dadiice ei ai i cm
zouden eindelijk gaan
verdwijnenmaar wanneer?
ZATERDAG 31 JANUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
immuun
Waren goedkoop uit provincie
naar hoofdstad en duur terug!
SPROOKJESACHTIGE AUTOTOCHT i^gp
NAAR AUSTRALIE'S HOGE
hulnikivekkend landschap met watertunnels van 50 km. lengte
BIH
(Van onza Parijse correspondent)
De laatste weken zijn de Fransen dagelijks opgeschrikt door de
berichten onder koeien van letters op de eerste krantenpagina's
over alle ingrijpende veranderingen, die hun van de nieuwe Vijfde
Republiek te wachten staan. Het kon niet op: devaluatie, belasting
verhoging, hogere prijzen, hervorming van de justitie, van het onder
wijs, van de militaire dienstplicht, inwerkingtreding van de Euromarkt,
enz. enz. enz. De meeste verordeningen, die de regering van generaal
De Gaulle in het raam der blanco-volmachten heeft genomen, zullen
pas na verloop van tijd effectief in werking treden. De consequenties
zullen de Fransen dus ook pas later aan den lijve ondervinden. En
bovendien zijn er dan nog de bevoegdheden die de regering zich al
vast heeft toegekend om ze eventueel pas in de toekomst uit te
voeren. Tot die laatste categorie behoort het plan de Parijse markt
hallen eindelijk te doen verdwijnen. In de afgelopen weken, die het
gezicht van Frankrijk aanzienlijk veranderden, hebben de meeste
Fransen over dat bericht van de hallen bijna ongemerkt heengelezen.
Ze hadden dan ook al zó veel sensatie te verwerken gehad!
Gigantisch onding
Vroeger, onder de Vierde Republiek, zou
iedere Parijzenaar de ogen van verba
zing ongelovig hebben uitgewreven óf
op de achterste benen zijn gesprongen.
Waarom? Omdat iedereen uit onder
vinding had ervaren, dat die hallen
een gigantisch onding waren in Parijs.
Maar óók omdat ieder wel wist, dat de
•belangengroepen, vooral van de negen
tien vleesmagnaten, dermate doelmatig
en krachtig waren georganiseerd, dat
ze, als puntje bij paaltje kwam, over
alle welbedoelde pogingen tot hervor
ming tóch altijd moesten zegevieren.
De Parijse hallen, waar iedere nacht
de duizenden tonnen groente, vruch
ten, kaas, vis, gevogelte en vlees wor
den aangevoerd, verhandeld en weer
weggezonden, en die, dankzij Zola en
de tittel van zijn beroemde roman, als
„buik van Parijs" de geschiedenis zijn
ingegaan, behoorden tot die taboe's
mét het alcoholisme en het huizenge
brek! van Frankrijk. Ieder spreekt
er schande van. Maar elke regering,
die een serieuze poging zou wagen voor
een oplossing, werd steevast onder
allerlei voorwendsels, door de parle
mentaire meerderheid óf door de
occulte machten achter de schermen
tot capitulatie of de ondergang ge
doemd of gedwongen.
Door de Romeinen gesticht
Ai tien, twintig, vijftig jaren was er
sprake van de verhuizing van die be
roemde. of beter beruchte hallen uit
Parijs. Op verscheidene plaatsen in de
directe omgeving van de hoofdstad,
hadden energieke autoriteiten de wak
kere ogen op geschikte terreinen
laten vallen, en met de projecten voor
een nieuw hallen-complex zou men
een aardige bibliotheek kunnen vullen.
De redenen voor die verplaatsing wer
den bij het jaar, de maand, de week
dringender. Maar het hallen-probleem
of juister het hallen-schandaal, ging
het zoals met vrijwel alle andere
vraagstukken waarvoor Frankrijk zich
zag gesteld. Ieder zei het met ieder
eens te zijn, en niemand was openlijk
tegen. Maar de starre behoudzucht en
de traagheid gevoegd bij die belangen-
trusts, bleken niettemin een macht te
vormen waarop alle gezonde voorne
mens afstuitten als een speer op een
stalen pantser.
Ge behoeft maar een korte wande
ling te maken door de buurt links van
de Boulevard Sebastopol, tussen het
Chatelet en het Gare de l'Est, om bü
elke stap met alle zintuigen ogen,
oor èn neus op de argumenten te
stoten, die pleitten vóór de verdwij
ning. De hallen behoren tot de oudste
instellingen van Parijs, want ze wer
den als centrale marktplaats al door
de Romeinen gesticht!! Een fraai
monument zal men deze enorme
Ijzeren gevaarten moeilijk kunnen
noemen, en het Parijse stedenschoon
behoefde dus van hun verplaatsing
óók al niet te lijden.
Duizenden belanghebbenden
Sedert de omstreeks tweeduizend
Jaren van zijn bestaan, i£ Parijs uit
gegroeid .tot een metropool van een
vier miljoen zielen, terwijl de hallen
nog altijd zitten opgepakt en samen
geperst tussen de nauwe straatjes van
deze cerftrale wijk, waar de logge
olifanten van vrachtauto^ derhalve
een permanente verkeersopstopping
veroorzaken. Een paar jaren geleden
durfde het Parijse gemeentebestuur
nog een bedeesde vinger uit te steken
door te verordonneren, dat de hallen
's morgens om tien uur moesten wor
den stilgelegd. Maar de omstreeks zes
tigduizend mensen Parijse midden
standers, agenten, tussenhandelaars,
sjouwers, of befaamde „forts des hal
les", straatvegers, bistro's, bedelaars,
clochards die, elk op de eigen wijze,
bij de hallen-activiteit geïnteresseerd
waren, zijn daarom om tien uur in de
ochtend natuurlijk zo maar niet bij
toverslag verdwenen. Zodat praktisch
vier en twintig uur per etmaal, die
buik van Parijs heftig aan het rom
melen blijft, en ieder verkeer in een
groot deel van de stad volslagen wordt
ontwricht.
Lepra en pest
Dat gerommel van die Parijse buik
en ingewanden blijft daarbij niet
slechts voor oog en Oor waarneembaar.
Wanneer de bloederige beestenkoppen
en andere lichaamsdelen na afloop
van het nachtelijk festijn moeten wor
den opgeruimd, dan kan het hier,
vooral in de zomer, tamelijk sterk
rieken. Om niet te zeggen zó fameus
stinken, dat je er voor op de vlucht
zou slaan om je tevens onmiddellijk
tot het vegetarisme te bekeren. Met
de hallen was dus ook een zeer tast
baar belang voor de volkshygiëne ge
moeid, en twee jaar geleden zag een
Parijse pastoor zich zelfs genoodzaakt
een publieke actie te ontketenen om
gedaan te krijgen, dat de mestvaalten
met rottende vruchten, groenten, vis
en stinkende kadavers door de ge
meentereiniging tenminste iets tijdiger
werden opgeruimd. En het is óók nog
niet zo lang geleden, dat door de ge
zondheidsdiensten vlak in de buurt
van de hallen gevallen van lepra en
pest werden geconstateerd, die direct
aan deze wantoestanden konden wór
den toegeschreven!!
Eerst naar Parijs.
plek van de stad, een onzinnigheid
geworden. Maar onder Napoleon be
klaagde men zich daar ook al over.
En dus....
Speciaal benieuwd waren we wel
naar het oordeel van de „mandatai-
fres", de tussenpersonen, die het
slachtvee bjj de boeren ophalen en in
de hallen verkopen, en die met hun
negentienen de hele vleesmarkt van
Parjjs beheersen! In feite zelfs de hele
Franse markt
Want het is nu eenmaal een van
die vreemde toestanden in dit vreemde
land, dat overal iedereen het oog ge
hypnotiseerd op Parijs gericht houdt.
Alles moet uit Parijs komen om goed
te kannen zijn. En zo worden dan de
zuid- en peulvruchten van de midi,
het vee uit Normandië, de kazen uit
Cantal éérst naar Parijs gestuurd om
in de hallen verhandeld te worden,
alvorens weer naar hun geboortestre
ken terug te keren en daar soms
tegen een tien- of meervoudige prijs
door de huismoeders in de winkels of
op de markten worden Ingeslagen!!!
Maar dan komt het ook uit Parijs,
ziet U?
Hij hield zich op de vlakte
Bij dat bijgeloof in de almacht der
Parijse superioriteit weten in het bij
zonder die mandataires kundig zijde
te spinnen. Men vergist zich vermoe
delijk niet door deze potentaten van
Het vlees wordt op straat verkocht
het vlees, die er niet voor terugdein
zen de toevoer stil en de markt plat te
leggen, wanneer ze zo hun prijzen op
peil kunnen houden, als een der aller
rijkste en politiek-machtigste belan-
genconcentraties van Frankrijk te be
schouwen
We hebben de zwaargeschouderde
compagnon van de president van het
vleessyndücaat, monsieur Lemaire
Audoire, ook kunnen ondervragen,
maar hij hield zich wijselijk wat op de
vlakte.
„We hebben geen enkel bezwaar
tegen de verplaatsing van de hallen",
zei hij. „We hebben hier natuurlijk
wèl onze kostbare installaties en ma
gazijnen gevestigd, en de meeste col
lega's zijn in deze wijk sinds generaties
van vader op zoon gevestigd. En U
moet óók niet over het hoofd zien, dat
deze hele buurt van Parijs door de
hallen in leven wordt gehouden. Zon
der hallen is het hier de dood in de
pot. Maar gelooft U vooral niet aan
die bakerpraatjes, dat wij, de manda
taires, voor het schandaal van de
hallen verantwoordelijk zijn. De rege
ring heeft altijd wèl gepraat, maar
nooit iets gedaan. En bovendien heeft
de staat toch geen geld voor een zó
ingrijpende hervorming. Maar wan
néér De Gaulle nu andere wil, dat hij
zijn gang ga
Het ogenschijnlijk fatalisme van
onze bevoegde en machtige zegsman
voorspelt, eerlijk gezegd, niet al te
veel goeds. Waarschijnlijk hebben de
belanghebbende magnaten hun voor
zorgen al we! getroffen
Politiek gezien heeft de regering
onder de Vijfde Republiek tegenover
het parlement nu wel véél meer macht
dan vroeger, maar de economische be-
langenconcentraties zijn nog altijd
niet uitgeschakeld. De strijd om de
hallen is dan ook nog lang niet beslist.
De verdwijning uit Parijs van de cen
trale markthallen zou daarom niet
alleen een eerste levensbelang zijn
voor de volksgezondheid èn het ver
keer, maar vooral: een klinkende
overwinning van de centrale regering
op een niet minder gecentraliseerd
economisch bastion, dat tot dusver
alle plannen tot verbetering en moder
nisering soeverein wist te weerstaan,
Het „chalet" bij de berg Koscziosko in de Australische Sneeuwbergen op 7.000
hoogte.
voet
We hebben in en rond de hallen een
bescheiden opinie-peiling ondernomen
om te zien en te horen hoe de betrok
kenen nü over de eventualiteit van
een hervorming en verhuizing dach
ten. Over het algemeen bleef men
maar sceptisch gestemd.
Natuurlijk, zo luidden de meeste
antwoorden, zijn de hallen op deze
(Van onze correspondent in Sydney)
Ik heb sneeuwballen gegooid! En ik heb sleetje gereden! En
geskied! Voor u in Nederland, en voor hen, die naar Zwitserland
gaan om er hun vakantie door te brengen, is dit natuurlijk niets
bijzonders, maar voor ons in Australië, midden in de zomer, met tem
peraturen van 75 tot 100 en meer graden, is het een unieke gebeur
tenis. Ja, natuurlijk in de bergen, zevenduizend voet hoog (2400
meter). Op zichzelf is dat niet veel, vergeleken met de Mont Blanc
(4800 meter), maar de „Sneeuwbergen" in Australië zijn wel zo
machtig en ruw, dat je adem er soms bij stil staat.
De weg naar de „Sneeuwbergen" leidt door een sprookjesachtig
landschap. Australië is een land, waar nog machtig veel natuur
nimmer door mensenhand is geschonden en waar geen mens ooit een
voet heeft gezet.
De hallen vormen óók een permanent verkeersobstakel: een
alledaags straattafereeltje in Parijs
Reusachtige rotsblokken
versperden de doorgang
Van Sydney uit leidt de weg door
een golvend landschap met dikwijls
dichte begroeiing, diepe dalen en
woeste ravijnen. De 'hoogste top van
deze bergen, ongeveer 350 km. ten zuid
westen van Sydney, bijna halfweg tus
sen deze miljoenenstad en Melbourne,
is de Koscziosko (2.443 meter), die zijn
naam te danken heeft aan graaf Stre-
lecki, een Poolse ontdekkingsreiziger,
die in 1839 het berglandschap doortrok
en de hoogste top noemde naar de
Poolse vrijheidsheld uit het laaste van
de 18de eeuw.
Een „chalet", een toeristenhotel, en
een restaurant op enkele mijlen af
stand van de top, een „ski-haven" en
boven op de berg een schuilhut, ge
bouwd van rotsblokken ter nagedach
tenis van een vroeger daar omgekomen
Australiër, liggen er verspreid als
vreemde objecten in een landsohap
van MarSj -
Er is echter geen ski-lift. In de laat
ste tien jaar is de ski-sport in Australië
populair geworden, maar dit betekent
nog niet, dat het er in het seizoen
overvol is. Misschien komt er echter
schot in als er plannen worden uitge
werkt, zoals de Nederlander Bob Hij-
mans heeft. Hij woont in Bogong, waar
hij een „chalet" heeft op 2.000 meter
hoogte. Niet lang geleden heeft hij in
Europa een kijkje genomen om zijn
plannen voor het scheppen van meer
comfort voor skiërs, te baseren op
Zwitserse „ideeën. Een buitenlander
ziet meer mogelijkheden dan een
Australiër, die eigenlijk teveel natuur
mens is om zich druk te maken over
zulke „kleinigheden".
Onaards voorkomen
De Koscziosko is de hoogste van een
reeks toppen in een bergketen, die met
recht de naam „Sneeuwbergen" draagt.
Overal lagen nog grote sneeuwvelden,
toen ik er na een lange tocht per auto
op tweede kerstdag belandde, Die
sneeuw verdwijnt pas eind januari.
Laat in april of in mei/juni komt er
weer een nieuwe vacht. Sneeuwgom-
bomen (een kleine editie van de el
ders in Australië tot 40 meter en hoger
groeiende eucalyptus-bomen), geven de
„Sneeuwbergen" het spookachtige, on
aardse aanzien, dat zo geheel vreemd
is aan het Zwitserse landschap.
Een goede 15 kilometer van de top
laadde ik benzine. Ik vroeg om juice",
maar de „lady", die aan de pomp stond
begreep me niet en keek ietwat hulpe
loos naar een man in overall, die
later haar echtgenoot bleek te zijn.
Juice is benzine", zei hij tegen haar
bij wijze van explicatiein het Ne
derlands. Hier, op het dak van Austra
lië, zijn de Nederlandse immigranten
dus óók al doorgedrongen, en dan nog
wel op het hoogst gelegen benzine
station, het eenzaamste van het gehele
zuidland.
Kolossale tunnels
In dit deel der „Sneeuwbergen" is
men bezig met de bouw van reusach
tige tunnels met een middellijn van
acht meter en tot wel 50 kilometer
lang, dwars door de bergen, en het
aanleggen van pijpleidingen met een
middellijk van drie meter over de
berghellingen, om het water der berg
rivieren op te vangen, de loop der ri
vieren te verleggen en over vele tien
tallen mijlen te leiden naar de Murray
rivier, waardoor ettelijke duizenden
hectaren landerijen beter zullen kun
nen worden besproeid. Bovendien wor
den grote ondergondse elektrische
krachtcentrales gebouwd, die gebruik
maken van het „geleide" water ten
behoeve van de elektriciteitsvoorzie
ning van het land, met name Sydney.
Ik wilde zo'n pijpleiding zien en reed
naar Guthega over een ruwe, langs
diepe ravijnen uitgehakte weg, die
eruit zag alsof een Romeinse heir-
schaar er slag had geleverd tegen een
horde sneeuwmannen uit de Himalaja.
Rotsblokken versperden telkens weer
de doortocht en met hulp van mijn 17-
Jarige zoon moest ik ze wegwentelen.
We ontmoetten op onze tocht naar
boven natuurlijk geen sterveling, want
wie deze weg volgt, doet dit op eigen
risico. Bovenop de Guthega (2.000 me
ter) zagen we de pijpleiding heel in de
verte als een naald zo dun. Het land
schap rondom was schoon in zijn
woestheid van onaangetaste wildernis,
angstaanjagend in zijn eenzaamheid.
Grote brokken marmer en kwarto
lagen er over honderden meters ver
spreid, alsof een Noorse dondergod ze
in een kwade bui had neerge strooi d
Tussen de sneeuw-gombom en groeil
het zachte berggras, waarin mijn voe-!
ten wegzakten als in een dik tapijt. De,
stilte was zo hoorbaar, dat de mensej
lijke stem als een fluistering langs Uj
heengaat.
Ruimte voor een miljoen
nieuwe bewoners
Op onze terugweg reden we naai
Jindabyne aan de voet van de berg
keten. Een lichtblauw geschilderd
kerkje staat er op een hoogte langs de
„Sneeuwrivier", die hier een brede
maar ondiepe stroom is. Het volgend
jaar zal dit dorp van vijfhonderd in
woners onder de vloed van achter eei
reusachtige dam opgestuwd water ver-
dwijnen als de sneeuw op Koscziosko
voor de Australische zomerzon. Gelei
delijk zal de watervloed zich uitbreidei
over een oppervlak, dat tien keer z(
groot is als de hele Zuiderzee, tot he
topje van de kerk. En met al dat wate
zal men straks de landerijen besproeien
verderop in het land, dat dan zoj
vruchtbaar zal worden, dat er geei
twintigduizend, maar wel een miljoei
mensen gevoed kunnen worden. Dafe;
althans beweren de geleerden, die ver21
trouwen hebben in de ontwikkeling vai"
Australië".
En de handen, die daarvoor de nood 'A
zakelijke watertunnels bouwen, de pijpr^
leidingen aanleggen en de stuwdanHp
men oprichten, zijn die van de immi Lr
granten!
VARIA
Pakhar Singh, 21 jaar, is in 322 dagen
door 14 landen gereisd, met de duin 11
omhoog, van Malakka naar Enge
land. Zijn doel was bij het Brits
leger dienst te nemen en wat va:
de wereld te zien. Singh, kwan C
toen hij 19 was, bij de Malayaans IV
afdeling van het Britse leger, mas
bevond, dat hij niet in het vast
leger kon. Hij kocht zichzelf uit e Jj
vroeg schriftelijk aan het minister:!"
van Oorlog hoe hij in het leger ka 1
komen. „Kom naar Engeland ei
neem dienst", was het antwoord, eiD
met 10 pond op zak en op eei"
nieuwe fiets begon Singh daarmei
Hij werd gevangen genomen doo
communistische rebellen in Birmi^
reisde in personenauto's, vraclit
auto's, karren en een tractor, e Q(
trok India, Afghanistan. Turkij
Griekenland, Joego-Slavië, Itai j
Zwitserland en Frankrijk doo K
Singh vertelde, dat hij bij h( jj,
Britse leger wil omdat dit het enig jz
is dat nog eens ergens komt. qi
n
Soms gebeuren er toch wel opvallen*
merkwaardigheden. Zo besloot i a,
15-jarige David Streicher in Johai
nesburg eens en voor goed een eim
te maken aan de bijenplaag, waa
door hun huis geteisterd werd. I
legde een vuurtje aan om het ne u.
onder het afdakje van de keuk<
uit te roken. Er kwam inderda: g(
rook, maar ook vuur. Zoveel vu j]
zelfs, dat toen zijn ouders, die t fo
dens deze handeling afwezig wari
geweest, thuis kwamen, het h< n,
huis tegen de grond lag als een hex
verkoolde balken. En nu het mer
waardige: Een keukenraam was h
enige onderdeel van het huis, d
nog overeind stond. En hier haddi
de bijen een goed heenkomen g
zocht. Vol trots bouwden ze hier edik
nieuw nest. ijp
