Westen neemt liever oorlogsrisico
dan te capituleren inzake Berlijn
wÊsfEWfc- r-^5iS
WEERBERICHT
Een zekere elasticiteit maar
niet afstappen van beginselen
van de geallieerde politiek
Franse premier Debré brengt tot
woensdag bezoek aan Algerije
--A
Jr w LiJsN
Russisch „es ist niclit wahr" in
zaak van neergeschoten vliegtuig
97ste jaargang
MAANDAG 9 FEBRUARI 1959
No. 29666
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57056
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Waarschuwende verklaring van Dulles
De Verenigde Staten en hun bondgenoten zijn vastbesloten desnoods liever het
risico van een oorlog te nemen dan zich door de Sovjet-Unie uit West-Berlijn te
laten verdrijven, aldus verklaarde minister Dulles op 28 januari voor de Huis
commissie van buitenlandse zaken. De tekst van deze verklaring is thans gedeel
telijk gepubliceerd. Dulles noemde de militaire positie van het Westen in Berlijn
„nog gevaarlijker dan op Quemoy en Matsoe". Het loslaten van West-Berlijn zou
naar zijn mening waarschijnlijk het verval van de NAVO betekenen en de
Westeuropese veiligheid in gevaar brengen.
Dulles heeft de Congresleden de verzekering gegeven, dat het Amerikaanse
standpunt in de kwestie-Duitsland niet is gewijzigd en dat er tijdens het bezoek
van Mikojan geen enkele geheime afspraak is gemaakt. De regering blijft vast
houden aan vrije verkiezingen ter hereniging van Duitsland, zonder evenwel de
bestudering van eventuele andere oplossingen uit te sluiten.
was, in de volgende vijf punten samen
vatten:
Geen sprake van een
weerloze overgave
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
Zevenentwintig uur vertoefde de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Dulles, zaterdag en gisteren in
het van carnaval daverende Bonn, waar
na hij gistermiddag om half vier een
streep zette onder zijn zesdaagse bezoek
aan West-Europa en terugvloog naar
Washington.
Na in totaal vijf urn- durende gesprek
ken met Bondskanselier Adenauer, zijn
er van veel overeenstemming getuigen
de mededelingen gedaan, die neerkwa
men op een ombuigen van de Westelijke
politiek met betrekking tot Rusland.
Een ombuiging met zekere, nog onbe
kende, Westelijke concessies, waarvan
men zich overigens geen enkel, maar
dan ook geen enkel zich weerloos over
geven aan de Russen moet voorstellen.
Maar het motto van het overleg Dul
les-Adenauer, dat zeer zeker ook van
toepassing is op deze gehele reis van de
Amerikaanse minister, werd gistermid
dag als volgt omschreven: „Geen Wes
telijke concessies zullen er worden ge
daan als de Russen niet bereid zijn tot
tegenconcessies". Dit motto duidt op
een zekere elasticiteit voor het aan
staande overleg met de Sovjet-Unie,
zonder dat men zal afstappen van de
principes, waarop de Westelijke politiek
berust.
Het resultaat
Men kan het resultaat van het Ame
rikaanse bezoek, waarover Dulles zelf bjj
zijn vertrek gistermiddag zeer tevreden
V.S. zullen weer
lichte wapens aan
Indonesië verkopen
De Verenigde Staten hebben be
sloten lichte wapens aan Indonesië
te verkopen voor de uitrusting van
twintig bataljons van het leger. Dit
is door functionarissen van het
Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken meegedeeld.
Zij zeiden dat geweren, vrachtauto's,
jeeps en verbindings- en ander mate
riaal dat geschikt is voor het hand
haven van de binnenlandse veiligheid,
tot de zendingen zullen behoren, die
naar Indonesië gaan op grond van een
akkoord waarover oorspronkelijk in
augustus jJ. overeenstemming werd be
reikt.
De functionarissen herinnerden aan
de mededeling van de afgelopen herfst,
dat er kleine hoeveelheden lichte wa
pens naar Indonesië waren gezonden en
zeiden dat de Indonesische regering om
de nieuwe zendingen had verzocht tij
dens besprekingen die waren gevoerd
om de overeenkomst van augustus j.l.
volledig ten uitvoer te leggen. In die
overeenkomst verklaarden dé V.S. zich
bereid aan Indonesië lichte uitrusting
te verkopen voor de handhaving van de
binnenlandse orde en stabiliteit.
Er werden thans geen bijzonderheden
over hoeveelheid en waarde der uitrus
ting gegeven maar functionarissen zei
den, dat er zich geen zware wapens
voor gebruik te velde onder bevinden.
Het besluit om twintig bataljons uit
te rusten werd door de ministeries van
Buitenlandse Zaken en Defensie geno
men en de vorige week door president
Eisenhower goedgekeurd.
President Djoeanda van Indonesië
heeft deze Amerikaanse verklaring van
ochtend officieel bevestigd.
Aanhoudende vorst
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Op de meeste plaatsen mist
of laaghangende bewolking en overwe
gend droog. Zwakke oostelijke wind.
Lichte tot matige vorst. (Opgemaakt te
11.15 uur).
10 februari
Zon op: 8.07 uur; onder: 17.43 uur.
Maan op: 8.54 uur; onder: 21.07 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.01 en 17.11
uur. Laagwater te 0.48 en 13.08 uur.
binnen tien dagen zal aan Moskou het
Westelijke antwoord worden gezonden
op de Russische nota van 10 januari j.l.
betreffende een vredesverdrag voor
Duitsland;
daarin zal worden voorgesteld voor 27
mei de dag waarop het z.g. Russische
ultimatum voor Berlijn afloopt om
een conferentie te beleggen tussen de
ministers van Buitenlandse Zaken van
Engeland, Frankrijk, de Verenigde Sta
ten en Rusland. Adenauer en De Gaulle
hebben ten deze dus een concessie ge
daan, zij waren tot dusverre voor over
leg na 27 mei;
daar vóór zal midden maart te Parijs
een ministersconferentie worden gehou
den tussen de genoemde Westelijke lan
den en West-Duitsland;
het Westen zal op zijn rechten in
West-Berlijn blijven staan. Men zal niet
bereid zijn een afzonderlijke oplossing
voor de kwestie-Berlijn te zoeken. Dit
Berlijnse probleem is een onderdeel van
het gehele Duitse probleem. De in West-
Duitsland geuite vrees voor een „zachte"
Amerikaanse politiek is dan ook vol
strekt ongezond gebleken. Zoals i
Amerikaanse woordvoerder gistermiddag
te Bonn zei: „Ook na Dulles' reis be
staat overeenstemming tussen de geal
lieerden liever een oorlog te riskeren
dan Berljjn op te offeren";
in de Westelijke en Middeneuropese
ruimte dient een oplossing te worden
gevonden voor de bestaande, tot span
ning leidende problemen. Daarbij zal er
geen sprake kunnen zjjn van een wijzi
ging in de militaire verhoudingen, bij
voorbeeld in een losmaken van West-
Duitsland uit de NAVO. Militaire pro
blemen kunnen, aldus het Westelijk
standpunt, alleen in het groter geheel
van een gecontroleerde ontwapening
worden opgelost.
Verbeterd projectiel
voor Amerikaanse
leger in Duitsland
Amerika zal een deel van zjjn strijd
krachten in Duitsland uitrusten met een
verbeterd bestuurbaar projectiel, dat
bijna niet door signalen uit zijn koers
is te brengen, zo deelt de Amerikaanse
luchtmacht mede. Het wapen draagt de
naam „Mace". Het is een verbeterde
versie van de „Matador". In de „Mace"
kan een kernlading worden aangebracht.
De besturing geschiedt automatisch, on
afhankelijk van signalen van de grond.
Het projectiel heeft een snelheid van
1100 km. per uur en een actieradius van
duizend km. Het kan zeer laag vliegen,
zodat het vrijwel niet met radar te ont
dekken is.
Prinses Beatrix
in Sankt Anton
ONTMOETING
MET KONING BOUDEWIJN.
Prinses Beatrix is zaterdag in Sankt
Anton am Arlberg aangekomen voor
een kort vakantie verblijf. Zij was in
gezelschap van enkele vriendinnen en
zal tot 17 februari in St.-Anton blijven.
Ook Prinses Irene zal hier haar va
kantie doorbrengen Zij wordt op 10
februari in Sankt Anton verwacht.
De Prinses ontmoette gisteren Ko
ning Boudewjjn van België in het
hotel Post, waar deze met Prins Jean
en Prins Charles van Luxemburg lo
geert. De ontmoeting was allerharte
lijkst.
Prins Bernhard bij
ceremonie Verolme-werf
Op 18 februari a.s. zullen Prins Bern
hard, de heer Juscelino Kubitschek de
Oliveiro, president van de Republiek der
V. S. van Brazilië, alle Braziliaanse mi
nisters, de in Brazilië gevestigde ambas
sadeurs en de heer C. Verolme per heli
kopter naar Jacuacanga vliegen voor het
verrichten van de eerste ceremonie op
de plaats waar de nieuwe Nederlandse
werf komt.
Vele andere genodigden arriveren met
schepen van de Braziliaanse marine.
Hij probeert tussenstandpunt te vinden
De colons en De Gaulle
(Van onze Parijse correspondent)
Frankrijks minister-president, Michel
Debré, is zaterdag met een vliegtuig
naar Algerije vertrokken, welk land hij
nu voor het eerst in zijn kwaliteit van
regeringschef bezoeken zal. De minister
president blijft tot woensdag weg en hjj
wordt door verschillende ministers en
hoge generaals vergezeld. Als voornaam
ste doel van zijn bezoek wordt officieel
de verdere uitwerking van het econo
mische modernisatieplan voor Algerije
genoemd en over dat onderwerp zal
Debré samen met de hoge vertegenwoor
diger, Paul Delouvrier, verschillende
studiebijeenkomsten houden. Deze plan
nen zjjn afkomstig van generaal Char
les De Gaulle, die sedert mei vijf reizen
naar Algerije ondernam en werden
enkele maanden geleden in Constantine
uitgestippeld.
Voor de ongeveer een miljoen Fran
sen, die in Algerije gevestigd zijn, heeft
het bezoek van Debré echter ook nog
een andere en duidelijk politieke bete
kenis. Het is nu wel duidelijk geworden,
dat voor deze colons de houding en de
gedragslijn van generaal De Gaulle niet
aan de hoop en de verwachtingen be
antwoord hebben.
De politiek van integratie van Algerije
en Frankrijk, waardoor dat miljoen co
lons van een minderheid van 1 op 10
met één handomdraai een meerderheid
van 5 op 1 zou kunnen worden, heeft
de generaal nu wel definitief de rug
toegekeerd. Maar de meerderheid van
het parlement heeft van dit waandenk
beeld der integratie nog lang geen af
scheid genomen. En de beslissende
vraag is nu of Debré en zijn regering
de partij van het staatshoofd dan wel
van de Kamer verkiezen. Toen de pre
mier zijn regeringsprogramma enige
weken geleden ontvouwde, heeft hij
tussen de regels laten blijken, dat hij
een soort tussenstandpunt poogde in te
nemen. De Franse Algerijnen zullen
daarom nu zeker weinig nalaten om de
premier helemaal in hun kamp der in
tegratie te krijgen.
Dit nummer bestaat uit 13 pagina's.
Bestandscommissie
berispt Israël
Bevelvoerende officier voor
militaire rechtbank
De gemengde Israëlisch-Egyptische
bestandscommissie heeft zaterdag de
actie van vier Israëliërs tegen een be-
doeienenkamp ten zuiden van Rafah
veroordeeld. Bjj deze actie zjjn woensdag
een vrouw en een kind gedood. De com
missie heeft op Israël een beroep ge
daan zich van dergelijke acties te ont
houden.
Een woordvoerder van het Israëlische
leger deelde gisteren mede, dat de Is
raëlische officier, die aan het hoofd
stond van de patrouille, die woensdag
de grens bij Gaza overschreed, voor een
militaire rechtbank zal worden geleid.
Bedoeld officier ging in strijd met zijn
instructies de grens over. De patrouille,
aldus de woordvoerder, had plastic mij
nen van een type, dat het Egyptische
leger gebruikt, ontdekt aan de Israë
lische zijde van de grens. Bij een onder
zoek van het gebied werd de patrouille
Zaterdag heeft de Nederlandse
Journalistenkring zijn 75-jarige be
staan herdacht. Een van de hoogte
punten van de viering was de rege
ringsontvangst in het Rijksmuseum,
waar deze opname werd gemaakt.
We zien hier Staatssecretaris
Höppener (links) en voorzitter mr.
M. Vrolijk.
onder vuur genomen. De aanvallers wa
ren gehuld in kleding van bedoeinen. De
patrouille zette de vervolging in, doch
toen de aanvoerende officier bemerkte,
dat men de grens was overgestoken, gaf
hij zijn manschappen onmiddellijk op
dracht het vuren te staken en naar
Israël terug te keren. Het hoofdkwartier
van het Israëlische leger betreurt dat
onschuldigen bij dit incident slachtoffer
werden, aldus de bekendmaking.
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Hammarskjöld, heeft aan
Israël en de Verenigde Arabische Repu
bliek voorgesteld, dat een speciale func
tionaris van de V. N. wordt aangewezen,
die belast is met het toezicht op het
Israëlisch-Syrische grensgebied waar
moeilijkheden zijn voorgekomen.
Vooruitgang in het
gesprek over Cyprus
De Turkse minister van Buitenlandse
Zaken, Zorloe, heeft in Zürich medege
deeld dat hij en zjjn Griekse ambtge
noot, Averoff, werken aan een „uitge
breid plan als een geheel voor Cyprus".
Berichten dat er overeenstemming is be
reikt over een onafhankelijke republiek
Cyprus noemde hij „speculaties", hij zei
dat het te vroeg is om iets te zeggen.
Zorloe en Averoff hebben zondag op
twee bijeenkomsten verdere vooruitgang
geboekt. Zij beschikten daarbij over een
technisch rapport van een werkgroep van
deskundigen. Dit rapport zou een meer
algemene schets zijn van een plan voor
de toekomstige status van Cyprus.
Vandaag zullen de ministers weer
bijeenkomen; zij zullen dan het rapport
doen toekomen aan hun premiers. Des
kundigen van beide zijden weigerden
commentaar te geven op berichten, dat
zij werken aan de constitutionele
pecten van een vorm van deelgenoot
schap waarbij 'beide landen de belangen
van de twee gemeenscha,ppen op het
eiland zouden beschermen.
Amerikaans-Russisch
„duel" in Teheran
George McGhee en admiraal Arthur
Radford zijn zaterdag uit Turkije in de
Perzische hoofdstad Teheran aange
komen als leden van president Eisen
howers speciale commissie voor mili
taire en economische hulp aan het bui
tenland. Na een verblijf van vier dagen
in Perzië reizen zij verder naar Karatsji
(Pakistan).
Hun aankomst in de Perzische hoofd
stad viel samen met Perzisch-Russische
besprekingen over de defensieplannen
van Perzië en zijn betrekkingen met
Oost en West. Waarnemers geloven dat
de Russen hebben gepoogd Perzië los te
weken van het Pact van Bagdad in ruil
voor meer technische hulp en een niet-
aanvalsverdrag voor vijftig jaar. De mi
nister van Buitenlandse Zaken heeft
echter woensdag in de Senaat nog ge
zegd. dat Perzië het pact trouw blijft.
Voorts weet het semi-officiele Per
zische blad ..Etela At" te melden, dat de
Russisch-Perzische besprekingen geheel
zijn vastgelopen. De Russen staan onder
leiding van onderminister van Buiten
landse Zaken Semjonof.
Spoetnik III zendt weer
De radiosignalen die men vorige week
meende te moeten toeschrijven aan een
nieuwe Russische kunstmaar, zijn af
komstig van de derde spoetnik, zo heeft
de sterrewacht van Boehum bekendge-
macht. Dit instituut had vorige week
zondag het vermoeden uitgesproken dat
de Russen een nieuwe satelliet hadden
gelanceerd. Nadien waren de signalen
ook in de V.S., Japan, Italië en Neder
land opgevangen.
Dagbladen in West-Sumatra
verboden
De militaire bevelhebber op West-
Sumatra heeft de dagbladen „Pedo-
man", „Abadi", „Indonesia Raja" (deze
drie uit Djakarta), „Lembaga" en „Mim-
bar Umum" (beide uit Medan) in zjjn
bevelsgebied verboden, teneinde „onge
wenste gevolgen voor orde en wet te
voorkomen, en de maatregelen die thans
genomen zjjn niet in gevaar te brengen".
Maar over de feiteljjke aanleiding tot
het verbod, met name de publikaties
welke het besluit deden ontstaan, is
niets meegedeeld.
- i,:;/ *-* 'V/
->*-• .-r.»
ypv'- -v
De mist en de vorst hebben de
Amsterdamse grachten in een
sprookjesachtig gewaad gestoken.
Een kijkje op de Reguliersgracht
met beijzelde bomen.
Lompe kluchtzegt Radio-Moskoudat
volgens Washington slecht ingelicht is
„Nerveuze weigering"
om eens te komen luisteren...
Radio-Moskou beschuldigde de Ame
rikaanse regering er zaterdag van, dat
zij de bandopnamen van het gesprek
tussen de Russische piloten, die het
Amerikaanse transporttoestel boven
Russisch Armenië zouden hebben
neergeschoten, vervalst heeft. Radio-
Moskou verklaarde, dat dr bandop
namen aantonen „hoever bet Ameri
kaanse Departement van Buitenland
se Zaken bereid is te gaan met het
vergiftigen van de betrekkingen tus
sen het Westen en Oosten. Deze .lom
pe klucht" is opgevoerd nadat Dulles
vergeefs getracht had premier Mac-
millan van Engeland ervan te weer
houden naar Rusland te gaan, aldus
Radio-Moskou.
Maar het bedrog is zo duidelijk, dat
een kind er doorheen kan zien. De tekst
Prof. dr. W. Rip
te Bennekom overleden
(Speciale berichtgeving)
Te Bennekom te zijnen huize is in de
ouderdom van 55 jaar plotseling over
leden prof. dr. W. Rip, buitengewoon
hoogleraar aan de Landbouwhogeschool
te Wageningen in de christelijke econo
mische en sociale politiek in de land
bouw, lid van de Eerste Kamer, lid van
het Parlement van de Europese Ge
meenschap voor Kolen en Staal, plaats
vervangend lid van de Raad van Europa
en vice-voorzitter van de agrarische
commissie van de Raad van Europa.
Prof. Rip bekleedde voorts nog tal van
andere functies. Hjj was secretaris van
de anti-revolutionaire fractie van het
Parlement, tweede voorzitter van het
bestuur van de Coöperatieve Centrale
Raiffeisenbank te Utreoht, toegevoegd
lid van de Verzekeringskamer. Hij trad
om. op als secretaris van verschillende
raden van beroep.
Kranige jonge redder!
Zaterdagochtend is de 6-jarige Hen
van den Berg in Geuzenveld te Amster
dam door het ijs gezakt van de Pie ter
Postsingel. Zijn 17-jarige zuster, die het
ongeval zag gebeuren, rende naar bui
ten en trachtte haar broertje te redden
doch ook zij zakte door het ijs.
Een toevallig voorbijkomende 12-
Jarige jongen. Wim Tanis, bedacht zich
niet lang en sprong te water om hulp te
bieden. Het gelukte hem de beide dren
kelingen op het droge te brengen, waar
na de kleine jongen naar hèt Wilhel-
minagasthuis werd gebracht en het
meisje in het Binnengasthuis werd op
genomen. De kranige redder vervolgde
zijn weg.
klinkt alsof hij in Hollywood is geschre
ven door iemand die niets ran de Rus
sische taal en de tactiek van Russische
piloten afweet, aldus Radio-Moskou.
Luister maar eens: „Ik val aan het
toestel is getroffen het brandt
kijk, het valt al ik zal er een einde
aan maken, jongens". Wie heeft ooit
zulke nonsens gehoord, aldus Radio-
Moskou. Amerikaanse piloten noemen
elkaar misschien jongens, maar Russi
sche piloten zeggen kameraad tegen el
kaar. Door een dergelijke ophef te ma
ken van dit laatste staaltje van bedrog,
vestigt het State Department tenminste
de aandacht van het publiek op het feit,
dat Amerikaanse toestellen voortdurend
de Russische grenzen schenden, aldus
Radio-Moskou.
Het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft zaterdag
avond een verklaring uitgegeven, waarin
het schokkend wordt genoemd dat Ra
dio-Moskou de echtheid van de opname
bestrijdt, temeer daar uit vorige de
menti's van de Russische regering is ge
bleken. aldus de Amerikaanse verkla
ring. dat zij niet over goede inlichtingen
over het geval beschikt. Een maand of
drie geleden hadden de Russische am
bassadeur en zijn luchtvaartattaché
„nerveus geweigerd" naar de opname te
komen luisteren. Amerika hoopt dat het
bericht van Radio-Moskou niet het
standpunt van de Rusische regering
weergeeft en dat deze regering alsnog
inlichtingen over de elf vermiste Ame
rikaanse vliegers zal verstrekken.
Verschuiving naar
links in Irak
In Irak zijn acht nieuwe ministers be
noemd na het ontslag van de zes minis
ters die beschouwd worden als felle te
genstanders van het communisme. De
benoemingen werden zaterdagavond
bekendgemaakt door Radio-Bagdad.
Waarnemers in Cairo zijn van oordeel
dat minister-president Kassem met
deze regeringswijziging een nieuwe po
ging heeft willen doen om Irak en de
Verenigde Arabische Republiek geschei
den te houden. In het bijzonder de af
getreden minister van Voorlichting.
Sjansal, en de afgetreden minister van
Staat. Foead al Ratabi. staan bekend
als voorstander van nauwe samenwer
king tussen Irak en de V.A.R.
De nieuwe samenstelling van de re
gering zou volgens gezaghebbende krin
gen te Ankara een verschuiving naar
links betekenen, waarvan de oorzaak
zou zijn te zoeken in de jongste over
eenkomst krachtens welke de Sovjet-
Unie Irak economische hulp zal
verlenen. Volgens liet onafhankelijke
Libanese blad ..Al DJarida" heeft Kas
sem een einde gemaakt aan het „eerste
hoofdstuk van de volksrevolutie" Hij
zou thans aan de ..andere hoofdstukken
van een afschuwelijk rood drama in
Bagdad" beginnen.
