Sunil wast stralènd wit... Duizend en één kopzorgen over de expeditie naar Ned. Nieuw-Guinea Skier Studenten te Groningen kregen gevangenisstraf Dr. Brongersma moet zich cloor be^g papieren heenworstelen Velen geld afhandig gemaakt met praatjes over valutatransacties WITTER DAN DE WITSTE POES en spaart uw linnenkast 97*te jaargang Donderdag 22 januari 1959 Derde blad no. 29651 „Het onverwachte is ook aantrekkelijk „Het onverwachte, dat wij overal kunnen tegenkomen, is de charme van deze onderneming. Datgene, wat ons ondanks alle voorzorgen en maatregelen dwingt in een oogwenk ons schema te wijzigen. Dat ons noodzaakt tot improvisatie. Dat maakt het juist zo aantrekkelijk!"* Een dergelijke opmerking tekent de wetenschappelijke leider van de expeditie naar Nederlands Nieuw- Guinea, dr. L. D. Brongersma, in het normale leven directeur van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden. Achter zijn brilleglazen tintelen de ogen reeds hij de gedachte. Want ondanks het zuiver wetenschappe- lijke aspect van deze tocht - die 18 maart een aanvang zal nemen en een half jaar gaat duren - heeft hij ook een open oog voor het avon tuurlijke element. En ondanks alle beslommeringen van de talloze voor bereidingen, die hem noodzaken door een berg van papier heen te worstelen en die beslag leggen op al zijn tijdlaat zijn groot gevoel voor humor hem geen moment in de steek. Tussen alle zakelijkheid door is er steeds plaats voor een kwink slag, een geestige opmerking. Terwijl zijn vingers handig van uiterst donkere shag een puntig sigaretje draaien begint hij ons iets te vertellen over die voorbereidingen. Eerst de lou ter zakelijke gegevens. Het wordt een expeditie naar het Sterrengebergte in westelijk Nieuw-Guinea, grenzend aan het Australisch gedeelte van het eiland. Het basiskamp is gevestigd in de Sibil- vallei, waar nu reeds een vliegveld en een bivak is gemaakt. Vandaar uit zal een gebied binnen een straal van dertig kilometer onderzocht worden. Dat lijkt niet veel, maar wanneer men weet, dat een geoloog er bijna een gehele dag over deed om over een afstand van achthonderd meter een pad te kappen in het dichte oerwoud, dan begrijpt men, dat zo'n oppervlakte nog bijzonder groot kan zijn. Bovendien strekt het onderzoek zich over een enorm weten schappelijk terrein uit: botanisch, zoölo gisch, geologisch, antropologisch, etno grafisch, bodemkundig en cartografisch. Er is dus heel wat te doen. De tocht gaat uit van de stichting „Expeditie Nederlands Nieuw-Guinea" van welke stichting prof. dr. H. J. Lam voorzitter is en staat onder leiding van dr. Brongersma en kapitein luitenant ter zee vlieger G. P. Venema, die aan de technische touwtjes trekt. Dat de heer Venema ook over vlie gerervaring beschikt komt uitstekend van pas, want in deze expeditie nemen twee helikopters een grote plaats in. De drie mannen, die deze toestellen zullen vliegen, en de twee mecano's, die voor het onderhoud verantwoor delijk zijn, zullen dan ook gelijk met de beide leiders op 18 maart a.s. per vliegtuig naar Nieuw-Guinea vertrek ken. Men zou dus kunnen zeggen, dat op die datum de eigenlijke expeditie is begonnen. De overige deelnemers uit Nederland in totaal vijftien vertrekken 2 april. De anderen zoals twintig mariniers en twintig politiemensen zijn in Nieuw-Guinea gerekruteerd. Veel eten De voorbereidingen zijn vanzelfspre kend reeds lang aan de gang. Er komt heel wat voor kijken eer zo'n expeditie behoorlijk is uitgerust en voldoende eten is aangekocht om een gezelschap van ongeveer zeventig man gedurende bijna een half jaar te voeden. Zeker, rijst wordt aangekocht ter plaatse, maar er worden ook grote hoeveelheden voedsel meegenomen. Om enkele cijfers te noe men: 1400 blikken corned beef, 2250 pakjes diverse soepen, 2200 kg. en 1400 blikken crackers, 100 liter groente in blik, 400 blikjes sardines, 4000 blikken melk zonder suiker, 1000 blikken vruch tensap, 200.000 sigaretten, 1000 pakjes tabak, 816 blikken boerenkool met worst en zo zou men nog even kunnen door gaan. Twintig kisten En daarnaast de volledige weten schappelijke uitrusting. In totaal staan er nu zo'n twintig laadkisten volgepakt, die elk 1200 kilo wegen. Ze moeten za terdag a.s. met het vrachtschip „Mussi Lloyd" uit Rotterdam vertrekken. Aan vankelijk had men de verzorging van die bagage in eigen hand gehouden, maar daar heeft men spoedig toch maar vanaf gezien. Wist u, dat velpon brand baar was en dus niet in het ruim mag? Die ogenschijnlijk onschuldige tubetjes gaan nu als deklading mee. En de 1176 liter alcohol (96 blijven ook aan dek staan. Toen de vrachtmensen hoorden van een liter pricinezuur, kregen zij van schrik zowat een hartverlamming. Ze zagen reeds visioenen van een verschrik kelijke ontploffing, die het schip in nie tige stukjes deed uiteenbarsten. Maar al is dat zuur nu in water en dus niet meer ontplofbaar, het blijft toch ook maar aan dek, evenals de twee melk bussen elk met veertig liter formaline. Ingewikkeld De helikopters komen gedeeltelijk ge demonteerd in Genua aan boord. Ze zullen in Sorong weer in elkaar gezet worden en kunnen dan door de lucht verder gebracht worden. Hoe anders gaat het de verdere bagage! In Sorong overladen op een kleiner schip van de KPM met bestemming Merauke. Daar weer overladen op een kleinere boot, die de Digoel opvaart tot Tanah Merah. En daar maar weer uit laden. Voor men het echter met plat- boten door oliemaatschappijen ter beschikking gesteld verder vervoert, wordt de bagage eerst gesorteerd. Wanneer wij zo het relaas horen van de ingewikkelde weg, die alleen deze bagage reeds moet volgen om in de Sibilvallei te komen, dan ryst ons on willekeurig een yraag over de kosten Dr. L. D. BRONGERSMA naar de lippen. Van het een komt het ander. De totale exploitatiebegroting sluit op een bedrag van ongeveer 1,1 mil joen gulden. Een kapitaal bedrag, maar daarin zjjn ook begrepen alle diensten, die in natura verleend wor den. Zo behoeft de expeditie b.v. geen vrachtkosten te betalen en ook alle diensten, van gouvernementsambtena ren zijn gratis, al zyn ze wel in de begroting opgenomen. In totaal heeft men zo'n zeven ton in geld nodig. En die heeft men op zestig- tot zeventig duizend gulden bijeen. Wellicht kan men deze financiële kloof nog voor het vertrek overbruggen. Men hoopt het in ieder geval wel. Ertsen Koestert men buiten de wetenschap pelijke resultaten nog hoop op andere uitkomsten? Dr. Brongersma moet in zijn antwoord vaag blijven. Misschien kunnen er ertsen worden gevonden. Die zijn reeds in andere plaatsen op Nieuw- Guinea gedolven. En voor de oorlog is er een goudexploitatie in de Sibilvallei geweest. Er zijn in het gebergte sporen van alluviaal goud gevonden. Het is voorbarig er aan te denken, maar men kan nooit weten. Maar voorop staat het wetenschappe lijk aspect. Daarvoor zullen die zeventig man zich gedurende een half jaar in spannen. De helikopters kunnen daarbij uitstekende diensten bewijzen voor ver voer van levensmiddelen, voorwerpen, zo nodig zelfs mensen. Zware en lange afstanden kunnen zo licht en kort ge maakt worden. Deze toestellen zijn ge charterd en staan dus steeds ter be schikking. Per radio hebben zij voortdu- rend contact met het basiskamp, dat ook radioverbindingen heeft met Tanah Merah en Merauke. En de voorzorgen, die het gouvernement verplicht stelt, voor de veiligheid van de onderzoekers, zijn genomen met de 20 mariniers en 20 politiemensen, vermoedelijk Papoea's. Vriendelijk volk Maar dr. Brongersma verwacht geen moeilijkheden van de bevolking. Voor zover nu bekend is het een vriendelijk, vrolijk volkje, dat intensief handel schijnt te drijven. Er zijn handelswegen, waar de mensen langs trekken om bylen en bogen te kopen of te verkopen en wellicht wat voedsel te verzamelen. De gegevens zijn echter vrij summier. Aan dr. Brongersma en zijn mensen is het om deze aan te vullen. Het gaat over een gebied, waar men vrijwel nog niets van afweet. Dr. Brongersma neemt nu de draad op, die in i940 is blijven liggen, toen de laatste wetenschappe lijke expeditie van het Kon. Ned. Aardrijkskundig Genootschap naar de Wisselmeren op Nieuw-Guinea ge houden werd. RECHTZAKEN „Schiet maar in zijn benen!" „Krijgsgevangene" kwam er nog goed af (Van onze Haagse redactie) „Schiet hem dan maar in zijn been", zei tijdens een nachtoefening op 29 augustus verleden jaar te Bergen op Zoom een dienstplichtige sergeant uit Amsterdam tot een soldaat, die met een nogal fel tegenstribbelende krijgs gevangene" bezig was. „Maar dat kan toch niet", riep de soldaat. „pit is een dienstbevel!" Toen klonk een schot en de oudere beroepssergeant, die „krijgsgevangen" was gemaakt, zakte in elkaar. Gelukkig viel het allemaal nogal mee. De dokter constateerde slechts een paar schrammetjes aan de voet van de sergeant. De soldaat had zijn met losse patronen geladen pistool op de schoen van de krijgsgevangene ge richt. Maar de sergeant, die het bevel had gegeven, verscheen gisteren voor de krijgsraad te Den Haag. De auditeur-militair zei, dat de ser geant heel goed had geweten, dat zijn dienstbevel volkomen in strijd met de op dit punt scherp omlijnde voorschrif ten was. Met losse patronen mag alleen worden geschoten op een afstand van 40 meter, en dan nog in de lucht. Krijgstuchtelijk was de sergeant al ge straft met 4 dagen verzwaard, maar de auditeur meende, dat verdachte niet in zijn rang kon worden gehandhaafd. „U heeft gehandeld in strijd met de geest van de legerleiding", zei 'hij. Hij vroeg een gevangenisstraf van 3 weken voor waardelijk met een proeftijd van 1 jaar, een boete van f. 60 subs. 10 dagen en verlaging tot de rang van gewoon sol daat. De militaire verdediger noemde de sergeant een enthousiaste militair. „Deze jongeman maakt bij een nacht oefening een oudere sergeant krijgsge vangen, die dat niet leuk vindt en het spelletje niet wil meespelen. Dan geeft de sergeant bevel op de benen van de „krijgsgevangene" te schieten. Het is fout, maar te verklaren immers. Bij een vorige gelegenheid sprong een „krijgs gevangene" de sergeant op de nek en gaf hem een stoot met een geweerkolf in de maag. Hij wilde nu geen risico nemen". Ingewikkelde zaak voor rechtbank Rotterdams stoker trad in het voetspoor van de miljoenenoplichter Charles Ponzi (Van onze correspondent) Op 5 februari 's morgens half elf zal voor de Rotterdamse rechtbank een zaak dienen, die voor de recherche bergen werk met zich heeft meege bracht. Het onderzoek is zo omvang rijk geweest, dat de papieren, waarop het resultaat ervan is vastgelegd, een zeer Ijjvig dossier vormen. Daarin is een 36-jarige stoker de centrale figuur. Hij wordt ervan verdacht twaalf per sonen voor in totaal enkele tiendui zenden guldens te hebben opgelicht. De stoker zou enkele goedgelovigen met mooie praatjes over snel rijk wor den, waarbij hij schermde met enor me rentepercentages, geld uit de zak hebben geklopt. Toen hij gelden moest terugbetalen had hij, zo beweerde hij, f27.400.in Amsterdam verloren, van welk „verlies" hij aangifte bij de hoofdstedelijke po litie heeft gedaan. Na een bericht in de krant hebben zich nog vele gedupeerden bij de politie gemeld. Bij hen was een tuinder uit Pernis, die zelfs geen geld meer had om Advertentie Wijnen „Van ons officieren wordt verwacht, dat wij de Nederlandse rekruten op voeden tot harde, agressieve soldaten. We moeten dat doen in weinig tijd. Geef ons meer van deze enthousiaste jonge onderofficieren, en we kunnen een goed leger opbouwen. Ik vraag U, de sergeant niet te willen terugplaat sen in rang", aldus de verdediger. De Krijgsraad veroordeelde de ser geant tot een militaire detentie van 3 weken voorwaardelijk met een proef tijd van een jaar, plus een onvoor waardelijke geldboete van f. 40 subs. 8 dagen. Hier is met Sunil gewassen.dat hemels blauwe Sunil, waarin al het wasgoed stralend wit wordt, werkelijk stralend wit! Bleken en blauwen kunt u zelfs ver geten, met Sunil hebt u minder was- werk, minder te wringen, dus... minder slijtage. Waar Sunil de was doet, blijft alles veel langer nieuw, ook wasmachine en wringer varen er wel bij Neem meteen het voordelige reuzenpak Grappenzivaar bestraft Lang genoeg liand boven hoofd gebonden (Van onze correspondent) De Groninger politierechter, mr, P. de Jong, heeft zich vanmorgen op tamelijk felle wijze uitgelaten over de „grappen", die studenten zich tegenwoordig menen te kun nen veroorloven in de waan, dat hiermee studentenpret bedreven wordt. Het „noblesse oblige" („adel verplicht") aldus mr. De Jong, dat een goede student moet kenmerken, is tegenwoordig bij de studerende jeugd van Groningen ver te zoeken. De politierechter maakte deze opmer king naar aanleiding van de strafzaak, die hij gisteren behandelde tegen twee Groninger studenten, die zich aan regel rechte diefstal en obstructie tegen de politie hadden schuldig gemaakt. Belde delinquenten werden veroordeeld tot een week gevangenisstraf. Het was in de nacht van 4 op 5 oktober van het afgelo pen jaar, dat deze twee verdachten zich schuldig maakten aan een overtreding van het artikel 311 van het Wetboek van Strafrecht, namelijk diefstal. Foto's meegenomen Zij hadden in deze nacht een aantal ruiten van de Showkasten voor het Grand Theater aan de Grote Markt ver nield en de daarachter hangende foto's meegenomen. Met deze foto's hadden zij zich naar hun sociëteit gespoed, waar zij zich verborgen hielden voor de hen achtervolgende poli tie-a gen ten. Deze agenten, die niets anders dan hun plicht deden, hebben het in die nacht nogal zwaar te verduren gehad, door de ge welddadige verzetshandelingen, die een aantal oudere jaarsstudenten, vrienden van het tweetal, pleegden om de politie dienaren de uitvoering van hun werk te beletten. Een en ander is toen uitgelopen op een nogal onverkwikkelijke rel» Duitser ontsnapt en weer gegrepen Toen gistermorgen een 44-jarige Duitse hofmeester door de surveil lancedienst van de invoerrechten en accijnzen het gebouw van de belas tingdienst aan de Puntegaalstraat te Rotterdam zou worden binnenge bracht, zag hij opeens kans er van door te gaan. De man was aangehou den, omdat hfl aan twee Rotterdam mers 60.000 sigaretten had geleverd. Het tweetal, dat, zoals gemeld, met Lang genoeg „Wij hebben de studenten lang de hand boven het hoofd gehouden", zo zei de officier van Justitie, jhr. mr. A. H. S. vati der Wijck, in zijn requisitoir. „Maar de houding van de Groninger studenten begint ons in het algemeen danig te ver velen". De officier van Justitie vond daarom aanleiding strenge straffen te eisen. Hij vroeg de veroordeling van ieder der beide delinquenten tot een geldboete van vijftig gulden en een voor waardelijke gevangenisstraf van een week met een proeftijd van drie jaar. In dit verband merkte de officier van Jus titie nog op, dat men lang genoeg cle mentie had betracht tegenover „stu dentenstreken", doch dat de Justitie thans bij iedere gelegenheid onverbidde lijk zal ingrijpen. Strenger nog was de straf die de politierechter uiteindelijk oplegde. „Ik wens paal en perk te stellen aan deze wandaden", zo zei mr de Jong. ,Het moet maar eens uit zijn. Mijn ge een taxi de clandestien ingevoerde rokertjes wilde vervoeren, werd in de kraag gepakt, evenals de taxichauf feur. Na de ontsnapping werd direct de Rotterdamse politie in het .geweer ge roepen en met auto's begon men de stad af te stropen. Hieraan deed ook mee de inspecteur, die het drietal Rot terdammers had ingerekend. Omdat hij wist, dat het nu om een Duitser ging, reed hij het havengebied af, vermoe dend, dat de gezochte zich in een Rijn schip zou trachten te verstoppen om zodoende zijn vaderland weer te berei ken. Helaas zonder succes. Hij zette toen zijn tooht voort tot buiten de stad. Op de Rijksweg naar Den Haag zag hij 's middags tegen één uur een eenzame wandelaar. Hij vroeg hem naar zijn doel en kreeg als antwoord: „Was?". Men nam hem mee naar het bureau en toen bleek, dat men geluk had gehad, want de gezochte was gevonden. Jhr. mr. P. J. Eekhout gezant in Bolivia Bij K.b. is jhr. mr. P. J. Eekhout, amb tenaar van de buitenl. dienst der 3de klasse, benoemd tot buitengewoon ge zant en gevolmachtigd minister in de Republiek Bolivia. VOOR DE FANFARE?.... Uit het. magazijn van een groothandel in muziekinstrumenten te Amsterdam hebben dieven het afgelopen weekeinde drie saxofoons, een klarinet en drie zaad voor zyn land en voer voor zijn paard te kopen. Steeds weer heeft ver dachte de naam Pitloo genoemd. Hij vertelde in dienst van deze Pitloo te staan, welke man, zoals hij zei, in Italië was geboren, maar in Nederland was grootgebracht. Zijn grote baas zou in Nederland zestien tot achttien agenten hebben aangesteld om geld binnen te brengen voor valutatransacties. De sto ker zou hebben gefungeerd als agent voor Rotterdam en omgeving en voor elk bedrag, dat hij binnenbracht, zeven procent provisie hebben ontvangen. Veel overeenkomst Een rechercheur, die dit verhaal hoorde, herinnerde zich plotseling, dat hij een artikel in een tijdschrift had ge lezen, waarin dit alles zo werd beschre ven. Het ging over de Italiaanse immi grant Charles Ponzi, die in 1920 in Boston duizenden en duizenden op een dergelijke wijze heeft bedrogen. De op lichter Ponzi heeft met miljoenen kun nen goochelen door de beleggers voor te spiegelen, dat hij vijftig percent rente per kwartaal betaalde. Hij vertelde, dat hij dit kon doen omdat hij zulke bijzon der voordelige valutatransacties kon af sluiten. Ponzi betaalde inderdaad aan hen, die dat wensten na drie maanden uit, maar hij spoorde de beleggers aan opnieuw geld bij hem te storten. Men bejubelde hem als een nationale held. Hij was de afgod van de „kleine luyden". Dit alles herinnerde zich de recher cheur. De zaak van de stoker en die van Ponzi vertoont merkwaardig veel overeenkomsten, zij het dat eerstge noemde nog maar met duizenden had te maken en Ponzi met miljoenen. Men heeft nooit die z.g. opdracht gever van verdachte kunnen ontdekken, ook al bezwoer de stoker, dat Pitloo al tijd in een bepaald café in Amsterdam kwam. Men is er, om alle risico's uit te sluiten, gaan kijken. Men is het ver- maakcentrum in de hoofdstad afgegaan, waar Pitloo, volgens de stoker, nogal veel kwam. Alles tevergeefs. De ver onderstelling lijkt dus gerechtvaardigd, dat de in Nederland grootgebrachte Italiaan, die over een kapitaal van 440 miljoen gulden zou beschikken, een ge fantaseerde figuur is. Als sneeuwbal In 1953 maakte hij zijn eerste slacht offer. Het was een eenvoudige wachts- man. Door de aflossingen op tijd te be talen, raakte deze man in extase. Hij vertelde het aan zijn familie en kennis sen. Zo kwam de sneeuwbal aan het rollen. De stoker bezocht zijn clienten in huurauto's. Hij droeg dure kostuums en toonde zich zeer welbespraakt, al was er op zijn uitspraak wel het een en ander aan te merken. Ook bewerkte hij aspirant-beleggers met brieven, die wel wemelden van de taalfouten, maar toch bijzonder indringend en overtuigend waren. Voor zover tot op heden bekend is, heeft de man twaalf slachtoffers ge maakt, aan wie hij schuldbekentenissen tot een bedrag van f30.000.heeft af gegeven. Hij wordt ervan verdacht het ene gat met het andere te hebben gestopt. Het is echter vrij zeker, dat hij nog meer slachtoffers heeft gemaakt, maar die liever de ruchtbaarheid vermijden en dus geen aangifte hebben gedaan. De stoker toont zich ook nu nog bijzonder zelfverzekerd. Hij wenst verder geen verklaringen af te leg gen. „Dat doe ik wel voor de recht bank", heeft hij gezegd. Daarbij heeft hij geschermd met „grote onthullin gen". Zoiets moet ook Ponzi hebben ge zegd bij zijn arrestatie.... Ponzi kreeg veertien jaar gevangenisstraf en werd toen uit de Verenigde Staten gezet. In het Italië van Mussolini was hü echter weldra weer een gevierd man. Na de val van het fascistische regime is hij aan de drank geraakt en ver lamd en bijna blind in een armenhuis gestorven. Benoemingen bij het Landbouwschap duld is teneinde". Een gevangenisstraf trompetten ontvreemd. De heren zijn van een week was het vonnis, dat de po- met stille trom vertrokken. De zeven litierechter voor deze beide jongelieden j blaasinstrumenten hebben een geza- op zijn plaats achtte. Imenlijke waarde van bijna 2 mille. Het bestuur van het Landbouwschap heeft in zijn gisteren te 's-Gravenhace gehouden vergadering overeenkomstig het voorstel van de hoofdafdeling sier gewassen besloten akkoord t« gaan met de door de verschillende organisaties gedane voorstellen tot benoeming van de leden en plaatsvervangende leden van de afdelingen bloemkwekerij, bloem bollenteelt en boomkwekerij van het Landbouwschap. Elke afdeling bestaat uit veertien leden, te weten negen verte genwoordigers van ondernemers en vijf vertegenwoordigers van werknemers. In de afdeling bloemkwekerij werden o.m. benoemd verklaard de ondernemers vertegenwoordigers de heren T. Kralt te Rijnsburg en dr. A. J. Verhage te 's-Gra- venhage. In de afdeling boomkwekerij werden o.m. benoemd verklaard de volgende on dernemersvertegenwoordigers: de heren: J. Kooy te Boskoop, G. H. Slootjes te Boskoop en D. van Soest te Boskoop. In de afdeling bloembollenteelt werden o.m. benoemd verklaard als vertegen woordigers van de ondernemers de heren P. S. van Leeuwen te Noordwij- kerhout: jhr. mr. dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pannerden te Hillegom; Jac. B. M. H. Roozen te Heemstede: R C. Segers te Lisse en T. M. H. van Waveren te Hillegom. Op voorstel van de hoofdafdeling sier gewassen benoemde het bestuur van het Landbouwschap jhr. dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pannerden te Hillegom tot vooratter van deze hoofdafdeling en de heer T. Kralt te Rijnöburg tot plaats vervangend voorzitter. Dr. A. J. Verhage te 's-Gravenhage had voor de sierteeltsector van het Landbouwschap zitting in de werkgroep planologie tuinbouw. Aangezien hij we gens drukke werkzaamheden als lid van deze groep heeft bedankt, werd de heer A. van der Zwaard, lid van de hoofd afdeling siergewassen en wethouder van de gemeente Haarlemmermeer, in zijn plaats benoemd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 5