Gisteren verzoeningsgezinde toon
van Dulles over Duitse vraagstuk
Solide grondslag voor
zelfstandigheid Kongo
WEERBERICHT
Geen koersverandering, maar
alleen meer
buigzaamheid
Duitse spionne beroept zich in
proces op occulte machten"....
Lichtbodebeval haar, brieven aan een
spion te geven Beloning in contanten...
DE K.L.M.-KWE
SELWYN LEO YD WIL GRAAG
MET MINISTER LUNS PRATEN
Koning Boudewijn legde een verklaring
af voor de radio over onafhankelijkheid
97ste jaargang
WOENSDAG 14 JANUARI 1959
No. 29644
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Ariminisf.rflt.ifi: 25041; Redactie 21507
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Foster Dulles heeft
gisteren op zijn persconferentie het Russische voorstel om binnen twee maanden
een conferentie te houden over een vredesverdrag met Duitsland een domme
aanpak van het probleem genoemd, die geen succes zou opleveren. Dulles zei, dat
er bü de besprekingen met Mikojan geen sprake is van tweezijdige onderhande
ling. Hij heeft geen dingen met de Rus besproken waarover de geallieerden
dienen te worden geraadpleegd.
Gevraagd of het zijn standpunt is, dat er zonder vrije verkiezingen geen sprake
van Duitslands hereniging kan zijn, antwoordde Dulles dat dat nooit gezegd is.
Dit leek de V.S. wel de meest vanzelfsprekende werkwijze maar niet zo, dat dit
de enige methode was waardoor hereniging kon worden bewerkstelligd. In ant
woord op een vraag zei Dulles dat het moeilijk was om te zeggen wat het doel
van Mikojans bezoek was. Hij hoopte dat men in de komende besprekingen met
Mikojan elkaar op het Duitse probleem wat nader kon komen en was voorts van
mening, dat Rusland oprecht bezorgd is over de toekomst van Duitsland.
bewoordingen als ..stompzinnig" en
„irreëel", nogal verzoeningsgezind. Ook
hier heeft Dulles 'opmerking over de
vrije verkiezingen aandacht getrokken.
Zijn opmerking, dat Amerika voor een
agenda van een vier-mogendhedencon-
ferentie over Duitsland eerder een
brede dan een enge benadering voor
stond vatte men hier op als blijk ge
vend van een niet-star-standpunt.
Verrassing in Bonn
Dulles' uitlating dat vrije verkiezin
gen niet de enige manier zijn om
Duitsland's hereniging te bereiken, heeft
enige verrassing te Bonn gewekt. Maar
vooralsnog wilde men geen commen
taar leveren, eerdere verrassingen op
Dulles' persconferenties indachtig! Men
vermoedt dat Dulles zich slechts wat
buigzaam wilde tonen tegenover Rus
sische halsstarrigheid en niet een wer
kelijke politieke koerswijziging aangaf.
In Washington achtten politieke
waarnemers Dulles' toon, afgezien van
WAPENSTILSTAND
IN ALGERIJE?
Van regeringszijde in Parijs ver
neemt het Amerikaanse persbureau
United Press, dat reeds geruime tijd
onderhandelingen worden gevoerd
over een ivapenstilstand in Algerije
Men hoopt dit overleg tegen 20 ja
nuari tot een gunstig einde te kun
nen brengen, ivaardoor de reeds
meer dan vier jaar durende strijd in
Algerije althans voorlopig beëindigd
zou kunnen worden. Bij deze onder-
derhandelingen achter de schermen
zou ook de Italiaanse premier Fan-
fani, die zojuist besprekingen ge
voerd heeft met president Nasser
van Egypte-Syrië in belangrijke
mate zijn betrokken. Fanfani zou
hedenmiddag in Parijs in het Elysée
contact hebben met president De
Gaulle, vanavond een diner met de
minister van Buitenlandse Zaken
Couve de Murville, ivaarna hij ook
nog een gesprek zal hébben met de
premier Debré. Morgenochtend ver
trekt hij naar Rome. De Franse re
gering zou niet van zins zijn politie
ke besprekingen te beginnen met
het Algerijnse Nationale Bevrij
dingsfront. De wapenstilstandsover
eenkomst draagt een uitsluitend mi
litair karakter. Politiek overleg wil
Parijs alleen hébben met een demo
cratisch gekozen vertegenwoordiging
van het Algerijnse volk.
Onverbloemd „liberalisme"
van president De Gaulle
(Van onze correspondent m Parijs)
Tijdens tic eerste zitting, die de nieu
we Franse regering gisteren onder voor
zitterschap van generaal Charles de
Gaulle gehouden heeft, is besloten ten
gunste van een aantal Algerijnse lei
ders, die zich in gevangenschap bevin
den, de straffen kwijt te schelden of te
verzachten. Zo zal de bejaarde leider
van de gematigd nationalistische MNA,
Messali Hadj, die geruime tijd geleden
naar een Frans eilandje werd verban
nen. op vrije voeten worden gesteld, al
mag hij dan ook nog niet terugkeren
naar zijn vaderland. Ben Bella, de be
kende jonge FLN-leider. wiens vliegtuig
op weg naar Tunis twee jaar geleden
door Franse militairen buiten mede
weten van de toenmalige regering-
Mollet werd onderschept, wordt met
zijn kameraden uit de Parijse Santé-
gevangenis ontslagen om naar een nog
onbekende vesting te worden overge
bracht. Voor alle ter dood veroordeelde
Algerijnen werd de straf in levenslange
dwangarbeid gewijzigd, terwijl tenslotte
nog 7000 Algerijnen uit concentratie
kampen zullen worden ontslagen.
Deze maatregelen van amnestie en
clementie hingen al enige dagen in de
lucht. Het is in Frankrijk trouwens ge
bruikelijk, dat een nieuwe president der
Republiek zijn ambtsaanvaarding laat
begeleiden door een gebaar ten behoeve
van gevangenenen en veroordeelden.
President De Gaulle heeft thans
tevens nogmaals heel duidelijk ge
maakt, dat hij Algerije nog steeds als
het centrale en fundamentele probleem
voor de Franse Vijfde Republiek be
schouwt. en óók dat hij geenszins van
plan is zich zijn gedragslijn door de ul
tra's onder zijn aanhang of pseudo-
aanhang te laten dicteren.
Mist
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Overwegend droog weer met
op vele plaatsen mist. Lichte en van
nacht overwegend matige vorst. Zwakke
wind uit oostelijke richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur»
15 januari
Zon op: 8.42 urn-; onder: 16.57 uur.
Maan op: 11.14 uur; onder: -.— uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.16 en 19.35
uur. Laagwater te 2.55 en 15.13 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pag. en
Mikojan in New York
De Sovjetrussische vicepremier Miko
jan is gisteren op zijn reis door de Ver
enigde Staten uit Los Angeles in New
York aangekomen. Er was een grote
politiemacht op de been. die verhin
derde. dat Hongaarse vluchtelingen met
spandoeken waarop leuzen als „Miko
jan. moordenaar" stonden, tot de uit
gang van het vliegveld doordrongen.
Mannen van de Amerikaanse veilig
heidsdienst .die gisteren op het vlieg
veld van Los Angeles de bagage onder
zochten van mensen, die met hetzelfde
vliegtuig als Mikojan reisden, kregen de
schrik van hun leven toen een gemoe
delijk heertje zei dat in zijn koffer
twee ontstekingsapparaten voor bom
men zaten. De man was met de, overi
gens ongevaarlijke ontstekingsbuizen,
voor zijn firma op reis naar het Ameri
kaanse regeringsarsenaal te Dover in
New Jersey. Nadat deskundigen hadden
gezworen dat de ontstekingsapparaten
ongevaarlijk waren, mocht de koffer
worden ingeladen .Mikojan lachte'har
telijk, toen het incident hem werd ver
teld.
Opperhoofd maakt excuses
„Witte Vogel", opperhoofd van een
Indianenstam in Michigan, heeft het
volgende aan Mikojan geschreven:
„Aangezien een bezoek hebt gebracht
aan het voormalige Indiaanse gebied
Michigan, moet ik U mijn excuus ma
ken voor de wijze, waarop sommigen
van de moderne wilden zich jegens U
gedragen hebben".
Rechtszaken over scherpe
uitsteeksels
K.N.A.C. VRAAGT VOORRANG.
De K.N.A.C. heeft de minister van
Justitie gevraagd of aan het Openbaar
Ministerie instruobie kan worden gege
ven om de zaken betreffende scherpe
uitsteeksels aan auto's, aanhangwagens,
motorfietsen en scooters bij voorrang
af te doen. De Bond wijst er op dat er
bijzonder veel twijfel over bestaat, hoe
het op 1 januari jl. ingegane verbod
van scherpe, uitstekende en onnodige
delen aan motorrijtuigen, moet worden
geïnterpreteerd. De rechter moet uit
maken, wat onder scherp, uitstekend en
onnodig dient te worden verstaan en
als er dus spoedig jurisprudentie komt,
weten politie en weggebruikers beter,
waar zij zich aan hebben te houden.
Vreemde beweringen
in Karlsrnlie
(Van onze correspondent in Bonn)
Voor het Bondsgerechtshof te Karls
ruhe begon gisteren het proces tegen de
44-jarige voormalige secretaresse van
het Westduitse ministerie van Buiten
landse Zaken Irmgard Römer. Deze is
in maart '58 betrapt, toen zij geheime
papieren uit het ministerie in handen
speelde van een inmiddels eveneens ge
arresteerde agent van communistisch
Oost-Duitsland.
Gisteren verklaarde de vrouw, die er
van wordt beschuldigd gedurende een
jaar lang dit landverraad te hebben ge
pleegd, dat zij daartoe opgeroepen was
door „een hogere macht". In een spiri
tistische séance, aldus de beklaagde, had
de hogere macht zich aan haar geopen
baard en door „een lichtbode" gezegd
wat zü moest doen. Dat zij daarbij een
maal een bedrag ineens van 1500 mark
had gekregen en tenslotte een jaar lang
per maand 200 mark mocht incasseren,
kon zij moeilijker verklaren Zij liep in
het voorjaar van 1957 in de armen van
een lid van de Oostduitse geheime
dienst, Carl Helfmann. Deze werd haar
geliefde en hielp haar aan geld - in ruil
voor documenten. Zij gaf hem tenslotte
kopieën van alle brieven, die haar op
het ministerie van Buitenlandse Zaken
te Bonn maar in handen kwamen. Daar
bij ging het op een gegeven moment
zelfs over informaties over de betrekkin
gen tussen Bonn en Oosteuropese lan
den, berichten van diverse Westduitse
ambassadeurs en over Hongaarse vluch
telingen. Op 17 maart 1958 werd zij te
Bonn gearresteerd met een tas vol af
schriften van documenten.
Merkwaardige dwang
De rechters van net Bondsgerechtshof
te Karlsruhe hebben gisteren zonder
een spier van het gelaat te vertrekken
de verhalen vol occultisme over zich
heen laten gaan. De ernst en de over
tuiging, waarmee de spionne over haar
occulte ontmoetingen vertelde, deed af
en toe zielig en meestal hoogst onwaar
schijnlijk aan. Het was, zo zei zij ten
slotte, een merkwaardige dwang, waar
onder ik stond, alsof er steeds iemand
naast mij stond, die zei: „Je moet Helf
mann helpen", waarop iedereen in de
zaal dacht, of die iemand ook had ge
zegd, dat zij er een klein maandsalaris
voor mocht ontvangen. Overigens ver
telde zij ook nog. dat „de lichtbode" op
haar verzoek had meegedeeld dat Helf
mann werkelijk geen spion was. Toen de
rechter haar gisteren meedeelde, dat
thans toch wel vaststaat, dat Helfmann
een beroepsspion was, zei Irmgard Ro
mer: „De hoge macht heeft kennelijk
niet de juiste idee gehad van aardse
zaken. Hij denkt misschien te vriende
lijk".
„Nederland eist eigen verkeersmarkt op"
,,De minister van Buitenlandse
Zaken Selwyn Lloyd zou ver
heugd zijn zijn Nederlandse ambt
genoot mr. Luns te ontmoeten als
deze ertoe zou besluiten naar Lon
den te komen om over de zaak van
de landingsrechten in Singapore te
praten".
Dit werd gisteren in de Engelse
hoofdstad gezegd door een woord
voerder van het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken. Hij voeg
de eraan toe. dat hij niets afwist
van een definitief plan van de Ne
derlandse minister om naar Londen
te komen.
In welingelichte kringen te Londen
meent men te weten, dat de Neder
landse ambassadeur, baron Bentinck
toen hij gisteren het officiële protest
ging indienen by de Britse regering,
zoals wij nog in een gedeelte van onze
oplage van gisteren hebben kunnen
melden zou hebben voorgesteld, dat
de Britse regering de uitvoering van
haar besluit opschort en niet, zoals in
de bedoeling lag, reeds de volgende
maand van kracht zou laten worden.
Het antwoord van de Engelsen is nog
niet bekend.
Al in maart bekend
Wel is van de zijde van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken er
reeds op gewezen, dat de Nederlandse
regering er vorig jaar maart van in
kennis is gesteld, dat Engeland van
plan was de landingsrechten van de
KLM in Singapore te beperken. De
daarop gevolgde onderhandelingen heb
ben geleid tot het nu genomen besluit.
Bovendien, vóór december 1957 had de
KLM ook niet het recht driemaal per
week te landen in Singapore. Engeland
stond dit slechts toe bij wijze van
vriendschappelijk gebaar om de evacua
tie van Nederlanders uit Indonesië mo
gelijk te maken. Hetgeen nu echter tot
het verleden behoort.
In deze geest spreekt ook het Lon-
dense blad „Daily Mail". Het heeft be
grip voor de Nederlanders „die in Enge
land heel wat sympathie genieten",
maar de zaak ligt niet zo eenvoudig als
Den Haag het voorstelt. Toen de eva
cuatie van Nederlanders in Indonesië
afliep, werd vanzelfsprekend ook het
aantal landingen in Singapore inge
krompen. Overigens, het besluit van de
Britse regering is een zuiver commer-
In Winschoten is gisteren een
concours van arresleden gehouden,
waaraan door enkele eeuwenoude
exemplaren werd deelgenomen. De
slede op deze foto is vermoedelijk
meer dan 300 jaar oud, maar kan
lij gelegenheden als deze nog uit
stekend dienst doen.
ciële beslissing. De KLM concurreert
met de BOAC En daar men niet moet
vergeten, dat de luchtvaartmaatschap
pijen in beide landen door de staat wor
den beheerst, bestaat er geen reden
voor de regering om nu er geen
vluchtelingen meer moeten emigreren
die concurrentie te begunstigen.
Dat is trouwens weer eens een be
wijs van de moeilijkheden en gevaren
die ontstaan wanneer grote commer
ciële ondernemingen door de staat
worden beheerst. Nu wordt elk geschil
een geschil tussen regeringen en raken
de nationale gemoederen verhit. En
dat terwijl er al genoeg moeilijk
heden in de wereld zijn.
9 Slot pag. 2
Brood een cent
goedkoper
(Van onze Haagse redactie)
De broodprijs gaat met één cent om
laag. Hedenmiddag kwam de Neder
landse Bakkerij Stichting in spoedver
gadering bijeen om dit definitief te be
sluiten. Tüdens het gisteren gehouden
overleg in het Ministerie van Economi
sche Zaken, was men nog niet tot een
vergelijk gekomen.
Gisteren deed de Hoge Raad
uitspraak inzake de KNVB- en
Garitas-voetbalpool. Van links
naar rechts de heren T. Schroder
voorzitterT. Martens (vice-
voorzitter) en J. Muilenburg van
de KNVB verlaten het gebouw van
het hoogste rechtscollege na ver
nomen te hebben, dat de pool on
wettig is.
(Van onze correspondent te Brussel)
Koning Boudewijn van België heeft gistermiddag geheel onverwacht voor de
Belgische radio, in het Nederlands en in het Frans, een rede gehouden, welke
de regeringsverklaring over de politieke toekomst van Kongo en Roeanda-
Oeroendi bevestigt. De Koning zei, dat hij het aan de nagedachtenis van zijn
grote voorgangers, stichters van het Belgisch beschavingswerk in Afrika, verplicht
was persoonlijk de politieke hervormingen in Kongo bekend te maken. Het is onze
vaste wil, aldus Koning Boudewijn, de Kongolese volkeren naar de onafhanke
lijkheid te leiden, echter niet met onredelijke overhaasting, noch onvergeeflijke
aanvullingen. De onafhankelijkheid is een statuut, dat in een beschaafde wereld
de vrijheid, de orde en de vooruitgang garandeert. Zonder solide instellingen en
ervaren Kamers, zonder intellectuele vorming is het democratisch regime slechts
schijn, bedrog en tirannie. De boodschap van de Koning resumeert dan heel kort
de regeringsverklaring en eindigt met een oproep om de nieuwe weg edelmoedig
en met overtuiging te volgen. Een groots en trots perspectief ligt voor ons, dat
wü zullen verwerkelijken wanneer wij een gemeenschappelijke wil en discipline
verenigen met het begrip van de toekomstige welvaart van onze beide landen.
van de Koning die beloften voor de we
reldopinie zo plechtig heeft bevestigd,
dat geen enkele Belgische regering zich
aan die formele plicht zou kunnen, noch
durven onttrekken.
Het tempo in Afrika is niet langer de
trage wandeling der karavanen, maar
wel de snelheid van het straalvliegtuig.
Zal Kongo, zonder nieuw bloedvergie
ten, een moderne en gerespecteerde de
mocratische staat kunnen worden, of
zal het onder een regering van een
meerderheid van Kongolezen spoedig
overhellen naar een militaire dictatuur,
zoals Soedan? Dat is feitelijk de kern
van de zaak. Zonder de Belgische admi
nistratie zou Kongo overigens op het
ogenblik spoedig uit elkaar vallen, want
ook vandaag nog staan vele negerstam
men vijandig tegenover elkaar.
Gemoederen gekalmeerd
Deze verklaring is gisteren in de vier
grote inlandse talen van Kongo voor de
radio-stations voorgelezen, evenals in
het Frans en het Nederlands.
In Leopoldstad brachten de kranten
gisteren speciale edities met de teksten
van de regeringsverklaring en 's Ko-
nings boodschap. Gisteravond was
Leopoldstad volkomen rustig en men
heeft de indruk dat voornamelijk de
boodschap van de jonge Koning, die in
Kongo een groot prestige heeft, de ge
moederen heeft gekalmeerd en bij de
inlanders alle twijfel heeft weggenomen
inzake de plechtige belofte van de Bel
gische regering. Of hiermee de politie
ke moeilijkheden uit de weg zijn ge
ruimd is vanzelfsprekend vooralsnog
niet duidelijk. De Belgische regering
heeft in haar verklaring termijnen ge
noemd voor de oprichting van de ge
meenteraden, de gewestraden, de pro
vincieraden, een representatieve staten-
generaal en een Senaat. Zij heeft ook
beloofd geleidelijk haar macht aan de
nieuwe Kongolese instellingen over te
dragen, wanneer de „wijsheid en rijp
heid" van de Kongolese volkeren, die
overdracht mogelijk maken, met eerbie
diging van de persoonlijkheid en de be
scherming van het persoonlijk bezit. Het
woord en het begrip „onafhankelijk
heid" komt tweemaal* formeei in de ie-
geringsverklaring voor. terwijl een refe
rendum over de associatie van België en
Kongo in de toekomst, in het vooruit
zicht wordt gesteld, nj. als eindpunt
van de hervormingen.
Extremisten hebben niet
genoeg aan verklaring
Op het eerste gezicht is die verklaring
niet bevredigend voor de extremistische
Kongolese nationalisten, zoals de gear
resteerde burgemeester Kasavoeboe. die
aan de leden van de Belgische werk
groep in december j.l. verklaarde, dal
alleen onvoorwaardelijke onafhankelijk
heid en het vertrek van de blanken uit
Kongo de enige aanvaardbare oplossing
is! Maar de regeringsverklaring is van
dien aard, dat zij de massa van de in
landers geruststelt, terwijl de boodschap
Valse muntbiljetten
van 2.50 in omloop
De onderafdeling opsporingsbijstand
van de directie politie van het ministe
rie van Justitie deelt mee. dat er sedert
kort valse muntbiljetten van f. 250 wor
den uitgegeven. Het aantal van de tot
op heden in beslag genomen valse
exemplaren is niet groot. Het falsifi-
caat is een bedrieglijke namaak, welke
bil nadere beschouwing en bij vergelij
king met een echt muntbiljet duidelijk
afwijkingen vertoont.
De tot op heden in beslag genomen
valse exemplaren dragen hetzelfde num
mer: 5 (grote) JC 018093.
Het publiek wordt verzocht by aan
treffen van een dergelijk vals muntbil
jet van f. 250 onverwijld de politie te
waarschuwen.