BLOEDIGE STRIJD OP CYPRUS
NA VIER JAREN TEN EINDE
WEERBERICHT
Aartsbisschop Makarios moest buigen voor het
eenheidsfront van BrittenTurken en Grieken
Internationale toestand werkte
ten gunste van overeenkomst
Besluiten van Indonesisch leger
WENDING-TEN-GOEDE IN HET
BELGISCHE MIJNCONFLICT
RADIO en
TELEVISIE
97ste jaargang
VRIJDAG 20 FEBRUARI 1959
No. 29676
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57054
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Londen)
De optimisten hebben ditmaal gelijk gekre
gen: dankzij staatsmanswijsheid, welke na vier
jaar verbetenheid en bloedvergieten eindelijk de
bovenhand kreeg, heerst er vandaag vrede op Cy
prus, dat waarschijnlijk binnen een jaar de sprong
zal maken van Britse kroonkolonie naar onafhan
kelijke republiek, terwijl Engeland de volledige
zeggenschap over zijn militaire bases behoudt. Er
is geen enkele reden om te geloven, dat dit een
halve of een holle vrede is, al lopen de politieke
leiders in de betreffende landfen mogelijk op de
openbare mening vooruit.
Hetgeen tot voor kort nog volslagen onmoge
lijk leek en zich vierentwintig uur geleden zelfs
nog in de waagschaal bevond, is thans een mira
culeus feit, omdat alles zo maar uit de lucht schijnt
te zijn gevallen-
Niet vergeten mag echter worden, dat er door alle betrokkenen de laatste maan
den achter de schermen hard aan een oplossing is gewerkt, begunstigd door een
samenspel van factoren, welke zich tendele nog aan de waarneming onttrekken.
De belangrijkste was dat iedereen de strijd beu was en waarschijnlijk vooral ook
de overweging, dat de NAVO zich niet langer kan veroorloven tegen zichzelf ver
deeld te zijn op het ogenblik, dat een nieuwe krachtmeting tussen Oost en West
voor de deur staat. Ook is mogelijk de wankele toestand in het Nabije Oosten er
niet vreemd aan, waar altijd met nieuwe uitbarstingen rekening moet worden
gehouden.
Er lijkt een punt bereikt te zijn, waarop allerlei extreem-nationalisten aarzelen
of zij nog langer Moskou in de kaart zullen spelen of, erger nog, zich door de
Russen op sleeptouw mogen laten nemen! De oude koloniale machten bezitten
waarschijnlijk niet meer het oude boeman-monopolie
„ja"-woord had gegeven, glimlachte
iedereen weer en kon de ronde-tafel
conferentie gistermiddag haar zegen
geven aan de overeenkomst.
Kroesjtsjef gooit
glazen in
eigen
Kroesjtsjefs dreigend gegrom inzake
Berlijn en zijn uitvaren tegen Perzië,
om te zwijgen van andere verontrusten
de Sc-vjetrussische activiteiten, hebben
beslist invloed uitgeoefend op het inzake
Cyprus bereikte resultaat. Het kon
alleen verkregen worden doordat alle
betrokkenen water in hun wyn deden.
Engeland bleek, ondanks de vroegere
b-z.varen, bereid Cyprus vrijwel ogen-
bl.kkelijk politieke onafhankelijkheid te
verlenen (dank zij het behoud van de
eigen soevereiniteit over de bases als
ei van Columbus). Makarios liet de eis
van aansluiting bij Griekenland vallen
en Turkije liet het denkbeeld los van
een splitsing van het eiland.
Aangezien vooral de Griekse premier
Karamanlis vast besloten was korte
metten te maken met Makarios, die ge-
v. eigerd had naar Zürich te komen en
thans opnieuw tegenstribbelde, slaagde
het Grieks-Turks-Britse eenheidsfront
erin het laatste verzet van de aartsbis
schop te breken. Makarios capituleerde
donderdagochtend bij het aanbreken
van de dag, toen het tot hem gerichte
ultimatum afliep. Op een aan duidelijk
heid niet te wensen overlatende wijze
had men hem doen beseffen, dat hij en
hij alléén verantwoordelijk zou zijn
voor mislukking van de conferentie.
Schaakmat gezet, verliet Makarios reeds
om zes uur in de ochtend zijn hotel om
met de rest van de Grieks-Cypriotische
delegatie op een andere plaats overleg
te plegen. Zij waren volkomen ge
ïsoleerd. Toen Makarios eenmaal het
Maandag bijzonderheden
De Griekse en Britse premier waren
op de conferentie aanwezig, doch de
Turkse premier Menderes mocht het
ziekenhuis nog niet verlaten. Zodra dit
het geval zal zijn, zal hij onmiddellijk
naar Ankara terugkeren. Aan bespre
kingen in Londen zal hij niet meer
deelnemen.
Na afloop verklaarde iedereen, Maka
rios incluis, gelukkig te zijn over de
goede afloop. Karamanlis zei, dat de
conferentie voor de volle honderd pro
cent geslaagd is. Het is mogelijk, dat
Makarios nog concessies kreeg of krijgt
toegeworpen, met name inzake het veto
recht van de Turkse vice-president en
de voorgestelde Grieks-Turkse-Britse
interventie-mogelijkheden, maar de
hoofdlijnen van het totnutoe nog gehei
me plan van Zürisch bleven onveran
derd en Makarios was bereid die te
aanvaarden. Bijzonderheden zullen offi
cieel pas maandag worden onthuld.
De overeenkomst inzake Cyprus bete
kent de terugkeer van aartsbisschop
Makarios en opheffing van de nood
toestand. Het is zo goed als zeker, dat
de zich nog altijd op vrije voeten be
vindende Grivas, de terroristenleider,
zal worden toegestaan naar Griekenland
uit te wijken.
Het herstel van de vrede op Cyprus
betekent een enorm succes voor Mac-
millan, nu hij zaterdag naar Moskou
gaat, .versterkt door deze wel heel onge
wone Westelijke triomf! Ook op het
Nabije Oosten zal deze vrede zeker in
vloed uitoefenen en het wantrouwen
tegen Engeland verzwakken. De Britten
hebben het daar overigens trouwens in
werkelijkheid minder verbruid, dan
sommigen onder invloed van allerlei
propaganda wel eens willen doen gelo
ven
Vreugde op Cyprus
Op Cyprus luidden gisteren de klok
ken na het bekend worden van het
nieuws der overeenstemming. Honder
den Grieks-Cyprioten stroomden samen
op het kerkhof van Kyrenia, waar zij
volksliederen zongen en riepen „lang
leve Makarios". In de kerk werd het
„Te Deuon" gezongen.
Leerlingen van Turkse middelbare
scholen hebben hedenochtend in de
Turkse wijk van Nicosia betogingen ge
houden waarbij zij verdeling van Cyprus
eisten. Ook schreeuwden zij volgens
Turkse ooggetuigen, dat aartsbisschop
Makarios nooit mag terugkeren. Britse
militairen en Turkse politie-agenten
verhinderden dat de jongelui buiten de
Turkse wijk kwamen. Er deden zich
geen incidenten voor.
Prins Bernharcl gaat
in oktober opnieuw
naar Brazilië
Prins Bernhard heeft gisteren op een
persconferentie te Rio de Janeiro ge
zegd van plan te zijn in oktober van dit
jaar voor een officieel bezoek naar
Brazilië terug te komen. Hij wees erop,
dat zijn griepaanval hem deze keer ver
hinderd heeft een bezoek te brengen
aan de staat Parana waar de Neder
landse kolonie talrijk Is.
De Prins zegde toe na zijn terugkeer
in Nederland voor uitbreiding van de
emigratie van Nederlanders naar Brazi
lië te zullen pleiten. Wat de investering
van Nederlands kapitaal betreft, zei hij,
dat een Nederlandse machinefabriek
belangstelling heeft voor de aanleg van
een scheepswerf te Santos en dat een
andere maatschappij de mogelijkheid
bestudeert van de uitvoer en de bouw
van een raffinaderij in Brazilië.
Tevoren had de Prins de Braziliaanse
pers en het Braziliaanse volk de dank
van Koningin Juliana overgebracht
voor de ontvangst die hem tijdens zijn
verblijf deelachtig is geworden.
Na de persconferentie, die werd bij
gewoond door de Nederlandse ambassa
deur in Brazilië, jhr. mr. M. W. van
Weede, en de voorzitter van de Brazi
liaanse persvereniging, Moses, heeft de
Prins in het ministerie van Buitenland
se Zaken te Rio de Janeiro een onder
houd gehad met de minister van Bui
tenlandse Zaken, Negrao de Lima, die
hij het Grootkruis in de Orde van
Oranje Nassau uitreikte.
Vervolgens bracht hij een bezoek aan
het ministerie van Arbeid en was hij de
eregast aan een diner, dat de Brazi
liaanse Nationale Bond voor de Handel
hem aanbood.
Ook bracht de Prins beleefdheidsbe
zoeken aan de vice-president en de
minister van Luchtvaart.
Ter oplossing van de geleide democratie
In Indonesische legerkringen is vandaag verklaard, dat het leger drie belang
rijke besluiten heeft genomen om de crisis, waarin Soekarno's geleide democratie
verkeert te helpen oplossen.
Het leger wenst terugkeer tot de revolutionaire grondwet van 1945 en bestuur
bij presidentieel decreet;
Terugtrekking van de strijdkrachten uit de verkiezingsstrijd, om een einde te
maken aan pogingen tot infiltratie van het leger door politieke partijen;
En ondersteuning van Soekamo door het leger in zijn strijd met de partijen
voor aanvaarding van de geleide democratie, zelfs als dat een botsing met de
grote politieke partijen, in het bijzonder de communistische, zou betekenen.
Het leger zou deze besluiten verleden
week op een geheime vergadering van
regionale bevelhebbers te Tjipajoeng bij
Bandoeng hebben genomen. Sedertdien
hebben verscheidene legerleiders zich in
krachtige woorden uitgelaten over de
positie van de communistische partij
in sleutelposities van het project voor de
„geleide democratie".
De onder-secretaris-generaal van de
communistische partij. Lukman, heeft
zich verzet tegen een plan om 35 be
noemde vertegenwoordigers van de
strijdkrachten in het parlement op te
nemen. Een hoge legerleider heeft te
genover Reuter verklaard: „Ik hoop
Socialisten tonen begrip voor sanering
Gevaar van sabotage door buitenlanders
(Van onze correspondent in Brussel)
De stakingsbeweging in de Borinage en de politieke verwikkelingen er om heen
zijn gisteren plotseling in een nieuwe fase gekomen: tussen de regering, de so
cialistische party, het Verbond der Belgische Nijverheid en de rooms-katholieke
socialistische vakbonden zijn onderhandelingen begonnen. Hedenochtend kwa
men de leiders van deze categorieën bij elkaar om over de crisis te beraadslagen
en tevens een gesprek te hebben over de algemene economische toestand. Die
büeenkomst is de inleiding tot het gesprek, dat waarschijnlijk morgen, of mis
schien zelfs al vanavond, met premier Eüskens en de minister van Economische
Zaken zal plaats vinden. Men hoopt, naar wij in regeringskringen vernamen,
reeds maandag het werk in de Borinage te doen hervatten.
Die plotselinge ommekeer is het gevolg van het initiatief van de president van
het Verbond der Belgische Nijverheid, de heer Leon Bekaert. Hoofdzaak is een
politiek en economisch gesprek op gang te brengen, aldus verluidde in kringen
van het overkoepelend orgaan van de Belgische industrie.
li* i Borinage catastrofale gevolgen zou op-
Honderdduizend man leveren.
Wisselend bewolkt
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Zonnige perioden, maar ook plaatse
lijk enkele buien. Matige, in het kust
gebied tijdelyk krachtige tot harde
wind tussen west en noordwest. Iets
lagere middagtemperafcuren.
"(Opgemaakt te 11.15 uur).
21 FEBRUARI.
Zon op: 7.45 uur; onder: 18.03 uur.
Maan op: 16.12 uur: onder: 6.17 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.59 en 14.15
uur.
Hoogwater te Katwyk te 1.59 en 14.15
uur.
Laagwater te 9.57 en 22.23 uur.
De Engelse premier Mcmillan
(links) neemt afscheid van zijn
Griekse ambtgenoot Constantine
Karamanlis (rechts) en de Turkse
minister van Buitenlandse Zaken.
Zorloe. na de geslaagde besprekin
gen over de toekomst van Cyprus.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Nog 21 Japanse schepen voor
Indonesië
De Indonesische regering overweegt
nog 21 Japanse schepen aan te schaf
fen, die gedeeltelyk zouden worden ge
leverd als onderdeel van de overeen
komst voor herstelbetalingen van Japan.
Zes van deze schepen zouden worden
gebruikt voor internationale diensten,
de anderen voor kustvaart in de Indo
nesische Archipel.
gisteren in staking
Men geeft er zich thans in socialisti
sche kringen inderdaad rekenschap van.
dat de Belgische regering gebonden is
aan haar belofte jegens de Hoge Auto
riteit en de ministerraad van de Kolen-
en Staalgemeenschap (KSG> om de
mijnindustrie in de Borinage te sane
ren. Van haar kant zal de Hoge Auto
riteit nieuwe steun kunnen verlenen aan
de Belgische mynen, op voorwaarde dat
het moderniseringsprogramma van de i
Belgische mijnen zelf door haar des
kundigen zal worden gecontroleerd.
Finet, de president van de Hoge Auto
riteit. die de toestand in de Borinage
perfect kent, daar hy de Waalse secre
taris-generaal is geweest van de socia
listische vakbonden, verklaarde gisteren
in Luxemburg, dat de Hoge Autoriteit
haar medewerking kan verlenen tot fi
nanciering van nieuwe investeringen in
de Borinage. Het is overigens een zeer
ingewikkelde zaak, die niet in vier en
twintig uur opgelost kan worden. Finet
wees erop dat voor het tewerkstellen
van één arbeider een investeringskapi
taal nodig is van één miljoen Belgische
franken (f76.000). Een andere reden,
welke de nieuwe koers in Brussel ver
klaart, is de onzekerheid over het ver
loop der revolutionaire stakingen. Het
is niet uitgesloten, dat onverantwoorde
elementen, voornamelijk onder de jonge
Italianen, een of andere rampzalige sa
botagedaad plegen in een van de kolen-
mynen of openbare gebouwen, wat voor
de arbeiders en de economie van de
dat de communisten met schieten be
ginnen. omdat we er dan snel een eind
aan kunnen maken. Maar als ze stakin
gen of dergelijke dingen gebruiken, zal
het moeiiyker zyn". Politieke waarne
mers geloven echter niet dat het leger
met opzet een breuk met de commu
nisten wil uitlokken. Zij geloven dat het
leger door een waarschuwing commu
nistische oppositie willen voorkomen.
In kringen die in nauwe betrekking
tot president Soekarno staan gelooft
men, dat het voorstel van het leger
voor terugkeer tot de revolutionaire
grondwet zal worden aanvaard. De
pogingen om een andere grondwet
op te stellen zyn drie jaar lang vast
gelopen op gebrek aan eensgezind
heid van de partyen over de vraag
of Indonesië een federale of een een
heidsstaat moet zqu en of het een
islamitische republiek moet worden
of een staat gebaseerd op de vyf be
ginselen van Pantja Sila.
Onder de oude constitutie zou het
Parlement een debatorgaan worden,
samengesteld uit vertegenwoordigers
van partyen en provincies en vertegen
woordigers van diverse sociale zg. func
tionele, groepen. De strijdkrachten heb
ben er mee ingestemd 35 zetels in het
Parlement te aanvaarden, zonder stem
recht. De militairen zouden hopen dat
dit de politieke partyen ervan zal weer
houden het leger te beïnvloeden om zyn
stemmen te winnen.
Minister prof. dr. J. Zijlstra van
Economische Zaken aan het woord
tijdens de bespreking van de
schrootaffaire in de Tweede
Kamer. Links de minister van ]us~
titie a.i. A. A. M. Struycken.
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
Auto viel zes meter in haven
van Zierikzee
INZITTENDEN ONGEDEERD.
Gisteravond reed majoor A. J. Boom
van de tandheelkundige dienst uit Soes-
terberg met zijn auto ter hoogte van
't Sas aan de Zelkeweg in de haven
van Zierikzee. De auto sloeg een keer
over de kop, maakte een val van onge
veer 6 meter en kwam met de wielen
naar boven in het water te liggen. Door
de lage waterstand er stond onge
veer 1 meter water konden zowel de
majoor als diens echtgenote zich uit de
auto bevrijden en de vaste wal berei
ken. Beide bleken hoegenaamd geen
verwondingen te hebben opgelopen.
De auto werd later zwaar beschadigd
door een kraanwagen op het droge ge
bracht.
Nieuwe ontwikkeling in Frans schandaal
De Laeaze's verdacht van moord
op Amerikaanse zaken-vriendin
Franse justitie gaat geheimzinnige dood
van schatrijke mevr. Biddle napluizen
Solidariteitsstakingen
De regering heeft inmiddels in de
Kamer een motie van vertrouwen in
haar beleid in de mijnkwestie gekregen.
De stemverhouding was 118 tegen 78
stemmen by drie onthoudingen. De
rooms-katholieken en liberalen, die de
coalitie-regering-Eyskens vormen, stem
den voor, terwijl de socialisten en com
munisten tegenstemden.
Gisteren staakten ruim honderddui
zend mijnwerkers, terwijl duizenden
werknemers in andere industrieën uit
solidariteit ook het werk hadden neer
gelegd. Alleen in enkele mijnen waar de
r.-k. vakbond het overwicht heeft, werd
gewerkt.
Over het algemeen was de toe tand
rustig. In de Borinage. de streek om
Bergen, staakten vele arbeiders in de
staal- en elektriciteitsbedrijven. Vrijwel
alle winkels hadden hun deur gesloten
en in de gemeentelijke bureaus en de
scholen werd niet gewerkt. In de omge
ving van Bergen vernielden stakers te
lefoon- en seindraden van de spoorwe
gen. Het verkeer ondervond hiervan
slechts korte tijd hinder.
De wegen zyn nog steeds onbegaan
baar, hoewel in Bergen de versperringen
hier en daar zyn opgeruimd. De sta-
kingsposten hebben evenwel hun posten
niet verlaten en houden alle vervoer
middelen aan. Deze posten bewegen zich
op motoren door de gehele streek, ten
einde erop toe te zien dat de orders van
de vakbond worden nageleefd. Leden
van de rykswaoht zag men vrijwel niet.
Hersenbloeding of
CVan onze correspoftdent in Parys)
In het feuilleton van het schandaal
rond de Franse industrieel en multi-
miljardair Jean Lacaze (die, zoals men
zich herinnert, er van beschuldigd is de
stiefzoon van zyn zuster. Jean-Pierre
Guillaume, uit de weg te hebben willen
laten ruimen), schijnt sinds gisteren
een nieuw hoofdstuk te zijn geopend.
Het parket van de Seine heeft op
eigen initiatief de gespecialiseerde poli
tiediensten verzocht een grondig onder
zoek in te stellen naar de omstandig
heden. waaronder de zeer vermogende
Amerikaanse mevr. Margareth Biddle.
wier vermogen op ruim een miljard
gulden werd geschat, in de nacht van
8 op 9 januari 1958 in Parys is overleden.
Er sohynen twee redenen te zyn,
waardoor deze justitionele nieuwsgierig
heid zou kunnen worden gemotiveerd.
Van de oorzaak van mevrouw Biddle's
overlijden zyn nooit geheel bevredigende
verklaringen gegeven. Deze weduwe van
de voormalige Amerikaanse ambassa
deur in Warschau had 's avonds de
gala-voorstelling in de Paryse Opera ter
ere van de Griekse Koning bygewoond,
waar zy ook haar vrienden, De Laeaze's
en dr. Lacour ontmoette.. Twee uur na
Hoewel in het algemeen gewone perso
nenauto's de toegang tot de Borinage
wordt ontzegd, ondervinden artsen, en
auto's die levensmiddelen of genees
middelen vervoeren, geen enkele hinder.
terugkeer in haar Paryse flat voelde zfl
zich onwel, waarna de dood onmiddeliyk
ls ingetreden. Een hersenbloeding werd,
beweerd men, officieel als doodsoorzaak
opgegeven. De eerste taak van de politie
zou nu zyn te pogen door lijkschouwing
van de gebalsemde stoffelyke resten van
mevrouw Biddle deze doodsoorzaak te
verifiëren. Aan de omstandigheid, dat
in haar kamer op het moment van haar
overlijden ontelbare persoonlijke papie
ren overhoop waren gehaald en grote
wanorde heerste, is indertyd geen by-
zondere aandacht besteed.
Achteraf heeft de politie gemeend dit
nu wel enigszins verdacht te mogen
achten. Temeer daar er tussen mevrouw
Biddle en Lacaze, behalve persoonlyke,
ook sterke zakelijke relaties bestonden.
Mevrouw Biddle was de voornaamste
aandeelhoudster van de Amerikaanse
Newmond Mining Corporation, die even
eens met aanzienlijke bedragen in de
Zellidja-mynen van de familie Walter-
Lacaze was geïnteresseerd.
Er gingen in Parijs al enige tyd ge
ruchten. dat de Amerikaanse maat
schappij de bekende Paryse advocaat
Tixier-Vignancour opdracht zou hebben
gegeven een nader onderzoek te doen
gelasten. Het schynt nu echter, dat de
Franse Justitie uit eigen beweging tot
dit onderzoek heeft besloten, omdat
I blijkbaar de verdenking werd gekoesterd
dat de Laeaze's, behalve voor de aanslag
op de stiefzoon, ook voor een moord op
hun Amerikaanse zakenvriendin niet uit
de weg zouden zyn gegaan
