Slap communiqué na Kroesjtsjefs roerig bezoek aan Oost - Berlijn Keerpunt in de politiek van president Nasser WEERBERICHT Russisch Oostduits verschil van mening?- Ulbricht had een straffer optreden gewenst Felle rede in Damascus tegen communistische invloed in Irak „Wij gaan in Europa geen oorlog te land voeren", zegt Eisenhower HELPER IN ROOK GESTIKT BIJ BRAND IN AMSTERDAM Bewoners sprongen in vangzeil N.V. Aero Contractors mag thans lielikopterdiensteii onderhouden Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 12 MAART 1959 No. 29693 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 7.60 per kwartaal; f 2.56 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze correspondent in Bonn) De Sovjetrussische minister-president Kroesjtsjef heeft hedenochtend Oost- Berlijn verlaten na een uitermate roerig acht-daags bezoek aan Oost-Duitsland. In een gisteravond in Oost-Berlyn bekend gemaakt slot-communiqué over de Russisch-Oostduitse besprekingen werd met geen woord gerept over een afzon derlijk vredesverdrag tussen beide landen. In het communiqué spreekt men slechts over een vredesverdrag met geheel Duitsland en over de liquidering van het bezettingsregime in West-Berljjn. Dit alles is dus wel een heel koel afscheid na de opwindende woorden van Kroesjtsjef te Leipzig en Oost-BerUjn! Besloten is voorts dat een grote Oostduitse delegatie in mei naar Moskou zal reizen om verder te onderhandelen over een vredesverdrag. Beide delegaties eisen tenslotte de bijeenroeping van een Westelijk-Russische ministersconferentie met deel neming van Tsjecho-Slowakye, Polen, Oost-Duitsland en de Bondsrepubliek. Russische premier is „doodmoe" Men meent in Bonn en te West-Ber- lijn dat het communiqué wel in feite te genstelling staat tot de grote activitei ten, die Kroesjtsjef de laatste dagen heeft ontwikkeld. Er zou zelfs verschil van mening tussen de Russen en Oost- Duitsers zijn ontstaan omdat Oostduitse leiders als Ulbricht en Grotewohl be paald een straffer optreden in de kwes- tie-Berlijn wensen en het niet eens zou den zijn met de Russische voorstellen om Geallieerde troepen in West-Berlijn te laten blijven. In Oost-Berlijn heeft men dit alles niet met de gebruikelijke verklaringen tegengesproken. Opvallend was voorts, dat gezegd werd, dat aan Kroesjtsjef de laatste weken dergelijke eisen waren ge steld wat zijn gezondheid aangaat, dat er eenvoudigweg geen tijd meer was overgebleven voor een gesprek over een vredesverdrag En toen men gis teren een Russische woordvoerder vroeg hoe de rest van Kroesjtsjefs programma te Oost-Berlijn eruit zag, kreeg men ten antwoord dat er geen programma meer was en dat Kroesjtsjef zelf gezegd had: „Ik ben zo moe Geen illusies In Bonn ontplooiden de Westduitse socialisten grote activiteit op het gebied der buitenlandse politiek. SPD-leider Ollenhauer vertelde de minister van Buitenlandse Zaken Von Brentano zijn wederwaardigheden bij zijn gesprek met Kroesjtsjef en in een radiorede zei hij later dat zijn ontmoeting met de Sov jet-regeringsleider nuttig en politiek noodzakelijk was geweest. Met nadruk zei hij geen illusies te hebben. De ver schillen met de Russen zijn groot en wegen zwaar, maar men moet ze zijns inziens niet fatalistisch opnemen, doch proberen ze via onderhandelingen te overbruggen. Hij pleitte voor het „uit elkaar trekken van de militaire mach ten" in Europa. West-Berlijns burgemeester Willy Brandt berichtte gisteren Bondspresi dent Heuss en Bondskanselier Adenauer over zijn wereldreis en inmiddels arri veerden te Moskou twee vooraanstaande SPD-Leiders, prof. Carlo Schmid en Er- Ier, die voor een zesdaags informatief bezoek naar Rusland zijn gereisd en daar met Kroesjtsjef en andere Sovjet russische leiders zullen spreken. Macmillan lieden bij kanselier Adenauer Onze correspondent in Bonn telefo neerde ons voorts: De Britse eerste mi nister Macmillan arriveerde hedenmor gen in Bonn, waar hij in de namiddag en morgenochtend gesprekken met de Westduitse Bondskanselier Adenauer over zijn reis naar Moskou zou voeren. Bonn is de tweede etappe op de rond reis van Macmillan langs de Franse, de Westduitse. de Amerikaanse en de Ca nadese hoofdstad. In Bonn zou. evenals eergisteren te Parijs, niet slechts ge sproken worden over datgeen, waarover men het eens is. maar in het bijzonder over het onderwerp, waarover de menin gen van Britten enerzijds en Fransen en Westduitsers anderzijds ietwat uiteen lopen: het ..disengagement"-plan be treffende het „uit elkaar rukken" van de grote machten in Midden-Europa door atoom-vrije of militair verdunde zones als Westelijke concenssie-moge- lijkheid bij de aanstaande conferentie met de Sovjet-Unie. Men heeft er de laatste dagen te Bonn op gewezen dat er eigenlijk in de eerste plaats een ander onderwerp is waarover Bonn en Parijs een andere mening heb ben dan Londen. Het gaat hier om de opmerking van Macmillan na zijn te rugkeer uit Moskou over de rol, die hfi in de Westelijke politiek thans moet of graag zou willen spelen. „Ik hoop" zei hij toen. „dat u het voor juist zal ach ten in ieder geval houd ik het voor Opklaringen De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond Vannacht en morgenochtend plaatse lijk mist. Morgen overdag op de meeste plaatsen diroog weer met opklaringen. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. Zwakke wind. (Opgemaakt te 11.15 uur). 13 maart Zon op: 7.01 uur; onder: 18.39 uur. Maan op: 8.34 uur; onder: 23.08 uur. Hoogwater te Katwijk te 5.40 en 17.54 uur. Laagwater te 1.26 en 13.48 uur. (Dit nummer bestaat uit 14 pagina's) juist dat wij in Engeland moeten proberen vooraan te gaan om een uit weg uit de huidige moeilijkheden te vin den". Prompt schreef de Londense „Times" hierover een commentaar, dat zowel in Parijs als in Bonn rimpels in verschei dene voorhoofden veroorzaakte. De "Times" schreef namelijk: „De Amerikaanse president is een iets aan betekenis verliezende factor, de Duitse Bondskanselier een oude. ongelukkige man, de Franse president is geheel en al met andere problemen bezet. Zo valt de buitengewone verantwoording om de Westelijke coalitie de komende weken op verstandige manier en toch met de nodige vasthoudendheid te leiden, op de Britse eerste minister." Vriendschap ondanks verschillen van mening Men kan zonder overdrijving zeggen, dat er te Parijs noch te Bonn veel voor wordt gevoeld Macmillan te laten op treden als de huidige Westelijke leider, die Dulles' rol thans moet vervullen. Het strookt niet met Adenauers bedoelingen, die óf een Amerikaans leiderschap óf een continentaal Europees leiderschap wenst. En het strookt helemaal niet met de gedachte van De Gaulle, wiens her wonnen prestige een leiderschap van Macmillan eenvoudigweg niet verdraagt. Adenauer is in elk geval goed voorbe reid op dit gesprek met Macmillan: hij is gisteren ingelicht door zijn ambassa deurs in Moskou en Washington en hij is op de hoogte door Ollenhauers gesprek met Kroesjtsjef en door brandts we reldreis. Tenslotte, hij mist die prestige-gevoe- lens. die De Gaulle beheersen en deze ertoe hebben verleid Macmillan nu juist niet hartelijk te Parijs te ontvangen. De ontmoeting Adenauer—Macmillan zal dan ook zeker, ondanks de menings verschillen, fai het teken der vriend- sohap staan en niet in dat van de koel heid, omdat men te Bonn beter dan te Parijs beseft anderen, en ook de Britten, hard nodig te hebben. Ontslag Kabinet en Staatssecretarissen Het Kabinet der Koningin deelt mede: Heden heeft de minister-president het gezamenlijk ontslag van de minis ters en van de Staatssecretarissen aan H.M. de Koningin aangeboden. De Koningin heeft dit verzoek in overweging genomen en de minister en Staatssecretarissen uitgenodigd inmiddels al datgene te blijven ver richten dat zij in het belang van het Koninkrijk noodzakelijk achten. President Nasser van de Verenigde Arabische Republiek (Egypte-Syrië) heeft gisteren een felle, openlijke aanval gedaan op de regering van generaal Kassem in Irak en op de Iraakse communisten. Dit gebeurde vanaf het balkon van het regeringsgebouw in Damascus, Syrië. Even tevoren had een duizendtal studenten in de hoofdstraat van Damascus tegen Kassem betoogd, onder het uitroepen van leuzen als „weg met Kassem en zijn duistere bedoelingen" en „weg met het communisme en opportunisme". Nassers toespraak werd uitgezonden door Radio- Cairo. Diplomatieke waarnemers in de Egyptische hoofdstad beschouwen haar als een keerpunt in zijn politiek. Nasser, die onder het uitspreken van zijn rede herhaaldelijk door gejuich van een grote menigte werd onderbroken, treedt nu op als verdediger van de Arabische landen tegen communistische infiltratie. „Kassem doet zijn naam eer aan „Kassem betekent in het Arabisch „verdeler" en hij doet zyn naam eer aan. Wij hebben gemeend dat de staats greep in Irak een consolidatie van het Arabische nationalisme betekende, doch wy dachten verkeerd. Kassem verander de van gedachten en hij ging de voor keur geven aan een politiek, die van vijandschap jegens ons getuigt", aldus verklaarde Nasser. De president van de Verenigde Ara bische Republiek vervolgde: „De com munisten, die in Irak de tegen ons ge richte betogingen hebben geleid en die ons daar hebben aangevallen, waren dezelfden die door Noeri es Said (de in 1958, bij de opstand van Kassem c.s., vermoorde voormalige Iraakse premier en „sterke man") uit Irak waren ver dreven. U, hier in Syrië, hebt hen ge spijzigd en onderdak verschaft. Zij heb ben dit beantwoord met ondankbaarheid en haat. De terreur, waarmede de communisten in Irak thans tegen het Arabische na tionalisme, de Verenigde Arabisch Re publiek en zijn leiders optreden, zal ons vastbeslotener dan ooit maken om onze opdracht uit te voeren. Wij zullen vech ten om ons land en het Arabische na tionalisme te beschermen. Wy voeren een politiek van onafhankelijkheid en wij verzetten ons tegen op ons uitge oefende druk. Wy zijn ook tegen aan sluiting bij militaire overeenkomsten als het Verdrag van Bagdad, daar wij niet Amerikaanse president sedert kort een veel krachtiger leidersfiguur geworden (Van onze correspondent in Washington) President Eisenhower heeft gisteren een der belangrijkste persconferenties ge houden van zijn gehele ambtsperiode. Enkele uitspraken op deze conferentie gedaan, zullen nog lang over de gehele wereld geciteerd en onder de loep geno men worden. Hoe men over de inhoud van Eisenhowers woorden moge denken, over één ding moet de gehele Westerse wereld zich verheugen: Eisenhower is sedert het begin van 1959 veel meer een leidersfiguur geworden dan voorheen. Het lijkt alsof de president een sterker persoonlijkheid heeft ontwikkeld nu zijn medewerker Sherman Adams is afgetreden en minister Dulles langdurig afwezig is. De president ziet er gezond uit. Al worstelt hy nog altijd met zinsconstructies, toch is zijn taal levendiger en pittiger geworden. De kritiek, die de Democratische oppositie heeft uitgeoefend op ziin militair beleid, heeft hem er kennelijk toe geprikkeld van zich af te bijten. Deze reactie heeft thans tot gevolg gehad, dat de wereld een wat concreter beeld heeft gekregen van Eisenhowers houding ten aanzien van de Berlynse crisis. Raketprogramma laat echter nog wel wat te wensen over De uitspraak, die wel het meest zal worden geciteerd, luidt: „Wij gaan in Europa geen oorlog te land voeren". Daarmede veegde Eisenho wer radicaal de suggesties van de vroegere minister van Buitenlandse Zaken Acheson van tafel, die de mogelijkheid had geoperd van een strijd tegen de Russen om Berlijn met conventionele wapenen. Het Amerikaanse volk beschouwt Eisen hower nog steeds militair als vak man en de meesten zullen vertrou wen hebben in zijn inzichten om trent de krijgskundige situatie. De democratische actie om onder de huidige omstandigheden de grootte van het leger niet te verminderen, moet na Eisenhowers uitspraak aan het publiek belangrijk toeschijnen. Het gaat er niet om of Amerika der tigduizend man meer of minder heeft bij een eventueel conflict over Berlijn. Hoewel Eisenhower de oorlog met atoomwapens allerminst als een juiste remedie beschouwt tegen 's werelds kwalen, heeft de persconferentie toch de indruk achtergelaten, dat de Ameri kaanse regering de hoop koestert, dat de Russen zullen inbinden, juist omdat ook zij een atoomoorlog willen vermij den. De afschrikwekkende macht van het atoomwapen blijft dus troefkaart m het Westerse spel. De ontwikkeling van Ruslands rakettenmacht heeft echter de laatste jaren de waarde van genoemde troefkaart aanmerkelijk doen dalen. Wellicht is Amerika met raketbases :n de buurt van de Sovjet-Unie en met de strategische luchtmacht deze zomer nog de sterkste in de strijd met atoomwape nen. De raketten van de Sovjet-Unie dreigen echter in de naaste toekomst de schaal ten gunste van Rusland door ie laten slaan. Eisenhower moge dan al hebben aan getoond, dat de drukte, die de Democra ten maken over de vermindering van het aantal soldaten, de kern van de zaak niet raakt, doch na deze onthul lende persconferentie lijkt de demo cratische kritiek des te meer gerecht vaardigd, waar deze zich richt tegen de betrekkelijke slapheid van het raketpro gramma. Zolang tussen Oost en West geen serieus begin wordt gemaakt met de bewapeningsbeperking, achten vele critici van de Amerikaanse regering het van het allerhoogste belang dat de Ver. staten nog veel meer geld en energie be steden aan de ontwikkeling van de mo dernste raketten dan thans het geval is. Doet men dat niet dan zal de globale superioriteit, die deze zomer misschien nog bestaat, niet lang meer duren. in invloedssferen wensen te worden be trokken" „Nasser, de dollarslaaf" Nassers „ommezwaai" en zyn ageren tegen de communisten dient gezien te worden tegen de achtergrond van de recente gebeurtenissen in Irak, waar president Kassem in gevaarlijk vaar water is gekomen: de communisten slaan een hoge toon aan in Bagdad en Nasser vreest kennelijk, dat de rode in vloed in Irak nog zal toenemen. Gister middag is het stoffelijk overschot van de Iraakse communistenleider Ka- zantsji, die op bevel van de rebellen leider Sjawaf gedood werd, ten grave gedragen: een stoet van tien kilometer lengte trok door Bagdad. In de stoet werden spandoeken meegedragen, waar op stond: „Schaam je, Nasser! De dood aan Nasser, de dollarslaaf. De dood aan Nasser, vriend van Tito en Sjawaf". Er waren naar schatting meer dan een half miljoen mensen op de been om de stoet voorbij te zien trekken. Ook een groot deel van de Iraakse bladen ageert tegen Nasser, die zij ver wijten de opstand van maandag onder leiding van kolonel Sjawaf op touw te hebben gezet. Volgens het uiterst linkse blad „Al Thawra" heeft Nasser grote hoeveelheden wapens van Syrië naar Mosoel gezonden, het centrum van Sja waf s opstand Wapens in beslag genomen Een Iraakse regeringswoordvoerder heeft gisteren in Bagdad officieel be kendgemaakt, dat kolonel Sjawaf, de leider van de mislukte opstand in Noord-Irak, door zijn eigen aanhangers is vermoord toen hij probeerde met een vliegtuig te ontsnappen. Hij was tevoren gewond toen vliegtuigen van de regering zijn hoofdkwartier beschoten. Door Bagdad reden gisteren vracht auto's met „vredespartisanen", die tegen de „samenzwering" van de Verenigde Arabische Republiek tegen Irak protes teerden. Kranten in Bagdad meldden gisteren, dat de regering in gebouwen van een niet met name genoemde Arabische staat wapens en pamfletten in beslag had genomen. Het communistische blad „Ittihad al-sjaab" brachts voorts bijzon derheden over de opstand in Mosoel. Het blad beweerde dat daar dinsdag meer lijken door de straten werden ge sleurd dan vorig jaar bij de revolutie in Bagdad. Volgens dit blad staakten de opstandelingen dinsdagmiddag het vu ren en vluchtten zij in het paleis van Sjeik Ahmed al-Ajeel, waar zij door straaljagers van de regering werden be schoten. Het voegt er nog aan toe, dat sommige legerbevelhebbers in Noord- Irak voor de opstand in het geheim contact hadden gehad met de Syrische inlichtingendienst. Op 5 maart zou een Iraakse officier twee vrachtauto's met wapens over de grens naar Irak hebben gesmokkeld. Teddy Scholten heeft gisteravond in het Eurovisie-songfestival te Cannes de overwinning behaald Een voor menigeen onverwachte zege, die vele Nederlandse harten goed heeft gedaan. Voor nadere bijzonderheden zie men elders in dit blad. (Van onze Amsterdamse correspondent) „Er is brand bij de buren. Ik ga even helpen", zei de 29-jarige J. H. Bruning gisteravond tegen zijn vrouw. Hij is niet teruggekomen. Toen de brand was ge blust, vonden brandweerlieden de man levenloos op het portaal van de uitge brande woning liggen. Hij was in de rook gestikt. De heer Bruning heeft de drie mensen, die uit de ramen van hun op de derde etage aan de Dapperstraat te Amsterdam gelegen woning om hulp schreeuwden, niet kunnen bereiken. An dere behulpzame buren kwamen zelfs niet verder dan de tweede etage. De be woners van driehoog danken hun leven aan een sprong van elf meter in een vangzeil. Vrijwilligers De brandweer was maar nauwelijks ter plaatse of acht mannen, die in een café in hetzelfde pand aan de tapkast zaten, boden zich vrijwillig aan om te helpen. Zij kregen een vangzeil, welke reddingmethode slechts weinig wordt gebruik in Amsterdam. De elfjarige Martha Nifterik was de eerste, die zich van de derde verdieping in het zeil liet vallen. Zij kwam zo ongelukkig terecht, dat zij met een kaakfractuur naar het Onze Lieve Vrouwziekenhuis moest worden gebracht. Na haar sprong haar 70-jarige grootvader, die geheel onge deerd in het zeil terecht kwam. Ten slotte sprong mevrouw I. Nifterik. 35 jaar oud, en zij liep hierbij zodanige Concessie van de Kroon Naar wij vernemen heeft de NV Aero Contractors te 's-Gravenhage een gun stige beschikking gekregen op een aan vraag voor een concessie om diensten met hefschroefvliegtuigen uit te voeren. Deze concessie van de Kroon geeft de NV Aero Contractors het recht met he likopters een geregeld binnenlands luchtvei-voer te onderhouden en tevens een ongeregeld luchtvervoer naar het buitenland. Voor het ongeregeld vervoer naar het buitenland mag uitsluitend ge bruik worden gemaakt van de douane terreinen op vliegvelden en helihavens, die voor het binnenlands verkeer zijn aangewezen of van terrein, waarvoor ontheffing zal kunnen worden verleend. Ingeschreven Als voorwaarde is o.m. bepaald dat de toestellen, die voor de. helikopterdien sten worden gebruikt, in Nederland moeten zijn ingeschreven. De tarie ven van de diensten met hefschroef vliegtuigen dienen door de minister te zijn goedgekeurd Wij vernemen verder, dat in de con cessie aan de NV Aero Contractors voor het geregeld binnenlands luchtvervoer met hefschroefvliegtuigen de vliegvel den van Schiphol, Zestienhoven. Rotter dam, Eelde, Beek en Hilversum zijn aan gewezen alsmede de helihavens van Rot terdam. Eindhoven en Maastricht Nog geen beslising Desgevraagd deelde de heer B. A. M. Schreiner. directeur van NV Aero Con tractors mede, dat er nog geen beslis sing is opgenomen welke geregelde dien sten in het binnenland met hefschroef vliegtuigen door zijn maatschappij zul len worden geopend, noch met welk type helikopter zal worden gevlogen. Nu de concessie van de Kroon is verleend worden de plannen tot in bijzonderhe den uitgewerkt, waarbij nog talrijke be sprekingen met geïnteresseerden, tech nici e.a. zullen moeten worden gevoerd. kneuzingen op, dat zy eveneens naar het ziekenhuis moest worden vervoerd. De brand was in weinig minuten t(Jd geblust. Petroleumkachel Het vuur was omstreeks negen uur ontstaan in de woning op de tweede verdieping, waar een 2-jarig meisje, Yvonne Vogel, een petroleumkachel had omgestoten. De vlammen laaiden hoog op en vonden gretig voedsel in het pla fond van het oude huis. Een ogenblik later brandde ook de huiskamer van de familie Nifterik op de derde etage. Het was echter niet zozeer het vuur, dan wel de enorme rookontwikkeling, die de situatie voor de bewoners kritiek maakte. Buren aan de overzijde van de straat alarmeerden, toen zy de vlammen zagen, onmiddellijk de brandweer en kwamen te hulp om de bewoners te redden. Het waren de 34-jarige J. Reijnders en de 33-jarige G. J. Peters, waarbij zich voegden de toevallig passerende korpo raal J. A. Felius uit Leerdam en sol daat C. H. Diemeer uit Egmond. De mannen stormden de trappen op en wisten de familie Vogel in veiligheid te brengen. De scherpe rook verhinderde om tot driehoog door te dringen. Niemand heeft gemerkt, dat een vijfde redder, de heer Bruning, het huis was binnengegaan. Dit werd eerst duidelijk, toen een vrouw in doodsangst onder het saamgestroomde publiek haar man zocht. Een ogenblik later vonden brand- wachts het lichaam van de heer Bru ning op het portaal van de derde ver dieping. 20 maart opening zitting Staten Generaal Bij K. B. is de minister van Bin nenlandse Zaken gemachtigd namens de Koningin de a.s. zitting van de Staten-Generaal te openen in een verenigde vergadering op vrijdag 20 maart des namiddags te één uur. Verhoging olieprijzen in Indonesië De Indonesische regering heeft be kendgemaakt, binnenkort een noodwet tot verhoging der prijzen van alle soorten oiieprodukten met ongeveer 60^ voor de binnenlandse markt te zullen afkondigen, „zulks in het belang van de normalisatie van de verkoop van oiieprodukten op de binnenlandse markt". De benzineprijs zal van Rp 1.06 wor den verhoogd tot Rp 1.6964 per liter, die voor vliegtuigbenzine van Rp 126 tot Rp 2.016 en die voor petroleum van 63.5 sen tot 92.6 sen. Voorts deelde de regering mede. dat de omzetbelasting op petroleum en ben zine zal worden verhoogd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1