NAVO-vergadering in Washington
kan Westers standpunt verhelderen
Chinezen beschieten de
Cliamba-stam hij Lhasa
WEERBERICHT
Minister Luns ivil stem van de
kleine landen laten horen
Spaak maant tot behoedzaamheid
Duizenden Tibetanen naar
kampen gevoerd
RUSSEN HOUDEN VAST AAN
BEPERKING LUCHTCORRIDOR
v Bolletje/' j
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 2 APRIL 1959
No. 29709
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Washington)
Aan de vooravond van de tiende verjaardag van de NAVO (op 4 april a.s.) is
het wel duidelijk geworden, dat de NAVO-vergaderingen in Washington weliswaar
van betekenis kunnen zijn ten aanzien van de hangende Duitse problemen, doch
op dit moment toch niet de doorslag geven. De Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. Luns, onderstreepte gisteren met voldoening in zijn
stem, dat de kleine landen gedurende de NAVO-vergaderingen een kans krijgen
gehoord te worden. Dit is ongetwijfeld juist, doch hun stem zal ten hoogste ad
viserend en vermanend kunnen zijn en zeker niet medebeslissend.
Gisteren hebben de Westerse Grote Drie plus Duitsland de besprekingen inzake
de Duitse problemen voorlopig beëindigd. Een definitieve onderhandelingspositie
voor de conferentie met de Russen is nog niet bereikt. Men verwacht evenwel niet,
dat deze positie tot kristallisatie zal worden gebracht in de NAVO-vergaderingen.
Woensdag reeds zijn leidinggevende opdrachten verstrekt aan een werkgroep van
de vier voornaamste landen, die thans de onderhandelingspositie nader moet
brengen tot concretisering. Eerst na 28 april hopen de ministers van de vier voor
naamste mogendheden spijkers met koppen te kunnen slaan.
land. Voor zulk een plan verwacht men
toch niet veel sympathie van Russische
zijde. Een dergelijk plan, hoe verstan
dig ook, is daarom niet ontbloot van
enige propagandistische aspecten. Het
Westen moet echter verder gaan met
zijn voorbereidingen inzake de situatie
van Berlijn. Terecht wees de secretaris
generaal van de NAVO, Paul Henri
Spaak, er tijdens een persconferentie op,
dat het Westen zich bij dit spel niet
door de Russen in de kaart mocht laten
kijken. Zou men doen doorschemeren,
dat het Westen bepaalde concessies
overwoog, dan zouden de Russen de in
druk krijgen op die toegevingen te kun
nen rekenen en dan zou Moskou zich
aangemoedigd voelen nog meer te vra
gen. Vandaar, dat het van het hoogste
belang is de onderhandelingspositie in
besloten kring vast te stellen en niet in
de NAVO-vergadering, al is die ook of
ficieel geheim.
Het moet overigens worden opgemerkt,
dat de Engelsen in groter NAVO-ver-
band meer steun voor hun standpunt
zouden kunnen verwachten dan in de
groep van de vier mogendheden. Alge
meen kan men zeggen, dat Canada en
de Scandinavische landen concilia nter
zijn dan Duitsland, Frankrijk en Ame
rika. Nog steeds overheerst de indruk
dat Engeland, waar mogelijk, olie op de
golven wenst te gooien.
Al wenste Spaak dan niet dat het
Westen zijn onderhandelingspositie zou
bloot geven, persoonlijk gaf hij wel zijn
mening over wat beslist niet accepta
bel is: geen neutralisering van Duits
land, geen terugtrekking van Ameri-
Ikaanse troepen van het Europese vas
teland, zo luidde zijn recept. Over an
dere oplossingen zou echter te praten
zijn.
Vanochtend echter was voor alles ge
wijd aan de plechtige herdenking van
NAVO's tiende verjaardag. Minister
Luns, die in deze periode voorzitter is
van de NAVO-raad, viel de eer te beurt
met Eisenhower en Spaak de voornaam
ste zetels te bezetten tijdens de ochtend
ceremonie.
Londen concilianter
dan de anderen
De deelnemers aan de NAVO-verga
deringen kunnen niet méér hopen, dan
naar aanleiding van een voorlopig rap
port iets bij te dragen tot opheldering
van het Westerse standpunt.
Al zullen dus de kleine landen betrek
kelijk weinig in de melk kunnen brok
kelen, toch is de thans gevolgde proce
dure redelijk te achten. Voor het Westen
is het niet bijzonder riskant iets te la
ten uitlekken over een eventueel plan
tot geleidelijke hereniging van Duits-
Onderhoud dr. Soebandrio-
Howard Jones
De Indonesische minister van Buiten
landse Zaken, dr. Soebandrio, heeft
volgens een Indonesische regerings
woordvoerder een onderhoud van een
paar uur gehad met de Amerikaanse
ambassadeur Howard Jones.
Tijdens dit onderhoud, dat geschiedde
op verzoek van de ambassadeur, hebben
zij politieke en economische kwesties
besproken, in het bijzonder de voorbe
reiding van een nieuwe kredietovereen
komst tussen de V.S. en Indonesië. Vol
gens de bepalingen van dit akkoord zou
de Amerikaanse regering Indonesië een
krediet van 60 miljoen dollar verlenen
in de vorm van beschikbaarstelling van
Deze week juridische
stappen Ind. tabak?
Dr. Lutz Delius, een advocaat te Bre
men die meedeelde dat hij de Neder
landse belangen vertegenwoordigt, heeft
gisteren gezegd dat zeker deze week ju
ridische stappen tegen de eerste veiling
van Indonesische tabak in Bremen zul
len worden ondernomen. Hij zei dit in
antwoord op vragen maar hij weigerde
verdere mededelingen te verstrekken.
Dr. Horst Willner, eveneens advocaat
in Bremen, die zei de Indonesische staat
en handelaren in Bremen te vertegen
woordigen, deelde op vragen mede dat
nog geen gerechtelijke actie was onder
nomen.
Verwacht wordt dat de 191 ton uit In
donesië, die maandag in West-Duitsland
aankwamen, begin mei zullen worden
geveild.
Strijd in Tibet opgelaaid
Talrijke executies
De strijd in Tibet is weer opge
laaid. De Chinezen beschieten se
dert woensdag met zwaar geschut
groepen opstandige Chamba's op
circa 40 km. ten zuiden van Lhasa,
aldus berichten die vandaag in
Kalimpong werden ontvangen.
Volgens nationalistisch-Chinese
regeringskringen op Formosa
hebben de anti-communistische
Chamba-stammen in het grensge
bied van Tibet en Sikang 300.000
man bijeen gebracht voor een
offensief tegen Lhasa. Nationalis
tische kranten melden voorts, dat
het „droppen" van voorraden voor
Tibetaanse rebellen door nationa
listische vliegtuigen bevredigend
verloopt.
Intussen brengen de communis
tische Chinezen duizenden Tibeta
nen weg in vrachtauto's, waar
schijnlijk naar dwangarbeidskam-
pen, aldus mededelingen van
Met de paasdagen zijn vele Zwit
sers naar het zonnige zuiden ge
trokken. De automobilisten onder
vonden bij hun terugkeer ernstig
oponthoud door de winter: sneeuw
had de bergpassen onbegaanbaar
gemaakt, en honderden auto's
moesten bij de Gotthardtunnel ge
duldig op hun beurt wachten om
een plaatsje op een trein te vinden.
Opklaringen
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Droog weer met in de nacht en och
tend hier en daar mist, maar morgen
op vele plaatsen opklaringen met hogere
temperaturen dan vandaag. Zwakke tot
matige wind tussen oost en zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
Vrijdag 3 april
Zon op: 6.13 uur; onder 19.15 uur.
Maan op: 4.08 uur; onder 14.29 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.17 uur.
Laagwater te 7.26 en 20.22 uur.
(Dit nummer bestaat uit 14 pagina's)
Israël beproeft een
nieuw oproepsysteem
voor reservisten
Israël en Syrië hebben gisteravond re
servisten opgeroepen. In Israël gaat het
om drie eenheden. Het doel ervan is
volgens premier Ben Goerion slechts
een oproepsysteem te beproeven.
Het is de eerste mobilisatie op grote
schaal sinds die van oktober 1956, welke
voorafging aan de veldtocht naar het
Egyptische Sinai-schiereiland Premier
Ben Goerion heeft echter verzekerd, dat
er ditmaal geen bijzondere betekenis aan
de maatregel moest worden toegekend.
In Syrië moesten alle militairen zich
onmiddellijk naar hun onderdeel bege
ven, terwijl vijf formaties reservisten
zich binnen 24 uur moesten melden.
De oproeping van Israëlische reservis
ten geschiedde via de radio. Deze be
kendmaking via de radio heeft grote op
winding veroorzaakt in Jeruzalem.
Hoewel in Israël elk jaar reservisten
worden opgeroepen voor een maand ac
tieve dienst, is dit tot nu toe gebeurd op
een wijze die het burgerlijke leven zo
weinig mogelijk ontwrichtte. Dit is de
eerste keer dat er in Israël manoeuvres
worden gehouden die ook gericht zijn op
het verkrijgen van praktijk voor een
echte mobilisatie.
Nieuwe nota aan VS?
Over Amerikaanse invoer
olieprodukten
De regering van het Koninkrijk zal
vermoedelijk nog deze week opnieuw
een nota indienen bij het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
over het besluit van de V.S. de invoer
van stookolie en andere olieprodukten
te beperken. Dit heeft de minister
van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A.
H. Luns gisteren in Washington
medegedeeld na een onderhoud met
de Amerikaanse onderminister van
Staat voor Economische Aangelegen
heden Dillon.
Minister Luns zeide mede namens
de regering van de Ned. Antillen het
standpunt van de Rijksregering „dui
delijk" te hebben medegedeeld. Toe
gezegd is, dat de aangevoerde argu
menten nader zullen worden onder
zocht.
Naar wij vernemen richten de Neder
landse bezwaren zich ook op het feit,
dat aanvankelijk alleen de invoer van
stookolie in de V.S. zou worden beperkt.
Uit het op 10 maart j.l. bekendgemaakte
besluit blijkt echter dat de Amerikaanse
invoerrestrictie ook van toepassing is op
eindprodukten. De uitvoer van de raffi
naderijen op Aruba zal hierdoor worden
verminderd met 60 procent, hetgeen een
waardevermindèring betekent van 50
gewoonlijk betrouwbare zijde In
Kalimpong (India).
Volgens van Tibetaanse zijde te Nieuw
Delhi ontvangen berichten hebben de
Chinese communisten honderden van
de vierduizend door hen te Lhasa ge
vangen genomen Tibetanen. na eer
summiere rechtspraak, doodgeschoten
of opgehangen. Het ophangen zou ge
schied zijn aan de takken van bomen
en de Chinese communisten zouden de
lijken er verscheidene dagen hebben ge
laten.
De inwoners van de Tibetaanse hoofd
stad zouden honger lijden, daar er niet
voldoende levensmiddelen worden aan
gevoerd.
Verder wordt uit betrouwbare bron in
Nieuw Delhi vernomen, dat er bij de op
stand in Lhasa meer dan 3000 mensen
om het leven zijn gekomen. Onder de
slachtoffers zouden zich talrijke vrou
wen bevinden.
Onthullingen van Norboe
De oudste broer van de Dalai Lama,
de 37-jarige Thoebten Norboe, heeft
gisteren in New York een beroep gedaan
op de vrije wereld om zoveel mogelijk
steun te verlenen aan de duizenden Ti
betanen, die uit hun land zijn gevlucht
Thoebten Norboe, die al drie jaar in
de VS woont en studeert, verklaarde op
een persconferentie, dat er volgens de
laatste cijfers op het ogenblik 18.000
Tibetaanse vluchtelingen in India zijn.
Norboe zei voorts, dat de Chinezen
het afgelopen jaar vergeefs getracht
hebben de Tibetaanse boeren en kloos
terlingen het communistische systeem
op te leggen. Vele jongemannen, die
paarden hadden en konden rijden, zjjn
toen gevlucht, maar de ouderen en vele
vrouwen met hun kinderen nog op de
arm, zijn door de Chinezen met mitrail
leurs neergeschoten. Circa 3000 gezin
nen zouden op deze wijze door de Chi
nezen zjjn vermoord. Norboe had dit
vernomen op een congres van Boed
dhistische priesters dat het vorig jaar
in Bangkok is gehouden.
Rumoer in India's parlement
De Indiase onderminister van Bui
tenlandse Zaken Laksjmi Menon ver
klaarde gisteren in het parlement, dat
het hoogst ongepast was van de Chinese
ambassade om de Chinese bewering, dat
Kalimpong het centrum van de opstand
in Tibet zou zijn, te herhalen, nadat
premier Nehroe dit had tegengesproken.
Er ontstond tumult toen een onaf
hankelijk parlementslid verklaarde, dat
de herhaling van de Chinese bewering
na Nehroe's tegenspraak een schending
betekende van zekere beginselen waar
op de overeenkomst met China van
vreedzaam naast-elkaar-bestaan be
rustte.
Ervaren parlementaire waarnemers
verklaarden zich niet te kunnen herin
neren, dat dergelijke tonelen zich ooit
eerder hebben voorgedaan. Het leek er
op een gegeven ogenblik op, dat de af
gevaardigden elkander te lijf zouden
gaan!
Meer dan tien minuten was het tu
mult zo hevig, dat slechts een enkele
uitroep kon worden verstaan. Leden van
de (regerings) -Congrespartij en van de
oppositie riepen luidkeels „schande" te
gen de communisten, terwijl laatstge
noemden heftig protesteerden tegen de
aanvallen, die in toespraken op hen wa
ren gedaan.
108-jarige overleden
Vanochtend is in het gemeentezieken
huis te Dordrecht op 108-jarige leeftijd
overleden Opoe Neeltje van Velzen, de
oudste burgeres van Dordrecht en op
een na de oudste inwoonster van Neder
land. Enkele weken geleden moest opoe
van Velzen wegens darmstoornissen in
het ziekenhuis worden opgenomen. Haar
toestand liet zich toen evenwel niet ern
stig aanzien. Plotseling kwam er echter
een keer ten kwade in de situatie,
vanochtend is zij gestorven.
miljoen dollar. Een beperking van alleen
stookolie zou een vermindering van 10
of 15 miljoen dollar per jaar hebben
vertegenwoordigd.
Reeds in een nota, die op 25 februari
in Washington werd overhandigd, werd
gesteld, dat het besluit van de Ameri
kaanse regering in strijd was met de
geest van de GATT. Ook werd gewezen
op het strategische belang van de raffi
naderijen op Aruba voor de veiligheid
van het westelijke halfrond.
De aankomst van het Koninklijk
Gezin op het vliegveld van Turijn,
vanwaar per auto de tocht naar
Cervinia. aan de voet van de Mat-
terhorn. gemaakt werd. Ook Prins
Aschwin en diens familie hebben
zich bij de Koninklijke Familie aan
gesloten.
Wil men verandering van deregel', dan
moet eerst met hen onderhandeld worden
(Van onze correspondent in Bonn)
Van de zijde van de Russische ambassade in Oost-Berlijn is gisteren meege
deeld, dat het tot complicaties zal komen, wanneer de Amerikanen er op blijven
staan de luchtcorridor naar Berlijn op groter hoogte dan 3 km. te gebruiken.
Het hoofdkwartier van de Amerikaanse luchtstrijdkrachten in Europa in Wies-
baden verklaarde daarop, dat men op ieder ogenblik als dat wenselijk wordt
geacht, met turboprop-transporttoestellen op grote hoogte naar West-Berlijn zal
vliegen.
Daarmee is de strijd om de luchtcorridor aanzienlijk toegespitst. Als bekend
begonnen de eerste moeilijkheden op Goede Vrijdag, toen een Amerikaans turbo
prop-transportvliegtuig van het nieuwe type C-130 op een hoogte van 9000 meter
naar West-Berlijn vloog en daarbij, zowel op de heen- als op de terugweg, zwaar
werd gehinderd door een drietal Russische straaljagers. Volgens de Russen
bestaat er een afspraak volgens welke in de luchtcorridor door Westelijke toe
stellen niet hoger dan 3300 meter gevlogen mag worden. Volgens de Amerikanen
bestaat die overeenkomst niet.
maakt. Selwyn Lloyd zou van oordeel
zy'n, dat het voldoende is, dat men een
maal, te weten j.l. va-ij dag, had gestaan
op de Westelijke rechten in de luchtcor-
ridors. Kennelijk wil men van Britse
zijde, waar men overigens op de hoogte
was van de Amerikaanse bedoelingen op
Goede Vrijdag, geen moeilijkheden
Scheppen, juist nu er sprake is van een
zekere toenadering tot de Russen in het
zicht van de aanstaande Geneefse mi
nistersconferentie.
Selwyn Lloyd wenst
geen nieuwe vlucht
In West-Berlijn is nu gezegd, dat in
november 1945 in de geallieerde con-
troleraad wel gesproken is over een
maximale vlieghoogte van 10.000 voet
(3300 meter)die voor de toen bestaande
vliegtuigen ruim voldoende was. De drie
Westelijke burgerlucht.va artmaatsohap -
pdjen, die op West-Berlijn mogen vlie
gen (de PAA, BEA en de Air France)
hebben zich ook steeds aan deze hoogte
gehouden en vlogen meestal tussen 2000
en 2500 meter. Maar van een overeen
komst is geen sprake. De Russen spra
ken pas na meer dan 13 jaar van een
begrenzing der luchtcorridors, niet
slechts naar beneden en naar de zijkan
ten, maar ook naai- de hoogte, toen de
Amerikanen hun plannen bekendmaak,
ten met hun C-130, die speciaal geschikt
is voor het vliegen op grote hoogte. In
Oost-Berlijn deelden de Russen gisteren
voorts mee, dat „uit veiligheidsoverwe
gingen een beperking van de vlieghoogte
van Westelijke toestellen noodzakelijk
is". Het gold hier huns inziens een regel,
waaraan men zich jaren had gehouden
en wanneer men die regel veranderen
wilde, moest men er eerst met hen over
onderhandelen.
Met enige verwondering heeft men in
Bonn uit Washington vernomen, dat de
Britse minister van Buitenlandse Zaken
Selwyn Lloyd op de Westelijke ministers,
conferentie gisteren geëist zou hebben,
dat er voorlopig geen verdere vluchten
naar West-Berlijn op een hoogte boven
3300 meter zouden moeten worden ge-
Advertentie
JUBILEUM BURGEMEESTER
VAN SCHIEDAM
Gisteren herdacht mr. J. W. Peek,
burgemeester van Schiedam, zijn 12^-
jarig jubileum daar ter stede.
Mr. Peek bekleedt sinds meer dan 28
jaar het burgemeestersambt. Hij was
tevoren in functie te Pannerden en
Alkemade. Uit deze laatste gemeente
kwam hij in 1946 naar Schiedam, waar
hij nu de eerste burgemeester sinds
1890 is, die langer dan tien jaar aan het
hoofd van het stadsbestuur stond.
Kabinetsformatie:
De K.V.P. beschuldigt
PvdA en omgekeerd
(Van onze parlementaire redacteur)
Algemeen verwacht men in Den Haag
een kabinet zonder socialisten. Maar
daarvoor wil de KVP, die jarenlang heeft
samengewerkt met de PvdA, niet ver
antwoordelijk zijn. De katholieke arbei
ders die op de KVP stemmen, zouden
dat de Katholieke Volkspartij kwalijk
nemen. Daarom wordt reeds geruime
tijd van deze zijde geschreven dat de
PvdA „onhandelbaar" is, dat er niet
met de socialisten valt te praten omdat
zij baar eisen te hoog stellen.
Niet begrepen
In het kamp van de PvdA begrijpt
men niet, dat zulke beschuldigingen
konden worden geuit, terwijl de partij
nog niet eens de gelegenheid heeft gehad
aan een formateur eventuele eisen ken
baar te maken, zodat ook nog niet is
kunnen blijken dat de PvdA onhandel
baar is. Met zijn verklaring, dat de PvdA
niet is betrokken in het overleg van
KVP, AR en CHU over een regerings
program, beeft mr. Burger er de aan
dacht op willen vestigen dat de socialis
ten reeds onhandelbaar worden ge
noemd, terwijl er van onderhandelen nog
geen sprake is. En dat het dus de opzet is
van de rechtse partijen de PvdA uit een
nieuiw kabinet te weren.
Tegenspraak
Van de zijde van de KVP en de AR
tracht men de voorstelling te wekken dat
de PvdA zelf de oppositie wenst. Dat
heeft mr. Burger met zijn verklaring te
gengesproken. Op redelijke voorwaarden
en met een regeringsprogram waaraan
de partijen zich gebonden achten, wil
de PvdA deelnemen aan een kabinet.
In het onderhoud van hedenmiddag
van de formateur met mr. Burger kan
natuurlijk blijken dat het regeringspro
gram van prof. de Quay voor de PvdA
onaanvaardbaar is.
De kabinetsformateur, prof. dr. J. E. de
Quay, is dus begonnen met zijn be
sprekingen met de leiders der grootste
fracties in de Tweede Kamer. Met de
ministers, die hij gisteren ontving, heeft
hij ongeveer een uur gesproken, zoals
gemeld, komen vandaag de heren Bur
ger (PvdA) en Romme (KVP) aan de
beurt. Prof. de Quay is voornemens
morgenmiddag de heren Bruins Slot
(AR) en Tilanus (CH) te ontvangen.
Morgenochtend zou hij een gesprek
hebben met prof. mr. Oud (WD).
Desgevraagd verklaarde de formateur,
dat hij nog geen regeerprogram gereed
heeft, maar z.i. voldoende beleidspunten
heeft opgesteld om een naar hij hoopt
vruchtbaar gesprek met de fractie
leiders te kunnen voeren.
