Regering in Bonn opgelucht door
kalmerende verklaring van Mikojan
WEERBERICHT
Verenigde Staten zouden een
,5verkenningspolitiekvolgen
TOPCONFERENTIE NOORSE
MINISTERS IS GEËINDIGD
zorgt weer voor
Groep jongelui
een incident in Belgische Kongo
97ste jaargang
MAANDAG 26 JANUARI 1959
No. 29654
LEIDSCH DAGBLAD
Directeur: j w aennj DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Smgel LeldeD Glro no 670M
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Direotie en Administratie: 25041; Redactie 21607
(Van onze correspondent in Bonn)
In de Westduitse hoofdstad toonde men zich gisteren opgelucht door een ver
klaring van de Sovjetrussische vice-premier Mikojan, dat het zogenaamde
Berlijnse ultimatum dat oorspronkelijk gold tot 27 mei a.s. minder belangrijk
is dan het voorgestelde overleg zelve. Men gelooft nu in Bonn, dat door deze
uitlating gunstige condities zijn geschapen voor een ministersconferentie in het
voorjaar. Overigens maakt men zich geen illusies. Het feit, dat het Russische
persbureau Tass kort na Mikojans verklaring van zaterdag (voor journalisten in
het Krimlin) reeds een correctie hierop aanbracht, toont aan, dat de Russen de
termijn van zes maanden willen verschuiven, evenwel niet van plan zijn af te
stappen van hun harde eisen met betrekking tot de toekomstige status van
West-Berlijn. In de kwestie zelf is de Sovjet-Unie dus geen stap teruggegaan,
in het beste geval is haar methode naar het schijnt wat milder geworden. Ook
thans eisen de Russen immers, dat de Westelijke troepen West-Berlijn zullen
verlaten.
Plan van oppositie
Van de zijde van de Westduitse op
positie is men thans zover, cat er eigen
voorstellen voor de Duitse hereniging in
de maak zijn. Tot dusver ageerden zo
wel de socialistische SDP als de liberale
FDP slechts tegen de regering-Ade-
nauer, die verweten werd. dat zij geen
Duitse oplossing voor het probleem had.
De SPD heeft nu een commissie ge
vormd, waarin o.a. de bekende Bonds
dagleden Wehner en Erler zitting heb
ben, en die tot taak heeft op de grond
slag van Wehner's vorige week bekend
gemaakte plannen een voorstel uit te
werken voor verdere onderhandelingen
tussen Oost en West. In beide oppositie
partijen zou men bijzonder ongerust zijn
over wat men noemt de lethargie de
onverschilligheid van de regering-
Adenauer bij de ontwikkeling van eigen
voorstellen. Sedert het Russische offen
sief, aldus de SPD, zijn twee maanden
verlopen, zonder dat bij het Westen ook
maar de schim van een gedachte is op-
gekomen, hoe men verder moet onder-
andelen.
Een nieuw voorstel
Tot deze kring van tegenstanders van
de regering, die Adenauer c.s. ten deze
verwijten, dat zij blijven volharden in
de oplossing van de Duitse eenheids
kwestie volgens de formule „vrije ver
kiezingen als Duitse regering-vredes
verdrag", behoren ook enkele vooraan
staande Westduitse dagbladen. Het
Hamburgse blad „Die Welt" b.v. eist
geregeld een andere koers van de
Bondskanselier. Vanmorgen meldde dit
blad uit Washington, dat de Verenigde
Staten een politiek van verkenning voe
ren, die alleen weer tot stilstand zal
kunnen komen door de remmende wer
king van Bonn. Volgens het blad ver
wacht men in Washington dringend
nieuwe Westduitse voorstellen. Men zou
thans in de Verenigde Staten zelfs be
reid zijn eigen risico's te nemen om de
ware Russische bedoelingen achter de
voorstellen betreffende Berlijn en een
Duits vredesverdrag te ontdekken.
Uitgaande van het feit, dat de Sovjet-
Unie niet wil praten over de vrije ver
kiezingen in geheel Duitsland, zouden
de Amerikanen thans zelfs over een
confederatie van communistisch Oost
met West-Duitsland willen praten, maar
zonder dat Oost-Duitsland als een Tro-
iaans paard in het Westen wordt ge-
naald. De vraag is dus, of er een confe
deratie op westelijke condities tot stand
kan komen.
Etappegewijs, aldus zou de Ameri
kaanse regering volgens „Die Welt"
thans redeneren, kan de Duitse eenheid
in verloop van jaren tot stand komen.
Bij het begin hiervan en dat is het
volkomen nieuwe accent hierbij zou
den al-Duitse organen moeten worden
opgericht, die zodanig moeten worden
samengesteld, dat zij een afspiegeling
zijn van de verhouding in grootte van
West- en Oost-Duitsland. (Oppervlakte
West-Duitsland 250.000 vierkante kilo
meter met 51 miljoen inwoners, opper
vlakte Oost-Duitsland 108.000 vierkante
kilometers met 18 miljoen inwoners).
Aan het eind van een dergelijke ont
wikkeling staan dan vrije verkiezingen.
Wanneer de Russen bereid zouden zijn
om over een confederatie tussen beide
Duitslanden op deze grondslag te onder
handelen, zou Amerika een eerste ant
woord op zijn nieuwe verkenningspoli
tiek hebben ontvangen. In de verwarring
Prijs van f 25.000
In de 542e staatsloterij eerste klasse is
een prijs van f. 25.000,gevallen op nr.
7093.
Weinig wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen maar ook plaatselijk
mist. Weinig wind. Vannacht lichte en
hier en daar matige vorst. Morgenmid
dag temperaturen om het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur;
27 JANUARI
Zon op: 8.29 uur; onder: 17.17 uur.
Maan op: 21.02 uur; onder 9.21 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.56 uur en
17.06 uur.
Laagwater te 0.46 uur en 13.03 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
van de vele geruchten uit de Verenigde
Staten doet het bericht wel positief aan.
Hoe de Westduitse regering er na Miko
jans verklaring van zaterdag op zal rea
geren. werd hedenmiddag verwacht.
Verzachting
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken gaf gisteren in een ver
klaring te kennen, dat Mikojan tijdens
zijn bezoek aan de V.S. al te verstaan
had gekregen, dat men het vraagstuk-
Berlijn niet afzonderlijk, doen alleen als
onderdeel van de Duitse kwestie.en het
probleem van de veiligheid in Europa
zou kunnen behandelen. „De V.S. erken
nen dat het dringend noodzakelijk is.
deze vraagstukken serieus aan te pakken
en zij constateren met vreugde, dat de
heer Mikojan voelt dat kunstmatige
druk betreffende het tijdstip van onder
handelen geen effect heeft", aldus de
Amerikanse verklaring
Ook in Londen, Parijs en Bonn ziet
men in Mikojans uitlatingen een ver
zachting van het Russische standpunt,
zoals dat in de voorstellen inzake Ber
lijn werd uiteengezet.
Volgens het Franse ministerie van
Buitenlandse Zaken zulten begin ko
mende maand in Washington vertegen
woordigers van de V.S., Engeland,
Frankrijk en de Bondsrepubliek zich be
raden over het antwoord op de Russi
sche voorstellen. Intussen wacht het
Westen af, of er in het licht van Miko
jans bezoek aan de V.S. op het komen
de partijcongres te Moskou door de Rus
sen een nieuwe stap zal worden gedaan.
Pluimpje
van Mikojan voor
minister Dulles
Vice-premier zei zaterdag op zijn
persconferentie in het Kremlin, dat de
Sovjet-Russische regering voldaan is over
de attentie, die president Eisenhower,
vice-president Nixon, minister Dulles en
andere autoriteiten jegens rem hebben
betoond. „Onze regering zal Amerika
nen bij een bezoek aan de Sovjet-Unie
met dezelfde hartelijke gastvrijheid ont
halen".
De Russische vice-premier prees mi
nister Dulles om zijn „buitengewone
kennis van het marxisme-Lenisme".
Hij merkte op. dat er onder de Ame-
kaanse journalisten vele vrouwen zijn,
van wie hij desgevraagd sommige „ta
melijk aantrekkelijk" noemde en andere
„nogal giftig"
Mikojan sprak met voldoening over de
warme ontvangst die hem van de zijde
der arbeiders, in de fabrieken van Ford.
General Motors. Chrysler e.a ten deel
was gevallen, maar „de arbeiders waren
niet de enigen die 'n vriendschappelijke
houding aannamen". Hij had „zeer in
teressante gesprekken" gevoerd met ver
tegenwoordigers van zeer uiteenlopende
groepen van het Amerikaanse volk. o.a.
met studenten, zakenlieden, sociale en
politieke leiders en vertegenwoordigers
van de Amerikaanse pers. radio en tele
visie. Zakenlieden zowel in New York als
andere steden hadden openlijk ver
klaard het nodig te achten, dat de be
trekkingen tussen beide landen zouden
worden genormaliseerd en dat de Sov
jet-Unie en de V.S. nader tot elkander
zouden komen.
Bioscoop ingestort:
33 doden in Turkije
Drieendertig Turken zijn gedood, 26
ernstig en 48 licht gewond, toen zater
dagavond in de voorstad Koetsjoekiali
nabü Istanboel een bioscoop instortte,
waarin zich 250 tot 300 toeschouwers
bevonden. De zaal bezweek onder de
druk van twee verdiepingen, die erop
waren gebouwd zonder dat de eigenaar
daar toestemming voor had verkregen. De
eigenaar is sinds het ogenblik van de
ramp voortvluchtig.
Thans 37 t.b.c.-gevallen
op ulo-school te Neede
HULPCOMITÉ OPGERICHT
Het aantal op t.b.c.-besmetting posi
tief reageerde leerlingen van de
u.l.o.-school te Neede, dat door een
der medeleerlingen met t.b.c. bleek
besmet, bedraagt thans 37. Het onder
zoek is nog niet afgelopen, hoewel alle
180 leerlingen nu het eerste onderzoek
achter de rug hebben. Men verwacht,
dat het aantal gevallen nog zal toe
nemen, vooral als over zes weken alle
nu niet reageerde kinderen en de
leerkrachten aan een tweede onder
zoek zullen worden onderworpen.
De leider van het districts-consulta-
tiebureau te Zutphen, dr. Daan, heeft
de ouders van alle leerlingen, die rust
moeten nemen, geadviseerd hun kinde
ren te doen opnemen in het sanatorium
te Almen. Niet alle kinderen zullen
daar echter ter verpleging kunnen
Minister mr. J. M. A. H. Luns
van Buitenlandse Zaken is gisteren
per vliegtuig naar Londen vertrok
ken voor besprekingen met zijn
Britse collega Selwyn Lloyd. De
KLM bracht hem naar dit voor
deze onderneming zo belangrijke
bezoek.
worden opgenomen als zich voor liulp
in dit sanatorium niet voldoende ver
pleegsters, verpleeghulpen en huishou
delijke krachten beschikbaar stellen.
Er is te Neede een hulpcomité opge
richt, dat o.a. ook hiervoor een oproep
heeft gedaan tot allen, die kunnen en
willen helpen. Dit comité stelt zich
verder ten doel al datgene te organi
seren, dat van gemeenschappelijk be
lang kan zijn voor deze leerlingen en
ouders.
Uitnodiging non premier
Nieuw plan voor gemeenschappelijke markt
De topconferentie van Noordse minis
ters is gisteren geëindigd. In een com
muniqué wordt de verwachting uitge
sproken, dat het overleg belangrijk
heeft bijgedragen tot economische sa
menwerking en de instelling van een ge
meenschappelijke Noordse markt.
De conferentie is bijgewoond door de
drie Scandinavische premiers, de Finse
plaatsvervangende premier, vijftien an
dere ministers en een IJslandse waarne
mer.
Een commissie van de Noordse Raad
heeft opdracht een nieuw plan voor een
gemeenschappelijke markt op te stellen.
Er zullen later nog besprekingen wor
den gehouden over uitbreiding van de
internoordse handel in landbouwproduk-
ten.
De conferentie acht het noodzakelijk
dat er afdoende maatregelen worden ge
nomen tegen „schadelijke monopolisti
sche praktijken" die zouden kunnen ont
staan in een gemeenschappelijke Noord
se markt. Van de bereidheid van de
Noordse Centrale Bank om dadelijk be
sprekingen te beginnen over kredieten
op korte termijn is met voldoening ken
nisgenomen.
De Zweedse premier, Tage Erlander,
zei dat de conferentie „de meest realis
tische tot dusver" is geweest.
Minister Luns in
Londen gearriveerd
Gevoelens een beetje
afgekoeld
De Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A.
H. Luns, is gistermiddag per vlieg
tuig in Londen aangekomen voor
besprekingen met premier Macmil-
lan en minister van Buitenlandse
Zaken Selwyn Lloyd. De twee
hoofdpunten van het overleg zul
len zijn het Britse besluit om het
aantal KLM-vluchten op Singa
pore van twee tot één per week te
verminderen en de verkoop door
Engeland aan Indonesië van 18
Gannet Marinevliegtuigen.
Mr. Luns verklaarde op Londen Air-
port, dat hjj zal spretcen over „zaken
van gemeenschappelijk belang". Hij
voegde daar echter aan toe: „Sommige
zaken zijn voor Nederland iets meer van
belang dan voor Engeland".
„Ik zou te veel zeggen", aldus de
Nederlandse minister, „als ik zei dat
het om conflicten gaat. Ovér de be
slissing aangaande de KLM is men in
Nederland enigszins verbijsterd. De
warme gevoelens die de Nederlanders
over het algemeen voor hun buren
aan de andere kant van de zee koes
teren, zijn een beetje afgekoeld. Ik
zou het prettig vinden als ik ze door
mijn besprekingen in Londen weer op
temperatuur kon brengen".
Minister Luns zei dat hij ook zal spre
ken over de gemeenschappelijke markt,
het vrijhandelsgebied en, waarschijnlijk,
over enkele NAVO-aangelegenheden.
Minister Luns spreekt met
minister Lloyd
Het eerste onderhoud van de minister
van Buitenlandse Zaken, mr. J-. M. A. H.
Luns, met zijn Britse ambtgenoot, Sel
wyn Lloyd, is vanochtend in het minis-
Premier Einar Gerhardsen van Noor
wegen deelde aan de pers mee, dat er
thans op politiek plan zal worden ge
tracht overeenstemming te bereiken.
Daarna zal er een nieuwe ministerscon
ferentie worden belegd. Volgens premier
Hansen van Denemarken zal dat beslist
niet voor 1 maart gebeuren.
Men neemt in welingelichte kringen
aan, dat er eerste-ministers van Zwe
den, Noorwegen en Denemarken infor
meel ook gesproken hebben over een ge
zamenlijke uitnodiging aan premier
Kroesjtsjef van de Sovjet-Unie tot een
bezoek aan de drie Scandinavische
hoofdsteden in 1959. De kwestie zal nu
aan de drie parlementscommissies voor
Buitenlandse Zaken worden voorgelegd
Ook in deze kwestie is nog geen belsis-
sing genomen.
Jaarlijks wordt ten behoeve van
het Kinderfonds van de Verenigde
Naties in het Paleis Noordeinde te
Den Haag een bal gegeven. Oud-
minister mr. dr. J. in 't Veld liet
zich tijdens dit bal door een waar
zegger de hand lezen. Met het
oog op de komende verkiezingen?
In Amerika reeds 33
atoomonderzeeërs
De Amerikaanse vice-admiraal Rickover.
die een belangrijke rol gespeeld heeft bQ
de voorbereiding tot de bouw van atoom
duikboten, heeft gisteren in Washington
op een bijeenkomst van Amerikaanse
oudstrijders verklaard, dat de Ameri
kaanse Marine op het ogenblik schepen
met kernaandrijving laat bouwen, die in
oorlogstijd en wel zolang een nieuwe
oorlog mocht duren kunnen opereren
zonder opnieuw brandstof in te hoeven
nemen.
Hij zei. dat het aantal atoomonder
zeeërs, die klaar of in aanbouw zijn of
waartoe machtiging tot aanbouw is ver
leend, 33 bedraagt.
Vijf van deze duikboten kunnen onder
het ijs van de Noordpool opereren, aldus
vice-admiraal Rickover.
Ditmaal vielen er echter geen doden
(Van onze Brusselse correspondent)
Incidenten hebben zich voorgedaan te
Matadi, de Kongolese havenstad aan de
Atlantische Oceaan en de monding van
de Kongostroom, op 380 km. van de
hoofdstad, Leopoldstad. Gisterochtend
vond een vergadering plaats van de ge
westelijke raad, waarop de provincie
commissaris, de Belg Maquet, een uit
eenzetting gaf over de regeringsverkla
ring betreffende de politieke toekomst
van Kongo. Die uiteenzetting werd ge
hoord door circa zestig zwarte notabe
len van Matadi en vond grote bijval,
aldus verklaarde Maquet, die er aan toe
voegde, dat de vergadering in een har
telijke sfeer verliep. Maar een groep
jongelieden manifesteerde voor het re
geringsgebouw en wilde aan de raad een
manifest overhandigen. De politiecom
missaris van Matadi werd licht gewond,
toen deze massa onstuimig begon te
worden. Het incident verliep echter zon
der doden, daar de politie koelbloedig
bleef. De hoofdcommissaris schoot in de
lucht en in de grond, waarna de massa
uiteen ging. Het gerechtshof en enkele
andere gebouwen werden nochtans ge
plunderd en stenen beschadigden het
katholiek klooster van Onze Lieve Vrouw
van Fatima. Enkele gewonde inheemsen
zijn in een ziekenhuis opgenomen. Er
werd geen enkele arrestatie verricht. In
Matadi leven circa tweeduizend blan
ken, meest ambtenaren van de haven,
handelaren en scheepvaartagenten. De
inlanderswijken tellen veertigduizend in
woners. Matadi is een van de steden
van Neder-Kongo waar de buiten de
wet gestelde Abako-beweging een afde
ling had. Het is zonder twijfel de stam
van de Bakongo's geweest, die opnieuw
van zich heeft willen laten spreken.
Men legt er echter de nadruk op, dat
de blanke paters, wier klooster midden
in de inlanderswijk ligt, door zwarte
christenen werden beschermd en zo vei
lig naar de Europese stad konden wor
den overgebracht. In tegenstelling met
de onlusten in Leopoldstad, bleek de
terie van Buitenlandse Zaken te Lon
den begonnen.
De maandagochtend begonnen onder
handelingen zouden waarschijnlijk van
middag worcen voortgezet.
Vanavond geeft minister Lloyd ter ere
van minister Luns een diner. Minister
Luns wordt morgen ontvangen door de
Britse minister-president, Macmilian.
overheid in Matadi de toestand volledig
te beheersen en werd de orde in de in
landerswijken door de negerpolitie en
het leger spoedig hersteld.
Rode spionage per
sportvliegtuig
Drie arrestaties in de
Bondsrepubliek
(Van onze correspondent in Bonn)
In Noord-Duitsland zijn de bezitter
van een detectivekantoor, zijn vrouw en
een fotograaf gearresteerd, die ervan
worden verdacht met een sportvliegtuig
in West-Duitsland spionage te hebben
bedreven voor communistisch Oost-
Duitsland. Men meent dat deze arresta
ties mede een gevolg zijn van de vlucht
van de voormalige Oostduitse overste
Dombrowski, die vele gegevens over de
Oostduitse spionage in de Bondsrepu
bliek zou hebben meegebracht. De par
ticuliere detective Brüggert, een voor
malige Duitse oorlogsvlieger, kocht twee
jaar geleden in Éngeland een sport
vliegtuig van het type Auster. Met de
fotograaf Wingert, eveneens afkomstig
uit de ten noorden van Hamburg gelegen
kleine stad Neu-Münster, maakte hij
vliegtochten boven alle belangrijke
Noordduitse militaire installaties, die
vlijtig werden gefotografeerd. Men meent,
dat op deze wijze luchtfoto's van alle
militaire inrichtingen in Sleeswijk-Hol-
stein in Oostduitse handen konden wor
den gespeeld. Op 1 Januari stortten
Brüggert en twee andere inzittenden
met het sprrtvliegtuig neer bij het
Noord-Oostzeekanaal Als door een
wonder konder alle drie inzittenden wor
den gered. Daarna bleek evenwel, dat
Brüggert achttien maanden lang derge
lijke vluchten had gemaakt. Zijn vrouw
zou de foto's als koerierster naar Oost-
Duitsland hebben gebracht. De drie ver
dachten hebben reeds een bekentenis
afgelegd Zij zullen binnenkort terecht
staan voor het Bondsgerechtshof te
Karlsruhe.
