Succes der nieuwe staatslening
FINNEN MOESTEN STUK VAN
ZELFSTANDIGHEID OPGEVEN
Andere waarderingsmaatstaven
voor de aandelenmarkt
Begrijpelijke consolidatie koerswinst
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHT
OCi
Ierse visserij heeft behoefte
aan visverwerkende industrie
Russische lijst van ongewenste
politici in Helsinki en dwang
op terrein van
de
economie
mm
Rotterdams toneel
kwam naar Leiden
I LeidsToonkunstorkest
qaf concert iwVborscho
tem. dicht bij huis
Ned.Ver.Expoqé keek
inleiden naar films
over Frankrijk
97ste Jaargang
Zaterdag 31 januari 1959
Vijfde blad no. 29659
(Van onze financiële medewerker)
Het groot succes van de jongste staatslening, waarvan het bedrag f 150 miljoen
groter is dan van die, welke tegen het einde van het vorig jaar werd uitgegeven,
heeft op de betrekkelijke kapitaalruimte in ons land opnieuw de aandacht geves
tigd. Betrekkelijk is die kapitaalruimte, omdat ze blijkens de gemiddelde
rendementen van obligaties en aandelen in het buitenland, nog altijd minder
groot is dan in enkele andere landen, bijv. in West-Duitsland. Het is echter bij
de toewijzing op de inschrijvingen voor de nieuwe staatslening wel duidelijk
geworden dat de serieuze inschrijvers ditmaal een veel groter percentage van het
totaalbedrag hebben uitgemaakt dan de vorige maal.
Het is dan ook zo dat na de toewij
zing van ca. 20 procent op de inschrij
vingen voor de nieuwe 4V2 obligaties
van de Staat een flinke vraag is blijven
bestaan, welke de notering thans ieeds
tot V2 boven de inschrijvingskoers
heeft doen stijgen. Het spreekt
wel vanzelf dat ook de andere staats
leningen. trouwens de gehele obligatie-
Diarkt. in de koersontwikkeling de in
vloed van de ruimere kapitaalmarkt
ondervinden en dat b.v. ook de intro
ductie van de 6 spaarcertificaten van
Albert Heijn een groot succes is geweest.
We zijn al weer zover dat de provincie
Zuid-Holland het met een niuwe S'/a
-emielening wil wagen, welke op een
rentevoet van 414 is gebaseerd,
waardoor dus de mogelijkheid van obli
gatie-emissies door gemeenten op basis
van het nog altijd niet officieel opge
heven rentegamma (max. 4 1/4 weer
In het zicht schijnt te komen.
Wij hebben er in een vorie; artikel op
gewezen dat de besparingen in ons land
ie laatste tijd gelukkig weer toenemen,
maar de vraag naar öbligatiés is toch
liet alleen en vermoedelijk zelfs niet in
i| ie eerste plaats daaraan te danken.
Eerder moet worden aangenomen dat
Ich in vele effecten-portefeuilles van
1 ïederlandse beleggers een verschui-
t inp$proces voltrekt van aandelen naar
j ibligaties, onder de invloed an de for-
inldabele koersstijging op de aandelen-
narkt. welke nog voortdurend bevorderd
rordt door de vraag uit het buitenland,
faarbij sinds de laatste tijd ook West-
luitsland zich in sterke mate laat gel
en. Bij de introductie van de aandelen
Inilever op de West-Duitse beurzen is
ïedegedeeld dat van het kapitaal ad
381 "miljoen reeds f 80 1100 miljoen
het buitenland wordt gehouden en
oals men weet is ook het buitenlands
andelenbezit van Philips de laatste
ild aanmerkelijk vergroot, terwijl het
apitaal van de Koninklijke reeds voor
twee derde in buitenlandse handen
overgegaan.
Dit proces is nog steeds gaande, al
orden af en toe de buitenlandse aan-
open onderbroken, hetgeen dan uiter-
ard onmiddellijk In de koersontwikke-
ag op de Amsterdamse beurs tot uit
rukking komt.
Zoals opgemerkt. Is deze buitenlandse
belangstelling voor Nederlandse aan
delen niet uitsluitend een gevolg van j
het lagere aandelenrendement in
Amerika. West-Duitsland cn Zwitser-
land. het houdt ook verband met de
buitenlandse beoordeling van de eco
nomische mogelijkheden van ons land
en met de geleidelijke ontplooiing van
de Euromarkt. Met name in de V.S.
geeft men zich er rekenschap van dat
hierdoor de positie van Europa tegen
over Amerika wordt versterkt.
Men kan in de Amerikaanse bladen
ans beschouwingen aantreffen over
I toenemende concurrentiekracht van
iropa, welke door het inwerking tre-
van de Euromarkt nog groter zal
urden en die voor een deel ook het ge-
lg is van de aanmerkelijk lagere lo-
d in de Europese landen. In de V.S.
rdient een arbeider in een autofabriek
H. de kosten van secundaire arbeids-
rbe te ringen 3.04 per uur, tegen
.05 in Engeland en 0.69 in West-
itsland. In het staalgebied van de
ihr verdient een arbeider slechts 1/3
hetgeen zijn Amerikanse collega ge
it. In het Verre Oosten is het verschil
veel groter; een arbeider in Japan
dient slechts 14 van hetgeen de
nerikaanse werknemer incasseert. Tot
toe. zo schrijft een van de directeu-
van de Ford Motor Cy. was de Ame-
laanse industrie in staat concurrerend
blijven dank zij de hoge produktivi-
als gevolg van massaproduktie, gro-
investeringen en organisaties,
ïu deze voordelen door de snelle ex
pansie van de industrie in Europa
erdwenen zijn. gaat het toonverschil
e sterker spreken. De vrees bestaat
erhalve dat de V.S. met hun hoog
pgedreven lonen langzamerhand in
et nadeel komen en de vestiging van
.merikaanse bedrijven, zomede het
eelnemen in Europese ondernemin-
en is een van de middelen, waarmee
ien poogt de bedoelde nadelen te be-
erken. Ook de aankoop van aandelen
Europese bedrijven kan in dit licht
orden bezien en de voortdurend vas-
stemming op de Amerikaanse beurs
derhalve een aanwijzing voor een
oort structuurverandering, waardoor
de toekomst met nieuwe factoren
loet worden rekening gehouden.
miteiten voordoen, het economisch leven
een nieuwe periode van opgang is inge
treden. de koersontwikkeling op de
beurzen is nooit van tevoren te bereke
nen. Een anderhalf jaar geleden kon
men zonder groot risico zeggen dat de
kans op een koersstijging groter was
dan die op een koersdaling, thans ont
houden de meeste beleggingsadviseurs
zich van positieve uitspraken en de
voorzichtige Nederlandse belegger con
solideert in vele gevallen een deel van
zijn koerswinst door de aankoop van
obligaties, waaraan uiteraard ook risi
co's zijn verbonden, doch niet in die
mate als aan de aandelen.
Temeer is hij daartoe geneigd, nu van
een algemene prijsstijging op de goede
renmarkt geen sprake is en de scherpere
concurrentie, nationaal en internatio
naal. in sommige gevallen men denke
aan de prijs6lag voor radio en televisie
artikelen in West-Duitsland zelfs tot
een aanmerkelijke prijsdaling leidt. Men
zal zich hiervan geen gouaen bergen
moeten voorstellen, omdat, als de con
junctuur zich weer in opgaande richting
beweegt, de investeringen weer toe
nemen en nieuwe looneisen worden ge
steld, de marktprijzen niet kunnen
dalen.
Vooreerst zijn de kansen op een ge
voelige inflatie van de gulden echter
niet zo groot, ook al niet doordat de
Staat zijn uitgaven weer in sterkere
mate op de kapitaalmarkt (lang geld)
inplaats van op de geldmarkt (kort
geld) dekt. Bovendien geven vele be
leggers zich minder rekenschap van
het gevaar voor een waardeverminde
ring van het geld, dan van het risico,
dat aan de bewegenlijke aandelen
markt kleeft.
Dat zij in hun effectenportefeullle op
een zeker evenwicht tussen obligaties
en aandelen bedacht zijn, kan in elk
geval als een uiting van wijs beleid
worden aangemerkt.
A
én daarvan is ook dat, mede in ver-
el met een mogelijke waardedaling
het geld, het jaarlijks dividend op
aandeel in veel mindere mate dan
rheen bij de waardering van het
deel een rol speelt. In de V.S. treft
a thans een "price-earning-ratio"
rhouding tussen beurskoers en net-
winst per aandeel) aan van 30 en
Bij de Intern. Business Machines
et cijfer zelfs 49 en het rendement
deze aandelen bedraagt niet meer
V2 Tegenover deze Amerikaanse
loudingen is een cijfer van 12 voor
Koninklijke. 14 A 15 voor Philips en
0 10 voor de Unilever nog altijd aan
age kant en dat men in de V.S. voor
Nederlandse aandelen aan de
kt blijft, kan dus niet verwonderen,
et is natuurlijk de vraag of men
met een tijdelijk dan wel met een
rend verschijnsel te doen heeft en
pijl men ten onzent aan de ene kant
eigd is de Amerikaanse mentaliteit
te volgen, kunnen aan de andere
vele beleggers toch de verleiding
weerstaan de grote koerswinsten op
internationale aandelen te incas-
Sb, waarbij ze dan voor de moeilijke
van de herbelegging komen te
I I
jongste koersstijging voor „klei-
aandelen is aan deze herbelegging
vreemd en om tot ons uitgangs-
t terug te keren ook de obligatie-
kt ondergaat daarvan de invloed.
Dezeer men ook overtuigd moge zijn
als zich geen nieuwe politieke cala-
Een maand gaat vlug! Stop
dat opzien naar nare dagen
met WITTE KRUIS.
tabletten, poeders
of cachets!
„Beledigend van toon"
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren ver
klaard, dat de Hongaarse nota, waarin
herstel der normale diplomatieke be
trekkingen wordt voorgesteld, „beledi
gend van toon" is en in strijd met de
door Boedapest uitgesproken wens om
tot normale betrekkingen te komen.
De woordvoerder deelde mee, dat de
Amerikaanse regering in een nota van
21 november van het vorige jaar haar
mening over de verhouding tot Hon-
nota werd te Washington niet als een
garije had uiteengezet. De Hongaarse
antwoord op deze uiteenzetting be
schouwd.
Ds. Calvijn.
Te Geertruidenberg kwam een brief
aan met het volgende adres; „Zeer ge-
acht^ ds. Calvijn. Geertruidenberg"
P.T.T. zag maar één oplossing en be
zorgde deze brief aan de hervormde
pastorie.
Terecht?, zo vraagt „Woord en Dienst'"
zich af.
Straks uitbreiding territoriale grens
In juli van het vorige jaar heeft het Engelse visserijblad Fishing
News" een interview gehad met mr. Erskine Childers, de Ierse
minister van Landbouw en Visserij, waarin hij zijn gedachten weergaf
omtrent de plannen voor verbetering en uitbreiding van de visserij.
Hierover hebben wij reeds een overzicht gegeven in onze editie van
2 augustus 1958.
Sindsdien zijn er rapporten verschenen voor concrete stappen tot
het uitvoeren van verschillende schema's, zoals bijv. het oprichten van
conservenfabrieken te Dunmore en Kinsale en het uitwerken van
faciliteiten om de aankoop van een vissersvaartuig gemakkelijker te
maken. In visserij kringen in Ierland wordt momenteel over deze
onderwerpen druk gediscussieerd.
De Seine in Parijs staat veel
hoger dan normaal. Dit feit nood
zaakte de schilder Armand Dalian.
gewikkelde opstelling. De oplos-
sing, die hij uiteindelijk vond, en
die op deze foto duidelijk tot uiting
die bezig is aan een schilderij van 1 komt, beviel hem echter uitstekend,
de "Pont Neuf tot een ietwat in
De laatste Jaren heeft men in de na
bijheid van de Ierse kust grote hoeveel
heden vissersvaartuigen van diverse
Europese landen aangetroffen. Deze
schepen waren alle uitgerust om lange
reizen te maken. Men is in Ierland
overtuigd van haar rijkdommen aan vis
speciaal haring rond haar kusten.
Het rapporteren van deze grote armada
van buitenlandse schepen, doet men met
gemengde gevoelens. Voor de vissers in
Dunmore bijv. zijn de Hollanders in het
geheel niet onwelkom, want hun besom
mingen komen daardoor op een hoog
peil te staan doordat zij veel haring
kopen. Maar aan de andere kant komt
onwillekeurig de gedachte bij de Ieren
op, waarom zij zelf niet van deze vis
serij in meerdere mate kunnen profite
ren. Hun probleem is hoe deze haring te
vangen en deze op de meest voordelige
wijze te verkopen.
LAAG VIS VERBRUIK
Een nadeel voor de Ieren is het lage
visverbruik. Er zijn plannen om dit vis-
verbruik met 50 te doen toenemen.
Wat is de reden van dit lage verbruik?
Ierland is een agrarisch land en heeft
dientengevolge een overvloed aan vlees.
Men kan het de bevolking toch niet
kwalijk nemen, als zij vlees prefereert
boven vis. Dit is een democratisch
standpunt.
Doch mocht het visverbruik niet toe
nemen. dan blijven er nog genoeg lan
den over, die wel haring willen importe
ren. Bovendien is er de mogelijkheid vis
te conserveren en dit produkt te expor
teren naar die gebieden, waar de bevol
king gebrek heeft aan eiwitten. Diverse
gebieden in Afrika, India en Malaya
worden hier genoemd. Er zUn nog an
dere vissoorten, die in grote hoeveelhe
den rond de Ierse kusten worden aange-
Heel Scandinavië
onder Moskou's druk
(Van onze correspondent in Stockholm)
Welke toezeggingen heeft de Finse
president gedaan alvorens het ijs tussen
Rusland en Finland was gebroken? Zie
hier de belangrijke vraag, die dezer
Prioriteit verlenen aan
zuidelijk Flevoland
(Speciale berichtgeving)
De Kamers van Koophandel voor
Gooiland, voor Amersfoort en omstre
ken en voor de Noord-West Veluwe
hebben vandaag een adres gezonden
aan de minister van Verkeer en
Waterstaat, waarin hem met aan
drang wordt verzocht, te bevorderen,
dat als nog voorrang wordt verleend
aan de inpoldering van Zuidelijk
Flevoland.
In dit adres wordt herinnerd aan het
rapport van de werkcommissie Westen
des lands, dat voor het Gooi in de
komende 20 jaar een tekort aan opne
mingscapaciteit van rond 55000 inwoners
verwacht. Deze ontwikkeling, tezamen
met het gebrek aan bouwgrond en
de steeds grotere terreineisen, die een
snel groeiend verkeer stelt, dreigt een
noodtoestand te scheppen, die dringend
roept om een spoedige oplossing. Het
ruimtegebrek belemmert ook in ernstige
mate de vestiging van nieuwe en uit
breiding van bestaande bedrijven. Ver
plaatsing van bestaande expansieve
industrieën uit het Gooi naar plaatsen
buiten de Randstad zou leiden tot een
structurele werkeloosheid, voorname
lijk van ongeschoolden en op den duur
tot een economische verarming.
dagen zelfs op de Noordse minister
conferentie te Oslo onbeantwoord bleef.
In ieder geval is men het er over eens,
dat Finland een s'.ukje soevereiniteit
heeft moeten opofferen!
De grote buur wil niet gedogen, dat
de Finse politiek wordt geleid door per
sonen in wie Rusland geen vertrouwen
stelt. Hoe zouden deze personen de ver
plichtingen kunnen nakomen, die in het
„vriendschapsverdrag" zijn omschreven,
vroeg Kroesjtsjef wantrouwend. Al
houdt dat verdrag slechts „hulp" van
Rusland in als Finland wordt aange
vallen, toch is daarin ook van „vriend
schap" tussen de twee landen sprake.
En van vriendschap Jegens de Sovjet-
Unie heeft Moskou naar men zegt
bU tal van Finse politici niets ge
merkt.
De vraag is nu of Kroesjtsjef het bU
de vaststelling van dit feit heeft gelaten
of.... ook de namen van ongewenste
politici heeft genoemd. Dan zou hij zich
wel op onbehoorlijke wijze met de bin
nenlandse politieke verhoudingen van
een soeverein land hebben bemoeid.
Van socialistische zijde is ons te ver
staan gegeven, dat inderdaad verschil
lende namen zouden zijn genoemd. Ook
uit andere bron werd ons medegedeeld,
dat Rusland slechts een Finse regering
wenst, waarvan de leden in Moskou
„persona grata" zijn. De socialist Tan
ner, thans voorzitter van die party,
alsmede zijn vurige partijgenoot Leski-
nen zijn dus bij voorbaat uitgesloten.
Zelfs de compromis-zoekende socialist
Fagerholm wenst Moskou niet. Fager-
holms beleid koelde destijds de verhou
ding tussen de twee landen vlug af.
Op economisch gebied zo is geble
ken is Finland eveneens van de toe
stemming van het Kremlin afhankelijk.
Het land mag voorlopig nog wei met de
overige Scandinavische landen samen
werken, maar behoort terug te treden
als deze landen aansluiting bij een
Westeuropese markt zoeken! Dit is
thans in Oslo duidelijk geworden. Fin
land behoort bovendien buiten de
O.E.E.S. te blijven, al exporteert dit
land voor meer dan tweederde naar het
Westen.
De vraag doet zich hier voor, of Rus
land niet de hoop koestert, dat de
„Noordse broederschap" ook de overige
landen weerhoudt om zich terwllle
van de goede Fins-Russische verstand
houding bU het Westen aan te slui
ten. Zoals men weet steunt ook de
neutrale Zweedse politiek gedeeltelijk
op de gedachte, dat Stockholm aldus
de Finnen helpt haar zelfstandigheid
te bewaren. Economische neutraliteit
kan Zweden zich echter niet veroorlo
ven.
Ook de overige Noordse landen zoeken
wel degelijk economische aansluiting bij
West-Europa, al verschilt men van
mening, of dit doel meteen moet wor
den nagestreefd, of eerst via een Noord
se douane-unie. Wij mogen er tenslotte
op wijzen, dat president Kekkonen
heeft verklaard, „dat de kloof tussen
Rusland en Finland dieper is geweest
dan hU had verwacht".
„Onschuldige oefening"
De Britse conservatieve afgevaardigde
William Yates heeft donderdag in het
Lagerhuis geprotesteerd tegen de grote
zuiveringsoperatie die op het ogenblik
volgens een bericht van het persbureau
Reuter in het noordoosten van Cyprus
gaande is. Hij verklaarde dat deze ope
ratie de onderhandelingen die over de
kwestie-Cyprus gaande zijn, nadelig
kunnen beinvloeden. Yates vroeg om een
spoeddebat over de kwestie. De opposi
tieleiders Gaitskell, Bevan en Crossman
steunden van zelfsprekend dit verzoek
zoek van Yates, doch de voorzitter van
troffen. Men denke bijv. aan sprot en
pilchards. Dit zijn prachtige produkten
voor de conserven-industrie met goede
export mogelijkheden naar diverse lan
den. Engeland bijv. verbruikt 15.000 ton
pilchards jaarlijks. Aan de vraag naar
haring op het vasteland van Europa is
momenteel niet te voldoen.
De visserij op platvis, zoals tong en
schol is van weinig belang. Deze gaan
naar de markt in Dublin, maar de ex
port heeft momenteel weinig te beteke
nen.
NA DE HARING
Na het haringseizoen gaan de Ieren
doorgaans over op de seinevisserij, waar
bij zij dan hoofdzakelijk wijting en
schelvis vangen. Doch deze vis brengt
weinig op en het gevaar van nettenver-
lies is groot. Daarom is bij de vissers
de drang om zo lang mogelijk op haring,
pilchards of sprot te blijven vissen. Met
deze laatste twee vissoorten weten zij
momenteel geen raad omdat zij niet
over de benodigde verwerkings-indus-
trieën beschikken. Wel is er thans een
conservenfabriekje in Dunmore en één
in aanbouw in Kinsale, doch deze kun
nen de aanvoer niet verwerken.
„INEFFICIËNT en ONGESCHOOLD"
In Ierland ls een tendens om de vloot
als inefficiënt te beschouwen en de be
manning als niet voldoende geschoold.
Dit beschouwt men In visserskringen als
een verkeerde voorstelling van zaken.
Het type schepen, waarmee zy vissen,
heeft een lengte van 50-60 voet. Om nu
over te schakelen op het type schip van
70-90 voet, wordt voor de meeste vis
sers, die doorgaans ook schlpper-eige-
naar zijn een ernstig probleem.
Dit vaartuig zal nu 20 tot 30 duizend
pend sterling gaan kosten en de animo
hiertoe ls bij de meesten niet aanwezig,
althans niet zo lang er geen behoorlijke
industrie aan de wal is, die hun produk
ten tegen een rendabele prijs wenst af
te nemen en hier ook garanties voor kan
geven.
Zij vergelijken hun tegenwoordige type
schepen met die van de Denen. De
Deense schepen hebben een gemiddelde
lengte van 55 voet en deze zijn instaat
om reizen te maken van 3 weken en
daarbij honderden mijlen van Denemar
ken te vissen. „Indien de Ieren een gro
ter type vaartuig voor hun bedrijf no
dig hebben, zullen zij hierom wel aan
hun regering vragen", aldus liet een
schipper-eigenaar zich uit.
UITBREIDING TOT 6 MIJL
De eerste eis, die de Ieren aan hun
regering stellen, is in het kort gezegd
niet een betere vloot, doch een goede
visverwerkende industrie aan de wal.
Wanneer de visindustrie zich verder
ontwikkelt, zal ook een bescherming van
onze voorraden moeten komen, wat
neerkomt op een vergroting van de ter
ritoriale grens tot minstens 6 mijl.
Hoewel men overtuigd is van vele
moeilijkheden rond het visserijbedrijf,
ziet men de toekomst hiervan vol ver
trouwen tegemoet, aldus meldt „Fishing
News".
Geld „verdienen" met
knippen en plakken
(Van onze Haagse redactie)
Een 52-jarlge Haagse vrouw was de
laatste weken moeizaam bezig haar In
komsten te vergroten door het vervalsen
van bankbiljetten. ZU paste daarbij de
oude truc toe van het doorknippen van
een biljet om het vervolgens weer met
breed plakband aan elkaar te plakken
gens wordt een uitgaansverbod afgekon
digd.
De Labour-woord voerder Bevan meen
de dat nien beter dergelijke oefeningen
het parlement, Morrison, verklaarde, dat 1 achterwege kon laten om mlsverstan-
hij geen spoeddebat kon toestaan omdat den te voorkomen,
de berichten over de zuiveringsactie niet I Minister Lennox-Boyd bleef het ant-
uit officiële bron afkomstig zyn.
De minister van koloniën, Lennox-
Boyd. verklaarde dat de operatie in de
persberichten overdreven is voorgesteld.
Het betreft hier in de eerste plaats een
oefening, waarbij dan gelijk de patrouil- I
lering wordt voortgezet. Er worden geen
dorpen omsingeld of doorzocht en ner-
woord schuldig op de vraag van de La-
bour-afgevaardigde Paget, hoe het mo
gelijk was dat het persbureau Reuter en
andere journalisten zo slecht waren
voorgelicht, dat zij deze „volledig on
schuldige oefening" voor een hervatting
van de operaties tegen de Cyprische ver
zetsorganisaties hielden.
Jyfik
met.. „Suikep".
>9-
deBroederscViap
van oud-padvViders
had jaarvergadering.
Oegshjeesthad voorlich
tingsavond met enquête
Over pettig+OHprettig werk.
met weglating van een smalle reep in
het midden.
BIJ het volgende biljet knipte zij een
Iets bredere strook af en plakte er de
smalle strook van het vorige biljet voor
in de plaats en zo vervolgens.
Allengs groeide zo de reep. die zij tel
kens overhield. Toen zij het 12 keer had
gedaan, had zU ongeveer één bankbiljet
moeten overhouden. ZU had echter twee
helften van twee verschillende bankjes
van f. 25. Het was haar namelijk ont
gaan. dat er van deze soort ankbiljet
ten twee verschillende series in omloop
zyn. In een warenhuis stond zU met dit
merkwaardig stukje huisvlijt zo vreemd
te manipuleren, dat de caissière arg
waan kreeg, haar aan de praat hield en
de politie liet waarschuwen. Die reken
de de vrouw in en maakte haar duide
lijk. dat zy op deze wijze niet verder
komt. Uit armoede had zy het overigens
zeker niet gedaan. Waarom dan wèl, ls
echter ook niet duidelijk geworden.
