Soekarno's „geleide democratie''' is
nog steeds niet verwezenlijkt
Persoonlijke triomfen
van Sir Alee Guinness
Concept nu belangrijk verzivakt
MOTIE P. v. d .A. IN KAMER
VOOR WERKTIJDVERKORTING
Alleen steun van communisten
97ste jaargang
Vrijdag 6 februari 1959
Derde blad no. 29664
CORA
SOLAFABRIEK M.J.GERRITSEN NV. ZEIST
Voor I960?....
Zonder dwang zal zijn plan niet lukken
Het is deze maand twee jaar geleden dat president Soekarno besloot dat zijn
land een nieuwe regeringsvorm nodig had en dat hij zjjn concept daarvoor bekend
maakte in een redevoering gehouden op 21 februari 1957. Zijn denkbeeld van
„geleide democratie" is sindsdien uit en te na besproken, zonder dat de president
evenwel veel dichter bij zijn doel is gekomen.
Soekarno verklaarde op 21 februari 1957 dat hij genoeg had van de democratie
in Westerse stijl, omdat deze niet beantwoordde aan het nationale karakter van
Indonesië. Velen trokken onmiddellijk uit zijn woorden de onjuiste conclusie
dat de president regelrecht op het communisme afstevende.
Wat Soekarno in de eerste plaats verdroot was het systeem van politieke
oppositie, dat hg wilde afschaffen. Als basis van zijn concept nam hij de tra
ditionele bestuursvorm in Indonesische dessa's.
aanvankelijk getoond enthousiasme van
de zijde van politici en pers, is duidelijk
verminderd. Soekarno heeft zich waar
schijnlijk voorgesteld al heeft hij het
niet gezegd dat alle politieke partijen
moesten samensmelten tot één enkele
nationale partij. Hij zal nu wel inzien,
dat dit doel niet door overreding be
reikbaar is.
Strategische terugtocht
Hij wilde dit systeem van „Gotong
Rojong", zoals het heet, ook. in de na
tionale regering toepassen. Gotong Ro
jong wordt nog het best omschreven
door „bestuur volgens algemene instem
ming". De dorpshoofden plegen daartoe
bijeen te komen om al pratende hun
problemen op te lossen en hun menings
verschillen te overbruggen, net. zolang
totdat men het eens is over een door
allen aanvaarde koers. Tot stemmen
gaat men nooit over, omdat dan een op
positiegroep zou kunnen ontstaan.
De president bemerkte al spoedig dat
het moeilijk zou zijn z'n denkbeelden te
verwezenlijken. Hij vroeg de politieke
partijen hem binnen een week hun op
vattingen mede te delen. Het is nu, twee
jaar later, doch geen enkele partij, ook
niet die van Soekarno zelf, heeft ooit
duidelijk gezegd waar het op stond. Ook
al accepteerden ajle partijen het con
cept „in principe". Doch het is duide
lijk dat de politieke partijen tegen de
geleide democratie" zijn, en dat zij een
strategische terugtochtactie hebben ge
voerd, met steun van het kabinet.
Enthousiasme verminderd
Soekarno heeft van het begin af de
wens gekoesterd de Nationale Kaad tot
de werkelijke staatsleiding te maken,
zonder ernstige oppositie. Maar de
meeste politici waren van oordeel dat
de raad zonder rechtstreekse verant
woordelijkheid tegenover het parlement
dan spoedig in een oligarchie zou ont
aarden.
Uit de discussies van de afgelopen twee
jaar is het volgende voortgekomen:
1. De Nationale Raad is gevormd.
2. Besloten werd een Parlement samen
te stellen uit vertegenwoordigers der
„functionele" groepen en der politieke
partijen. Maar de sterkte der vertegen
woordigingen moet nog altijd vastge
steld worden. Het huidige parlement be
staat alleen uit vertegenwoordigers der
politieke partijen.
3. Soekarno houdt vast aan de vorming
van een kabinet, zoals hg zich dat twee
jaar geleden, voorstelde. Maar het be
staande kabinet, hoofdzakelijk samen
gesteld uit partijpolitici, heeft dit nog
steeds verhinderd.
4. Er is een nationale planoommissie,
'bestaande uit deskundigen, gevormd.
Dat is iets heel nieuws. De leden worden
door de president benoemd. De taak van
de commissie zal bestaan uit het op
stellen van ontwikkelingsplannen. Zij
zal in de loop van deze maand geinstal-
leerd worden.
Men kan aannemen dat Soekarno nog
hetzelfde wenst als in 1957. Maar zijn
„conceptie" is in de discussies reeds aan
zienlijk veranderd en verzwakt. Een
Naïve president
Vele neutrale waarnemers achten het
bijzonder naïf van de president om te
veronderstellen da t de politieke panty -
invloeden geweerd zouden kunnen wor
den uiit de functionele groepen. Een an
dere factor van betekenis is de opkomst
van de militaire macht sinds Soekarno
zijn concept bekend maakte. De militai
ren willen een veel groter vertegenwoor
diging in de geleide democratie dan oor
spronkelijk was voorzien. En de politieke
partijen verzetten zich daartegen met
hand en tand.
Het schijnt dat Soekarno de geleide
democratie in 1960 volledig ingevoerd wil
zien. Maar men is het er algemeen over
eens dat dit hem niet zal lukken, als hg
de weg der discussies wil blijven volgen,
en niet tot dwang wil overgaan.
Dit algemene standpunt vindt een
zeer duidelijke uitdrukking in een re
cente uitspraak van het dagblad Abadi,
dat schreef: „Wij kunnen een geleide de
mocratie met een dictatoriaal karakter
niet aanvaarden, en als de geleide de
mocratie dat karakter niet heeft, dan
zal zjj niet de gewenste resultaten ople.
veren".
Centrale Raad voor
pensioenbelangen
Te Utrecht is opgericht de Centrale
Raad voor de behartiging van gemeen
schappelijke pensioenbelangen (CRBP).
Hierbij hebben zich aangesloten de Al
gemene Ned. Bond van Gepensioneerden
de Algemene Militaire Pensioenbond. de
Bond van Gepensioneerden bij de Ned.
Spoor- en Tramwegen, de Bond van
Ned. Militaire Oorlogsslachtoffers, de
Indische Pensioenbond, de Vereniging
van oud-onderofficieren van het KNIL
„Madjoe", De Ned. Ind. Bond van ex-
krijgsgevangenen (NIBEG), de Federa
tie Ambtenaren Indonesië, de Vereni
ging van oud-korporaals en soldaten
„Voorwaarts", de Bond van gepaspor-
teerd Marinepersoneel beneden de rang
van officier, totaal omvattende 120.000
gepensioneerden.
De CRBP heeft tot doel de beharti
ging van uitsluitend die pensioenbelan
gen, welke voor alle Nederlandse en In
dische gepensioneerde landsdienaren
gelijk of vrijwel identiek zijn te be
schouwen. Hij is samengesteld uit ver
tegenwoordigers van genoemde organi
saties. Een bestuur werd gevormd, waar
van de heer R. J. A. Adriaansz als voor
zitter optreedt en de heer F. Witkamp
als secretaris. (Het secretariaat is ge
vestigd Van Persijnstraat 9a te Amers
foort).
Schilderijenaffaire
in Denemarken
VERHOOR VAN AMSTERDAMSE
KUNSTHANDELAAR.
De Amsterdamse Justitie en politie
zullen zich gaan bezig houden met een
handel in schilderden in Denemarken
voor zover daarin volgens de Deense
politie een Amsterdamse kunsthan
delaar „oplichtingspraktijken" zou heb
ben gepleegd. Van het resultaat van het
voorbereidend onderzoek zal afhangen
of tot een strafvervolging tegen hem zal
worden overgegaan. De Deense Justitie
heeft daartoe een aantal stukken aan de
Amsterdamse Justitie gezonden.
Met name zal moeten worden uitge
maakt of de feiten waarvan hij in De
nemarken wordt verdacht ook volgens
de Nederlandse wet strafbaar zijn. In
dien er een terechtstelling volgt is het
mogelijk dat daar ook Deense politie
functionarissen als getuige zullen wor
den gehoord. Of eveneens een Duitse
kunsthandelaar uit Düsseldorp, die door
de Deense politie als „mede-verdachte"
wordt beschouwd, dan als getuige zal
worden opgeroepen staat nog niet vast.
Deze werd in augustus van het vorig
jaar in verband met deze affaire dooi
de Deense politie aangehouden. Volgens
de Deense politie zou hij zich destijds
door te vluchten aan een arrestatie heb-
men kunnen onttrekken.
„The Horse's Mouth
Knappe schets van een beseten schilder
Alec Guinness, die dezer dagen
in de adelstand is verheven en
voortaan Sir Alec zal heten, heeft
nieuwe lauweren geoogst met wat
hij terecht als „zijn" film mag be
schouwen. Het is „The Horse's
Mouth" (een Engelse uitdrukking,
die eigenlijk moeilijk te vertalen is.
Hier kan het tegelijkertijd beteke
nen „Het woord van de meester"
of „De harde waarheid").
Deze jongste film van Guinness,
die - zoals ivij indertijd reeds schre
ven - op het filmfestival te Venetië
werd bekroond en die in de Ver.
Staten al is betiteld als „de triomf
van Guinness", werd gekozen voor
de deze iveek in Londen gegeven ko
ninklijke galavoorstelling, welke
door de Koningin-moeder en Prin
ses Margaret werd bijgewoond.
Op datzelfde trottoir van Leicester
Square, waarover op die avond filmbe
roemdheden in kostbare toiletten schre
den om deze vorstelijke voorstelling in
de Empire Cinema bij te wonen, schui
felde een kwart eeuw geleden een jong
kunstenaar, wiens maag van honger
knaagde, maar zijn trots was deson
danks te gTOot geweest om de twintig
pond aan te nemen, waarmede Sir John
Gielgud toen al een succesvol ama
teur hem wilde helpen. Hij verdreef
de gedachte aan zijn honger met het
imiteren van voorbijgangers, die om de
een of andere reden zijn aandacht trok.
ken.
Toen dat ook niet meer hielp stapte
hij het Piccadilly Theatre binnen, vast
besloten ieder baantje te acceptëben, dat
hem een behoorlijk maal zou opleveren.
Op dat moment stapte het geluk naast
hem naar binnen, want de stagemanager
merkte hem op en bezorgde hem voor
drie pond per week een baantje op de
planken. In het eerste bedrijf een Franse
piraat, in het tweede bedrijf een Chinese
koelie, in het derde en laatste bedrijf
een Britse zeeman. Dat was Alec Guin
ness anno 1934.
Hoge toppen van succes
Wij tekenen nu dus vijfentwintig jaar
later. En Alec Guinness heeft een lange
weg bewandeld naar de hoge toppen van
het succes. Zijn bekroning was niet al
leen de adelstand, maar ook de „Royal
Performance" van deze week.
Guinness maakte zijn „The Horse's
Mouth" naar de roman van Joyce Cary,
welke hij zelf tot draaiboek verwerkte.
Dus wandelde Guinness deze week
weer over datzelfde trottoir van Leices-
ter Square. Maar thans als een grote
onder de groten, ondanks zijn tengere
gestalte.
En onzichtbaar onder zijn arm droeg
hij een nieuw filmportret voor zijn gale
rij van meesterlijke creaties. In „The
Horse's Mouth'" schetst hij de figuur
van de bezeten schilder Gulley Jimson
in Cary's geliefd thema: de mens, die
boven zijn forma al uitgroeit en voor wie
de maatstaven van zijn omgeving tekort
schieten om hem naar waarde te schat
ten. Want het moge de schilder Jimson
aan morele scrupules ontbreken, hij is
het geweten van de kunst, die hij schept,
waar de inspiratie hem bevangt. In het
kostbare interieur van de miljonairsflat,
waar hij onder valse voorwendselen is
binnengedrongen en op de nog gave
muur van een gebombardeerd Londens
kerkje, waar hij het laatste oordeel schil
dert. tot het allerlaatste oordeel wordt
voltrokken door de bulldozers, die de
kerkruïne komen slopen.
Vele prominenten
Behalve de vorstelijke gasten en de
hoofdfiguur Alec Guinness waren er vele
prominente personen uit de internatio
nale filmwereld aanwezig op die „Royal
Performance".
De Amerikaanse president Eisen
hower reikte in het Witte Huis de
gouden medaille van de Nationale
Geografische Vereniging van de
V.Suit aan de Britse poolvorser
Sir Vivian Fuchs voor zijn briljant
Eendjes luidden het voorjaar in
(Van onze Haagse redactie)
Het hoofd van de school aan het
Chrysantplein te Den Haag, ontdekte
gisteren in het struikgewas zes jonge
eendjes, die zojuist uit het ei waren ge
kropen en daarmee het voorjaar wel al
heel vroeg inluidden. De politie ont
fermde zich over de diertjes, waarvan
er inmiddels al twee gestorven waren
en bracht ze naar particulieren, die bij
de politie als dierenvrienden bekend
staan
De recette van de avond de duurste
plaats kostte ongeveer 250 gulden ging
naar het Cinematograph Trade Bene
volent Fund en de filmwereld revan
cheerde zich voor de kostbare avond met
de aanwezigheid van een internationaal
gezelschap van louter beroemdheden,
dat voor de voorstelling op originele
wijze op het toneel gepresenteerd werd.
Onder leiding van de zeventigjarige,
doch onverwoestbare Maurice Chevalier
vormden de sterren, .onder wie Simone
Signoret, Juliette Greco, Lauren Bacall,
Richard Attenborough, Peggy Cummins,
Renee Houston. Richard Todd, Frankie
Vaughan en Kay Walsh, een alleraar
digst koortje, dat zijn vocale prestaties
met een daverend applaus beloond zag.
Maar de warme waardering voor dit
uitzonderlijke vertoon viel in het niet bij
de ovationele hulde, die Alec Guinness
was beschoren na de vertoning van zijn
film. Men zal dan ook die dwaze, stop
pelbaardje kerel Gulley Jimson niet
licht vergeten
Kiezen uit sociale iveusen
Als de arbeidstijd wordt verkort kunnen andere sociale wensen
niet in vervulling gaan. Daarom heeft de tijdelijke regering-Beel het
komende kabinet (na de verkiezingen) niet willen binden met een
beslissing over werktijdverkorting.
Om die reden is aan de Sociaal-Economische Raad gevraagd om in
het kader van het in de toekomst te voeren sociaal-economische be
leid, tevens te willen adviseren over het tijdstip van invoering van
een geleidelijke verkorting van de arbeidstijd, zo zei minister-president
Beel gisteren in de Tweede Kamer.
Aan het College van Rijksbemiddelaars is inmiddels meegedeeld,
dat er geen bezwaar bestaat tegen een eenmalige aanpassing van een
driejarige collectieve arbeidsovereenkomst aan het te nemen rege
ringsbesluit over de werktijdverkorting.
Dinsdag stemming
Met de motivering van minister
Beel voor het vragen van nader ad
vies aan de SER, ivas de heer Baart
(PvdA) niet tevreden, hij diende
daarom een motie in, waarin het
nader verzoek aan de SER overbodig
wordt genoemd en als oordeel wordt
uitgesproken dat reeds thans met
een geleidelijke verkorting van de
arbeidstijd een aanvang dient te
worden gemaakt.
Alleen de communisten verklaar
den hun stem te kunnen geven aan
de motie, waarover volgende iveek
dinsdag zal worden gestemd.
Verkorting van de arbeidstijd zag me
vrouw Stoffels—Van Haaf ten (V.V.D.)
als een, naar zij hoopte, dichtbij toe
komstbeeld, maar als er economische
ruimte is om sociale wensen te vervul
len, wilde zij voorrang geven aan hogere
lonen, een weduwen- en wezenverzeke
ring, verbétering van de Invaliditeits
wet, gelijke beloning van mannen en
vrouwen voor gelijke arbeid. Wanneer
een bepaalde bedrijfstak extra econo
mische ruimte heeft voor verkorting van
de arbeidstijd, moet men die mogelijk
heid natuurlijk aanvaarden. Arbeids
voorwaarden, die overal gelijk zijn, zijn
geen prikkel tot vooruitgang.
Ongeveer eenzelfde betoog hadden een
dag tevoren ook de heren Zwanikken
(K.V.P.) en Van Eibergen (A.-R.) ge
houden en gisteren verklaarde ook de
heer Kikkert (C.H.U.) het eens te zijn
met het verzoek om een nader advies
aan de S.E.R
leiderschap van de Zuidpoolexpe
ditie van het Britse Gemenebest.
Werkloosheid in Noorden
In het debat over de begroting van
Sociale Zaken hadden gisteren vooral
mevrouw Stoffels-Van Haaf ten (V.V.D.)
en de heer Biewenga (A.-R.) weer de
aandacht gevestigd op de grote werk
loosheid in de noordelijke provincies,
waardoor juist, de jonge, energieke men
sen naar andere delen van het land
verhuizen om werk te zoeken. In zes
jaar tijds zijn 60.000 mensen uit de
noordelijke provincies weggetrokken. Dat
is voor de ontwikkeling van het noorden
van ons land funest.
Minister Beel antwoordde, dat in de
laatste maanden de ontwikkeling van
c'.o werkgelegenheid in de noordelijke
provincies gelijk is aan die in de overige
provincies. Ook in het noorden is er
dus een gunstige ontwikkeling van de
arbeidsmarkt. Maar terwijl in Zuid-
Holland en Utrecht het percentage van
de werkloosheid 3 bedraagt, is het in de
provincie Groningen 11,8, in Friesland
12,5 en in Drente 17,7 pet eind januari.
In Zeeland is de ontwikkeling niet
rooskleurig. Daar is de werkloosheid
thans 9,5 procent.
De industriële ontwikkeling van het
noorden van het land, in het belang van
de werkgelegenheid, is een zaak van het
departement van Economische Zaken.
Invaliditeitswet
Aan een herziening van de Invalidi
teitswet wordt gewerkt, verklaarde de
minister, maar hij voegde eraan toe,
dat het nog wel even zal duren voor een
nieuwe invaliditeitsverzekering bij de
Kamer zal worden ingediend.
Omtrent de algemene kinderbijslag
verzekering bestaan nogal punten van
verschil. De memorie van antwoord op
het voorlopig verslag van de Tweede
Kamer zal het huidige kabinet niet in
dienen.
Een drastische vermindering van de
gemeenteklasseverschillen is een kwestie
van volgorde op de lijst van sociale ver
langens. Een verantwoorde beslissing
hierover kan pas worden genomen na de
ontvangst van het advies van de S.E.R.
over het in de toekomst te voeren so
ciaal-economische beleid in verband met
de beschikbare economische ruimte voor
het vervullen van sociale wensen.
De begroting van Sociale Zaken werd
zonder hoofdelijke stemming aangeno-
NEDERLANDSE FIRMA BOUWT
OPERA IN SYDNEY
De „Oivil and civid contractors" in
Australië, een dochtermaatschappij van
Bredero's Bouwbedrijf N.V. in Utrecht,
zal in Sydney in Australië het eerste ge
deelte bouwen van een operagebouw. De*
totale kosten, die aan de constructie van
het muziekgebouw worden gespendeerd,
bedragen ruim 40 miljoen gulden. De
inschrijving van de Nederlandse firma
ca. 13 miljoen gulden is gisteren door
het bestuur van New South Wales goed.
gekeurd.
Het grondwerk voor het gebouw zal
spoedig, waarschijnlijk over twee maan.
den, beginnen.
Advertentie
Sola heeft wederom een grote verrassing voor
U kunt nu in het bezit komen van onverwoestbare,
roestvrije Sola-pannen voor 20% minder dan de
normale prijs.
Van 6 tfm 21 februari kunt U uw
oude versleten pannen, melkkokers,
vergieten, dekschalen, vleesschotels,
sauskommen enz. bij uw Sola-winkelier
inleveren en ze vervangen
door gloednieuwe Sola-
pannen of servieswerk, met
een korting van 20%.
Het hindert niet of U ijzer, aluminium, emaille, aardewerk
of porcelein inlevert: ook de grootte welke U inlevert
behoeft niet gelijk te zijn aan de afmeting welke U terug
wenst te ontvangen.
Bovendien geven wij U evenals vorig jaar op
veler verzoek in deze periode nogmaals de gelegenheid
uw oude tafelgerei te ruilen voor nieuwe Sola-
couverts, eveneens met een korting van 20%.
U mag inruilen wat U wilt, messen, vorken, lepels, soeplepels theelepels, groot en klein.
Zij mogen verroest, beschadigd of verbogen zijn. Zij mogen van zilver, verzilverd
of van ijzer zijn.
De mogelijkheid bestaat dat uw Sola-winkelier tijdens deze actie
uitverkocht raakt. Wij adviseren U uw oude artikelen dan toch in te leveren
en te bestellen wat U hiervoor wenst te ontvangen. Wij zullen deze orders
zo spoedig mogelijk uitvoeren.
Slechts gelijksoortige artikelen komen voor ruiling in aanmerking: dus
tafelvorken tegen tafelvorken, theelepels tegen theelepels enz.
U kunt kiezen uit Sola-Pleet (zwaar verzilverd) en Sola-Massief (door en door vlekvrij)
in de hier afgebeelde modellen. Mocht uw keuze vallen op ons model No. 640
het z.g. Utility modell dan bedraagt de inruil-
reductie 10%.
inruil-campat/ne
fijdelijli 2 reductie
