Westduitse regering verwerpt het
denkbeeld van Senator Mansfield
DE DEFENTIEL ASTEN
NOG MAAR MINIMAAL
WEERBERICHT
PERZISCH OVERLEG MET DE
RUSSEN IS VASTGELOPEN
GROTE NED. ONDERNEMINGEN
ZIJN NU GENATIONALISEERD
Bijna 250 bedrijven overgenomen
„Goede heertje"
kreeg vijf jaar
Wel Oostduitse waarnemersgeen
rechtstreekse onderhandelingen
IEMCO
RADIO en
TELEVISIE
Onze Marinebij dra ge onmisbaar
97ste jaargang
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1959
No. 29670
LEIDSCH
BL
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze oorrespondent in Bonn)
Van Westduitse regeringszijde is gisteren op een persconferentie in Bonn een
voorstel van de Amerikaanse Senator Mansfield verworpen. Dit voorstel van de
leider der Democraten in de Senaat beoogt om, tijdens de onderhandelingen over
de kwestie-Berlyn en aanverwante problemen, West-Duitsland en communistisch
Oost-Duitsland over de Duitse hereniging te laten beslissen. De Westduitse rege
ring is wel bereid om tijdens de aanstaande ministersconferentie met de Russen
zowel Oost- als Westduitse waarnemers toe te laten, resp. af te vaardigen. Het
verschil is opvallend: Bonn wil niet verder gaan dan waarnemers, de Amerikaanse
Senator wenst de beslissing in de handen van de beide partijen te leggen.
De regeringsperschef, staatssecretaris Von Eckardt, verklaarde dat de regering
te Bonn niets moet hebben van rechtstreekse politieke onderhandelingen met
Oost-Duitsland. Wel bestaat er op laag ambtelijk niveau sedert geruime tijd
technisch contact over handelszaken en dergelijke, maar men wil deze technische
gesprekken beslist niet uitbreiden tot politieke onderhandelingen.
Geen sprake van een
Oostduitse erkenning
De Westduitse regering wil dus gaarne
op de ministersconferentie der Grote
Vier vertegenwoordigd zijn en heeft er
r an ook geen bezwaar tegen, wanneer
Jost-Duitsland daarop ook zal zijn ver-
egenwoordigd. Volgens Von Eckardt
•lienen daarbij de West- en Oostduitse
vertegenwoordigers aan de conferentie-
tafel gezeten te zijn naast de Amerikaan
Dulles, de Engelsman Selwyn Lloyd, de
Fransman Couve de Murville en de Rus
Gromyko. Maar de West- noch de Oost
duitse vertegenwoordiger mag de minis
ter van Buitenlandse Zaken van deze
twee landen zijn, doch een hoge diplo
maat. En het gaat hierbij, aldus Von
Eckardt, niet zozeer om deskundigen of
experts, als wel om zuivere waarnemers,
die toch aan het grote gesprek zullen
moeten kunnen deelnemen. Bonn wil op
alle mogelijke manieren daarbij verhin
deren, dat de deelneming van een Oost
duitse vertegenwoordiger aan een der
gelijke grote conferentie uitgelegd zou
kunnen worden als de erkenning door
het Westen van Oost-Duitsland.
„Zorgvuldige aandacht"
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken deelde gisteren
mee, dat het „zorgvuldige aandacht"
zou wijden aan de voorstellen van Se
nator Mansfield over rechtstreekse on
derhandelingen tussen West- en Oost-
Duitsland over de toekomst van Berlijn
en Duitsland.
Diplomatieke waarnemers in Washing
ton toonden zich verbaasd over de open
lijke en ondubbelzinnige steun van
Mansfield voor een politiek, die eerder
door de Sovjet-Unie werd gelanceerd.
Sommigen zeiden dat hy een beetje te
ver ging en geen rekening hield met de
uitwerking, die dit voorstel zou hebben
op het machtsevenwicht in Europa.
Maar diplomaten gaven toe dat de
rede van de Senator veel stof tot over
denken had gegeven. Zy zeiden, dat zjj
aanzienlijke invloed moest hebben op de
gebeurtenissen, die leiden tot mogelijke
onderhandelingen met de Sovjet-Unie.
Men vraagt zich thans af: hoe groot
is de steun van de zijde der Democra
tische leiders in het Congres voor Mans-
fields denkbeelden?
Het denkbeeld van rechtstreekse on
derhandelingen is op het „State Depart
ment" (Buitenlandse Zaken) niet popu
lair, alleen al om reden dat de West
duitse Bondskanselier zich ertegen ver
zet. Maar Senator Mansfield staat bij
regeringsautoriteiten en diplomaten hoog
aangeschreven en gewoonlijk wordt aan
zijn opmerkingen ernstige aandacht be
steed.
Britse socialisten meer
tevreden dan de regering
Het plan-Mansfield is in Britse
socialistische kringen gunstiger ontvan
gen dan in regeringskringen.
De socialisten noemen, officieus, de
denkbeelden van de senator constructief
en een welkome afwijking van het ver
starde standpunt der officiële Britse en
Amerikaanse politiek. De Britse socia
listen zelf hebben reeds maanden lang
aangedrongen op een Westelijk initia
tief inzake het Duitse vraagstuk.
In regeringskringen is men daaren
tegen van oordeel, dat Mansfield over
drijft met zijn waarschuwing, dat er
wel eens pogingen gedaan zouden kun
nen worden om met geweld verandering
in de status quo te brengen (de Britse
politiek is gebaseerd op de veronderstel
ling, dat Rusland om Duitsland geen
oorlog zal beginnen en dat iemand an
ders zijn toevlucht zou nemen tot ge
weld, wordt onvoorstelbaar geacht).
Verder wordt er in deze kringen op
gewezen, dat zowel Engeland als Ame
rika bereid zijn eenwording van Duits
land langs andere weg te laten geschie
den dan door middel van vrije verkie
zingen, en dat hier dus niet van
verstarring gesproken mag worden.
Aanhoudend winterweer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met mist of
laaghangende bewolking en voorname
lijk in het noordoosten van het land
kans op enkele opklaringen. Vannacht
lichte en hier en daar matige vorst.
Morgen temperaturen over het algemeen
even beneden het vriespunt. Zwakke
wind. (Opgemaakt te 11.15 uur)
14 FEBRUARI
Zon op: 7.59 uur; onder: 17.50 uur.
Maan op: 10.32 uur; onder: 0.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.23 en
19.40 uur.
Laagwater te 2.58 en 15.18 uur.
(Dit nummer bestaat uH 14 pagina's)
Zowel in regerings- als in socialis
tische kringen acht men echter het
denkbeeld van de Senator, dat de een
wording van Duitsland zou kunnen be
ginnen met de vorming van een al-
Duits stadsbestuur van Berlijn en de
Advertentie
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LÉDEN - TEL: 24244
vervanging van de geallieerden door een
strijdmacht van de Verenigde Naties
minder gelukkig. Men is van oordeel,
dat men de kwesties-Berlijn en Duits
land niet moet isoleren van een oplos
sing voor de veiligheid in Europa in
haar geheel.
Radio-activiteit in Nederland
In het buitenland zijn berichten ver
schenen over verhoogde radioactiviteit
van de lucht, neerslag en het opper
vlaktewater.
Dit verschijnsel is ook hier te lande
geconstateerd, doch de gevonden waar
den over de laatste maanden bedragen
nog niet één 25ste deel van hetgeen in
wetenschappelijke en medische kringen
bij permanente blootstelling maximaal
toelaatbaar wordt geacht voor grote be
volkingsgroepen, zo vernemen wij van
het Ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid.
Waarschutving van het IVesten aan de Sjah
Moskou neemt falen
zeer hoog op
Het Russisch-Perzlsche overleg om
de betrekkingen tussen de twee lan
den te verbeteren zijn vastgelopen, zo
heeft een woordvoerder van het
ministerie van Buitenlandse Zaken
gisteren in Teheran meegedeeld. De
Sovjetrussische delegatie onder leiding
van de eerste plaatsvervangende mi
nister van Buitenlandse Zaken Sem-
jonof keerde woensdag onverlichte
zake naar Moskou terug. De woord
voerder zei dat de Russen de Perzi
sche voorstellen niet hadden aan
vaard, omdat Perzië niet akkoord kon
gaan met de Russische opvattingen.
Wel had de Russische delegatie de
verzekering gekregen, dat het Perzi
sche grondgebied nooit een tegen de
Sovjet-Unie gerichte basis zou wor
den.
Volgens gewoonlijk welingelichte
kringen te Washington hebben de rege
ringsleiders van de V.S., Engeland en
Turkije vorige week aan de sjah bood
schappen gezonden met de raad. voor
zichtig te zijn tegenover de Sovjet-
voorstellen voor hulpverlening en het
sluiten van een niet-aanvalswerdrag. De
In Indonesië
De Indonesische minister van Landbouw, Sadjarwo, heeft vandaag
medegedeeld, dat alle grote Nederlandse cultuurondernemingen, waar
onder de Verenigde Deli Maatschappij, bij besluit van de Indonesische
regering zijn genationaliseerd.
Minister Sadjarwo verklaarde verder,donesische tabaksmarkt in Europa van
dat de Indonesische regering reeds A- - --
heeft bepaald, welke van de 248 „over
genomen" Nederlandse ondernemingen
in Indonesië zullen worden genationa
liseerd en welke niet. Hij weigerde ver
dere mededelingen te doen. Een lyst van
alle genationaliseerde ondernemingen
zal voor het einde van deze maand wor
den gepubliceerd.
Minister Sadjarwo deelde dit mede
aan de correspondent van AFP in Dja
karta na een persconferentie, waarop
hy formeel het overplaatsen van de In-
Dekkingspercentage 92
Volgens de door het Centraal Bureau
van de Statistiek samengestelde voor
lopige gegevens bedroeg de waarde van
de invoer in januari 1959 f. 1.152 mil
joen (v.m. f. 1.271 miljoen), terwijl voor
een waarde van f. 1.063 miljoen (vjn.
f. 1.078 miljoen) werd uitgevoerd.
Het dekkingspercentage bedroeg 92
(vjm. 85).
De overeenkomst tussen de Indone
sische regering en een Westduitse han
delsmissie is vanochtend in Djakarta
getekend.
Combinatie voor
ertsexploitatie in
Netl. Nieuw-Guinea
Het ministerie van Zaken Over
zee deelt mee, dat met een com
binatie van vier maatschappijen
overeenstemming werd verkregen
omtrent de voorwaarden voor een
te sluiten contract inzake de ver
dere exploratie naar en de exploi
tatie van nikkel-, kobalt- en ijzer
ertsen in Ned. Nieuw-Guinea.
V.S. zouden zich bereid hebben ver
klaard tegemoet te komen aan zekere
Perzische bezwaren tegen de tekst van
een nieuw akkoord op economisch en
militair gebied. Hierdoor zou de over
eenkomst, waarover al sinds vorige zo
mer wordt onderhandeld, sipoedig kun
nen worden ondertekend. Over soort
gelijke akkoorden tussen de V.S. en
Turkije en Pakistan wordt nog onder
handeld.
De Sovjetrussische regering heeft een
verklaring uitgegeven, waarin zij zegt
dat de Perzische regering „op aansto
ken van de Amerikanen" de onderhan
delingen heeft doen mislukken. De Per
zen hadden voorgesteld twee artikelen
van de Russisch-Perzisohe verdrag van
1921 te schrappen, die de Sovjet-Unie
het rechft geven bases op Perzisch
grondgebied te hebben.
De Sovjetrussische verklaring be
schuldigt Perzië ervan dat het „vijan
dige stappen" onderneemt tegen de
Sovjet-Unie en dat het de weg van de
„Amerikaanse agressieve politiek" op
gaat.
Voorts wordt de Sjah beschuldigd van
„onoprechtheid". Hij zou reeds kort na
de aankomst van de Sovjetrussische de
legatie een „vreemde mogendheid" heb
ben beloofd geen verdrag met de Sovjet-
Unie te sluiten. De verklaring noemt de
besluiten van de Perzische regering een
„keerpunt" in de wederzijdse betrek
kingen.
Het Sovjetrussische ministerie van
Buitenlandse Zaken ontbood gistermid
dag alle buitenlandse correspondenten
in Moskou om de verklaring in ont
vangst te komen nemen. Dit wijst erop
dat het Kremlin de zaak hoog opneemt.
Volgens de Moskouse verklaring had
de Sovjet-Unie de aanvankelijke Per
zische voorstellen aanvaard, doch later
was de Perzische delegatie met nieuwe
voorstellen gekomen, waaronder de eis
dat de Sovjet-Unie ermee zou instem
men dat Perzië lid van het Pact van
Bagdad blijft. De Sovjet-Unie had even
wel een vriendschapsverdrag voorge
steld. gebaseerd op de beginselen van
Bandoeng, waarin het toelaten van
buitenlandse militaire bases en buiten
landse troepen op het grondgebied van
de twee partijen werd verboden.
De aangevraagde concessie betreft het
eiland Waigeo met omliggende eilanden
en het gebied van het Cycloopgebergte,
waar reeds belangrijke hoeveelheden
lateritische ertsen zijn aangeboord en
verdere vondsten zeker tot de mogelijk
heden behoren.
De vier bovengenoemde maatschap
pijen zijn drie Nederlandse en één
Amerikaanse. De laatste is één der
grootste ertsverwerkende bedrijven in
de V.S.
De woordvoerder van het ministerie
van Zaken Overzee noemde de bereikte
overeenstemming een mijlpaal in de
economische ontwikkeling van Ned.
Nieuw-Guinea. Het is in het bijzonder
verheugend, dat naast Nederlandse
dernemingen ook een buitenlandse, in
casu een der grootste Amerikaanse on
dernemingen bereid is gevonden in het
gebiedsdeel te investeren.
(De namen der maatschappijen konden
niet worden genoemd, daar de combina
tie nog moet worden gevormd. Red.
L. D.).
Het Zeiss-planetarium van de I Raimond jr.. de directeur van het
Haagsche Courant" bestaat 20 planetarium, die mee-jubileert met
februari een kwarti eeuw* Dr» J.'deze Instelling» bff de onlangs ge
heel gereviseerde
het planetarium.
apparatuur van
Koningin Juliana en de burge
meester van het wintersportoord
Gstaad in het Berner Oberland, de
heer Marcel Butrl, tijdens het uit
brengen van een dronk op een door
de gemeenteraad van dit vakantie
oord georganiseerde ontvangst
Minister Staf in Tweede Kamer
(Van onze parlementaire
redacteur)
Bij de kabinetsformatie in 1956
is afgesproken, dat tot en met
1960 per jaar 1650 miljoen gulden
zal worden uitgetrokken voor de
defensie. Als die gelden uiterst
doeltreffend worden besteed en
zuinigheid wordt betracht, aldus
minister Staf, gisteren in de
Tweede Kamer, dan beantwoordt
onze defensie nog maar aan het
minimum van het noodzakelijke,
zodat een verlaging van het pla
fond van de defensielasten niet
mogelijk zal zijn.
De jaarlijkse exploitatiekosten van
1350 miljoen zullen eer stijgen dan
dalen, vooral als men meer beroeps-
personeel wil aantrekken om de
diensttijd te verkorten. Voor vervan
ging van materieel zal jaarlijks 500
miljoen nodig zijn; waarvan 200 mil
joen is te verwachten in de vorm van
buitenlandse hulp. Als ik reken met
50 miljoen voor de infra-structuur, zo
concludeerde de minister van Defen
sie, dan zal in de eerstkomende jaren
Volledige aftrek
Het „goede heertje" is tot vijf
jaar gevangenisstraf met aftrek
van het gehele voorarrest ruim
een jaar veroordeeld.
De rechtbank, die vanochtend tegen
de 50-jarige voormalige boekhouder
kassier van de firma Berger en Co.,
uitspraak deed, besliste dat de tien
bankbiljetten van honderd gulden, die
vorig jaar bij verdachtes arrestatie in
beslag zyn genomen, aan de gedupeerde
n.v. zullen worden teruggegeven.
Zoals bekend heeft de verdachte deze
firma in elf jaar tijd voor een totaal
bedrag van ruim twee miljoen gulden
benadeeld.
In het vonnis, dat vrij kort was, over
woog de rechtbank dat het „goede
ten minste 1700 miljoen worden ver
eist.
Met de heren Calmeyer (CHU) en
Korthals (WD) was de minister het
eens dat als bezuinigingsmaatregel moet
worden gestreefd naar samenvoeging
van de departementen van Oorlog en
Marine tot één ministerie van Defensie.
Geoefend personeel
Onze marinebydrage in de NAVO
noemde minister Staf onmisbaar. Als
wij onze grote kruisers en het vlleg-
kampschip Karei Doorman aan de
NAVO onttrekken dan ontstaat er een
leemte in de maritieme NAVO-defensie.
Als de P.v. d. A. bezuiniging ziet in de
opheffing van de kruisers en de Karei
Doorman omdat dan drieduizend man
beroepspersoneel vrijkomt, dan staat
daar tegenover dat geoefend personeel
net zo belangrijk kan zijn als het schip.
Deskundigen bevelen de modernisering
van onze kruisers aan en nu wij daar
voor van Amerika een financiële bij
drage kunnen krijgen, moeten wtf het
aanbod zeker aanvaarden. Op de begro
ting voor 1959 is voor onze rekening
anderhalf miljoen uitgetrokken, in 1960
wordt dat 8(1- miljoen en dan moeten
nog drie termijnen volgen van tien
miljoen.
O Slot pag. 2
U vindt op pag. 2, 4de blad
als vrolijke reporter met
prettige plaatjes. Bij
Uw sigarettenwinkelier
vindt hem als goede
Virginia en american.
heertje" „op schromelyke wyze misbruik
van vertrouwen heeft gemaakt". Bij het
bepalen van de straf werd voorts reke
ning gehouden met de grote omvang
van de gepleegde verduisteringen, de
lange duur waarin deze gepleegd waren
en „met de persoon van verdachte en
de omstandigheden waaronder hij het
misdrijf heeft gepleegd".
Tenslotte werd de verdachte schuldig
verklaard aan verduistering in dienst
betrekking en valsheid in geschrifte
beide meermalen gepleegd en tot vijf
jaar met aftrek veroordeeld. Veertien
dagen geleden was er zes Jaar tegen
hetn geëist.
