Vier - mogeiidhedenconf erentie over
Duitsland in tweede lielft van april
Dreigt dit voorjaar een
invasie op Nieuw-Guinea
WEERBERICHT
Dulles is niet gerust over de
vredespolitiekvan de Russen
Ds. Nieinöller aangeklaagd wegens
belediging van Westduitse leger
IEMCO
1
RADIO en
TELEVISIE
Ook levensbelangen van andere
landen staan op het spel
97ste jaargang
DONDERDAG 29 JANUARI 1959
No. 29657
LEIDSCH m DAGBLAD
Jtrecteur: J w Herrny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte smeel Lödeo - Olro 00 67055
loofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21607
1
De Westelijke mogendheden zullen binnenkort in nieuwe nota's aan de Sovjet
unie voorstellen in de tweede helft van april in Genève een vier-mogendheden-
conferentie over het Duitse vraagstuk te houden, aldus welingelichte kringen in
Londen. De mogelijkheid van een dergelijke bijeenkomst komt a.s. dinsdag ter
sprake in de „werkgroep" van de Westelijke landen in Washington. In deze
werkgroep hebben, behalve Amerika, ook Engeland, Frankrijk en West-Duitsland
zitting. De conferentie met de Russen zou gehouden worden na een bijeenkomst
van de ministers der NAVO-landen in Washington in de eerste week van april
en de bijeenkomst van de ZOAVO in Nieuw-Zeeland in de tweede week van april.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles, zou
gisteren op een besloten bijeenkomst van de commissie voor Buitenlandse Zaken
van het Huis van Afgevaardigden gezegd hebben, dat elk Sovjetrussische voorstel
ter beëindiging van de koude oorlog gericht was op ondermijning van het Weste
lijke verzet tegen het communisme. Hij verklaarde verder dat de V.S. alles, met
inbegrip van het bijwonen van een topconferentie, zullen doen wat de vrede lijkt
te bevorderen.
Eisenhower wijst op
vooruitgang in het
rakettenprogram
Dulles zei op zijn wekelijkse perscon
ferentie, dat hij nog geen tekenen heeft
gezien die er op wijzen dat de Sovjet-
Unie oprecht wenst de koude oorlog te
beëindigen
Wat Duitsland betreft, zei hij, moet
de Sovjet-Unie maar met een gelijk
waardig voorstel komen als zij geen
vrjje verkiezingen wenst. Het jongste
Russische voorstel voor een statenbond
keurde hij af. Dat zou neerkomen op
een blijvende verdeling. Hereniging is
het essentiële punt. De vereniging van
de Amerikaanse Staten in 1865 was
zonder vrije verkiezingen tot stand ge
komen. In het recente geval van Alaska
waren er in dat gebied vrije verkiezin
gen gehouden, maar niet in de Ver. Sta
ten over hetzelfde onderwerp.
Inspectie eerste vereiste
President Eisenhower heeft gisteren
op zijn persconferentie gezegd, dat de
V.S. en de Sovjet-Unie tot een prin
cipieel akkoord moeten zien te komen,
op grond waarvan men technische over
eenkomsten 'zou kunnen sluiten waarin
de automatische tenuitvoerlegging ge
heel is geregeld, zoals regelingen ter
voorkoming van onverhoedse aanvallen
en voor een verbod van proeven met
kernwapens. Men zou alleen vorderin
gen kunnen maken als de twee landen
een betere algemene opvatting omtrent
de vrede in Europa zouden hebben en
zich bereid verklaarden, van geweld en
ondermijnende activiteit af te zien.
Voor genoemde regelingen achtte hij
wederzijdse inspectie een eerste vereiste.
Op de vraag of hy plannen had om
vice-president Nixon een bezoek aan de
Sovjet-Unie te laten brengen, antwoord
de de president, dat er geen plannen
zijn om op dit ogenblik wie dan ook
naar Sovjet-Rusland te zenden. Ge
vraagd naar de mogelijkheid, dat, na
het bezoek van Mikojan, premier
Kroesjtsjef naar de V.S. komt, zei
Eisenhower dat een bezoek van een re
geringsleider iets geheel anders zou zijn
dan de informele reis van de eerste
vice-premier.
„Opmerkelijke vorderingen"
President Eisenhower verklaarde voorts
op zijn persconferentie, dat de V.S. „op
merkelijke vorderingen" maken bij de
constructie van intercontinentale bal
listische projectielen. Gevraagd naar
commentaar op Kroesjtsjefs mededeling
op het 21ste congres der Sovjetrussische
partij, dat de Sovjet-Unie begonnen is
met de massaproduktie van deze wa
pens, zei de president dat men in de president.
V.S. zeer geneigd schijnt, alle geloof te
hechten aan die Sovjet-verklaringen,
welke in de lijn liggen van eigen be
zorgdheid, geloof en overtuiging. Andere
verklaringen worden echter volkomen
genegeerd.
De president verklaarde niet precies
te weten wat de Sovjetrussische premier
bedoelde, maar hij wist wel dat „het
Amerikaanse raketprogram zo snel mo
gelijk wordt uitgevoerd onder leiding
van de beste geleerden". Dat er in be
trekkelijke korte tijd opmerkelijke vor
deringen waren gemaakt, is voor de
Amerikanen een reden om trots te zijn
in plaats van voortdurend in vernede
ring het hoofd te laten hangen. Aan het
raketprogram is steeds de grootste voor
rang gegeven, aldus de president.
Eisenhower ongerust over
Roodchinese dreiging
President Eisenhower heeft gisteren
in een rapport aan het Congres over de
programs voor wederzijdse beveiliging
gezegd, dat de communistische bedrei
ging in het Verre Oosten niet afneemt.
De Chinese communisten hebben thans
drie miljoen man onder de wapenen en
beschikken over een moderne vloot van
straalvliegtuigen. Hun militaire kracht
neemt jaarlijks toe. Met de hulp van
hun Noordkoreaanse en Noordvietna-
mese satellieten en gesteund door de
grote macht van de Sovjet-Unie zyn de
Chinezen in staat de kleinere vrije na
ties nabij hun grenzen te intimideren.
Het program voor wederzijdse beveiliging
in het Verre Oosten moet daarom de
landen in dat gebied helpen hun onaf
hankelijkheid tegenover de communis
tische agressie te bewaren, aldus de
DibelmsHij sprak als particulier en
niet namens de Evangelische Kerk
„Alstublieft1 geen proces"
(Van onze correspondent te Bonn)
De Westduitse minister van Defensie
Strauss heeft een aanklacht ingediend
tegen de kerkelijke president van Hes-
sen-Nassau, de bekende dominee Nie-
möller. Zo als gemeld zou laatstgenoem
de zondag j.I. hebben verklaard, dat de
opleiding tot soldaat en tot leidende
posities op militaire commando-posten
in het nieuwe Westduitse leger in de
grond van de zaak een hogeschool voor
beroepsmisdadigers is.
Strauss meent, dat Niemöller daarmee
het nieuwe Westduitse leger heeft be
ledigd. Hij heeft in zekere zin de steun
van het gehele kabinet, dat gisteren
onder voorzitterschap van Bondskanse
lier Adenauer Niemöllers uitlatingen
over het leger scherp veroordeelde. Maar
Niemöller zelf ontkent, dat hij voor het
Westduitse leger beledigende opmerkin
gen heeft gemaakt. Hij zei gisteren, dat
het hoogst verwonderlijk was, dat
Strauss op grond van onjuiste persbe
richten een aanklacht indient. Hij
meende, dat het volkomen onaanvaard
baar was, dat een kerkelijke leider het
gevaar loopt voor het gerecht te moeten
komen op grond van een klaarblijkelijk
niet competente verslaggever, die Nie
möllers beweringen niet letterlijk heeft
weergegeven. (Merkwaardig: als beken
de figuren zich verspreken en de
consequenties moeten dragen, is er
altijd een „incompetente journalist", die
's mans woorden onjuist genoteerd zou
hebben. Red. L.D.). Niemöller beweerde,
dat hij niet gesproken had over leidende
posities op militaire commando-posten,
maar over de bekende commando-troe
pen, die tijdens de tweede wereldoorlog
bij beide partijen bestonden. Men had
in het verslag' twee dingen door elkaar
Plaatselijk mist
De Bilt verwaoht van heden- tot mor
genavond: plaatselijk mist, maar ook
hier en daar opklaringen. Weinig wind.
Vannacht overwegend lichte vorst, mor
gen overdag in mistgebieden tempera
tuur om het vriespunt, elders enkele
graden boven nul.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
30 januari
Zon op: 8.25 uur; onder: 17.22 uur.
Maan op: -.uur; onder: 10.44 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.59 en 19.19
uur. Laagwater te 2.39 en 15.05 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Op Karei Doorman:
Vliegtuig bij start
verongelukt
Katwijkse korporaal
wordt vermist
Tijdens een vrije dekstart aan boord
van Hr. Ms. vliegkampschip Karei Door
man, is een eenmotorig aanvalsvlieg-
tuig van het type Avenger, behorende
tot vliegtuigsquadron 2, verongelukt.
Van de vierkoppige bemanning, be
staande uit luit. ter zee vlieger der
eerste klasse A. Seret, luit. ter zee waar
nemer der tweede klasse oudste cate
gorie P. Smit, majoor-vliegtuigmaker
constabel J. Bode en de korporaal vlieg- 1
Gistermiddag heeft de directeur-
generaal van de Volksgezondheid
prof. dr. P. Muntendamde nieuwe
Koningin-Emma-kliniek van het
sanatorium Oranje N assau-oord"
te Renkum officieel geopend.
Deze foto laat zien hoe prof.
Muntendam de symbolische ope
ning verrichtte door het doorzagen
van een balkje voor de ingang.
tuigtelegrafist J. Muller, wordt korpo
raal Muller vermist. Aangezien na 25
minuten minutieus zoeken de vermiste
niet gevonden werd, dient te worden
aangenomen dat hij verdronken is.
De overige leden van de bemanning
konden worden gered en verkeren in
goede gezondheid. De korporaal-vlieg
tuigtelegrafist J. Muller was gehuwd en
1 afkomstig uit Katwijk aan den Rün.
Krupp hield zich niet
aan verplichtingen
Het Franse AFP verneemt van welin
gelichte zijde te Bonn, dat de V.S., En
geland en Frankrijk bij de Bondsrege
ring stappen hebben gedaan inzake de
deconcentratie van het Krupp-concern.
Volgens deze kringen constateren de
Westelijke geallieerden, dat Krupp zich
geenszins heeft gehouden aan zijn ver
plichting bepaalde ondernemingen te
verkopen, maar integendeel zijn pro-
duktiecapaciteit heeft vergroot met na
me door de verwerving van de Bochu-
mer Verein.
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
Een woordvoerder van het Westduitse
ministerie van Buitenlandse Zaken
deelde gisteren op een persconferentie
te Bonn mee, dat Alfried Krupp von
Bohlen und Halbach het verzoek heeft
ingediend om de door de geallieerden
gestelde termijn voor de verkoop van de
tot het Friedrich Krupp-concern be
horende staalfabrieken en kolenmijnen
met een jaar te verlengen. Deze termijn
loopt af op 31 januari a.s. Met de ge
allieerden en In het bijzonder met de
Amerikaanse regering heeft de West
duitse regering, aldus deze woordvoer
der, voortdurend contact over deze
kwestie. Ook de beheersmaatschappijen
van Thyssen A.G. en de tot het Klock-
nerconcern behorende Rhein-Stahl A.G.
hebben om een verlenging van de ter
mijn verzocht uit hoofde van het uit
voeren van hun verkoopsopdrachten,
Men meent algemeen te Bonn, dat het
verzoek van Krupp zal worden ingewil
ligd. Men zegt hier, dat er nu eenmaal
geen koper is voor de betreffende onder
delen van het Krupp-concern, omdat
met een dergelijke aankoop vele miljar
den gepaard zullen gaan, die niemand
op tafel kan of wil neerleggen.
Advertentie
A
gehaald: de beoordeling van het sol
daat-zijn in het algemeen en van de
soldatenopleiding en daarnaast een
uitspraak over de onmogelijkheid van
de verdediging van een land in het
tijdperk van de waterstof- en de kobalt-
bom.
Inmiddels heeft het hoofd van de
Evangelische Kerk in Duitsland, bisschop
Dibelius, verklaard, dat Niemöller in elk
geval als particulier en niet namens de
Evangelische Kerk heeft gesproken.
Scherp is daarentegen het commentaar
van allerlei soldaten-verenigingen, zoals
die in de Bondsrepubliek bestaan. Het
Verbond van Duitse Soldaten meende
Strauss telegrafisch te moeten meedelen
dat het „achter de regering staat" tegen
de ongehoorde uitlatingen van Niemöl
ler". Een zestigtal hoge Evangelische
officieren van het nieuwe leger noemt
de gebeurtenis van Kassei zeer ernstig".
Advertentie
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
Niet op goudschaaltje
In de Westduitse pers uit men zich
overigens nogal gematigd over de con
troverse Strauss-Niemöller. Een der
Westduitse bladen schreef vanmorgen,
dat het .Alstublieft toch tot geen proces
moet komen", alleen communisten zou
den daar zijde bij spinnen. In zyn nei
ging tot overdreven formuleringen lijkt
Niemöller, aldus een dagblad, bepaald
veel op Strauss zelf. Beiden plegen him
woorden nu eenmaal niet op een goud
schaaltje te leggen. Voorts wordt gezegd,
dat de voormalige duikbootcommandant
Niemöller, die na de eerste wereldoorlog
bekend werd als Evangelisch geestelijke,
in 1933 de komst van Hitier heeft toege
juicht, maar zich daarna in zijn moedige
redevoeringen te Dahlem scherp van
hem heeft afgewend, waarvoor hij acht
jaar in concentratiekampen moest zit
ten. Na 1945 deed Niemöller van zich
spreken door zijn uitlatingen over de
Duitse collectieve schuld aan de oorlog
en zijn strijd tegen de atoombewape
ning. Men noemt hem hier thans juist
wegens al deze menselijke zwenkingen
een zuivere en eerlijke persoonlijkheid,
die om zich heen een kleine maar stand
vastige groep Evangelische geestelijken
heeft geschaard. Men meent nu, dat het
beter was geweest als Strauss eenoegen
had genomen met de veroordeling door
het kabinet-Adenauer van Niemöllers
uitlatingen en men hoopt, dat het
toch maar niet zal komen tot een
echt proces.
Zaterdag a.s. wordt H.K.H.
Prinses Beatrix 21 jaar.
Archieffoto van H.K.H. In april
1958 toen zij de huwelijksplechtig
heid van Prinses Marie Adelaide
van Luxemburg met Graaf Charles
Joseph Henckel von Donnersmarck
bijwoonde. H.K.H. loopt aan de
arm van Prins Jan van Luxemburg
(Van onze Londense correspondent)
Het Londense dagblad „Daily Mail" drukt vanochtend met zware
letters over de gehele voorpagina een beschouwing af van haar diplo-
matieke medewerker, Geofrey Wakeford, over „oorlogsdreiging inzake
Nieuw-Guinea".
Nederland zou Engeland hebben gewaarschuwd, zo schrijft Wake
ford, dat Indonesië van plan is in het voorjaar een poging te doen om
Nieuw-Guinea gewapenderhand te veroveren. Volgens militaire inlich
tingendiensten zouden honderden kleine vaartuigen gereed gehouden
worden. De Indonesiërs zouden van plan zijn hun operatie te beginnen
van schuilplaatsen bij rivieren en stromen uit, welke door het oerwoud
aan het oog worden onttrokken en uit willen zwermen naar de
eilandjes voor de kust van Nieuw-Guinea en de onbeschermde
kust zelf.
Dit zou de voornaamste reden zijn
voor de Nederlandse ontstemming over
het Britse besluit om 18 Fairey-Gannec
anti-duikbootvliegtuigen aan de Indo
nesische republiek te leveren.
(Zoals de Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. Luns, gisteren
heeft verklaard, zal met de levering van
deze vliegtuigen enkele jaren gemoeid
zijn).
Maar de bedreiging is niet alleen
een Nederlandse aangelegenheid, zo
schrijft het blad verder, ook Britse,
Amerikaanse en Australische levens
belangen staan op het spel. Door
succesvolle landingen op de Neder
landse helft van Nieuw-Guinea zou
het Westen voor een voldongen feit
worden geplaatst, dat in politiek op
zicht grote spanning in het bondge
nootschap teweeg zou brengen en
dat op een ogenblik, dat het Westen
misschien in beslag zal zijn geno
men door besprekingen met Rusland
over Duitsland.
Volgens Australië, zegt de Daily Mail,
heeft Nederland uit rechtsoogpunt een
onaantastbare aanspraak op Westelijk
Nieuw-Guinea. Nog deze week heeft En
geland de Nederlandse positie volledig
onderschreven.
Het Britse blad geeft vervolgens het
Nederlandse standpunt inzake Nieuw-
Guinea weer.
Nederland beweert, dat het tweemaal
zo veel geld in Nieuw-Guinea steekt dan
het er uit haalt. De vraag is daarom
waarom Nederland aan Nieuw-Guinea
blijft vasthouden. De Nederlanders zeg
gen, aldus het blad, dat zij een morele
plicht bezitten tegenover de primitieve
Papoea's en dat Nederland hen niet
wenst op te offeren aan de machtsstrijd
tussen Oost en West.
Volgens de „Daily Mail" is een „Nieuw
Guinea-avontuur" onmisbaar geworden
voor president Soekarno.
(Wij plaatsen het bovenstaande onder
het grootste voorbehoud - Red. LD).
Niets bekend
Een woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken in Den Haag
heeft vanochtend desgevraagd ver
klaard, dat de berichten over een
spoedige invasie in Ned. Nieuw-Guinea
geheel voor rekening blyven van de
Nederlandse en Britse bladen, die dit
bericht hebben gelanceerd.
Van een acute bedreiging van Ned.
Nieuw-Guinea is de Nederlandse rege
ring niets bekend, aldus de woord
voerder.
Tegenspraak van
Djakarta
Het Indonesische ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft vandaag een te
genspraak uitgegeven op de berichten,
dat Indonesië voorbereidingen zou tref
fen voor een invasie in Westelijk Nieuw-
Guinea.
Een woordvoerder van het ministerie
zeide: „Het is te belachelijk om op deze
berichten commentaar te leveren".
„Het is waar", zo zeide hij, dat Indo
nesië Westelijk Nieuw-Guinea opeist,
doch kortgeleden heeft het aan Enge
land, de V.S. en Australië verzekeringen
gegeven geen plannen te koesteren voor
een Invasie om zich van het betwiste ge
bied meester te maken.
Ook diplomatieke kringen in de Indo
nesische hoofdstad drijven de spot met
de berichten uit Londen. Men zeide, dat
Indonesië niet over voldoende troepen
en schepen beschikt om een dergelijke
invasie te ondernemhen.
Koningin bezocht
Jan Steententoonstelling
Vanochtend heeft H.M. de Koningin
cie Jan Steententoonstelling bezocht in
het Haagse Mauritshuis. Zij verbleef in
gezelschap van haar hofdame, jkvr. C.
E. B. Roell gedurende een uur op de
expositie.