ARGENTINIË zit tussen hamer en
aambeeld van leger en vakbonden
Tweeërlei invloed van de automatic
halfzware shag
halfzware
HEEL VEEL TRAANGAS IN BUENOS AIRES
Aanhoudende stakingen stellen het regime van
president Frondizi op een uiterst zware proef
waar u dubbel van geniet!
JAARREDE IR. P. F. S. OTTEN PHILIPS
Mens voor scheppend werk vrij
en verhoging der welvaart
Zwijndreclitse meuhelliandelaar
goochelde met miljoenen
Rekening is nog niet afSietaakl
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 2 april 1959
Derde blad no. 29709
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Buenos Aires, april. Het regende in de sche
merige middag over de Plaza de Mayo en in de
„Casa Rosada", het regeringspaleis van verlept
roze stucco, brandde al het licht in de werkkamer
van Argentinië's president, Arturo Frondizi. Maar
niet alleen de hemel huilde: in de brede avenida's
waarop Frondizi uitkeek, klonken de doffe klap
pen van traansgasbommen tussen de demonstran
ten, die opdrongen tegen de kordons van de be
reden politie. Waterkanonnen van de motorpolitie
zwiepten vette stralen over de druipende menigte,
r >r jr'
die haar tranende ogen dicht, maar de mond wijd
open hield. Zij schreeuwde: „Somos Argentinos"
(wij zijn Argentijnen) en „Frondizi eruit" en ten
slotte „Viva Peron". Daar waren zij dan, de
„descamisados", de hemdlozen, het Argentijnse
proletariaat, dat Juan en Evita Peron op handen
naar de macht droeg en in hun ruïneuze dicta
tuur tien jaar lang de rekening presenteerde voor
de sociale nalatigheden van de conservatieve
oligarchie.
Onze reisred acteur, W. L. Brug
sma, die naar aanleiding van Prins
Bernhards recente bezoek aan Bra
zilië en Paraguay waarover hij
reeds verslag uitbracht naar
Zuid-Amerika reisde, begint van
daag met een serie artikelen over
Argentinië, Paraguay en Brazilië.
Hij vertelt daarin over de jonge
democratieën in de belangrijkste
twee landen van Zuid-Amerika,
over een van de laatste dictaturen
op dit continent (die in Paraguay),
over de economische problemen en
kansen, met name die van en voor
Nederlandse bedrijven. Zuid-Ame-
rika komt in het nieuws, het valt
te voorzien, dat het daarin in de
komende jaren een steeds belang
rijker plaats zal opeisen. Wij be
velen deze nieuwe, grote, interna
tionale reportage aan in de spe
ciale aandacht van allen, die in het
Nederlandse bedrijfsleven geïnte
resseerd zijn. En wie is dat niet in
ons land, dat steeds nieuwe gebie
den moet zoeken om zijn activiteit
te ontplooien?!
Advertentie.
(Speciale berichtgeving)
In de vandaag in Eindhoven gehouden algemene vergadering van
aandeelhouders heeft de president van de N.V. Philips' Gloeilampen
fabrieken, ir. P. F. S. Otten, gesproken over de automatic in het pro-
duktieproces en bij het leveren van diensten. Hij noemde de automatic
een met sterke emoties geladen begrip, „dat mits met wijs beleid
ingevoerd - op den duur ertoe zal bijdragen om de mens vrij te
maken van monotone arbeid en een verder middel zal zijn om de
materiële welvaart te verhogen".
De heer Otten zette uiteen, dat de toepassing van de automatic
tweeërlei invloed heeft op de produktie. In directe zin zal door de
invoering daar waar deze economisch verantwoord is: een verbete
ring van het produkt of een verlaging van de prijs optreden en een
verdere stijging van de produktiviteit mogelijk worden.
Nadat ir. Otten erop had gewezen dat
de automatie een belangrijk hulpmiddel
zal kunnen zijn bij de leiding van de
grote onderneming, lichtte hij de aan
wezige (grote) groep aandeelhouders in
over de aanrakingsvlakken van de auto
matie met het Philips-concern. Hij ver
telde. dat niet het gebied der massa-
fabricage, maar juist dat van de
enkel- en seriefabricage (met name het
vervaardigen van gereedschappen of
ingewikkelde onderdelen, die toepassing
vinden in de massafabricage of bestemd
zijn voor gecompliceerde werktuigen)
het allereerst in aanmerking komt voor
automatie. Voor de onderneming zijn
er verder steeds grotere afzetmogelijk
heden voor onderdelen en produkten.
Zo vinden de bouwelementen een snel
groeiende afzet bij de fabrikanten van
elektronische rekenmachines en andere
systeemdelen, daarnaast levert men bij
dragen in de ontwikkeling door het fa
briceren van volgens het automatie-
principe werkende, systemen voor com
municatie en verkeersregeling en meet-
en regelinrichtingen voor industriële
processen.
heeft getoond voor deze facet van het
ondernemersrisico, vond hij verheugend.
De heer Otten ging diep in op de relatie
tussen de automatie en de mens, in het
bijzonder ook in verband met de werk
gelegenheid. Hij gaf te kennen dat op
zich zelf beschouwd, de automatie de
mensheid iets goeds kan brengen. Na
de vervanging van spierarbeid door
machines kondigt zich nu immers een
nieuw middel aan, dat de routine-denk-
arbeid kan verrichten en de mens dus
vrij kan maken voor scheppend werk.
De desbetreffende (elektronische) appa
ratuur zal in ontwerp, vervaardiging,
bediening en onderhoud vragen om des
kundig personeel van grote vakbe
kwaamheid.
Verantwoordelijkheid
voor de enkeling
Hoezeer men weet uit een histo
rische parallel dat ook de automatie
zal bijdragen tot verhoging van de
welvaart, doorwerkend in alle kringen
van de samenleving, toch mag men
aldus ir. Otten de ogen niet sluiten
voor het lot dat de enkeling kan tref
fen, omdat hij het slachtoffer kan
worden van in bepaalde sectoren op
tredende wrijvingswerkloosheid. Hier
ligt dan ook een grote verantwoorde
lijkheid voor overheid, werkgevers en
-nemers om deze ongewenste gevolgen
zoveel mogelijk te voorkomen.
Wat de administratieve sectoren be
treft, moet men zich hier naar de over
tuiging van de heer Otten niet ongerust
maken. De verwachting is namelijk ge
wettigd en al door de praktijk bevestigd,
zei hij, dat met de invoering van de
nieuwe middelen in de behoefte aan
meer en beter gegroepeerde gegevens
kan worden tegemoet gekomen. „Men
kan de automatie dus in deze sector
veeleer begroeten als een welkome ont
wikkeling, waardoor aan de steeds toe
nemende vraag naar administratieve in
formatie, ten behoeve van de bedrijfs
voering, zal kunnen worden voldaan,
omdat het duurzame tekort aan perso
neel van de voor deze werkzaamheden
benodigde categorie geen belemmering
meer kan vormen".
Specialistentekort
De heer Otten verwacht ook in de
eigen bedrijven in de technische sec
toren geen overcompleet aan onge
schoolde of geschoolde arbeid tenge
volge van de automatie. Wel maakt
hij zich enigszins bezorgd over een
eventueel tekort aan elektronische
specialisten en mathematici. In de
administratieve sectoren zal het con
cern op den duur met relatief minder
menselijke arbeidskracht kunnen vol
staan. De werkgelegenheid zal even
wel niet in volle omvang nadelig wor
den beïnvloed, gezien de expansie en
de intensivering van de vraag nav
administratieve gegevens.
Voorts staat herscholing en plaatsing
elders in het bedrijf ten dienste, en ten
slotte wordt gemeend dat de oplossing
van het onderhavige vraagstuk zal wor
den vergemakkelijkt doordat hierbij veel
vrouwelijke arbeidskrachten zijn betrok
ken, waarvan het natuurlijke verloop
groter is dan bij mannelijke.
Ir. Otten besloot zijn jaarrede met te
onderstrepen, dat de belangrijkste facet
van de automatie voor de onderneming
op dit ogenblik echter nog wordt ge
vormd door haar betekenis voor het
leidinggevende element in het concern.
Zo maakt de snelheid waal-mee de auto
matie relevante gegevens verwerkt, ru
briceert en in onderling verband brengt,
het nemen van snelle en doeltreffende
beslissingen mogelijk.
Streven naar versnelling
Het streven is er dan ook op gericht
door een versnelling van het bestel-
wezen de omvang van de voorraden
relatief te verminderen. Zowel in de
concerncentrale als in de landen van
vestiging en in de hoofdindustriegroepen
bestaat behoefte aan tijdige en veel
zijdige informatie, waarin zonder de
nieuwe technieken niet zou kunnen
worden voorzien. Evenzo wordt deze
behoefte aan de nieuwe hulpmiddelen
gevoeld in de wetenschappelijke en
technische sectoren van het concern,
zo besloot de heer Otten.
Weer 3 jaar geëist
(Van onze Haagse redactie)
Het Haagse Gerechtshof heeft zich
gisteren bezig gehouden met de behan
deling van de geruchtmakende strafzaak
tegen een 31-jarige Zwijndrechtse meu
belhandelaar, die op 30 januari j.l. door
de Dordtse rechtbank tot 3 jaar gevan
genisstraf m.a. werd veroordeeld wegens
het plegen van een reeks opzienbarende
oplichtingen, ten bedrage van vele hon
derdduizenden guldens, en wegens vals.
heid in geschrifte.
De procureur-generaal bij het Hof, mr.
J. Zaaijer, kenschetste de zaak als volgt:
„Een oplichtersbedrijf, dat drie jaar
lang grootscheeps werkte, met gebruik
making van vals briefpapier, valse fac
turen, kwitanties en telegrafische orders
en alles, dat voor het bereiken van het
doel nodig was".
Voorts zei hij: „Deze verdachte was
'heus niet het slachtoffer van woeker-
naars, die hij immers zelf ertoe bewoog,
met behulp van leugens en vervalste do
cumenten, hem geld te lenen. De verha
len, die verdachte thans ter zitting ver
telt, zijn ook weer oplichtersverhalen,
waaraan wij het best met een schouder.
ophalen voorbij kunnen gaan
De procureur-generaal eiste tenslotte
de bevestiging van het door de Dordtse
rechtbank gewezen voninis.
Ter zitting kwam ook ter sprake, dat
de geldschieters aan de jonge meubel
handelaar geld veelal bedragen van
om en nabij de ton leenden tegen
woekerrenten van 40% per jaar, 20% per
maand en zelfs tegen 8% per dag. Jaren,
lang wist verdachte deze leningen steeds
weer terug te betalen, dtoor telkens
nieuwe leningen aan te gaan. Hij maakte
zijn geldschieters met vervalste docu
menten wijs da,t hij geweldige zaken
deed met grote Nederlandse meubelfa
brieken en detailhandelaren.
Verdachtes verdediger, mr. H. van der
Heuvel, uit Rotterdam, meende dat
verdachte niet voor oplichting kan wor.
den veroordeeld, omdat de geldschieters
best zouden hebben begrepen, hoe de
vork ongeveer in de steel zat. Dat zy
toch telkens leenden, was omdat zü zulke
grove winsten maakten en omdat zij er
op rekenden, dat verdachte het geld wel
weer zou terugbetalen. Subsidiair be
pleitte de verdediger een lagere straf
voor zyn cliënt.
Uitspraak 10 april.
Eerste studentenhuis in
Amsterdam
Prof. dr. A. de Proe, voorzitter van de
Commissie voor Studentenhuisvesting ie
Amsterdam, heeft bet pand Ooster-
park 52. te Amsterdam, waarin het eer
ste studentehuis in de hoofdstad geves
tigd wordt, overgedragen aan de voor
zitter van het dispuut „Dido", de heer
R. J. Snepvangers.
Het huis biedt plaats aan 14 studen
ten leden van Dido die elk per
maand f 50— huur moeten betalen.
Voor de aankoop en inrichting is per
student ongeveer f2200.— subsidie ont
vangen.
De commissie heeft nog twee projec
ten in Amsterdam in behandeling. In
de eerste plaats een nieuw studenten
huis aan de Weesperstraat voor 224
studenten en voorts in samenwerking
met de stichting „Anne Frankhuis" het
project bij de Westermarkt, waar in de
collegemaanden 200 studenten een tehu.
zullen vinden.
Wellicht nog belangrijker echter is
z.i. het indirecte voordeel, namelijk
dat de begaafdsten onder ons de re
sultaten van hun denken een veel
grotere en snellere verbreiding kunnen
geven dan thans het geval is. „De
automatie kan hier zeer versnellend
werken, hetgeen zeer belangrijk is
daar door alle tijden heen de toe
neming van de welvaart berust op het
scheppend vermogen van de enkeling".
Hjj achtte de verwachting gewettigd
dat de ontwikkeling van de automatie
geleidelijk zal zijn. Wel zullen zich ge
vallen voordoen, die gepaard gaan met
relatief grote investeringen, waarbij
het risico van het ondernemen geac
centueerd zal optreden. In het alge
meen voorziet hij een voortgaan van
de huidige tendentie dat de behoefte
der onderneming aan kapitaalgoede
ren zal toenemen, „al is gebleken dat
deze per eenheid produkt een zekere
neiging tot dalen vertoont".
Iets goed wordt gebracht
Naar zijn mening wordt het grote be
lang dat de onderneming heeft bij in
terne financiering en bij een gunstig
klimaat op de vermogensmarkt om
risicodragend vermogen aan te kunnen
trekken, een belang dat ir. Otten reeds
verschillende malen naar voren heeft
gebracht, door de verwachte invoering
van de automatie versterkt. Dat de
overheid in haar fiscaal beleid begrip
ontmoeting tussen een „estanciero" en
de vrouw van een van diens arbeiders
al een dikke en rancuneuze streep ge
zet, De Argentijnse oligarchie (heer
schappij van weinigen) had een klap
verdiend. Wie in haar overigens moe
dige blad „La Prensa" een kampioen
van het liberalisme zag, moge beden
ken, dat-het een liberalisme van de 19de
eeuw was. Zoals het welgesteld West
end mort (voornamelijk omdat het geen
nieuwe auto's kan kopen), zo schimpt
de Boca, de kleurige haven- en immi-
grantenwijk, die op Napels lijkt, omdat
het gat tussen lonen en prijzen niet
meer te dichten valt. Zo zien de mid
denstanders er zorgelijk uit omdat zij
zelfs met drie baantjes tegelijk (een uit
Spanje overgewaaid verschijnsel) de
eindjes niet meer aan elkaar kunnen
knopen. Zo mopperen de „gaucho's" die
op de pampa de enorme runderkuddes
hoeden, omdat zelfs zij zich in plaats
van met hun „asado", de geroosterde
ribstukken, tevreden moeten stellen met
„pustero", een soep van rijst, groente
en vleesrestanten.
Koningen-te-paard zijn
landarbeiders geworden
Gaucho en pampa zijn trouwens ei
genlijk over-romantische woorden. Sinds
de pampa door prikkeldraadomheinin
gen is verdeeld, er meer en meer land
bouw wordt bedreven, zijn de gaucho's.
eens koningen-te-paard van de ruimte,
voor wie een voetafdruk op de grond
een symbool van vernedering was, ge
woon „peones", landaibeiders geworden.
En sommigen rijden al op de fiets. Dat
is maar één aspect van de modernise
ring. die zich op velerlei terrein in Ar
gentinië aan het. voltrekken is, sociaal,
economisch en politiek. Een pijnlijk pro
ces. En toch is er met Argentinië niets
mis, dat niet genezen zou kunnen wor
den door een gezonde leiding van ver
standige vakbondsleiders. moderrte
werkgevers, integere politici. Helaas,
zo'n democratische elite stampt men
niet uit de grond. In deze zin is Fron-
dizi's ambtstermijn als groei-periode,
tijd van overgang, van beslissend be
lang.
Al laverend en balancerend moet
Frondizi trachten zijn greep zodanig te
verstevigen, dat hij meer en meer kan
gaan besturen. Over de vraag of hem
dat zal lukken, zullen de komende we
ken misschien beslissen. De stakingsgolf
nadert zijn hoogtepunt. Voor vrijdag
a.s. (3 april) is een algemene staking
afgekondigd. Kan de regering-Frondizi
die met kalmte en vastbeslotenheid bin
nen de perken houden, dan is er veel
gewonnen. Loopt het sociale conflict
haar uit de hand (bloedvergieten zou
tot chaos kunnen leiden), dan valt te
vrezen dat het leger de macht over zal
nemen. Hetgeen misschien niet een ca-
tastrofe zou zyn, maar wel een betreu
renswaardig vertraging in Argentinië's
I politieke ontwikkeling.
Oliszeeën!
Een kinderachtig nationalisme heeft
lang het rationeel aanspreken van de
oliezeeën onder zijn onafzienbare vlak
ten tegengehouden. Thans beginnen
buitenlandse maatschappijen met effi
ciënte exploitatie. Binnen enkele jaren
kan de te verwachten oliestroom de be
talingsbalans een eind op weg naar het
evenwicht helpen. De overbeschenrmde
nationale industrie, bemand door ar
beiders wier werklust door het regime-
Peron is verzwakt levert dure en twij
felachtige produkten. Maar uiteindelijk
heeft Argentinië een intelligente en
technisch bekwame bevolking van Eu
ropese oorsprong, die werkt in een ge
matigd klimaat. Het land heeft grote
investeringen nodig voor modernisering
van zjjn outillage, welnu, bij een begin
van stabilisering kan het die krijgen.
Het oververhitte Buenos Aires is heel
Argentinië nog niet, de sobere „peones"
van het platteland kunnen een stootje
velen. En zelfs tussen de geschreeuwde
rrotesten in de hoofdstad en een revo
lutie ligt nog een hele afstand.
Vandaag, na een jaar constitutionele democratie, is die rekening nog niet
afbetaald. In staking op staking, demonstratie op demonstratie, lokken peronis-
tische en communistische activisten de betogers de straat op: tégen de duurte,
tégen de soberheidspolitiek, tégen de staat van beleg. En vooral: tégen Frondizi.
De Argentijnse kolos aan de voet van het Amerikaanse continent met zjjn
20 miljoen inwoners in de subtropische Chaco, in de platte pampa, onder de
besneeuwde Andes-giganten, in de kille vlaktes van Patagonië, maar vooral in
de waterhoofdstad Buenos Aires (met zijn vijf miljoen mensen!) beleeft de
krampen van een hevige sociale, economische en politieke crisis.
op de renbaan, waar iedere coursedag
100.000 bezoekers trekt, voor een kaartje
voor het stadion van de FC River Plate,
waar momenteel in het Zuidamerikaan-
se kampioenschap het opwindendste
voetbal wordt afgewisseld door nog op
windender vechtpartijen op het veld,
waarin spelers, ballenjongens, verzor
gers, fotografen en onduidelijke functio
narissen af en toe een kwartiertje vrij
worstelen weggeven. Daarbij krachtig
aangemoedigd door het publiek, dat
vuurpijlen en voetzoekers afsteekt en
met lege limonadeflessen gooit! De Bo-
narensers prefereren zulk tijdverdrijf
eigenlijk sterk boven een uiteenzetting
met de knuppels van de politie of de
mitrailleurs van het leger. Er wonen
zéér veel Italianen in Argentinië.
Soberheid na gouden
verkiezingsbeloften
Wie vandaag in het onmiskenbare de
mocratiseringsproces van Latijns-Ame-
rica, dat pijnlijke spijsverteringsstoor
nissen oplevert, zich blind staart op de
Cubaanse baardmannetjes van Fidel
Castro, is aan het verkeerde adres. Het
gaat om de grote landen, om Argen
tinië en Brazilië, waar de democratie,
nu nog in labiel evenwicht, zich moet
consolideren. Na gouden verkiezingsbe
loftes blijkt soberheid noodzakelijk,
noodzakelijke expansie brengt inflatie,
Gezonde plannen opstellen is mogelijk,
ze uitvoeren met een door corruptie ver
ziekt staatsapparaat is een andere zaak.
De broekriem van de kleine man gaat
tot het laatste gaatje, maar dan niet
verder. President Frondizi is een geniale
koorddanser, maar vakbonds-racketeers
die de arbeiders misleiden, rukken aan
het koord. En het leger staat altijd klaar
met het valnet: een militaire machts
overname om „de orde te herstellen".
Betogers tegen de verhoogde elek
triciteitstarieven trekken op naar
het regeringspaleis van de Argen
tijnse republiek. Twee kreten hoort
men: Weg met Frondizi"
en Leve Peron". De politie ant
woordt met traangasbommen.
Voorzover de voorraad strekt, want
laatst was het traangas op! Er
wordt véél gedemonstreerd in Bue
nos Aires!
Mikpunt van cabaretiers
Zeker, iedereen kankert op Frondizi,
de slimme Italiaan-van-origine. mik
punt van alle cabaretiers en karikaturis
ten alsmede van een fluitconcert, zo
gauw zijn gezicht op een bioscoopscherm
verschijnt. De „estancieros", de groot
grondbezitters in het chique West-end
dat met zijn grijze huizen en groene
parken een natuurgetrouwe kopie van
Parijs is, dromen van het tijdperk waar
in zij hun eigen koeien meenamen op
hun Europese reizen, waar zij het geld
rinkelend lieten rollen. Onder dat tijd
perk had Peron en vooral Evita zelf
voortgekomen uit een korststondige
Men zou op grond van Argentinië's
onoverkomelijk schijnende problemen
en het dreigend straatvertoon der onte
vredenen, haast tot gevolgtrekkingen
van onafwendbare somberheid komen.
Misschien zó.1 het ook mis gaan. Maar
toch moet men Argentinië's gezonde as
pecten niet miskennen. Dit is een rijk
land. Het mag zijn dat de Argentijnen
(wereldkampioenen biefstuk-eten) door
de nieuwe soberheidspolitiek van Fron
dizi niet meer iedere dag een kilo „bife"
op hun braadrooster kunnen leggen,
maar de agrarisch capaciteit van dit
land. dat met zijn vlees, graan en wol
altyd de wereld heeft helpen kleden en
voeden, wordt nog lang niet ten volle
gebruikt.
De Bonarenser levenskunst vindt èr-
gens nog steeds een handje peso's voor
een nieuwe das en een „cafesito" in de
koffiebar op de hoek, voor een gokje
Het Congresgebouw in Buenos plantje van de jonge parlementaire
Aires: hier groeit het bedreigde {democratie.
