg bewandeld zal moeten worden voordat definitief besloten zal kunnen worden, wie gelyk heeft. Te Bremen is men, als gemeld, in het geheel niet ingenomen met de grote aandacht, die van de zijde van het pu bliek via dagbladen voor deze tabaks affaire wordt getoond. Men wees er ons van Bremer zijde op, dat van de snelle ontwikkeling die men zich had voorge steld, in het geheel geen sprake kan zyn. Daarby komt, dat lang niet alle te goe der naam en faam bekend staande en over uitstekende relaties in Nederland beschikkende Bremer importfirma's van tabak en andere tropische produkten, zich hebben aangesloten bij de Deutsch- Indonesische Gesellschaft. In de kringen van deze merendeels oudere firma's kan men vernemen, dat bepaalde Bremer zakenlieden zich in fei te hebben laten spannen voor het Indo nesische wagentje. Van Indonesische züde heeft men alles op haren en sna ren gezet om juist in West-Duitsland voet aan de grond te krijgen, zowel om financiële als om economische redenen. Geen Nederlands personeel Men zag evenwel geen kans om oude, geroutineerde firma's aan zich te bin den. omdat deze - die allen beschikken over uitstekende relaties met Amster dam - weigerden om de vergaande Indo nesische eisen te accepteren. Een van die eisen betrof het verbod voor de Bre mer tabaksimporteurs om Nederlands vellingpersoneel te engageren. En juist de eisen betreffende de technische kant van het vraagstuk hebben de firma's, die wél met de Indonesiërs in zee zijn gegaan, zonder meer geslikt. Het valt nog te bezien, zo kan men te Bremen voorts vernemen, of begin mei de eerste tabaksveiling wel kan door gaan. Men moge van de Bremer Lager- haus Gesellschaft. de veemmaatsehappij, alle medewerking hebben gekregen in zake inrichting van bureaus en derge lijke, maar vraagstukken als de regel matige tabaksaanvoer, de juiste voorsor tering, het op ervaring berustende trek ken van proeven e.d., worden niet in een handomdraai opgelost. De bewering dat er te Bremen een lange traditie op het stuk van de ta- bakshandel zou bestaan, en dat er han delsfirma's zijn met ervaren personeel, houdt geen steek. Het gaat hier name lijk niet om een veilingtraditie. evenmin om veilingpersoneel, dat op grote erva ring kan bogen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1