Dinsdag ronde tafel-conferentie in
Londen voor beslissing over Cyprus
WEERBERICHT
Voor vele conservatieven is de
afstand van de soevereiniteit
een nogal bittere pil...
Fa. D. KRET Zn.
Rijkspolitie bereidde hedennacht
drie bankrovers warme ontvangst
Volgende week Westers antwoord
aan Moskou over Duits probleem
STAKINGEN IN
DE BORINAGE
„Nationalisatie
onaanvaardbaar"
97ste jaargang
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1959
No. 29671
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Londen)
De Britse regering wil het ijzer smeden nu het heet is. Vandaar dat reeds a.s.
dinsdag de rondetafel-conferentie over Cyprus te Londen is bijeengeroepen, waar
toe ook de nog altijd van Cyprus verbannen aartsbisschop Makarios, de leider
van de Griekse Cyprioten, is uitgenodigd, evenals de leiders van de Turkse
Cyprioten. Lennox Boyd, de Britse minister van Koloniën, zal zijn bezoek aan
Aden afbreken en zondag naar Londen terugkeren om de conferentie bij te
wonen. De besprekingen van de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Selwyn
Lloyd, en zijn Griekse en Turkse collega's zijn dermate vlot en veelbelovend ver
lopen, dat de Britse regering de conferentie aandurft.
Maandag zullen de drie ministers van Buitenlandse Zaken opnieuw bijeen
komen om de laatste hand aan de voorbereiding te leggen. Macmillan wil wat
Cyprus betreft doorzetten, hoewel hij onder sterke druk van zijn eigen partij
staat om niets overhaast te doen. Maar hij wenst blijkbaar met het Cyprus-
succes op zak naar Moskou te gaan, omdat dit zijn eigen prestige en dat van
het Westen aanzienlijk zal versterken.
Londen wenstbovenal
waterdichte garantie
Voor vele conservatieven is de af
stand van de Britse soevereiniteit op
Cyprus een bittere pil. Ruim vier jaar
geleden heeft de Britse regering immers
verklaard, dat er nóóit sprake van het
verlenen van onafhankelijkheid aan
Cyprus zou kunnen zijn. Deze verkla
ring bij monde van een thans volkomen
vergeten onder-minister van Koloniën
was het signaal voor het bloedige
EOKA-verzet. Sir Winston Churchill,
die nog premier was, en het gevaar zag,
had weliswaar het loslippige lid van
zijn eigen kabinet onmiddellijk afge
straft door te verklaren dat het ver
keerd was in de politiek het woordje
„nooit" te gebruiken, maar het onher
roepelijke was toen al geschied. Zelfs
Churchill moest voor zijn eigen partij,
welke nog woedend was over het op
geven van de Suez-bases, zwichten.
Hoe plotseling de ommekeer ook in
haar werk is gegaan, de kwestie van de
Prins Bernhard heeft last van
maagstoornis
Het particulier secretariaat van Prins
Eernhard deelt mede, dat de Prins sinds
gisteren last heeft van een in het warme
klimaat vaak voorkomende lichte maag
darminfectie. De behandelende genees
heer heeft medegedeeld, dat de Prins zo
gunstig op de medicijnen heeft gerea
geerd. dat verwacht kan worden, dat
vertrek naar Brazilië niet meer dan an
derhalve dag behoeft te worden uitge
steld. Helaas houdt dit in, dat het be
zoek aan enkele Nederlandse emigran
tencentra moet komen te vervallen, al
dus het secretariaat.
Vandaag naar Rio
Prins Bernhard zal vandaag om vier
uur Ned. tijd naar Rio de Janeiro ver
trekken. aldus een bekendmaking van
het ministerie van Buitenlandse Zaken
van Paraguay. Volgens deze bekend
making heeft de prins gisteren de gehele
dag in verband met een lichte ongesteld
heid zijn kamer gehouden.
De Prins gaf te Asuncion een verkla
ring uit, waarin hij zegt het te betreu
ren dat hij als gevolg van een zonne
steek niet aanwezig heeft kunnen zijn op
een receptie, die hij heeft aangeboden
aan de president van Paraguay, generaal
Alfredo Stroessner.
In de bekendmaking van het minis
terie van Buitenlandse Zaken van Pa
raguay wordt verder gezegd, dat de
Prins na een lange vlucht, waarop hij
zelf het toestel heeft bestuurd, hoge
koorts heeft gekregen. De vlucht werd
donderdag gemaakt.
De dokter van de Prins, prof. Carlos
Ramirez Boettner. heeft gisteravond
medegedeld. dat de Prins zaterdag
naar Rio de Janeiro kan vertrekken
zonder vrees voor complicaties.
Het vliegtuig van de Braziliaanse
luchtmacht waarmee de Prins naar
Rio de Janeiro zal gaan, is gisteren te
Asuncion geland.
Advertentie
onafhankelijkheid van Cyprus is nog in
gewikkeld genoeg. Veldmaarschalk John
Harding, de vroegere militaire gouver
neur van Cyprus, heeft gisteravond in
een vraaggesprek voor de BBC ten aan
zien van Engelands militaire behoeften
op Cyprus een vergelijking gemaakt met
de Britse positie in Nederland en Bel
gië. Ook daar bezitten de Engelsen
militaire installaties, maar deze zijn
veilig omdat alles in bindende verdra
gen is vastgelegd en er sprake is van
een gemeenschappelijk belang, terwijl er
het grootste onderlinge vertrouwen
heerst.
Een Britse basis op Cyprus kan alleen
van waarde zyn. indien er op het eiland
een vriendschappelijk en stabiel gezag
aanwezig is. De vrees, welke in Britse
kringen sterk heerst, is dat een onaf
hankelijk Cyprus niet bestand zal blij
ken te zijn tegen het communisme of
tegen de machinaties van Nasser. Enge
land eist dus waterdichte politieke
waarborgen, omdat, zoals voldoende ge
bleken is, een basis niet kan functione
ren temidden van een vijandige bevol
king.
De technische kant van de zaak is vrij
moeilijk, omdat er op Cyprus geen
sprake is van een enkele basis, maar
een aantal over het eiland verspreide
militaire inrichtingen, waaronder twee
vliegvelden en radio- en radar-stations.
Engeland moet daarom de garantie
krijgen dat het te allen tijden kan be
schikken over een net van verbindingen.
Ook geeft men wegens de kosten de
voorkeur aan Cyprioten als burger
arbeiders voor de militaire bases.
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Weinig verandering
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Het ziet er naar uit, dat het weer in
ons land het komende weekeind onder
invloed van het hogedrukgebied blijft,
zodat er slechts weinig verandering is
te verwachten. (Opgemaakt te 10 uur).
15 FEBRUARI.
Zon op: 7.57 uur; onder: 17.52 uur.
Maan op: 11.02 uur; onder: 1.20 uur
(E.K.).
Hoogwater te Katwijk te 8.02 en 20.25
uur.
Laagwater te 3.29 en 15.56 uurr.
(16 februari hoogwater te 8.52 en
21.24 uur. laagwater te 4.09 en 16.41 u.).
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
en een Bijvoegsel
Prinses Beatrix en
kening Boudewijn skiën
Profiterend van de afwezigheid van
fotografen, die naar Zürs waren ge
gaan waar de laatste hand werd ge
legd aan de film van Olympisch ski
kampioen Tony Sailer, hebben Koning
Boudewijn en Prinses Beatrix soms
alleen, soms samen skitochten
gemaakt.
Bij het vallen van de avond zaten
Koning en Prinses lange tijd met hun
gevolg in gesprek bijeen aan een tafel
in de bar van hun hotel.
Makarios eerste president
Een gezaghebbende bron in Londen
vermoedt, dat Cyprus de volgende week
een onafhankelijke republiek binnen het
Gemenebest zal worden, met aartsbis
schop Makarios mogelijk als eerste pre
sident.
De Britse bases op het eiland zullen
dan in enclaves onder Engelse soeverei
niteit liggen. Griekenland en Turkije
zouden onder een gemeenschappelijk
hoofdkwartier troepen op het eiland
hebben. Daarbij zou de Cyprische repu
bliek zelf beschikken over 2000 soldaten
en 2000 gendarmes, gerecruteerd uit
Turkse en Griekse Cyprioten.
Twee neger jongetjes
van „/.oenincident"
vrijgelaten
De twee negerjongetjes James Han
over Thompson en David (Fuzzy) Simp
son. die na het alom bekend geworden
„zoenincident" in Monroe, Noord-Caro-
lina, naar een verbeteringsge&tioht wa
ren gezonden, zijn gisteren vrijgelaten
en naar hun moeder teruggestuurd.
Een kinderrechter had de resp. tien
en achtjarige jongentjes naar 'n verbete-
ringsgesticht gezonden, omdat zij een
zevenjarig blank meisje zouden hebben
beetgepakt en gedwongen een van hen
te zoenen.
Een vloed van protesten regen de uit
spraak en verzoeken om vrijlating wer
den uit de gehele wereld ontvangen.
Wilde avonturen in Maasland
Twee Hagenaars en een Leidenaar wilden
de Coöperatieve Boerenleenbank beroven
De Rijkspolitie heeft vannacht drie gemaskerde bandieten, die de
Coöperatieve Boerenleenbank te Maasland wilden beroven, overrom
peld en gevangen genomen. Twee der rovers liepen in de val, toen zij
poogden de huisbewaarder en zijn vrouw in bed te overmeesteren om
de sleutel van de kluis te pakken te krijgen. De derde zat in een auto
op enige afstand van de bank op zijn kameraden te wachten. Ook hij
werd gegrepen. De auto is in beslag genomen. De kluis van de bank
bevat doorgaans tegen het einde van de week veel geld, zoals loon
gelden en veilinggelden van de aangesloten boeren en tuinders.
Boeven in nylonkous
en politie in pyjama
De gearresteerden zijn een 44-jarige
Hagenaar, in de onderwereld beter
bekend als „dolle Dries", een 35-jarige
Hagenaar en een 27-jarige Leidenaar.
Zij zullen hedenmorgen aan de offi
cier van Justitie te Rotterdam worden
Fidel Castro wordt
premier van Cuba
De revolutionaire leider Fidel Castro
wordt maandag premier van Cuba, zo is
officieel in Havanna meegedeeld. De
premier van de huidige regering, Jose
Miro Cardona, is gisteravond met zijn
gehele kabinet afgetreden.
Cardona zegt in zijn ontslagbrief on
dermeer dat hü zijn gewone werkzaam
heden hij is advocaat wil hervat
ten, nu de overwinning van de revolu
tie is geconsolideerd.
In Cuba zijn vrijdag weer drie per
sonen terechtgesteld. Er waren honder
den toeschouwers. Zeven voormalige
soldaten en politiemannen werden voorts
door verschillende rechtbanken ter dood
veroordeeld op beschuldiging van het
plegen van moorden. In Santiago wer
den twee mannen vrijgesproken.
voorgeleid. De drie rovers zijn zeer
goede bekenden van de recherche.
Toen de kleine bende vannacht om
half twee in de kleine gemeente Maas
land aankwam, konden zij niet vermoe
den, dat reeds geruime tijd een comité
van ontvangst, uitsluitend bestaande uit
de potigste mannen van de Rijkspolitie,
voor het bezoek gereed lag. Bij eerdere
verkenningen door het drietal werden
zij door een omwonende opgemerkt.
Deze stelde zich met de Rijkspolitie ter
plaatse in verbinding en van toen af is
het bankgebouw, gevestigd in een oude
school, doorlopend bewaakt geweest. De
val was zo zorgvuldig uitgezet, dat de
rovers van de aanwezigheid van meer
dan een dozijn man Rijkspolitie niets
heeft gemerkt. De arrestatie geschiedde
zo geruisloos, dat geen der buren in de
gaten heeft gehad, wat er gebeurde.
Slot op pag. 2
Dulles geopereerd
De Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Foster Dulles, is gis
teren te Washington in het Wal ter-Reed
hospitaal geopereerd aan een liesbreuk.
De operatie is goed verlopen en de toe
stand van de patiënt is bevredigend.
Zoals eerder gemeld is Dulles ook nog
niet volkomen hersteld van de gevolgen
van een darmontsteking, die hij in de
cember 1958 had opgelopen. De artsen
van het ziekenhuis hebben verklaard dat
Ter gelegenheid van de 150-ste\de grote Amerikaan op Parliament
geboortedag van de Amerikaanse
president Abraham Lincoln heef t de
Engelse premier MacMillan een
krans gelegd bij het standbeeld van
Square, dat in 1914 werd opge
richt bij het eeuwfeest van de vrede
onder de Engels-sprekende volke
ren
Plaats en datum nog niet vastgesteld
Vooraf overleg in Parijs
Heuss wees zelf een
nieuwe ambtstijd af
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse bondspresident prof.
Heuss heeft zelf in een brief van on
geveer twee weken geleden, gericht aan
de voorzitters van de vier grote partijen
te Bonn, meegedeeld, dat hij op een
verlenging met twee jaar van zijn
ambtsperiode geen prijs stelt. Deze brie
ven zijn zo geheim gehouden, dat gis
teren niet alle vooraanstaande persoon
lijkheden der grote partijen ervan op de
hoogte bleken te zijn.
De brief van Heuss was gericht aan
Adenauer als voorzitter van de CDU,
Ollenhauer (SPD), Maier (FDP) en
Hellwege (Deutsche Partei) Als bekend,
zegt de Westduitse grondwet, dat een
president voor vijf jaar gekozen wordt
en dat hij slechts eenmaal herkozen kan
worden, hetgeen met Heuss in 1954 is
geschied. Het was Heuss' brief aan de
partijvoorzitters, die voor de SPD aan
leiding was om een eigen kandidaat
voor het presidentschap, te weten prof.
Carlo Schmid, te benoemen. En het is
deze nominatie, die olie betekent op het
vuur van de thans weer bijzonder
scherpe tegenstelling tussen de beide
grootste Westduitse partijen, de CDU
en de SPD. Van CDU-kant verweet
men gisteren in bepaalde kringen, die
niet op de hoogte waren van de brief
van Heuss aan Adenauer, dat het te be
treuren was, dat Schmid kandidaat was
gesteld zonder dat de SPD met Heuss
daarover had gesproken. Maar ook an
derzijds veroordeelt men in de CDU de
aanwijzing van Schmid, omdat er geen
overleg is gepleegd met de andere par-
Hel 800 ton metende Nederlandse
kustvaartuig Helemar-H. op weg
van Amsterdam naar Waterford in
Zuid Ierland, is tijdens deze eerste
reis in de buurt van zijn einddoel op
de rotsen gelopen. De tien opvaren
den konden worden gered, het
schip is reddeloos verloren. Een
telegrafisch overgebrachte foto van
het wrak op de rotsen.
tijen. Men concludeert hieruit dat de
komende maanden een felle strijd zal
ontstaan over de kandidaten van het
presidentschap.
(Van onze Parijse correspondent)
Begin volgende week gaan de ant
woorden in zee op de brieven, die de
Russische regering aan de Westerse lan
den heeft gestuurd. De antwoorden zul
len niet woordelijk gelijkluidend zijn,
maar wel alle een tegenvoorstel behel
zen voor een conferentie tussen de
Grote Vier (Verenigde Staten, Sovjet-
Unie, Engeland en Frankrijk) over de
hereniging van Duitsland. Het voor
naamste nieuwe element in de Westerse
boodschappen is wel, wat nu voor het
de gevolgen van de darmontsteking
normaal zijn bij mensen van de leef
tijd van Dulles. Zij zien ook geen ver
band tussen de darmontsteking en de
operatie die de minister in 1956 heeft
ondergaan, zoals bekend is toen bij
hem een kankergezwel weggenomen.
De medische directeur van het hos
pitaal. Leonard Heaton. is van mening
dat Dulles lijdt aan uitputting tenge
volge van zijn activiteit als minister.
Uit protest tegen
sluiting van mijnen
(Van onze correspondent in Brussel)
In de Borinage, waar een aantal put
ten van de marginale (niet rendabele)
mijnen geleidelijk zal worden gesloten,
zfjn gisteren plotseling enkele duizenden
mijnwerkers in wilde staking gegaan.
Groepen stakers hebben de grote wegen
van de Borinage naar Mons, de hoofd
stad van de provincie Henegouwen, be
zet. De manifestanten zijn echter door
de gendarmerie gemaand, waarna de
rust spoedig was hersteld.
De mijnwerkers protesteren tegen de
voorgenomen sluiting van de putten, de
enige grote industrie van het gewest. Zij
eisen een voortgezette subsidiëring van
deze marginale kolenmijnen of een spoe
dige vervanging van de te sluiten mij
nen door nieuwe industrieën.
Volgens sommige berichten, zou het
aantal stakers gisteren tot circa 10.000
man z\jn gestegen.
De minister-president, Eijskens, zal
persoonlijk de zaak volgen. De regering
is van plan acht van de veertien mijnen
in de Borinage te sluiten, die op de
gemeenschappelijke markt van de KSG
(Kolen- en Staalgemeenschap) de con
currentie niet aankunnen. Veel van de
circa 7000 arbeiders, die werkeloos zullen
worden, zijn Italianen. De regering heeft
beloofd, dat nieuwe industrieën zullen
worden gesticht om de werklozen op te
vangen. De arbeiders, die zonder werk
komen, zujlen een jaar lang schadeloos
stelling ontvangen.
De socialistische organisaties hebben
een actiecomité opgericht, dat op een
vergadering in Bergen heeft verklaard,
dat het saneringsplan van de regering
de economische dood van het arrondis
sement Bergen betekent. Het comité
riep op tot een algemene staking op
maandag as.
eerst de indirecte medewerking aan het
overleg van Oost- naast West-Duitsland
wordt gevraagd. De beide Duitse rege
ringen zullen namelijk afgevaardigden
mogen sturen, die als adviseurs door de
de vier deelnemers aan de conferentie
kunnen worden gehoord. Plaats noch
datum van de komende ontmoeting is
vastgesteld. In Atlantische kringen te
Parijs verwachtte men gisteren, dat de
samenkomst in de loop van de maand
mei na de viering in Washington, van
de tiende verjaardag van de NAVO
plaats zal kunnen vinden. Wenen of
Genève werd als het meest waarschijn
lijke ontmoetingspunt genoemd. Gere
kend wordt eveneens met de mogelijk
heid dat de Westelijke Grote Drie plus
West-Duitsland in de personen van hun
ministers van Buitenlandse Zaken om
streeks half maart a.s. eerst in Parijs
nog voor-overleg zullen plegen.
Den Haag verklaart:
Een woordvoerder van het Ne
derlandse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft medegedeeld,
dat de Nederlandse regering op
het standpunt staat, dat de nationa
lisatie van Nederlandse cultuur-
ondernemingen in Indonesië .vol
kenrechtelijk onaanvaardbaar" is,
alleen reeds in verband met het
discriminerende karakter ervan.
In de Indonesische nationallsatiewet,
die reeds eind december 1958 werd aan
genomen en thans blijkbaar tot uitvoe
ring wordt gebracht is uitsluitend
sprake van Nederlandse bedrijven, het
geen de maatregelen een heel duidelijk
discriminerend karakter geeft. Bij de
Nederlandse regering zijn dan ook stap
pen bij de Indonesische regering in
voorbereiding.
Een van de redenen, die de Indonesi
sche regering tot het besluit gebracht
hebben, bleek uit de woorden van de
heer Gillessen, leider van de Westduitse
handelsmissie in Indonesië, die ver
klaarde, dat door het overplaatsen van
de Indonesische tabaksmarkt naar
Bremen, de Westduitse tabaksmarkt
meer dan verdubbeld zal worden In
1956 voerde Indonesië 32.000 balen
tabak uit naar West-Duitsland en 39 000
naar Nederland. Maar de Westduitse
firma's hebben zich alleen bereid ver
klaard tabak te ontvangen van „gena
tionaliseerde" Nederlandse ondernemin
gen, doch de tabak zouden weigeren, als
zij afkomstig zou zfjn van ..overgeno
men" Nederlandse ondernemingen
De heer Gillessen verklaarde nadruk
kelijk, dat het nooit in de bedoeling van
de Westduitse tabakshandelaren heeft
gelegen en dat zulks ook nooit zal
geschieden aan de Nederlandse eigen
dommen te komen. West-Duitsland
zo zeide hfj dingt alleen mede naar
een belangrijke rol op de Europese
tabaksmariet met Denemarken, België,
Italië en Nederland.
