AMBASSADEUR BENTINCK BIJ
BRITSE PREMIER MACMILLAN
WEERBERICHT
W ijziging van het Engels besluit
lijkt hoogst onwaarschijnlijk
IEMCO
RADIO en
TELEVISIE
ZWEDEN ZIJN GESLAAGD IN
OPERATIE ZONDER BLOED"
w
Eis tegen Schubert en Sorge in
Bonn: levenslang tuchthuis
Cecil B. DeMille
(77) overleden
97ste jaargang
DONDERDAG 22 JANUARI 1959
No. 29651
LEIDSCH m DAGBLAD
Direoteur: j. w Hennj DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN w*w s»®»®1 l®1"®® Qlr0 00 67086
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; t.0.50 per week TeWoon Orectte en Admttüettaöe: 36041; Redactie 21601
Is wekelijkse K.L.M. dienst onmogelijk?
(Van onze correspondent te Londen)
Gisteravond heeft baron Bentinck, de Nederlandse ambassadeur te
Londen, een bespreking gevoerd met de Britse premier Harold
Macmillan in tegenwoordigheid van de Britse minister van Buiten
landse Zaken, Selwyn Lloyd. Het gesprek duurde ruim een half uur
en werd gehouden in de kamer van de Britse minister-president in het
Lagerhuis. Het ging over de kwestie van de landingsrechten van de
KLM in Singapore.
Baron Bentinck heeft het Nederlandse standpunt nog eens uitvoerig
uiteengezet. De bespreking vond plaats in een vriendschappelijke
sfeer. Het lijkt alsof hier sprake is van mosterd na de maaltijd.
Felle reactie
In Engeland is men evenwel ge
schrokken van de felle reactie in ons
land. Men heeft niet begrepen, dat
reeds het woord „Singapore" by ons
volk emotionele gevoelens wakker
roept, gezien de heldhaftige offers in
de oorlog rond dit gebied door ons ge
bracht.
Hoezeer de K.LJYI. ook in Engeland
jarenlang altijd werd geprezen als een
luchtvaartmaatschappij .waaraan ieder
een een voorbeeld diende te nemen,
heeft men niet beseft, dat de Neder
landse luchtvaartonderneming voor ons
niet alleen een bedrijf is, maar tevens
een symbool van gedurfd initiatief en
pioniersgeest.
Om de B.O.A.C., de British Overseas
Airways Corporation, een van de vele
Engelse genationaliseerde ondernemingen
en strikt zakelijk van karakter, maakt
het publiek in Engeland zich niet druk.
Alleen heeft thans het gevoel van on
verdeelde bewondering van de K.L.M.
plaats gemaakt voor naijver, omdat
tegenover de winstcijfers van de K.LM.
de hevige verliezen van de B.O.A.C.
somber afsteken. De Engelse luchtvaart
maatschappij gaat vooral gebukt onder
een tekort aan doelmatigheid, mede als
gevolg van allerlei bureaucratische be
perkingen en een top-zware personeels
organisatie.
Men meent dat het daarom niet aan
gaat om gunsten te vragen aan de be
narde B.O.A.C. Het zou eerder op de
weg liggen van de Engelse maat
schappij, zo redeneert men in Londen,
om van de K.L.M. gunsten te ontvan
gen
Figuur redden.
Maar de Britse regering schijnt
haar vreemde figuur thans te willen
redden door onze voor het hoofd ge
stoten diplomaten in elk geval alsnog
in de gelegenheid te stellen om na te
kaarten. Ambassadeur Bentinck had
het gesprek, dat gisteravond plaats
vond met Macmillan, aangevraagd bij
Macmillan toen deze nog voor Selwyn
Lloyd waarnam en het Britse besluit
bekend werd. Het lijkt erop, dat mi
nister Luns op eigen initiatief naar
Londen komt. Hij had immers begin
januari al een bezoek aangekondigd,
maar het heet te Londen in officiële
taal, dat Selwyn Lloyd thans de heer
Else Mauhs overleden
Indertijd bekend actrice
In de ouderdom van bijna 74 jaar is
vannacht in Amsterdam in de zieken
verpleging aan de Prinsengracht de ac
trice Else Mauhs overleden.
Zij werd op 25 januari 1885 in Keulen
geboren en kwam op 14-jarige leeftijd
naar Nederland. Op de muziekschool
van Cato Esser in Amsterdam - zij volg
de aanvankelijk een opleiding voor con
certzangeres - kreeg zij de raad naar de
toneelkunst over te gaan. In 1903 maak
te zij haar debuut bij het Rotterdams
toneel als Martha in „La Sourie". Zij
speelde, tot zij artistiek leidster bij „Het
Masker" werd, talrijke gastrollen en
trad op bij het Hofstad Toneel onder
Cor van der Lugt Melsert. Een van de
grootste triomfen die zij vierde was haar
Koningin Elizabeth interpretatie in „Eli
zabeth, de vrouw zonder man" van Jos-
set. Van de rollen die deze draagster
van de Theo Mann-Bouwmeester-Ring
(sedert 1934) vertolkte, kunnen genoemd
worden de titelrol in Rostands „Ade
laarsjong", Nora van Ibsen, Eline Vere,
en haar rollen in „Vorstelijke emigran
ten", „De blauwe vogels", „Zoals je me
ziet", „Mensen in het hotel" en „Ma-
cropoulos".
Veel wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewOllkiing met enkele
buien. Aanvankelijk krachtige tot
stormachtige, later geleidelijk afnemen
de zuidwestelijke tot westelijke wind.
Minder zacht. (Opgemaakt te 11.15 uur).
23 JANUARI
Zon op: 8.34 uur; onder: 17.10 uur.
Maan op: 16.17 uur; onder: 7.06 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.12 uur en
14.36 uur.
Laag water te 10.28 uur en 22.45 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Luns heeft uitgenodigd om a.s. maan
dag bij hem te komen. Minister Luns
zal zondag in de Britse hoofdstad arri
veren.
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
Het Foreign Office zegt, dat de beide
ministers onderwerpen zullen bespreken
van gemeenschappelijk belang, maar
zonder agenda.
Na hetgeen er gebeurd is, kan nauwe
lijks worden verwacht, dat de Britse
regering op haar zo nadrukkelijk afge
kondigde besluit inzake Singapore zal
terugkomen. De enige hoop, die wij mis-
schie kunnen koesteren is, dat de En
gelse regering, welke in de K.L.M.-
kwestie zo halsstarrig bleek, in de toe
komst zich tegenover Nederland, wat
andere zaken betreft, wellicht een beetje
inschikkelijker zal tonen. Als pleister op
de wonde!
Onedelmoedig
Aan het bovenstaande kan nog wor
den toegevoegd, dat het zeer de vraag
is of de K.L.M. in staat zal zijn zon
der verlies een enkele dienst per week
op Singapore te onderhouden, omdat
naar verhouding de langs de route
verbonden kosten waarschijnlijk te
hoog zullen worden.
Ook „The Economist", welke tot de
bladen behoort, die inzake de KIM.-
kwestie kritisch staan tegenover de
Britse regering, gelooft zulks. Het week
blad, dat het besluit kleingeestig noemt,
vergelijkt dit met een enorme beperking
op een ogenblik, dat Engeland vrijma
king van de handel predikt, hoewel de
B.O.A.C. geen blaam treft voor haar po
gingen om eigen commerciële belang te
beschermen, dient de regering met an
dere factoren rekening te houden. Sin
gapore begroet de K.L.M.-diensten voor
de zaken, welke zij meebrengen, zoals
elke haven graag buitenlandse schepen
ziet. „The Economist" waarschuwt dat
onedelmoedige gebaren als deze jegens de
concurrentie, die niets kan terugdoen er
gewoonlijk toe leidde, dat men soortge
lijke maatregelen tegen zichzelf uitlokt.
Wat Engeland heeft gedaan ten opzichte
van de K.L.M. in Singapore, kunnen op
hun beurt andere landen doen ten op
zichte van Engeland en Britse lucht
lijnen, en indien dat gebeurt zal de
B.O.A.C. geen gronden voor klachten be
zitten.
Chirurgie-op-een - afs tan d
Door middel van stralen bij patiënt een
gedeelte van de hersenen weggenomen
Wetenschappelijke
triomf in Uppsala
(Van onze correspondent in Stockholm)
Nog is Zweden vol van het grote ge
beuren: de operatie zonder mes: de
snede zonder bloed! Chirurgen kunnen
(gedeeltelijk) worden vervangen door
straal-deskundigen. En de kleine natie
is zich op dit ogenblik ervan bewust,
dat zelfs de Amerikanen vol bewonde
ring zijn. Het is - aldus werd gemeld -
na vele jaren van studie en proeven ge
lukt door middel van stralen bij een
patiënt een gedeelte van de hersenen
weg te nemen. De man, die chronisch
over verschrikkelijke pijnen had ge
klaagd, kon na een behandeling van 2
uur opstaan en - naar het leek - her
steld het ziekenhuis verlaten.
Deze nieuwe wetenschap opent geheel
nieuwe mogelijkheden voor de chirurgie,
aldus wordt beloofd. Hersenoperaties en
andere zullen misschien uitsluitend door
stralen kunnen worden uitgevoerd.
Wat is er al zo gebeurd?
Wü zullen U mee moeten nemen naar
Uppsala, de Zweedse universiteitsstad
en U brengen naar het Gustaf Werner
Instituut, een cadeau van een Zweedse
textiel-man van die naam, die twee mil
joen gulden voor de zuiver theoretische
proeven op dit gebied beschikbaar heeft
gesteld. Het is een laag gebouw, gelijk
vloers. Vijf verdiepingen lager staat een
cyclotroon, of eigenlijk een syncro-cy-
clotroon, opgesteld. Uit dit apparaat
komt een stralenbundel. Het interessan
te van deze „straal" is dat men hem
kan „hanteren". Hij wordt door een buis
geleid en door enkele andere geheimzin
nige instrumenten en is tenslotte zo
smal, dat men er nauwkeurig mee
„schieten" kan. Op de milimeter pre
cies. Met deze stralenbundel worden de
operaties verricht. Ook de bedoelde her
senoperatie geschiedde aldus.
Opoe Neeltje van Velzen vier
de gisteren haar 108ste verjaardag.
Nadat Opoe een nieuwe recreatie
ruimte in het tehuis van het Leger
des Heils te Dordrecht waar zij
woont had geopend, werd haar
de Gem. dienst van Soc. Zaken een
taart aangebodenOpoe blies zelf
de kaarsjes uit.
Alleen nakaarten over Singapore
Een beeld van de receptie van
dr. J. E. baron de Vos van Steen-
wijk, na diens erepromotie in de
Stadsgehoorzaal. Van links naar
rechts: minister mr. J. M. L. Th.
Cals van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, dr. J. E. baron de
Vos van Steenwijk, minister-presi
dent prof. mr. J. L. M. Beel en de
echtgenote van de gepromoveerde
president-curator van de Leidse
Universiteit. Elders in dit blad
geven wij nog enige beelden van
deze indrukwekkende plechtigheid.
(Foto L.D./Van Vliet)
Lugubere parade van eindeloze moordpartij
„Het kamp der demonenherleefde...
Afschuwelijk vergif
zou gehele mensheid
kunnen uitroeien
Britse geleerden, die voor de defensie
werken, zijn er in geslaagd bacillen te
kweken, die het menselijke geslacht
kunnen uitroeien, aldus meldt de „News
Chronicle".
Een zeer kleine hoeveelheid van deze
bacillen is voldoende om meer dan een
miljoen mensen te doden en een pond
van dit vergif kan alle menselijke en
dierlijke leven op de aarde vernietigen,
aldus het blad. De „News Chronicle"
voegt hieraan toe, dat het niet met het
blote oog waar te nemen vergif, dat de
geleerden in vijf jaar tijd voor „gebruik"
geschikt hebben gemaakt, door de
kleinste volkeren op goedkope wijze in
massaproduktie kan worden gebracht.
De bacil staat bekend onder de naam
„botulinus toxin". Deze dodelijke stof
kan worden verspreid in water en voed
sel en is bestand tegen vuur en tempe
raturen onder nul. Ze ontstaat als vlees
of groenten niet op voldoende hygiëni
sche wüze worden inseblikt.
Volgens het blad werken de Britse
geleerden op het ogenblik nog aan circa
40 andere dodelijke middelen. Derge
lijke onderzoekingen worden ook ge
daan in de V.S., Canada, Rusland en
verscheidene andere Europese landen,
aldus de „News Chronicle".
Aan dit artikel ging dezer dagen een
mededeling vooraf van de bekende
radarpionier Sir Robert Watson-Watt,
die in een rede te Montreal gewezen
heeft op het bestaan van het „botulinus
toxin". Sir Robert verklaarde gister
avond, dat dit vergif „erger is dan de
vuile H-bom". Hij zou hieraan hebben
toegevoegd, dat er, voor zover totnutoe
bekend, geen afweermiddel tegen be
staat.
Inzittenden ongedeerd
Vanmorgen om kwart over negen is
een driewagenstel van de interlokale
dienst LeidenDen Haag van de NZ-
HVM komende uit Leiden, ongeveer 500
meter voor het centrum van Voorburg
tegen een vrachtauto gebotst. Er ont-
stand vrijwel onmiddellijk brand. Auto
en eerste tramwagen zijn grotendeels
uitgebrand. Passagiers en bestuurders
van beide voertuigen konden zich in vei
ligheid brengen en kwamen met de
schrik vrij.
De auto, beladen met papierrollen,
kwam uit de Prins Albertlaan, een zij
straat van de Parkweg, waarover de
trambaan loopt. De bestuurder heeft,
zover uit de verklaringen van ooggetui
gen valt op te maken, geen voorrang
aan de tram verleend. Toen hij de rich
ting Voorburg wilde inslaan werd de
auto door de tram gegrepen. Door de
hevige botsing ontstond waarschijnlijk
kortsluiting. Men hoorde explosies en
vlammen sloegen boven de tramwagen
uit Over tientallen meters kwam de bo
venleiding naar beneden.
Het wagenstel is gedeeltelijk uit de
rails gelopen. De auto met zijn brand
bare lading, die achterste voren tussen
beide trambanen terecht kwam, was
spoedig nog slechts een zwart geblakerd
geraamte. De voorste tramwagen is
eveneens grotendeels uitgebrand. Van de
trampassagiers heeft nauwelijks iemand
een schrammetje opgelopen. De bestuur
ders van beide voertuigen bekwamen bij
omwonenden van de schrik.
De Voorburgse brandweer was spoedig
ter plaatse.
De N.Z.H.V.M.. die de tramlijn Lel-
den-Voorburg exploiteert, verwacht dat
de stremming in Voorburg nog de gehele
dag zal duren. Men Iaat nu de tram
stellen rijden van Leiden naar het via
duct bij Vronesteijn in Voorburg, en
aansluitend hierop vervoeren autobus
sen de passagiers verder naar het Ma
lieveld in Den Haag, vice versa.
De beroemde filmproducent Cecil
B. DeMille is gisteren op 77-jarige
leeftijd te Hollywood overleden.
Deze afstammeling van Neder
landse immigranten, De Mil ge
naamd, die zich in de 17de eeuw
in Nieuw-Amsterdam, het latere
New York, vestigden, was een der
pioniers van de Amerikaanse film,
die vooral bekend werd door zijn
groots opgezette kostbare produk-
ties, gebaseerd op bijbelse thema's.
Hij stierf aan een hartaanval
DeMille was gehuwd en had twee
dochters en twee zoons. Hij kreep
verscheidene, ook buitenlandse on
derscheidingen. Hij was o.m. Offi
cier in de Orde van Oranje Nas
sau. (Men zie ook elders in dit
blad).
Uitspraak begin februari
(Van onze correspondent in Bonn)
In het proces te Bonn tegen de voor
malige bewakers van het concentratie
kamp Sachsenhausen, de 47-jarige Gus-
tav Sorge en de 41-jarige Wilhelm
Schubert, eisten gisteren de beide offi
cieren van Justitie levenslange tucht
huisstraf met verlies van de burgerlijke
rechten tegen beide beklaagden en wel
tegen Sorge 102 en tegen Schubert 57
maal levenslang, plus nog resp. tien en
acht jaar wegens poging tot moord. In
de eerste week van februari zal de uit
spraak volgen, nadat volgende week de
verdediging aan het woord is geweest.
De officieren van Justitie lieten gis
teren het proces van 13 oktober JJ. nog
eens aan de hand van de duizenden pa
gina's aan akten de revue passeren. Het
was overigens een procesdag als alle
andere. Met goed honderd mensen zat
men tezamen in een kale ruimte van
120 vierkante meter. De rechters en de
leden van de jury, de beide officieren
van Justitie, een tiental journalisten,
zeventig nogal armoedige toeschouwers,
die kennelijk hier kwamen om zich te
warmen en wat sensatie op te doen.
drie politieagenten, twee verdedigers en
de twee mannen, alleen gezeten op een
lange bank. Aan de muur hing een groot
kruis en een tekening van het kamp
Sachsenhausen. Op de tafel voor de
jury lagen de stapels akten: de vastge
legde stemmen vol getuigenissen over
moord na moord. En urenlang klonken
de stemmen van de officieren van Justi
tie, wier monden de ene misdaad na de
andere beschreven en die het kamp, „het
kamp der demonen", nog eenmaal lieten
Blauwe tram na
botsing in brand
herleven. Urenland klonken de beruchte
woorden van het nazi-jargon door de
kleine sobere zaal: de SS-rangen, ter
men als „Blockalteste", „Sau Jude",
„Sonderbehandlung", wegschaffen". En
keer op keer hoorde men woorden als:
„we komen nu tot een bijzonder geval:
het doden van acht onbekende joodse
gevangenen - bladzijde 489, band V van
de aanklacht...."
9 Slot pag. 2
Slechts een litteken - zo verwacht
men- zal als blijvende herinnering in de
hersens overblijven. Van buiten is niets
te zien.
Gedurende de operatie lag de patiënt
vijf verdiepingen onder de grond in een
eigen kamer. Niemand mocht er bij. Zijn
hoofd was zo vastgemaakt, dat hij het
geen millimeter kon bewegen. De rest
van het lichaam was vrij.
Drie verdiepingen hoger stonden de
artsen en technici door middel van te
levisie het gebeuren te volgen. Zij kon
den door middel van luidspreker en mi
crofoon met de patiënt spreken.
Wij behoren nu de geleerden aan U
voor te stellen, die hun aandeel aan
deze hersen-operatie door middel van
stralen hebben gehad. De oudste van
hen is de thans 75-jarige The Sverdberg,
de Zweedse Nobelprijsdrager. Hij werd
geholpen door verscheidene vakkundi-
gen, van wie wij willen noemen prof.
Lars Leksell (51), prof. Bror Rexed (44),
de Fin P. Sourander en de Engelse pa-
taloog William Mair.
