Premier Kroesjtsjef deed minimale concessie inzake kwestie - Berlijn Opstandige radiostem in Irak zwijgt thans WEERBERICHT Westelijke troepen zouden in Vrije stadkunnen blijven GEPRIKKELD Londen weet niet goed lioe of wat Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 10 MAART 1959 No. 29691 DAGBLAD Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Singel Lelden aiT° Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie jiöui LEIDSCH Politieke chaos En nu kwam die kolonel Sjawaf, van wie men niet weet welk etiket er op ge plakt moet worden. De krachten, welke in actie waren gekomen, zijn mogelijk slechts een deel van de tot dusver on dergronds rommelende bewegingen. Het is ook niet uitgesloten, dat zich in de politieke chaos verscheidene groepen met tegengestelde doelen tegelijk doen gelden. Het is een hutspot van pro-dit en pro-dat. Daarom wacht Londen ma. r liever rustig af, al hebben de Britse ochtendbladen vandaag met nadruk be toogd, dat de onzekere toestand in Irak na de opstand een groot gevaar voor Engeland en het Westen betekent. Men is er nog lang niet zeker van. dat de toestand stabieler wordt, ook al is of wordt de opstand onderdrukt. De ..Man chester Guardian" zegt. dat het voor ge neraal Kassein nu nog moeilijker zal worden zich uit een „te knellende com munistische omhelzing los te maken". (Van onze correspondent in Bonn) Het offensief van de Russische minister-president Kroesjtsjef met elkaar steeds weer tegensprekende nieuwe voorstellen duurt voort. Gisteravond zei hij in een rede in Oost-Berlijn, dat, als West-Berlijn een vrije stad zou worden, zoals door de Russen de laatste maanden is voorgesteld, Amerika, Engeland, Frankrijk en Rusland of neutrale landen een minimum aantal troepen in West-Berlijn zouden kunnen legeren. Men moet het beschouwen als een Russische concessie, hoe futiel zij ook is. Dergelijke geallieerde of neutrale troepen zouden de 2'<j miljoen West- berlijners bij het overgaan van de status van hun stad in een „vrije stad" de verzekering moeten geven, dat zij niet opgeslokt kunnen worden door de Oost duitsers. Of, zoals Kroesjtsjef het zei: deze troepen zouden de status van vrije stad moeten garanderen. Hij had ook geen bezwaar tegen de legering van troepen der Verenigde Naties. Nogmaals verklaarde hij, dat het er niet om ging de be staande maatschappelijke orde van West-Berlijn, die hij als „kapitalistisch" pleegt te betitelen, te wijzigen. En hij weigerde om het voorstel aan te nemen geheel Berlijn, dus zowel het westelijke als het oostelijke deel tot vrije stad te maken. Dat ging niet, zei Kroesjtsjef, omdat Oost-Berlijn de hoofdstad van Oost-Duitsland is. Bonn maakt zich nog geen illusies.... De Westberlijnse burgemeester Brandt commentarieerde deze verklaring van Kroesjtsjef gisteravond met de woorden: „Heel mooi, we komen al een beetje dichter bij elkaar". In Bonn ziet men ook wel de schim van een concessie in deze verklaring, maar in feite acht men de inhoud van de verklaring zelf nog altijd even zinloos. Immers, zy gaat er van uit, dat West-Berlyn een vrije stad los van West-Duitsland en de Weste lijke wereld zal worden en dat is voor Bonn en de gehele Westelijke wereld nu eenmaal onaanvaardbaar. De waarde van Kroesjtsjefs uitlating schuilt dan ook alleen in de futiele concessie, die er in zit, en waardoor de gedachte gewekt wordt, dat er met hem over West-Ber lijn valt te praten. In Bonn maakt men zich daarover echter geen illusies. „Etappentheorie" Voor de buitenlandse pers verklaarde de Westduitse minister van Buiten landse Zaken Von Brentano gisteren in Bad Godesberg, dat zyn regering ieder moment bereid is tot discussie over de zonder dat de oorzaken van de politieke spanning worden weggenomen, wees Von Brentano van de hand. Hij was van oordeel, dat de Russen inzake de Duitse eenheid nog niet hun laatste woord gesproken hebben. Von Brentano keerde zich tegen de opvatting, dat de Westduitse regering de politieke hou ding van de Britse eerste minister Macmillan sedert diens reis naar Mos kou met zorg bekijkt. Macmillans stand punt ten opzichte van de disengage ment-plannen onderscheidt zich volgens de minister niet van het Westduitse standpunt. Op de aanstaande ministers conferentie met de Russen moet zijns inziens volkomen openheid bestaan. Daar moet men beginnen met oplossin gen van bepaalde problemen, oplossin gen die tevens de oplossing van volgen de problemen in zich besloten inhouden. Deze etappen-theorie van Von Brentano geldt thans in Bonn als een algemeen regeringsstandpunt ten aanzien van de conferentie met de Russen. De ƒ100.000 er uit! In de 542e Staatsloterij, 14e lijst, 4e-klasse is de prijs van f. 100.000 gevallen op No. 4214. Dit lot is in series verkocht te Enschede, Gorkum, Rotterdam, Alkmaar, Amster dam en Rotterdam. Voorts is een prijs van f. 25.000 geval len op no. 6528. Het goede mevrouwtje... Binnenkort begint in Genua een 'proces tegen een Genuese huisvrouw, wier oplichterijen en verduisteringen de buit van het Amsterdamse „goede heertje" in de schaduw stellen. Mevr. Ebe Roisecco, sinds 1957 in de gevangenis, wordt be schuldigd van negen fraudes en twee handschriftvervalsingen, die haar tenminste 494.000.000 lire (meer dan drie miljoen gul den) rijker maakten. Haar echt genoot Stefano Roisecco en prof. Francesco Spinedi, professor in de economie aan de universiteit van Rome, worden beschuldigd van medeplichtigheid. Volgens de ten laste legging heeft mevr. Roisecco minstens zes zakenlieden grote sommen gelds afhandig weten te maken door zich voor te doen als de vriendin van hooggeplaatste po litici en collectrice van verkie- zingsgelden voor de christen democratische partij. Een van haar slachtoffers is de indus trieel Renato Sacerdoti, oud president van de voetbalclub Roma, die haar 100.000.000 lire (600.000 guldenleende. Mevr Roisecco gaf hem een cheque met de valse handtekeningen van twee vooraanstaande chris ten-democraten als „garantie" „disengagemenf'-plannen, die een atoom- vrije of militair verdunde zone in Mid den-Europa willen vormen. Maar dan moeten daaraan concrete politieke maatregelen zijn verbonden, die tot het herstel van de Duitse eenheid zullen leiden. Een zuiver militair uit elkaar rukken van de grote machten in Europa, Advertentie. S3 3s3 ."X3 Weer executies op Cuba Op Cuba zijn gisteren zeven oudsol daten, die beschuldigd zijn van oorlogs misdaden, terechtgesteld. Tien mensen werden gisteren ter dood veroordeeld. NA HET GESPREK MET KROESJTSJEF WASHINGTON OLLENHAUER: MOSKOU WIL WERKELIJK ONDERHANDELEN Maar burgemeester Willy Brandt trees een uitnodiging voor onderhoud van de hand (Van onze correspondent in Bonn) De leider van de Westduitse socialisten Erich Ollenhauer heeft gistermiddag twee uur lang met de Russische minister-president Kroesjtsjef in Oost-Berlijn gesproken. Hij kwam terug met de bepaald positieve mededeling, dat hij ervan overtuigd was, dat de Russen werkelijk willen onderhandelen over een vrede lievende oplossing van de heersende problemen. Gistermiddag kreeg ook de Westberlijnse burgemeester Willy Brandt een invitatie om met Kroesjtsjef in Oost-Berlijn te komen praten; Brandt sloeg deze uitnodiging echter af nadat hij hierover gesproken had met de geallieerde commandanten te West-Berlijn, het gemeentebestuur van zijn stad, de SPD-leiding en de regering in Bonn. Hij verklaarde van mening te zijn, dat een gesprek met Kroesjtsjef de juridische positie van West-Berlijn zou veranderen en voorts dat hij niet de geschikte gesprekspartner was. Bonn niet tevreden over oppositieleider In feite kan men aannemen, dat men het zowel in Bonn als in West-Berlijn onjuist acht om Kroesjtsjefs tactiek te volgen, waarbij wordt gepoogd allerlei vooraanstaande Westduitsers, die niet tot de regeringspartijen van Adenauer behoren, een voor een op audiëntie bij Kroesjtsjef te roepen, waarmee de in druk zou worden gewekt van halsstarrig heid van Adenauer, die Moskou geheel wil isoleren. Daarnaast staat, dat de Westberlijnse bevolking bepaald tegen een gesprek Brandt-Kroesjtsjef is, zoals er ook reed verwondering is geuit over Ollenhauers trip naar de oostsector van de stad. De gemiddelde Westberlyner is nu eenmaal niet bereid tot een compro mis waar 'het Oost-Berlijn betreft. Met voldoening heeft men te West-Berlijn dan ook vernomen, dat het gemeente bestuur van de stad Brandt heeft afge raden te gaan, omdat zoals in een brief van Brandt aan Kroesjtsjef werd geschreven het niet de taak van de Westberlijnse burgmeester is te spreken met het regeringshoofd van het land, dat de status van West-Berlijn eenzijdig wil veranderen. Vast staat voorts, dat de Franse, Britse en Amerikaanse comman danten te Berlijn fel gekant waren tegen een gesprek Brandt-Kroesjtsjef. Vier tegen een. Toen Ollenhauer gistermiddag via de Brandenburgerpoort op de grens van West- naar Oost-Berlijn niet een door de Russen ter beschikking gestelde auto naar de Russische ambassade in laatst genoemd stadsdeel reed. riepen West- berlyners hem naHoudt het been In Washington raakt men steeds meer geïrriteerd over Macmillans houding. Men is van mening dat de Britse pre mier kennelyk een belangrijke rol wil spelen bij de onderhandelingen met de Russen, zo weet de New York Times te melden. Volgens dit gezaghebbende Amerikaanse blad zijn de Franse en Westduitse regering het in deze volko men met de Amerikanen eens. „De moeilijkheid kan voor een deel toegeschreven worden aan trots en voor een ander aan het verschil in standpunt over de wijze waarop dc be sprekingen over het Duitse vraagstuk gevoerd moeten worden", aldus de New York Times. De New York Times voegt hieraan toe stijf, Erich!" Gedurende twee uur was de SPD-leider vervolgens in gezelschap van niet minder dan vier Russen, te weten Kroesjtsjef, de plaatsvervangende minister van Buitenlandse Zaken Zorin, de Sovjetrussische ambassadeur Perwoe- chin en een Russische tolk. Dat was gis teren direct al aanleiding voor West duitse commentators om op Ollenhauer kritiek uit te oefenen; men meende dat hij zich had moet laten vergezellen door andere SPD-leiders, omdat, thans de kans bestaat, dat van Russische zijde Ollenhauer woorden in de mond zullen worden gelegd, die hij misschien niet ge zegd heeft, maar die hij alleen tegen over vier Russen moet bestrijdenNa het gesprek werd een communiqué uit gegeven, waarin wordt gezegd, dat Kroesjtsjef en Ollenhauer gesproken hadden over een vredesverdrag voor Duitsland, de status van West-Berlijn, de liquidatie van de bezettingsmachten in Berlijn en de vrede en veiligheid in Europa. Direct werd gistermiddag op een persconferentie in Bonn de opmerking gemaakt, dat het probleem .Duitse her eniging" in dit communiqué niet wordt genoemd, maar van regeringszijde werd gezegd, dat men erop vertrouwt, dat Ol lenhauer zich ten deze heeft gehouden aan de met algemene stemmen aanvaar de Bondsdagbesluiten. 9 Slot op pag. 2 Volgens berichten van hedenmorgen uit Bagdad is de opstand in het olierijke noorden van Irak voorbij en de leider van de opstandelingen, kolonel Abdoel Wahab Sjawaf dood. Het is niet bekend of deze mededeling in tegenspraak is met of een vervolg is op het bericht van gisteren, toen Radio- Bagdad liet omroepen, dat Sjawaf ge vangen was genomen „door het heldhaf tige volk van Mosoel, dat hierbij heeft samengewerkt met militairen en politie" Het laatste wordt het waarschijnlijkst, wanneer men de woorden van kol. Ma- dawi in ogenschouw neemt. Deze, voor zitter van 't Iraakse volkstribunaal, ver klaarde in een overvolle rechtszaal tij dens het proces tegen de voormalige mi nister van Onderwijs, Kalail Kanna, dat „Sjawaf door de straten van Mosoel is gesleurd en door militairen en het volk aan stukken is gereten". Bagdad heeft men maar gesloten gehou den. Er bevinden zich in Irak ongeveer 1100 Amerikanen en circa 850 Britten Gisteren heeft Prins Bernhard in Paleis Soestdijk een persconferentie gehouden over zijn reis naar Zuid- Amerika. De Prins tussen de heer G. B. Rebel van de RVD (links) en dr. F. A. de Graaff, de secreta ris van de Prins. dat een aantal Amerikaanse. Franse en Westduitse diplomaten sterk tot de me ning overhellen dat Macmillan wellicht te gemakkelijk gesproken heeft over de kans om de vraagstukken, voortvloeiend uit de militaire confrontatie tussen het oosten en westen, tot oplossing te bren gen. Macmillair in Parijs Onze correspondent in Parijs telefo neerde ons hedenochtend: Engelands premier Macmillan en Selwyn Lloyd, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, arriveerden gisteren in Parijs om vrij dag naar Bonn en vervolgens naar Ot tawa en Washington door te reizen. Hun reis naar Moskou en de voorberei ding en perspectieven van een top-con- ferentie Oost-West zijn de voornaamste onderwerpen, die door de Engelsen met hun bondgenoten besproken zullen wor den. De Britse staatslieden werden gisteren door hun collega's Michel Débré en Couve de Murville ontvangen en voor hedenochtend half twaalf stond er een audiëntie bij generaal De Gaulle op het Elysée op het programma, waar de En gelse ministers ook zouden blijven lun chen. Macmillan weigerde gisteren ook maar het minste woord over zijn eerste besprekingen in het Matignon en aan de Quai d'Orsay te zeggen en van Fran se zijde is al gemeld, dat het publiek ook na het beraad met premier De Gaulle geen communiqué of zelfs maar commentaar te wachten staat. Achter de discretie gaat, zo menen di plomatieke kringen te Parijs, een niet geheel weg te cijferen meningsverschil tussen Parijs en Londen schuil over de weg, die gevolgd zou moeten worden om tot een akkoord met Moskou over Ber lijn en de Duitse kwestie te geraken. De Franse regering schijnt zich inderdaad volgens letter en geest stipt aan de af spraak met Bondskanselier Adenauer te houden door zich te verzetten tegen ieder plan, waardoor de militaire pa raatheid van Europa in gevaar gebracht zou kunnen worden. En premier Mac millan zou gisteren, en zou vermoedelijk ook vandaag, van Franse kant speciaal op het hart zijn gedrukt, zich vooral niet door de verlokkingen van het Ra- packi-plan inzake een militaire neutra lisering van centraal-Europa al te over haast te laten verleiden. Macmillan is daarentegen de overtui ging toegedaan dat onverzettelijkheid op het stuk van de Westelijke principes best gepaard kan gaan met meer tac tische souplesse en in die geest zou de Engelse regering het plan Rapacki als uitgangspunt voor verdere discussies dan ook in overweging willen nemen. Cypru Zwijgen Gedeeltelijk bewolkt De Bilt verwacht tot morgenavond: Droog en gedeeltelijk bewolkt. Matige, in het noorden van het land aanvanke lijk krachtige zuidoostelijke wind. Wei nig verandering in temperatuur. (Opgemaakt te 11.15 uur) 11 maart Zon op: 7.06 uur; onder: 18.36 uur. Maan op: 7.44 uur; onder 21.03 uur. Hoogwater te Katwijk te 4.36 en 16.46 uur. Laagwater te 0.25 en 12.46 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. Teddy Scholten bij haar vertrek\ liedje „Een beetje" van Willy van van Schiphol naar Cannes, waar zijl Hemert op muziek van Dick Sthal- in het Eurovisie songfestival het] lies ten gehore zal brengen. Intussen heeft men al verscheidene uren niets meer gehooid van het radio station der rebellen, dat in Mosoel ge vestigd zou zijn. Het was de spreekbuis van kolonel Sjawaf, die zich - zoals be kend - richtte tegen de communistische invloeden in de Iraakse regering onder leiding van generaal Kassem en die een fel voorstander is van nauwere banden met de Verenigde Arabische Republiek onder Nasser. Overigens heeft de Is raëlische radiozender Tel Aviv gisteren sterk getwijfeld aan die radiozender in Mosoel. Radiodeskundigen meenden te weten, dat er zich in die plaats hele maal geen radiozender bevond. Tel Aviv heeft de veronderstelling geuit, dat de zender ergens in Syrië gevestigd was. Amerika en Engeland hebben bekend gemaakt, dat zy geen noodzaak zien om hun onderdanen uit Irak te eva cueren. Wel zyn de normale voorzorgs maatregelen genomen. De Amerikanen zijn gewaarschuwd zich niet op straat te begeven en de Amerikaanse scholen ln Onzekerheid in Londen Overigens wist men in Londen gister avond niet goed, wat men met de actie van kolonel Sjawaf aan moest. De offi ciële kringen waren niet veel wijzer dan de gemiddelde Engelsman, die ook bar weinig wist. De nieuwe revolte kwam niet helemaal als een verrassing, want men wist, dat de algemene toestand in Irak er de laatste weken niet beter op geworden was. Inflatie, stijgende werk loosheid en ontevredenheid in het leger, vooral over de wassende communistische en Russische invloeden, welke in Irak nooit zo sterk geweest zijn als nu, poli tieke partijen, welke zich tekort gedaan achten, omdat zij te weinig vingers in de regeringspap mogen houden, zijn be langrijke factoren, die een rol hebben gespeeld. Generaal Kassem, de idealis tische nationalist, die zich zowel tegen Moskou als Nasser probeert staande te houden, werd in Londen nog altijd als het kleinste kwaad gezien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1