IRAK TRAD GISTEREN UIT HET
VERDRAG V AN BAGDAD (MOVO)
Arbeider, na tien uur
in het zand, bevrijd!
WEERBERICHT
Sinds revolutie van juli 1958
had het reeds geen deel meer
i verkzaa mheden
genomen
aan
Omzichtig werk had succes
Voorwaardelijke straffen geëist
tegen Hallstein en Blankenliorn
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 25 MAART 1959
No. 29704
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Met ingang; van gisteren is Irak uit het Pact van Bagdad getreden, aldus
maakte premier Kassem op een persconferentie in Bagdad bekend. De andere
leden van het verdrag (ook MOVO genoemd, d.i. Middenoostelijke Verdragsorga
nisatie) Engeland, Turkije, Perzie (Iran) en Pakistan, zijn van het besluit in
kennis gesteld (de Verenigde Staten zijn vertegenwoordigd in de commissie voor
militaire en economische aangelegenheden, alsmede in de groep, die onder
mijnende activiteit in de aangesloten landen bestrijdt, maar zij zijn niet volledig
lid van de organisatie). „Door dit besluit", zo zei Radio-Bagdad later, „is Irak
een volkomen onafhankelijk en soeverein land geworden, dat zich van de laatste
sporen van het imperialisme heeft bevrijd. Irak vestigt zijn betrekkingen met
de andere landen in het bijzonder met zijn buurstaten, op basis van vriendschap,
gelijkheid en gemeenschappelijk voordeel".
Sinds de staatsgreep in juli van het vorig jaar, waarbij Koning FeisaI en pre
mier Noeri es Said werden vermoord, heeft Irak geen deel genomen aan de
werkzaamheden van het Verdrag van Bagdad. Opmerkelijk is, dat het uittreden
uit het pact op dezelfde dag is geschied als de bekrachtiging van het akkoord,
dat vorige week in Moskou werd gesloten voor technische en economische steun
van Russische zijde. De Sovjet-Unie zal een lening van ongeveer 500 miljoen
gulden verstrekken voor de uitvoering van diverse plannen in Irak.
Rode druk of poging
om president Nasser
tegemoet te komen
Op zijn eerste persconferentie sinds de
recente opstand in Mosoel oefende pre
mier Kassem, tegen de verwachtingen in,
geen kritiek op president Nasser van de
VAR, die talrfjke felle aanvallen op
hem heeft gedaan.
Hij raadde de journalisten aan zich
niet te verlagen om de aanvallen van
buitenlandse bladen en radiostations te
antwoorden. Ook verzocht hij de impe
rialisten niet bij name te noemen. „Wij
weten wie de imperialist en wie de aan
valler is", aldus de premier. Voorts drong
hij er bij de Iraakse pers op aan, alles in
het werk te stellen om de betrekkingen
met de buurlanden te verbeteren. An
derzijds gaf hij de verzekering, dat
Irak sterk is en elke aanval kan afslaan.
Kassem zei nog, dat zijn land de ver
dragsorganisatie van Bagdad verlaat om
te vermijden dat de leden van het ver
drag een reden hebben om zich in de
binnenlandse aangelegenheden van Irak
te mengen. Iraks politiek van positieve
neutraliteit ver hindert dat het land deel
uitmaakt van „agressieve" groeperingen
of verdragen aldus Kassem.
Geen verbazing in de
Westerse hoofdsteden
Het Iraakse besluit heeft in Washing
ton en Londen geen verrassing gewekt.
Men uit de veronderstelling, dat Kassem
president Nasser van de Verenigde Ara_
bische Republiek, die hem van anti-
Arabische activiteit heeft beschuldigd,
de wind uit de zeilen heeft willen nemen
door zijn onafhankelijkheid van het
Westen te tonen. Anderzijds acht men
druk van Russische zijde, nu de Sovjet-
Unie Irak hulp verleent, eveneens waar
schijnlijk. Men is van mening, dat het
Iraakse besluit een reeds bestaande toe_
stand bestendigt daar Irak sedert de
omverwerping van de monarchie al geen
deel meer nam aan het werk van de
verdragsorganisatie.
Radio-Cairo verklaarde hedenochtend
in een eerste commentaar, dat het
Iraakse besluit een gevolg is van de
door president Nasser ontketende cam
pagne tegen het Haakse lidmaatschap
van het Pact van Bagdad. In Arabische
kringen meent men echter, aldus radio-
Cairo, dat het Iraakse besluit geen wij_
ziging zal brengen in de betrekkingen
van Irak met Engeland. De Britten zien
in de politiek van Kassem en de com
munistische invloed in Irak een goede
vervanging van het Pact van Bagdad in
de strijd tegen het Arabische nationa
lisme, aldus de radio.
Enige regen
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenmiddag:
Over het algemeen veel bewolking met
af en toe enige regen. Aanvankelijk
zwakke tot matige, later matige of vrij
krachtige wind uit zuidelijke richtingen.
Dezelfde of iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
26 MAART
Zon op: 6.32 uur. onder 19.02 uur.
Maan op: 21.33 uur, onder 6.17 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee: 4.13
en 16.30 uur, laagwater te 0.01 en
12.27 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Egyptische leerkrachten
door communisten
vervangen
Irak heeft 150 Egyptische en Syrische
leraren en onderwijzers het recht ont
zegd langer in Irak te blüven, aldus heb.
ben Egyptische bladen gisteren gemeld.
Volgens deze bladen zijn in Irak 200
hoofden van scholen door communisten
vervangen.
De openbare aanklager in het proces
tegen Haakse officieren die ervan be
schuldigd worden, betrokken te zijn ge-
Amerika's
luchtmacht
„volledig paraat"
Generaal Lemay wijst op
1000 straaibommenwerpers
Generaal Curtis Lemay. de vice-staf-
chef van de Amerikaanse luchtmacht
heeft gisteren in een rede op een bij
eenkomst te Miami Beach (Florida) ver
klaard, dat de Amerikaanse luchtmacht
in geval een crisis kan beschikken over
een vloot van meer dan duizend straai
bommenwerpers met kernwapens die
„van alle kanten op het hart van het
communistische rijk" zijn gericht.
Ook tijdens de crisis om Libanon, vo
rig jaar, was deze macht van moderne
vliegtuigen beschikbaar en paraat. Bij
eventuele toekomstige crises zal de po
sitie van het „Strategie Air Command"
nog beter zijn, aldus generaal Lemay.
Volgens hem moesten de „onheilsprofe
ten dit punt eerst ernstig overwegen"
voor zij Amerika „met een streek van
hun zeer actieve pennen" afschreven.
De generaal voegde hieraan toe, dat
dc Amerikaanse bommenwerpers zonder
enige twijfel in staat zijn om elk doel
ter wereld te bereiken en afdoend te
vernietigen.
weest bij de mislukte opstand te Mosoel,
verklaarde gisteren dat president Nasser
van de VAR driemaal getracht heeft het
bewind in Bagdad omver te werpen.
Volgens de aanklager had Nasser be
halve in het gebeurde te Mosoel, waar
kolonel Sjawaf door aanhangers van
premier Kassem werd verslagen en ge
dood, ook de hand gehad in het optreden
van de voormalige vice-premier Abdel
Aref, die onlangs ter dood werd veroor
deeld omdat hij zou hebben gepoogd
premier Kassem te doden. Tenslotte
werd Nassers naam ook in verband ge
bracht met de opstand welke Rasjid Ali
Gailani in 1941 tegen de toenmalige
Haakse regering op 'touw zette.
Tenslotte werd tegen vier officieren
van de luchtmacht de doodstraf geëist
„wegens deelneming aan muiterij om de
regering omver te werpen in het belang
van een buitenlandse mogendheid".
Prof. Beel morgen
naar de Koningin
Aanbieding rapport
De informateur prof. mr. Beel
heeft vanochtend te 10 uur mr.
Burger ontvangen ter afronding
van de gesprekken, welke hij met
de voorzitter van de fractie van de
P. v. d. A. heeft gehad. Hiermede
wordt deze fase van de werkzaam
heden van de informateur afgeslo
ten. Naar wij vernemen zou hij
vanmiddag zijn rapport voltooien.
De informateur is voornemens
morgen H.M. de Koningin te be
zoeken om haar het zeer lijvige
rapport aan te bieden. Vermoede
lijk zal dit in de ochtend geschie
den. Met de bestudering van dit
rapport zal, gezien zijn omvang,
wel enige tijd gemoeid zijn.
Gevolg van verschuiving:
Tien uur lang hebben gisteren een paar honderd mensen, onder wie
een groot aantal militairen, gevochten om het leven te redden van de
45-jarige bouwvakarbeider Piet van Rijn uit Scheveningen, die om
streeks het middaguur onder zand werd bedolven, terwijl hij bezig was
een z.g. stapelput te maken op het terrein van de voormalige boeren-
behuizing ,,'t Heuvelijk" aan de Kongsweg onder Schaarsbergen bij
Arnhem. Met een haast bovenmenselijke inspanning en met behulp
onder meer van een grote graafmachine slaagde men er na 10 uur in
Van Rijn uit zijn benarde positie, ongeveer 6 meter onder de grond
te bevrijden. Hij werd in allerijl met een ziekenauto naar het gemeente
ziekenhuis in Arnhem gevoerd, waar alles reeds in gereedheid was
voor zijn verdere verpleging.
Van Rijn was 's morgens met zijn
maat Cor van de Zwan begonnen met
het stenen stapelen in de put. Tegen
12 uur deed zich plotseling een zand-
versöhuiving voor, waardoor Van Rijn
alleen nog met zijn hoofd boven het
zand uitstak in de metersdiepe put- Van
der Zwan sloeg alarm en waarschuwde
de andere arbeiders. Zij probeerden Van
Rijn uit zijn isolement te bevrijden, het
geen echter niet lukte. Daarop werd de
Arnhemse brandweer gealarmeerd, die
omstreeks half' een ter plaatse arriveer
de. Een van de brandwachts begaf zich,
voorzien van een veiligheidsgordel in de
put- Hij slaagde erin met behulp van
anderen Van Rijn tot aan borsthoogte
van het zand te bevrijden. Toen deed
zich opnieuw een instorting voor, die
ook de brandwacht bedolf. Andere
brandweerlieden slaagden er echter in
deze naar boven te trekken, doch bij
Van Rijn kon men toen niet meer
komen. Groot alarm werd geslagen en
militairen van de nabije Oranjekazerne
en de luchtmacht-elektronische school
werden naar de plek des onheils ge
dirigeerd.
Met man en macht trok men aan het
werk om de in een zeer benarde positie
verkerende, doch nog steeds bij be
wustzijn zijnde Van Rijn te redden.
Hem werd zuurstof toegediend. Er
arriveerde een enorme graafmachine,
die in de buurt aan het werk was.
Grote hoeveelheden zand werden be
zijden de put. die zo mogelijk gestut
werd, ontgraven en elders op een hoop
gedeponeerd. Ook deze pogingen had
den echter niet direct het gewenste
resultaat, tot het moment, dat men
besloot een diepe sleuf van de zijkant
af naar de put te graven.
Deze werkzaamheden, die ook slechts
met de uiterste omzichtigheid konden
geschieden, gezien het gevaar voor ver
dere instortingen, werden uiteindelijk
met succes bekroond. Tijdens de laatste
fase moest het zand rondom Van Rijn,
die nog altijd bij kennis was, en aan wie
voortdurend moed werd ingesproken,
zelfs met de hand worden weggegraven
door de redders, die onder leiding van
eerste luitenant Winkel van geen wijken
wisten.
Omstreeks tien uur gisteravond slaak
te de menigte een zucht van verlichting
en ging er een hoerageroep op. Van Rijn
was gered en had zelfs nog zo veel
kracht, dat hij de dichtsbjjstaande red
ders de hand drukte en heel blij zei te
zijn, dat hij het leven er had afgebracht!
Kroesjtsjef geeft schuld aan
Amerikanen en Britten
Premier Kroesjtsjef van de Sovjet-
Unie zegt in een brief aan 22 Ameri
kaanse politici, natuurkundigen en in
dustriëlen, dat de Geneefse besprekingen
over een staken van de kernproeven op
een dood punt zijn gekomen als gevolg
van de Westelijke houding.
De brief, die door Tass is gepubliceerd
is een antwoord op een brief van de
Amerikanen. Zij hebben ook aan Eisen
hower en Macmillan over deze zaak
geschreven.
De Russische premier zegt, dat de
delegaties van Amerika en Engeland in
Genève hun uiterste best doen om een
akkoord te verhinderen.
In de klokkengieterij te Aarle-
Rixtel worden op het ogenblik de
klokken gegoten voor het grootste
carillon ter wereld, bestemd voor
een kerk in Bloomsfield Hills na
bij Detroit. Het carillon zal 77
klokken omvatten met een totaal
gewicht van 50.000 kg. Het tot
1200 graden verhitte brons gaat uit
de gietpan in de vormbak.
Wanneer op 10 april de 21 -jarige
Misjiko Sjoda in het huwelijk
treedt met de Japanse Kroonprins
Akihito, zal zij dit traditionele hu
welijksgewaad dragen, bestaande
uit vijf zijden kleden over elkaar
heen met wijde en bij ieder volgend
gewaad iets kortere mouwen. Daar
overheen wordt nog een kleed van
de allerfijnste zijde gedragen. Het
gewaad deed het laatst dienst bij
het huwelijk van de zuster van
Kroonprins Akihito in 1943.
Uitspraak in Bonn zal na Pasen vallen
„Onoirbare middelen"
(Van onze correspondent in Bonn)
In het Bonner diplomatenproces eiste
de openbare aanklager gistermiddag
zowel tegen prof. Hallstein, voormalig
staatssecretaris van het ministerie van
Buitenlandse Zaken en thans president
van de Europese Economische Commis
sie, als tegen Blankenhorn, de West-
duitse ambassadeur in Parijs, een voor
waardelijke gevangenisstraf van vier
maanden met een proeftijd van drie
jaar. De eis hield voorts een onvoor
waardelijke boete van 5000 mark voor
Hallstein en 4000 mark voor Blanken
hom in.
Zoals bekend, worden Hallstein en
Blankenhorn alsmede de zieke en daar
om nog niet voor het gerecht gekomen
voormalige ambassadeur Von Maltzan
ervan beschuldigd, dat zij de thans 57-
jarige hoge ambtenaar van het minis
terie van Economische Zaken, dr. Hans
Strack, valselijk hebben beschuldigd en
belasterd. Hij is in 1953 verdacht van
het aannemen van steekpenningen en,
hoewel later bleek dat hiervan geen
sprake was. uit zijn functie van leider
van een diplomatieke missie in Egypte
gezet. Voorts leidde dit ertoe dat Strack
ontheven werd van een latere functie
als leider v^n een handelsdelegatie in
Turkije. Strack nam dat niet en heeft
sedert 1953 naar recht gezocht.
Vroegere vriend.
De openbare aanklager beschuldigde
Hallstein en Blankenhorn ervan, dat zij
Strack vals hebben beschuldigd en daar
bij 'n beperkt doel voor ogen hadden, te
weten 't verwijderen van Strack uit hoge
functies. Zü hebben daarmee het wezen
van hun hoge ambt miskent. Hoe hoger
het ambt, hoe groter de plicht, aldus de
aanklager, die voorts zei dat politieke
doeleinden niet mogen worden nage
streefd met middelen, die bepaald on-
oirbaar zijn. Het doel heiligt de midde
len in de regeringspolitiek niet. Hij ver
weet Hallstein, dat hij het nooit tot een
gesprek van man tot man met Strack
heeft laten komen, maar steeds weer
via de onbarmhartige bureaucratische
weg zijn doeleinden trachtte te verwe
zenlijken.
Hallstein had de brief van de Egyp
tische diplomaat Galal, die Strack vals
beschuldigd heeft, in het geheel niet
onderzocht en Blankenhorn, die Strack
al vyf en twintig jaar kende, maar Ga-
lal helemaal niet, had geen stap gedaan
om zijn vroegere vriend te rehabiliteren.
Hallsteins vrees was dat Strack een te
genstander was van het Westduitse-Is-
raëlische verdrag, een hoeksteen van de
Westduitse politiek van na de oorlog,
omdat dit schadelijk zou kunnen zijn
voor de Duits-Arabische handelsbetrek
kingen. In feite, aldus de openbare aan
klager, was Strack daarvan beslist geen
tegenstander. Alleen deed hij zijn plicht
door zijn meerderen erop te wijzen, dat
dit verdrag ook nadelige kanten kon
hebben.
Met nadruk ook verklaarde de open
bare aanklager, dat Strack geen Mi
chael Koolhaas was. Deze figuur uit de
gelijknamige uit 1806 stammende novelle
van de 18de-19de eeuwse Duitse schrij
ver Heinrich von Kleist. dook verschei
dene malen. o.m. dankzij het getuigenis
van minister van Defensie Strauss in
dit proces op.
Tegen rubbermuren"
Men deed het voorkomen alsof Strack
als de tragische novellefiguur Michael
Koolhaas voor een ingebeeld recht vocht
tegen hogere, zijns inziens wraakzuch
tige machten en daarbij de Justitie mis
bruikte. De openbare aanklager wenste
deze politieke-litteraire legende uit de
wereld te helpen. Het proces is zijns in
ziens geen politiek proces. Het gaat hier
om de poging van een oprecht man, die
inderdaad een zeer betrouwbare en
eerlijke indruk in dit proces maakte, om
zich recht te verschaffen, waarbij hij
een jaar lang steeds weer op „bureau
cratische rubbermuren" is gestoten, tot
hij tenslotte zijn aanklacht tegen „on
bekenden" indiende, waarna Hallstein
en Blankenhom na een minutieus on
derzoek verdacht konden worden van
laster en belediging.
De aanklager hield overigens reke
ning met de grote druk en grote verant
woording. die op beide beklaagden heb
ben gerust tijdens hun Bonnèr ambts
periode.
Von Maltzan is dezer dagen verhoord,
hij zal waarschijnlijk later terecht moe
ten staan. Vandaag kregen de verdedi
gers van Hallstein en Blankenhorn het
woord. De uitspraak zal wel na Pasen
vallen.
Kees Verwey geeft
opdracht terug
Geen schilderijen van
Georgette Hagedoorn
De Haarlemse kunstschilder Kees
Verwey heeft de opdracht tot het schil
deren van een portret van de voor
drachtskunstenares Georgette Hage
doorn teruggegeven aan de opdracht
gever. het Ministerie van O. K. en W
De heer Verwey had aanvankelijk in
overleg met mevrouw Hagedoorn een
portret geschetst, waarop zij werd afge
beeld in haar creatie „Madame Arthur".
Naderhand heeft de schilder deze eerste
schets vervangen door een nieuw por
tret met een andere uitbeelding van de
geportretteerde. Met deze laatste opzet
kon het ministerie zich niet verenigen,
hetgeen voor de sohilder aanleiding
was de opdracht terug te geven.