APPLETON'S AUTO-BIOGRAFIE
'00 menu's voor Amerikaanse schoollunch
ONS KORT VERHAAL
cloor Maurice Collis
ie lang moet het kuiken gegrilleerd? De kooklerares stelt de tijd nauw-
urig vast, zodat men in de schoolcafetaria geen minuut hoeft ie
verliezen.
Hefc kind was hooguit drie jaar en liep op straat genoeglijk uit een
kje patates frites te snoepen. Dit vette, zoute en waterige hapje
is kennelijk door moeder, die haar begeleidde, gekocht. Waarom
t kind geen appel gegeven of een banaan? Dat is veel gezonder
goedkoper! Het patatten etende kind maakt meer indruk op
B dan de schooljeugd die zich aan deze lekkernij te buiten gaat.
It is zo gewoon geworden: in de schoolpauze, voor zover die op
•aat gesleten wordt, even een zakje knappende friten, of een cro-
et, een reep of wat zoute pinda's verschalkt! Spreekt men met voe-
igs-cxperts, dan blijkt, dat het oordeel over de algemene gezond-
Idstoestand van het schoolgaande kind ondanks onze overvloed
ki eten, zorgen baart. Wat, is namelijk het geval? Vele moeders
jinen wel het geheim van gezellig en overvloedig eten, maar niet
|i een gezonde maaltijd! Daarvoor is enig begrip van voedingsleer
[idzakelijk!
OE deze voedingsleer op populaire
wijze reeds aan duizenden en
duizenden moeders gegeven wordt
arover schreven wij elkele weken
kden. De commissies voor huishou-
Ijke en gezinsvoorlichting verrich-
in samenwerking met het voor-
[tingsbureu voor de voeding, werk
onschatbaar nut. Genoemd bureau
loeit zich ook rechtstreeks met de
'ng van onze jongens en meisjes,
het uitgeven van praktische fol-
met goede raad, menu's en recep-
Als we van een arts vernemen,
er nog zeer vaak bloedarmoede bij
'lkinderen wordt geconstateerd,
ïjpen we, dat de zo juist bedoelde
•lichting zéér langzaam (maar ze-
doorwerkt.
Met opzet brengen wij de activiteiten
in ons eigen land nog eens naar voren
in een artikel dat voornamelijk gewijd
is aan wat de Verenigde Staten op het
punt van de voeding der schooljeugd
presteren. Het gaat dus niet om het
„voorbeeld"! De situatie ligt by ons
geheel anders. Wij hebben schoolmelk,
en verder de meegebrachte boterham,
de Amerikaanse kinderen kunnen vaak
profiteren van een school-lunch geser
veerd in de school-cafetaria of -lunch
room. Deze zyn niet te vergelijken met
de kantines, welke op sommige Neder
landse scholen voor de overblijvers
zijn ingericht noch met het schoolcafé,
een verschijnsel van de laatste jaren,
dat men voornamelijk in onze grote
steden tegenkomt.
Voedingsexpert neemt proef met gedroogd ei in poedervorm.
Levensmiddelen op afbetaling
Op het gebied van afbetaling
zijn we in ons land heel wat
gewend; ook bontjassen en va
kantie kunnen we desgewenst
in termijnen betalen, maar,
voor zover wij weten, zijn hier
geen levensmiddelen op afbeta
ling verkrijgbaar. Dit is echter
wel mogelijk in Japan, waar dit
verkoopsysteem de laatste jaren
een hoge vlucht heeft genomen.
Tot de artikelen, welke vlot op
afbetaling worden verkocht, be
horen, zoals gezegd, niet slechts
levensmiddelen, maar ook kle
ding, schoenen, brillen en hor
loges, verder grotere stukken,
zoals wasmachines, televisie.
scooters, naaimachines, radio,
auto's, fototoestellen, landbouw
machines enmuziekinstru
menten. Van de in Japan ver
kochte piano's wordt ongeveer
20 in termijnen betaald!
Meer dan 40 van de tv-sets
en wasmachines in de gezinnen
wordt evenmin contant betaald!
Teneinde aan excessen het
hoofd te bieden, is er thans een
wet op het afbetalingswezen in
voorbereiding. De Japanse re
gering wil het voedsel in ieder
geval schrappen van de lijst
van artikelen, welke op deze
wijze aan de man worden ge
bracht.
De ouderwetse lunchroom waar de
teenager verlegen een beker melk of
chocola bestelde, heeft hier en daar
plaats gemaakt voor het echte café
met de echte koffie en het sigaretje,
't Zijn meestal buurtcafé's, die een
geheel eigen cachet hebben gekregen
door al die jongens en meisjes van het
„Wij zijn zeventien"-type.
VELE miljoenen „sweet seventeens"
en nog jongeren zitten in Ame
rika echter dagelijks braaf in de
schoolcafetaria waar ze een weten
schappelijk verantwoord maal krijgen
opgediend! In 1920 kwam er iemand
op het idee, een organisatie voor
schoollunches te stichten. Met behulp
van het departement van landbouw
stelde men niet minder dan 700 lunch-
menu's samen! Daarbij lette men op
twee dingen: le op de voedingswaarde,
2e op de smaak. Merkwaardig is in dit
verband een onderzoek dat het be
kende instituut voor „Home Econo
mics" reeds tientallen jaren geleden
instelde naar de smaak-wensen van
jonge kinderen!
OP het ogenblik schuiven dagelijks
honderdduizenden kinderen aan
de bar van hun eigen cafetaria
om hun volle bord in ontvangst te
nemen. Waarschijnlijk kunnen ze zich
geen „lange tanden" permitteren, om
dat de serveuse meer gezag heeft dan
moeder.
Moeder, van haar kant. schaft zich
vaak de receptenboekjes van de school
lunch-organisatie aan, ze kan er zeker
van zijn, dat deze door beroepskoks
of/en voedseldeskundigen zijn samen
gesteld. Het blijkit, dat de kinderen een
derde tot de helft van hun dagelijkse
voeding op school tot zich nemen.
Een voortdurende controle waakt er
voor, dart. de lunches op peil blijven.
Deze controle strekt zich zowel uit tot
de maaltijden als tot de kinderen wier
voedseltoestand een voortdurend punt
van overheidszorg uitmaakt.
En zo raken de Amerikaanse kinde
ren dus al jong vertrouwd met de eet
gewoonten van hun land. Een voordeel
van het lunchen op school lijkt ons
dat de maaltijd altijd welverzorgd
wordt opgediend en.dat het jonge-
mens behoorlijk tijd krijgt om te eten!
Levensverzekeringmaatschap
pijen hebben er belang bij, goed
op de hoogte te zijn van ver
anderingen in de levensduur
en gezondheidstoestand van de
mens. Zij beschikken op dit
gebied vaak over interessante
gegevens. Zo stelde de Metropo
litan Life Insurance Company
onlangs vast, dat de gemiddelde
Amerikaanse jongen boven de
negen jaar, gedurende de laatste
twintig jaar ongeveer 2% centi
meter langer is geworden. Bij de
meisjes werd een dergelijk leng
teverschil reeds vóór het negen
de jaar geconstateerd. De ge
wichtstoename van jongens en
meisjes op de schoolplichtige
leeftijd varieert, vergeleken met
1938, van 2 tot 13 poncl. Deze
vooruitgang is in het algemeen
te danken aan verstandiger voe
ding en betere gezondheidszorg,
o.m. in de vorm van vitaminen-
rijke school-lunches.
.J
Groenten, fruit, brood, boter en melk moeten elke dag naar binnen worden gewerktl
A
Een aantal jaren geleden in 1948,
ontving ik een brief van een man, die
ik Appleton zal noemen. Hij schreef
my, dat 'hij mij een voorstel wilde doen
op litterair gebied. Of ik soms langs
wilde komen. Ik antwoorde, dat ik hem
graag zou opzoeken.
Hij woonde in een dure wijk, maar
ik had er niet op gerekend, dat hij zó
rijk zou zijn.
Toen ik gebeld had, deed een butler
open. Hij ging mij voor op de magni
fieke, brede trap. Aan de muren hin
gen oude meesters.
In de bibliotheek verwelkomde Ap
pleton my.
„Het is bijzonder vriendelijk van U,
dat U gekomen bent", zei hij. „Ik ben
een groot bewonderaar van uw boe
ken Gaat U zitten. Wat mag ik voor
U inschenken? Een Martini, Scotch,
of heeft U liever wodka?"
Hy draalde niet lang om de koe bij
de horens te vatten.
„Het gaat erom", zei hij. „dat ik een
verhaal heb te vertellen. Mijn levens
geschiedenis. Het is een goed verhaal,
maar ik kan niet schrijven. Ik heb het
geprobeerd, maar de papieren weer
verscheurd, en het toen nóg eens ge
probeerd. Het werd echter niets. Het
was slecht, vervelend en ongenietbaar.
U schrijft'echter goed. Nee, ik vlei U
niet. Ik heb al gezegd, hoe ik over
uw boeken denk".
Ik mompelde iets terug, waarna hij
verder ging.
„Ik vraag me nu af, of U het soms
wilt doen".
„U zou dus graag zien, dat ik uw bio
grafie schreef?"
„Ja en nee", antwoordde hij. „U
moet mijn auto-biografie schrijven. U
schrijft en ik teken ervoor".
Ik werd er enigszins door overvallen
en antwoordde nogal koel:
„Ik begrijp het. U zoekt een „ghost
writer", zoals wij Engelsen het noe
men. Ik ben bang, dat ik zoiets niet
kan doen".
„Natuurlijk niet", antwoordde hij. ,,U
bent een beroemd schrijver Maar juist
omdat U een befaamd auteur bent,
vraag ik het U. Geen enkele „ghost
writer" zou dit aan kunnen".
„Maar waarom geeft U mij dan niet
gewoon opdracht een boek over U te
sohryven?"
Hjj begon enigzins schaapachtig te
lachen
„U vindt mij misschien wel een Ijdel
tuit. maar ik zou graag bekendheid
krijgen als schrijver. Dat heb ik mijn
hele leven al gewild. Mag ik U nog wat
wodka inschenken?"
„Graag," zei ik, maar ik volhardde
in myn afwijzende houding. „Ik zie
niet goed in, hoe ik dat voor U zou
kunnen doen".
Hl) haalde zyn ohequeboekje te
voorsOhyn.
„Ik vraag heel wat, dat weet ik, maar
ik hoop dat U het er mee eens bent,
dat ik ook heel wat betaal".
Hy gaf my de cheque. Ik las „tien
duizend pond sterling".
Eerlijk gezegd kon ik geen stand
houden tegen een aanbieding op een
dergelijk nieveau.
Ik zei echter:
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllilllllllillllllllllllllllilllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
„U zult er nog niet de helft van te
rug-verdienen, hoe goed het boek ook
zal zyn".
„Dat verwacht ik ook niet. Ik zoek
alleen maar bekendheid. Het is me dat
wel waard om als schrijver geaccep
teerd te worden".
Toen vertelde hij in grote lijnen zijn
levensgeschiedenis. Ik kan hier na-
tuurlyk niet onthullen, hoe deze luidt.
Wél kan ik zeggen, dat er vreemde
avonturen in voorkomen, dat mensen
van adel er by betrokken zijn, dat een
mysterie niet ontbrak en dat ook de
liefde er een rol in speelde.
Ik werd meegesleept door het ver
haal. Hij was dan ook een voortref
felijk verteller. De cheque stak ik in
mijn portefeuille.
De volgende zes maanden werkte ik
stug aan het boek Geregeld zag ik
Appleton en maakte'notities, terwijl hy
aan het vertellen was. Hij bezat ver
schillende documenten, foto's en kaar
ten, die ik goed kon gebruiken. We
voerden een drukke correspondentie.
Toen het boek vaste vorm begon aan
te nemen, voelde ik al dat het het bes
te zou worden, dat ik ooit geschreven
had. Het was een ware creatie, door
mij zelf gewrocht. Ik ging geheel op in
het werk omdat hij een fascinerende
persoonlijkheid was, die echter, on
danks wat hij bij onze kennismaking
had gezegd, naar ik meen, niet ten-
volle het litteraire verschil onderkende
tussen het ruwe materiaal, dat hij mij
gaf, en myn uiteindelijke tekst.
Toen ik hem het manuscript gaf met
op de titel-pagina zyn naam, lag er
iets in zijn ogen. waaruit ik opmaakte
dat hij maar half geloofde er de
auteur van te zijn. Zijn zelfbedrog
groeide echter toen hy bericht van de
uitgever kreeg. Hy had contact opge
nomen met een firma van naam en
kreeg binnen een week een enthou
siast antwoord.
Zy schreven hem ondermeer, dat hij
een geboren schrijver was Een grote
som werd hem meteen aangeboden, be
nevens een redelijk percentage van
ieder verkocht boek. Dat bedrag was
natuurlyk maar een fraotie, van wat
hy mij gegeven had.
„Dat doet er niet toe", zei hy.
„Goede kritieken wil ik hebben. Daar
reken ik, eerlijk gezegd, al min of meer
op gezien de loftuitingen die de uit
gever mij heeft toegezwaaid. U, bedoel
ik natuurlijk", liet hy er nog snel op
volgen.
Te gelegenertyd kwam het boek uit.
We hadden een succes verwacht, maar
niet een dergelijk groot succes.
Appleton werd met één slag beroemd
Niet alleen behaalde hjj materieel
succes, maar ook een groot persoonlyk
succes. Vooraanstaande critici loofden
zijn bewonderenswaardige styl zyn ge
voel voor humor, zijn diepzinnigheid.
Hij was eregast op litteraire lunches,
en werd uitgenodigd litteraire discus
sies te leiden. Hij trad zó voortreffelijk
op, hij wist zó smakelijk te vertellen
en hij onthaalde de mensen in zijn
grote huis op zulk een overdadige
wyze, dat hij zijn rol meer dan voor
treffelijk speelde.
Enkele maanden later was hy al ver
geten, dat ik de schrijver van zijn boek
was. Slechts op spaarzame momenten
dacht hij er nog wel even aan, maar
dan was het een soort schok voor hem.
Hij nam eohter geen houding aan. als
we elkaar ontmoetten. Daarvoor 'was
hy ook weer te oprecht. Meestal werd
ik op de feestjes, die hy gaf, uitgeno
digd. Hij stelde my dan voor als een
beroemd schrijver.
Op zekere dag vertrouwde hij my
zelfs toe, dat hy aan mij de gelukkig
ste tyd van zyn leven te danken had
en dat hy mij eigenlijk te laag gehono
reerd had, maar hij liet die opmerking
niet door daden volgen.
In de beginne was ik zeer tevreden
geweest. Mijn honorarium was ten
slotte buitensporig hoog geweest Ik
vond het bovendien amusant om te
zien, hoe de litteraire wereld een man
vleide, die nog nooit iets geschreven
had. En ik had de persoonlijke ge
noegdoening te weten, dat ik een mees
terwerk had geschreven.
Maar toen ik Appleton zo zelfver
zekerd zag optreden, hem hoorde oor
delen over schrijvers en hij zelfs wer
kelijke auteurs in bescherming ging
nemen, werd ik steeds neerslachtiger.
De gedachte vatte post bij mij,
dat ik slechts een achtste deel van
de opbrengst van het boek had
ontvangen en niets van de lof voor een
boek dat overal groot succes had ge
oogst, en waaraan ik zélf misschien
wel nooit meer zou kunnen tippen. En
was het eigenlijk niet een beetje on
eerlijk het publiek zand in de ogen te
strooien? Bracht het eigenlijk niet de
gehele litteraire wereld in discrediet?
Laat op een avonde toen ik nog
steeds in die sombere stemming ver
keerde, kwamen toevallig het manu
script en Appleton's brieven mij weer
eens onder ogen. Ik smeet alles in de
prullemand.
Het was, meen ik, nog geen week la
ter, toen ik op straat Grubble tegen het
lijf liep. Ik kende hem al jaren en wist.
dat hij een geestdriftig bestrijder van
misstanden was. Hij liep warm van
verontwaardiging over iedere onge
rechtigheid, ontmaskerde oplichters en
beheerde een asiel voor zwerfhonden.
Hij was opgewekt en vrolijk gestemd
en deed druk zodat ik vermoedde dat
hy wel weer iets ontdekt zou hebben,
dat recht gezet moest worden. En dat
bleek juist te zijn
„Ik ben juist achter een schokkende
fraude gekomen", barstte hij los.
„Wat voor fraude dit keer, Grub
ble?" vroeg ik.
„Iets waar je wel interesse voor zult
hebben. Er is iemand die als succesvol
auteur poseert, maar ik heb papieren
gevonden waaruit blijkt, dat hij een
..ghost writer" aan het werk heeft ge
zet."
Ik wist myn gevoelens te verbergen
en glimlachte.
.Wat ben je nu van plan te doen?"
„Hem aan de kaak stellen, tenzij hij
publiekelijk erkent, wat hy gedaan
heeft. Maar ik heb haast. De honden
wachten op mij. De volgende keer ver
tel ik Je wel meer".
Ik ging regelrecht naar Appleton en
vertelde hem het nieuws.
,,'t Is allemaal mijn fout", zei ik ten
slotte en ik bekende de papieren in de
prullebak gegooid te hebben
„Maar hoe heeft hij er de hand op
kunnen leggen?", vroeg hij.
„Ja zulke dingen kunnen nu een
maal gebeuren", antwoordde ik. „De
mannen van de reinigingsdienst laten
nog wel eens iets vallen en papieren
waaien gemakkelijk weg. Grubble
woont trouwens vlak bij mij in de
buurt".
Appleton deed geen moeite zijn on
gerustheid te verbergen.
„Ik zal geruïneerd zijn als hij zijn
mond open doet. Maar we zullen hem
toch wel kunnen overhalen te zwijgen?
Laat die man het bedrag maar noe
men".
„Nee, hij is niet van dat type", zei ik.
„Het is voor hem een principieel ge
val, geen afperserszaakje".
„Een principieel geval! Hemelse
goedheid! Wat moeten we daaraan
doen?"
Appleton was nederiger dan ik hem
ooit gezien had.
„Ik heb al lopen denken over een
even principiële tegenmaatregel. Maar
dat zou wel eens flink wat kunnen
gaan kosten. Krijg ik carte blanche
van U?"
„Natuurlyk. Hier, neem dit vast
mee."
Hij trok een lade open en haalde er
een bundeltje vyf ponds-biljetten uit.
Zijn hand trilde, toen hij my het geld
gaf.
„Laat geen minuut verloren gaan",
zei hij smekend.
Mijn gesprek met Grubble duurde
slechts kort.
Na een bondige uitleg, zonder daarbij
namen te noemen, zei ik:
„Doe het niet, kerel. Het zou niet
billijk tegenover de honden zyn. Het
zou niet eerlijk zijn. Hier is iets, dat
hen, en nog honderden anderen, voor
een lange tijd goed verzorgd doet zyn".
Hij keek mij aan, staarde toen naar
de vijf ponds-biljetten, aarzelde, maar
nam ze tenslotte aan.
„Ja, je hebt gelijk, 't Zou niet bil
lijk zyn geweest, tegenover de honden
Ik had ze nooit meer recht in de ogen
kunnen kyken".
Meer zei hij niet.
Daar ik bang was, dat hy misschien
nog van gedachten zou veranderen,
vertrok ik meteen, na nog een pak pa
pieren van hem in ontvangst genomen
te hebben.
Toen Appleton en ik het pak open
maakten, ontdekten we, dat wij er nieta
mee te maken hadden. Het betrof een
ander eminent auteur (en ik moet be
kennen dat ik hem er nooit van ver
dacht zou hebben) en een andera
„ghost writer".
„Ik ben bang, dat ik uw geld voor
niets heb uitgegeven", zei ik, ,maar ik
ben toch bly, dat het niet 'nodig is
geweest meer dan de helft van wat U
mij gegeven heeft, Grubble ter hand te
stellen".
Ik legde zestig vyf ponds-biljetten
op tafel.
„Ach laat maar zitten", zei hy.
Ghost-writer: een auteur, die boe
ken schryft, welke onder naam van
een ander uitkomen, die hierdoor dus
als „sahryver" kan poseren.
