Militair aankoopbeleid met fouten
maar zij zijn merendeels hersteld
Macmillan was gisteren
in opgewekter stemming
WEERBERICHT
Minister Staf: Internationale
spanning dwong tot risico's
Amnestie voor
Eoka op Cyprus
1
Fa. D. KRET Zn.
Hij is niet zo teleurgesteld
dat hij overleg Oost - West
onbereikbaar zou achten
97ste jaargang
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1959
No. 29683
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
5*
(Van onze parlementaire redacteur)
Met een uitzondering voor de helmen-affaire, mag niet worden
gezegd dat het militaire aankoopbeleid na 1945 in het algemeen vol
komen heeft gefaald. Er zijn wel fouten gemaakt, veelal ook als gevolg
van overhaasting, maar die zijn meestal bevredigend hersteld. Men
moet bij alle tekortkomingen niet vergeten dat na 1945 het verdwenen
legerapparaat als een reusachtig bedrijf geheel nieuw moest worden
opgezet in een omvang en met enorme voorraden zoals vóór de oorlog
onbekend was. Daarbij kampte men als bij ieder bedrijf met een tekort
aan deskundig technisch personeel. Overigens schijnen niet altijd de
meest geschikte mensen met taken te zijn belast en bij het opstellen
van technische eisen schoot de organisatie tekort. Een nadeel was
voorts dat de topleiding niet duurzaam was. Deze wisselt in het
militaire leven na drie of vier jaar. Het zal nodig zijn voor de logistieke
organisatie mensen speciaal op te leiden. Dat eist een moderne opzet.
Deze algemene indruk kan men krijgen uit de eenstemmige conclusies
in het eerste rapport van de bijzondere commissie uit de Tweede
Kamer, die een onderzoek heeft ingesteld naar het militaire aankoop
beleid.
ndng van de Atlantische bondgenoten
gericht werd op de opbouw „binnen de
kortst mogelijke termijn" van een zo
groot mogelijke verdediglngsmadht.
Onder de omstandigheden was het
noodzakelijk, aldus de minister, zowel de
personele opbouw van gevechtseenheden
als de uitrusting van de te vormen een
heden zoveel mogelijk te forceren „en
desnoods het risico van fouten en mis
slagen als gevolg van de overhaasting
te aanvaarden".
De moeilijkheden van de opbouw wer
den vergroot doordat de Nederlandse
militaire technici gedurende de vijf
oorlogsjaren geheel afgezonderd waren
geweest van de stormachtige ontwikke
lingen, die de logistiek en de techniek
in die periode hadden ondergaan, en zij
zich in de jaren 19451950 bijna uit
sluitend hadden moeten concentreren op
de uitrusting van een strijdmacht voor
een politieke taak in Indonesië. Boven
dien kwamen zij in 1950 voor de opgave
te staan plotseling over te schakelen
van het Engelse logistieke systeem op
het tot dat moment ons nog vrijwel on
bekende Amerikaanse logistieke systeem.
Onder deze omstandigheden stemt het
minister Staf tot voldoening, dat de
commissie verklaart, dat de Neder
landse militaire technici er in zijn
geslaagd „het aanschaffingsprogram
te verwerkelijken zoals de leiding zich
dat voorgenomen had".
Hiermee, aldus de minister, wordt op
de meest gezaghebbende wijze de door
verschillende betogen en publikaties
bjj het Nederlandse volk gewekte in
druk weggenomen als zouden met
name in het directoraat materieel
landmacht onbekwaamheid en onzui
verheid hoogtij vieren.
Ook waardering
De commissie vestigt er de aandacht
op, dat de aard van haar onderzoek er
toe leidde, dat zij in het bijzonder de
vinger moest leggen op de feiten in
het aankoopbeleid. Daarom meende zij
er goed aan te doen tevens te verkla
ren, dat bij het onderzoek is gebleken,
dat in het Directoraat Materieel
Landmacht overigens ook in andere
diensten een aantal bekwame offi
cieren en ambtenaren dienen, die hun
taak met grote toewijding en met
bekwaamheid verrichten. Over het ge
heel genomen zijn zij er in geslaagd
het aanschaffingsprogram te verwer
kelijken, zoals de leiding zich dat had
voorgesteld.
In een tegennota aan de Tweede
Kamer verklaart minister Staf, dat ge
haastheid in de gehele na-oorlogse
wederopbouw van het leger een over
heersende rol heeft gespeeld, en in vele
gevallen heeft geleid tot forceren. Oor
zaak van deze algemene gehaastheid is
geweest de ernst van de internationale
spanningen. De aanval op Korea in het
midden van 1950 maakt© duidelijk, dat
het communisme niet voor gewapende
agressie terugdeinsde.
West-Europa was op dat moment bijna
volstrekt weerloos. Het gevaar van uit
breiding van het conflict in Korea tot
een nieuwe wereldoorlog bleef in de
eerste jaren na het uitbreken der vijan
delijkheden zo acuut, dat alle inspan-
Incident op Malta
Op de scheepswerven van Malta bra
ken gisteren ongeregeldheden uit, na
dat enkele duizenden arbeiders - met
hun weekloon - de mededeling hadden
gekregen, dat zij niet meer voor de Brit
se Marine zouden werken maar naar
een Britse firma op Malta zouden over
gaan. De vakverenigingen protesteerden
tegen deze overname, omdat het besluit
daartoe door de Britse regering en niet
door de gekozen regering van Malta
werd genomen.
De arbeiders bekogelden de kantoren
van de firma C. H. Bailey met stenen
en staken enkele auto's en een houtop
slagplaats in brand. Ook werden ste
nen gegooid naar admiraal Barber, die
belast is met het toezicht op de werf. De
admiraal werd daarbij gewond.
De politie rukte uit en gebruikte
traangas om de arbeiders te versprei
den. Na drie uur was de rust hersteld.
Dc schade aan de installaties was aan
zienlijk. Een tiental politiemannen en
betogers is lichtgewond. Er zjjn min
stens 20 arrestaties verricht.
Onlangs maakte de firma Bailey be
kend dat zij na de overname een bedrag
van omstreeks 65 miljoen gulden zou
besteden voor uitbreiding van de werven
en dat de arbeiders, die bij de Britse
Marine in dienst zyn, by haar in dienst
konden komen.
Advertentie
Blijft Erhard aan
Economische Zaken
In beurskringen in Frankfort ver
wacht men algemeen, dat prof. dr. L.
Erhard minister van Economische Zaken
zal blijven en af zal zien van het pre
sidentschap der Bondsrepubliek. Dit had
gisteren een zeer vaste stemming op de
effectenbeurs tengevolge. De mogelijk
heid, dat Erhard bondspresident zal
worden had donderdag een koersdaling
veroorzaakt.
Intussen blijft het kandidaatstellen
van prof. Erhard het onderwerp van
opgewonden discussies. Om een einde
daaraan te maken heeft „Bild-Zeitung'
een blad met een oplage van meer dan
drie miljoen, voorgesteld een referendum
te houden waarbij de volgende twee
vragen moeten worden beantwoord.
„Moet Erhard president der republiek
worden?"; „Moet Erhard minister van
Economische Zaken blijven?"
Te Nicosia is gisteravond een amnestie
afgekondigd voor de verzetsstrijders van
de Eoka. De leider van deze organisatie
Grivas kreeg een vrijgeleide aangeboden
naar Athene. Voorts zullen de zaken van
verzetsstrijders, veroordeeld voor mis
drijven waaronder geweldpleging jegens
personen, worden herzien. Het betreft
hier een zeventigtal processen.
Zij, die minder ernstige vergrijpen be
gingen, zullen in de komende drie weken
worden vrijgelaten. Personen, die door
de Britten werden gezocht, zullen niet
vervolgd worden als zij er in toestem
men het eiland onmiddellijk te verlaten
om naar Griekenland of Turkije te gaan
en niet terugkeren zonder toestemming
van de Cyprische regering.
Vermoedelijk met het oog op de aan
komst van aartsbisschop Makarios moes
ten alle Britse soldaten vanaf heqrn-
morgen 9 uur plaateLijke tijd tot nadere
aankondiging in hun kampen blijven.
Ter gelegenheid van de terugkomst
van de aartsbisschop zullen morgen de
gehele dag de klokken van de Grieks-
orthodoxe kerken op Cyprus luiden en
zal men overal op het eiland de Griekse
vlag uitsteken, aldus een verklaring van
de etnarchie. Maandag is een officiële
feestdag voor alle Griekse Cyprioten. De
Turkse Cyprioten houden morgen een
massabetoging te Nicosia.
ïêSmBSStè* i
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Zacht
tot
De Bilt verwacht van heden
morgenavond
Morgen zullen er hoogstens wat wol
kenvelden boven ons land zijn. De tem
peraturen zullen wellicht iets lager zijn
dan vandaag, maar bijven nog hoog
voor de tijd van het jaar.
(Opgemaakt te 10 uur).
1 MAART
Zon op: 7.28 uur; onder: 18.18 uur.
Maan op: 1.08 uur; onder: 10.33 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.29 uur en
19.53 uur.
Laagwater te 3.07 uur en 15.37 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
en een Bijvoegsel
Premier Macmillan van Engeland heeft gisteren een bezoek aan een collectieve
boerderij in de buurt van Kief gebracht. Hu was opgewekter en in betere
gezondheid dan de vorige dagen en liet zich, arm in arm met Oekrainse boeren
meisjes, fotograferen naast Oekrainse kampioen-koeien. Macmillan werd door 300
boeren begroet en kreeg van de directeur van de collectieve boerderij een uit
eenzetting over de gang van zaken te horen. Hij bezocht een kleine tentoonstelling
van de produkten der boerderij die men voor het Britse gezelschap had ingericht.
„De besprekingen die ik totnutoe met de heer Kroesjtsjef heb gevoerd, hebben
het ons mogelijk gemaakt op een aangename wüze de meer uitgebreide onder
handelingen die moeten volgen, voor te bereiden", aldus verklaarde Macmillan
gisteravond aan het diner dat de Oekrainse regering hem aanbood. Tevoren had
premier Macmillan de nadruk gelegd op de enorme economische en industriële
ontwikkeling van de Oekraine en verklaard dat de Britse firma „Rustyfa" thans
voor twaalf-en-een-half miljoen pond sterling (ca. 125 miljoen gulden) uitrusting
had geleverd voor een grote fabriek in Dnepropetrofsk. Hij bracht hulde voor de
buitengewone krachtsinspanning voor de opbouw in de Oekraine sedert de oorlog
en bracht de belangrijke rol die Kroesjtsjef daarbij speelde, in herinnering.
In aanwezigheid van Koningin
Juliana is gisteravond in de Am
sterdamse Stadsschouwburg de
24ste boekenweek geopend. In de
pauze van de opvoering van ,.De
zwarte bruid" liet de Koningin
o.m. Tiny Nahuys (sopraan) en de
regisseur Theun Lammerts aan zich
voorstellen. In het midden de heer
Chr. Leeflangvoorzitter van de
commissie voor de collectieve pro
paganda voor het Nederlandse
boek.
Het vlaggeschip van de Holland
Amerika Lijn, het 38.000 ton me
tende m.s. „Rotterdam"zal een
maand eerder voltooid zijn dan men
had verwacht en daardoor reeds 3
september de maidentrip naar New
York kunnen maken. Het schip, dat
1400 passagiers kan vervoeren, is
het grootste van de Nederlandse
koopvaardijvloot en een van de
grootste vijf passagiersschepen ter
wereld. Het schip aan de afbouw-
kade in Rotterdamt
De Izwestia geeft van
optimisme blijk
Verre van jaloers op uw industrie te
zijn, wens ik vurig, dat deze ontwikke
ling voortgaat", aldus Macmillan.
Hij vervolgde: „Ik blijf er diep van
overtuigd, dat de geschillen tussen de
landen door onderhandelingen tot op
lossing moeten worden gebraoht. Maar
zulke onderhandelingen moeten geba
seerd zijn op de kennis die verkregen is
door volledige besprekingen, en moeten
gevoerd worden met een oprecht verlan
gen om tot een akkoord te komen. Onze
beide volkeren hebben verschillende
politieke en economische stelsels. Ieder
gelooft, dat het zijne het beste is. Het
is niet voldoende vrede te willen en het
is ook niet voldoende erover te praten.
Het is de plicht van alle staatslieden
aan de vrede te werken. Als wij door
met succes bekroonde onderhandelingen
tenminste enkele van de bestaande ge
schillen zouden kunnen oplossen en
aldus de twistgesprekken zouden kun
nen beëindigen en de vrees voor de
oorlog zouden kunnen wegnemen, zou
den de volkeren overal ter wereld op
gelucht zijn".
„Geen mislukking" schrijft' de
Izwestia over de reis
Het Sovjet-blad „Izwestia" sohrijft
vandaag: „Het feit, dat er geen concreet
politiek akkoord is bereikt, betekent nog
niet, dat Macmillans bezoek aan Moskou
is mislukt. Macmillan heeft zelf immers
verklaard, dat zijn reis voornamelijk
bedoeld was voor een uitwisseling van
standpunten om de internationale span
ning te verminderen". De „Izwestia"
levert kritiek op de Westelijke pers, die
volgens 'het blad een campagne voert om
de reis van de Britse premier als een
mislukking te kenschetsen.
De speciale correspondent van de
Londense „Times" schreef gisteren, dat
Macmillans hernieuwde oproep tot on
derhandelen „toont dat hij door zjjn
Moskouse besprekingen niet zó teleur
gesteld is, dat hij onderhandelingen tus-
sen Oost en West onbereikbaar acht".
I De premier komt niet terug met de ge
dachte. dat zijn besprekingen nutteloos
zijn geweest en dat de diplomatie vol
ledig tot stilstand is gekomen. Hij heeft
veel geleerd over Kroesjtsjefs politiek,
hetgeen bij latere besprekingen van
waarde zal blijken te zijn, aldus de
correspondent
Mikojan over een eenzijdig
verdrag met Oost-Duitsland
De Russische eerste plaatsvervangende
minister-president Mikojan verklaarde
gisteren cp een verkiezingsbijeenkomst
te Rostof, dat vooral gestreefd moet
worden naar een vredesverdrag met
Duitsland. „Indien de Westelijke landen
niet bereid zijn tot het ondertekenen
van een vredesverdrag met Duitsland,
waarin ook het Duitse probleem wordt
geregeld, zullen de Sovjet-Unie en an
dere landen een vredesverdrag sluiten
met de Duitse democratische republiek",
aldus Mikojan. Verder zei hij„De Wes
telijke mogendheden die eens zogenaam
de vrije verkiezingen de enige manier
noemden om tot hereniging van Duits
land te komen, schijnen nu van dit
standpunt terug te komen".
Teleurstelling, géén
leedvermaak in Bonn
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
Grote teleurstelling heerst thans in
Bonn over het negatieve resultaat van
Macmillans reis naar Moskou. Bezorgd
heid is uitgesproken over het feit, dat
van Russische zijde op geen enkele wijze
ook maar enige tegemoetkomende hou
ding tegenover het Westen is getoond.
De teleurstelling is des te groter omdat
men in Bonn waar men van het begin
van de reis af steeds kritisch heeft ge
staan tegenover deze onderneming van
Macmillan tooh gehoopt had, dat het
bezoek van een vooraanstaand Westers
politicus aan Moskou de Sovjet-leiders
zou brengen tot het doen van enige con
cessies. Overigens is hier geen spoor van
ironie of triomf over Macmillans mis
lukking te ontdekken. Men hoopt nu,
dat door het resultaat hiervan mogelijk
nog bestaande geschillen met de Britten
over de Westelijke doeleinden uit de
weg zullen kunnen worden geruimd.
Daarnaast, zo zegt men in Bonn, wordt
het tijd om te onderzoeken, of de Rus
sen nog wel bereid zijn tot het gesprek
over Berlijn en de Duitse kwestie.
In elk geval heeft de reis van Mac
millan er toe geleid, dat van enigerlei
tegenstelling in het Westelijke kamp
geen sprake meer is. Noch het aanstaan
de gesprek Adenauer-De Gaulle, noch
dat tussen Macmillan en Adenauer (op
12 maart a.s.) zal over iets anders kun
nen gaan dan over een gemeenschap
pelijke politiek, waarbfj controverses uit
den boze moeten zijn op straffe van een
ernstige versterking van de Sovjet
positie. Men wacht hier thans op het
bezoek van Macmillan aan Bonn. De
Britse staatsman zal hier twee dagen
lang met bondskanselier Adenauer over
zijn Russische ervaringen spreken.
President Noord Vietnam
in Djakarta
President Ho Chi Min van Noord-
Vietnam is gisteren voor een officieel
bezoek te Djakarta aangekomen, waar
hij op het vliegveld werd verwelkomd
door president Soekarno, die een wel
komstrede hield. Onder de ter begroe
ting aanwezige autoriteiten waren
bijna alle diplomatieke vertegenwoordi
gers der communnistische en Arabische
landen in Indonesië. De enige Westelijke
diplomaat was de Canadese ambassa
deur. Ho Chi Min zal van de universi
teit te Bandoeng de doctorsgraad ont
vangen en te Soerabaja een volksbijeen
komst toespreken. Hij zal ook een be
zoek brengen aan Bali.
Inheemsen in Kongo
willen eigen staat
In Belgisch Kongo is een nieu
we organisatie opgericht van Bankongo-
stammen. Deze organisatie heeft giste
ren een manifest uitgegeven, waarin
aangedrongen wordt op het stichten van
een onafhankelijke Bakongostaat, die
delen van Belgisch en Frans Kongo en
de Portugese enclave Cabinda aan de
kust van de Atlantische Oceaan zou
moeten omvatten. Dit zou neerkomen op
het herstel van het 18da eeuwse ko
ninkrijk Kongo.
„In dit land zal de blanke veiliger zfjn
dan in zijn vaderland", aldus het ma
nifest dat erop wijst dat het in de nieu
we staat geïnvesteerde kapitaal „bui
tengewoon produktief" zal worden aan
gewend en dat deelneming van de blan
ke aan het bestuur „iets van zelfspre-
kends is".
De jongste ontwikkelingen in Brazza
ville hebben aangetoond dat het nutte
loos is volkeren, die in het verleden al
tijd met elkaar overhoop hebben gele
gen, te dwingen samen te leven, aldus
het manifest, waarin dan tot slot gezegd
wordt, dat rivaliteit tussen de verschil
lende stammen alleen maar voorkomen
kan worden als de grote etnische een
heden tot afzonderlijke staten worden
omgesmeed.
In Njassaland verspreidde de po
litie in Blantyre een menigte die haar
met stenen bekogelde toen men vernam
dat twee inheemse vrouwen waren ge
arresteerd die hadden deelgenomen aan
een optocht in Zomba waarvoor geen
toestemming was verleend. In Chlgaru,
43 km. ten noorden van Blantyre, be
stormden een tweehonderdtal inheem
sen het huis van bewaring waar in
heemsen werden vastgehouden. De poli
tie gebruikte traangas om hen te ver
spreiden. Toen men weigerde weg te
gaan werden enkele schoten gelost waar
door een inwoner werd gedood.
Gisteren was het „volkomen rustig" in
Z u i d-R h o d e s i a waar donderdag de
noodtoestand was afgekondigd met het
oog op de onrust in het naburige Njas
saland. Er zijn 435 personen in hechtenis
genomen. Het bureau van de premier
deelde mede dat het aanhouden van
leiders van het Nationale Congres welke
organisatie met nog drie andere verbo
den werd. volgens plan en zonder inci
denten verliep.
De voorzitter van het Nationaal Con
gres van Zuid-Rhodesia. Joshoea Nko-
mo, zei in Cairo dat hij het verbod van
zijn partij onrechtmatig acht en dat hij
van plan is naar Londen te vliegen om
te trachten rechtskundige bestand te
krijgen.
Proef met Polaris
De Amerikaanse vloot heeft gisteren
een „Polaris"-raket gelanceerd naar een
doel op 800 kilometer afstand van de
basis van Cape Canaveral.
De tweetrapsraket met vaste-brand-
stofmotoren is ontworpen om er duik
boten mee uit te rusten.
Tot dusver waren er zes proeven met
dit type raket genomen. Twee ervan
werden een gedeeltelijk succes genoemd.
Bij de vier andere proeven zijn er drie
raketten in de lucht ontploft en is er
een niet van haar voetstuk gekomen.
Vernieler van de Rubens naar
een inrichting
De Duitser Walter Menzl. die, zoals
wtf gisteren meldden, een kostbaar schil
derij van Rubens in de Münchener
Pinacotheek met een oplosmiddel be
schadigde en zich daarna by de politie
aangaf, is op rechterlijk bevel naar een
inrichting voor geesteszieken overge
bracht.