I ONZE TUIN IN DE WINTER
Een Zoeklicht
ZATERDAG 31 JANUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
cs&lftrecl
Spanning zijn handelsmerk
v OP DE BOEKENMARKT
TWEE EENZAMEN
Zou er onder de filmmakers een betere vakman bestaan dan Alfred
Hitchcock?
Het is nauwelijks aan te nemen. Wij kunnen geen naam noemen
van een regisseur, die zó zijn vak beheerst. Die zó zijn mensen, het
beeld en het geluid weet te hanteren. Bijna volmaakt. Met een schier
feilloze intuïtie maakt hij ze tot een soepele harmonie, al spreken zij
ieder hun eigen taal. Hitchcock schept sfeer met louter filmische
middelen.
gesigneerd door Hitchcock, die waar
dan ook in elke film even in het beeld
moest verschijnen.
Imposant
Kim Novak had
het toeval mee
Men kent het genre films, dat hij
maakt. Het heeft niet ieders onver
deelde instemming. Vrijwel alle scéna
rio's spelen zich af in de wereld van
de misdaad. Moord en doodslag vor
men de spil, waar zij om draaien. Het
is meestal niet opwekkend geconfron
teerd te worden met de zelfkant van
het leven. Maar het meesterschap van
de maker doet het gruwelijke vaak
vergeten. Men wordt opgenomen in de
spanning, die hu weet te creëren.
Spanning is zijn handelsmerk. Zou
hU niet anders kunnen? Men heeft
het hem eens gevraagd. Met het sar
casme, dat hem eigen is, antwoordde
hy„Natuurlek zou ik een ander soort
films kunnen maken, maar het publiek
zou dan vragen: „Waar is nu de span
ning?" Als ik Assepoester zou verfil
men, zouden de mensen zeker reikhal
zend uitkyken naar het lyk!"
En wanneer mensen beweren, dat
Hitchcock zelf een bepaald type is, dat
een bepaald genre films maakt, dan
vindt hü dat heus geen belediging.
Menselijk opzicht is hem eigenlijk
vreemd. Toen men hem vroeg naar de
oorzaak van zijn bijzondere interesse
in het misdadige, gaf hij met een
engelachtige glimlach op zijn dik ge
zicht het volgende antwoord: „Omdat
ik mij als een Godvrezende kleine
Jongen met mijn eigen zaken bemoeide.
Ik had een uitlaatklep nodig voor mijn
verwrongen gevoelen."
Eén hobby
Hitchcock leeft voor zijn werk. Hij
doet niets anders en niets liever dan
films maken. Wanneer hem gevraagd
zou worden, wat hij het liefste zou
doen naast zijn gewone werk, wanneer
men hem zou vragen, wat voor hobby
hij heeft, het antwoord zou steeds het
zelfde zijn: films maken! Hij heeft
een prachtig zwembad, gebouwd in
Romeinse stijl.... maar hU zwemt
nooit.
Hij heeft een zeer fraaie „speel
kamer", voorzien van alle denkbare
spelen.... maar hij speelt nooit één
spelletje.
Hij hei
Hij heeft een privé-tennisbaan
maar hij speelt nooit tennis.
Hij bezit vijf auto'smaar hij kan
zelf niet chaufferen.
Zijn „Bel-Air"-huis in Los Angeles
heeft een wonderlijk mooie tuin
maar hij heeft nooit één bloem in zijn
eigen tuin geplant.
Voor al dergelijke .hobby's" heeft
hij geen belangstelling, hU wil er geen
„Zelfs als ik Assepoester
zou verfilmen, zouden de
mensen nog uitkijken naar
het lijk
had. Hij versterkte hiermede zijn posi
tie en algemeen werd Hitchcock toen
reeds erkend als Engelands belangrijk
ste regisseur. Van de films, die Hitch-
cook voor Gaumont British maakte
(van 1934 tot 1937) noemen wij hier
„The 39 steps", welke definitief zijn
beste Engelse film was.
Zijn naam werd een begrip over de
gehele wereld en de aanbiedingen uit
Hollywood begonnen binnen te komen.
„Jamaica Inn" naar de roman van
Daphne du Maurier was de laatste
film, die hij in Engeland maakte. In
de zomer van 1939 vertrok hjj naar
Amerika met zijn vrouw, zijn dochter
en zijn secretaresse. Twee maanden
later reeds was hij volop géwikkeld in
de voorbereidingen van „Rebecca", die
van een heel ander gehalte was van
zyn produkten uitzijn Engelse periode,
het was eigenlijk de eerste manifesta
tie van de rijpheid van een groot
talent. „Rebecca" verwierf terecht een
Oscar voor de beste film van het Jaar.
Vele sterren
Daarna heeft hij talrijke films ge
maakt met vele bekende sterren, als
Gregory Peck, Cary Grant, Joseph
Cotton, Teresa Wright, Robert Mont
gomery, Joan Fontaine, Carole Lom
bard, Ray Milland, Grace Kelly,
Michael Wilding en niet te vergeten
vele malen met Ingrid Bergman.
Waarschijnlijk heeft deze bekende
Zweedse actrice als filmster nimmer
meer een niveau bereikt als in „Noto
rious", die overigens als film niet zo'n
daverend onthaal heeft gekregen.
„Spellbound", „Rope", „Under Capri
corn", „I confess", „Dial M for Mur
der", „Rear window", The man who
know to much" en „To catch a thief",
deze titels zeggen de liefhebbers vol
doende. Het zijn evenvele herinnerin
gen aan voortreffelijke thrillers, steeds
tijd voor maken. Laat men daaruit
echter niet concluderen, dat Hitchcock
eenzijdig is. Integendeel! Ook buiten
zijn werk is zijn interesse zeer ruim.
Voor allerlei zaken. Maar het eigen
aardige is, dat men al die dingen,
waarvoor hij wel belangstelling heeft,
vroeg of laat in zijn films zal kunnen
terugvinden. Een voorbeeld kan men
weer vinden in zijn nieuwste film
„Vertigo". Hitchcock heeft altijd een
grote voorliefde aan de dag gelegd
voor San Fransisco.
Hetgeen de overige bewoners van
Los Angeles niet zo erg leuk vinden
want de naijver tussen deze twee
steden Is spreekwoordelijk. Maar
Hitchcock houdt nu eenmaal van de
„Golden Gate"-stad, hU geniet ervan
door de straten te wandelen en langs
het water, hU bezoekt graag de betere
restaurants en de fraaie winkels. De
liefde voor deze stad kan men in
.Vertigo" terugvinden, waar in de
schoonheid van de stad een belang
wekkend onderdeel vormt.
Poelierszoon
De nu 59-Jarige Alfred, zoon Van
een welvarende Londense poelier, ont
ving zijn opleiding op een school van
paters Jezuïeten en daarna aan de
Londense universiteit, waar hij voor
ingenieur ging studeren. In een
avondcursus ontwikkelde hij zich op
het terrein van de kunst. Toen hij van
de universiteit kwam, was zijn eerste
baantje die van assistent-layoutman
van de reclame-afdeling van een Lou
dens warenhuis. Van die tijd reeds
dateert zijn voorliefde voor de film.
In 1920 kreeg hij een baantje als titel-
schrijver bij het Engelse filiaal van
Famous-Players-Lasky (de maat
schappij. waaruit later de Paramount
ontstond) en hiermede had Hitchcock
zijn eerste schrede in het filmbedrijf
gezet. Hij kreeg gelegenheid zich ver
der te bekwamen en op te klimmen.
In 1922 maakte Michael Ba Icon hem
assistent-regisseur en toen Balconbe-
gon met een Engels-Duits coproduc
tie-systeem was de Jonge Alfred van
zelfsprekend de aangewezen man om
naar Berlijn gezonden te worden, waar
hij o.a. „The pleasure garden (1925)
en „The mountain eagle" (1926) regis
seerde Hoe verdienstelijk deze films
ook waren. Hitchcocks eerste belang
rijke werk, waarmede hij werkelijk
suoce6 oogstte, was „The Lodger
(1926), tevens zijn eerste thriller,
waarin Ivor Novello nog de hoofdrol
^Hiermede vestigde Hitchcock zijn
naam, die daarna alleen nog maar
aan belangrijkheid heeft gewonnen. In
1926 trad Hitchcock in het huwelyk
met zyn assistent-regisseuse Alma
Reville, een zeer bekwame vrouw, die
nog altijd zijn rechterhand is en hem
terzijde «taat als schrijfster, adviseuse
en algemeen assistente. In 1929 maak-
te hij de eerste Britse geluidsfilm
jtoëbzafi». <Sts> ma -
Het is een imposant oeuvre, dat
Hitchcock op zijn naam heeft staan.
Nu is daar weer „Vertigo" aan toege
voegd, een film, die volgende maand
ook in ons land uitgebracht wordt. De
hoofdrollen in deze film worden ver
tolkt door James Stewart en Kim
Novak, die zich in minder dan vier
jaar tijd van fotomodel tot beroemde
„ster" ontwikkeld heeft. Dezer dagen
nog bracht zij het Witte Huls in op
schudding, toen zij met Perry Como
president Eisenhower gouden lid kwam
maken van een artiestenvereniging.
Alle vrouwelijke bewoners van dit be
roemde Huis liepen uit om Perry te
zien, terwijl de mannen zich haastten
om Kim met eigen ogen te aanschou
wen.
Toch is het nog niet zo lang geleden
toen Kim nog een zeer onbelangrijk
fotomodel was. dat het werk deed om
wat te verdienen, maar er bepaald
niet veel plezier in had. Want van de
school, die haar daarvoor had moeten
opleiden, was ze weggelopen. Maar in
de zomermaanden werkte ze voor een
wasmachinefabriek en die stuurde
haar met drie andere meisjes op een
propagandatoer. Vla een impresario
van fotomodellen kreeg ze toen een
kans om met veertien andere meisjes
op te treden in de film „The French
Line". En zowaar, Kim trok de aan
dacht en belandde bij een impresario.
Het toeval wilde, dat zij met deze man
zat te praten, toen Maxwell Amow
binnen kwam, die voor Columbia op
zoek was naar nieuwe krachten. Hij
zag Kim en drie weken later had zij
een contract in haar bezit. Haar eigen
lijke voornaam was toen nog steeds
Marilyn, maar daar er reeds een op
vallende Marilyn (Monroe) was, werd
ze herdoopt en van dat moment heette
ze dus Kim. Het geluk bleef aan haar
zijde, want ze kon meteen in een
hoofdrol stappen. Zelfs zonder enige
ervaring. Het ging haar goed af, want
ze bleef aan het werk. Zo kwam ze
terecht in „Picnic", „The Eddy Duchin
Story" en „The man with the golden
arm". In twee jaar tijd was haar naam
door de wereld gegaan. Door tal van
filmcritici werd zij de populairste ster
van Hollywood genoemd..
Haar gemakkelijk, zelfs ietwat bru
taal en uitdagend bewegen, haar goede
figuur en haar champagnekleurig haar
zijn er oorzaak van, dat waar zij ook
verschijnt zij steeds de opvallendste
figuur is. Op een filmfestival van Can
nes verwerkte zij bij het toch wel ver
wende publiek een ware sensatie. Maar
desondanks, Kim zegt van zichzelf:
„Ik hoop mij steeds meer te ontwikke
len tot een werkelijk goed actrice". De
dubbelrol, die zü in „Vertigo" kreeg te
spelen, was daartoe een flinke stap in
de goede richting. Zeker daar de regie
In handen was van een man als Alfred
Hitchcock. Hij weet zijn materiaal
voortreffelijk te hanteren. Ook zijn
mensenmateriaal
Als het niet te hard vriest, kan
kan men nu eigen tuin ook nog
wel zo het een en ander doen:
heesters en bomen kunnen ge
snoeid worden en doe dat met
overleg. Knip of snoei niet zo
overal maar takken weg; het
model van boom en struik gaat
er door verloren en dat moet
men zien te voorkomen.
Snoeien lijkt een vrij moei
lijk werk, doch het valt toch
wel mee. Men dient alleen het
te snoeien materiaal te kennen.
U moet dus eigenlijk weten op
welk hout de heester bloeit. Er
is namelijk jong en oud hout en
om het u nu maar eens op een
voudige en populaire wijze dui
delijk te maken: oud hout wil
zeggen: takken die verleden
jaar of jaren daarvoor zijn ge
groeid en jong hout wil zeg
gen: de takken, die deze zomer
nog moeten groeien, die zich
dus straks nog moeten vormen.
Bekijk nu de dikke bloem
knoppen maar eens van de to-
Vaderlijk geeft regisseur Alfred Hitchcock de jonge Kim Norak nog enkele aanwijzingen
Aandachtig luistert het sterretje toe. Deze uiterst bekwame routinier kan haar nog veel
leren.
SLECHTS ÉÉN
HOBBY: FILMS MAKEN
KNAPSTE VAKMAN ONDER FILMERS
Pierre H. Dubois „In staat van be
schuldiging". Nijgh en van Dit-
mar. 's-Gravenhage 1958. J. D.
Salinger. „Puber" (The Catcher
in the Rye) Ad Donker Rotter
dam 1958.
Eenzaamheid is gestoorde aanpas
sing, zegt de psychiatrie, maar het
komt op hetzelfde neer. De mens, die
zich niet kan overgeven aan het con
tact met zijn. medemensen. Zelfs niet
in de innigste verhoudingen. En omdat
hij dat niet kan, gaat hij de mogelijk
heid tot contact hoe langer hoe meer
uit de weg. Dit is de gesteldheid van
de man van middelbare leeftijd, ge
naamd Lucas, uit Pierre Dubois'
nieuwste roman „In staat van beschul
diging". En au fond is het ook de hou
ding van de jongen Holden uit de
Amerikaanse roman „The Catcher in
the Rye (Puber). Mutatis mutandis
zou men zich kunnen voorstellen, dat
de jeugd van deze Lucas inwendig veel
overeenkomst gehad moet hebben met
die van Holden. Minder fel, minder
opstandig, minder bezeten zelfs. Maar
met dezelfde levensrem.
Dit is de enige overeenkomst tussen
deze beide boeken, een overeenkomst
dus in de mentaliteit van de hoofd
persoon. Frappant is dat het zulk een
belangrijke overeenkomst is. Verder
lijken de geschriften van Dubois en
Salinger niets op elkaar. De werkwijze
is zo verschillend als zon en maan. De
Nederlander Dubois plaatst zijn figuur
in het isolement van de comtemplatie.
Zijn Lucas heeft zijn geboorteland ver
laten uit vrees dat het verleden, in de
vorm van een vrouw, die hij eens heeft
liefgehad en die thans beschuldigd
wordt van moord op haar kind, hem
te na zal komen. Alleen ln een onbe
kende stad tracht hij in lange denk-
periodes en herinneringen te komen
tot een inzicht in de eigen gemoeds
gesteldheid. beter nog in het eigen
karakter. Hij tracht de bron van zijn
onlustgevoelens aan te boren in de
hoop tot een zuivering te kunnen ko
men. Hij overdenkt zijn vroegere be
staan, waarin hij alles wat hem tot le
ven had kunnen brengen, heeft weg
geschoven onder de dwang van die
onlust, die onbeheersbare angsten. Lu
cas is een Westeuropeaan en dus groeit
uit zijn levensafkeer schuldgevoel
Heeft hij de oorspronkelijke zuiverheid
in zijn liefde voor EditJh bezoedeld of
hebben de omstandigheden dat ge
daan? Had hij zijn verhouding met
Cora tot helderheid kunnen brengen of
was het wederom het noodlot, van hun
beider getrouwd zijn ditmaal, dat het
hem belet heeft? En waarom in naam
van al wat verward en duister is, is hij
ooit met Katherine getrouwd? Lucas
kan zijn problemen niet aan. Enkele
jobstijdingen, die nog uit zijn oude ont
vluchte bestaan doorkomen, zijn vol
doende om hem de dood te doen zoe
ken, waarheen hij eigenlijk reeds op
weg was.
De roman van Dubois is meer be
schouwing dan verbeelding. Hij volglj
Lucas' gedachten op de voet en laaft
de buitenwereld een oplichter, een
toevallig sexueel contact, de zee, een
eiland slechts schimmig doorkomen.
„In staat van beschuldiging" is dan
ook meer de roman van een zielspro
ces dan van een mens.
De Amerikaan Salinger, schrijver van
de roman, die in het Nederlands niet
ten onreohte .Puber" heet, heeft zijn
roman de vorm van een dynamische
biecht gegeven. De zestien jarige Hol
den Caulfield, een Amerikaanse jongen
in hart en nieren, vertelt zijn eigen
ervaringen. Positief is zijn afkeer te
gen iedereen en alles. Waaghalzerij is
zijn jacht op ervaring, op het senti
mentele af zijn gevoeligheid. Hij is lang
niet dom. Zijn, wild geformuleerde
protest gaat uit tegen de maatschap
pelijke regels, tegen zijn ouders, tegen
de femelende school, tegen de bekrom
pen meisjes uit zijn omgeving, tegen
zijn brute leeftijdgenoten, tegen de
misdadigheid van willekeurig met hem
in aanraking komende vreemden. Hij
is van zijn zoveelste school weggestuurd
en zwerft eenzaam door New York,
omdat hij niet thuis wil komen vóór
zijn ouders het bericht gekregen heb
ben. Het is een hoogst merkwaardig
boek. Enerzijds geeft het de lezer een
walging van de Amerikaanse toestan
den, zoals die hier geschilderd worden.
Maar anderzijds kan men moeih'k
enige sympathie voelen voor de jongen,
die zich in een mateloze zelfoverschat
ting een kolossaal ego voor ieder
een en alles te goed acht.
Het wonderlijke is deze belde boeken
achter elkaar te lezen. Twee kreten van
eenzamen van de in zichzelf ge
keerde tot bijna zwijgen getemperde
Europeaan, die de schuld ln zichzelf
tracht te vinden en van de bruusk
brullende Amerikaan, die iedereen de
schuld geeft van zijn eenzaamheid be
halve zichzelf. Waar wringt hem de
schoen, gaat men zich afvragen nu deze
klacht uit twee zo volkomen verschil
lende werelden komt. Of is het altijd
zo geweest?
CLARA BQGINK
Als de hazelaar bloeit
verhazelaar. Als het open weer
is. staat deze heester ai in volle
bloei en dan zal het u wel dui
delijk zijn, dat er nu niet ge
snoeid moet worden. Alle tak
ken met bloemen zouden dan
weggeknipt worden. Dat geldt
dus ook voor andere heesters,
die de bloemknoppen op het
oude hout gevormd hebben. U
kunt dat ook duidelijk zien aan
de dikke knoppen van de serin
gen. Als die nu gesnoeid wor
den, zou u alle bloemknoppen
kwijt zijn. Dat geldt trouwens
ook voor de meidoorn: de Ja
panse kers en vele andere soor
ten en niet te vergeten de gou
den regen: allemaal heesters,
die op het oude hout bloeien.
Over het algemeen is het zo.
dat heesters, die op het oude
hout bloeien, dat vroeg in het
voorjaar en in de voorzomer
doen. Moeten zulke heesters nu
helemaal niet gesnoeid worden?
Jawel, doch men zal moeten
volstaan met het wegnemen
van slechts enkele takken: en
kele dikke takken en dan al
leen als het nodig is om de
struik te verlongen en mis
schien ook enkele takken, die
een verkeerde riohting uitgroei
en. De eigenlijke snoei van zul
ke. op het oude hout bloeiende
heesters moet in de zomer ge
beuren: dus liefst direct na de
bloei. Dan kan men ook veel
beter zien welke takken wel en
welke niet gemist kunnen wor
den. Heesters, die op het jonge
hout bloeien dat zijn er niet
zo veel doen dat dus op de
takken, die ze nog deze zomer
moeten vormen en vanzelfspre
kend kunnen die niet vroeg in
de voorzomer bloeien, doch zij
doen dat in de zomer en in de
herfst. De vlinderstruik behoort
ertoe en eigenlijk ook uw
struikrozen, want die bloeien
ook op de takjes, die ze deze
zomer nog moeten vormen.
G. KROMDIJK
