Minister Staf wijst de NAVO op
noodzaak van betere samenwerking
WEERBERICHT
Ongezond nationalisme belet de
coördinatie der strijdkrachten
en het drukken van de kosten
Man met geladen pistool liield
de buurt in angstige spanning
VERVROEGDE VERKIEZINGEN
ZIJN THANS VRIJWEL ZEKER
Ontslag socialistische ministers
B7»te jaargang
DONDERDAG 18 DECEMBER 1958
No, 29624
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.T.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Parijse correspondent)
Op de conferentie van de vijftien NAVO-landen in Parijs was
gisteren, na de ministers van Buitenlandse Zaken, het woord aan hun
collega's van Defensie, die de inventaris van tien jaar Atlantische
samenwerking hebben opgemaakt. De vorderingen werden sinds het
vorige jaar lang niet onbevredigend beoordeeld, al hamerde generaal
Norstad volgens de traditie natuurlijk op het aambeeld van de
verhoogde militaire inspanning. De Nederlandse minister Staf
heeft, in aansluiting op het verslag van de Atlantische opperbevel
hebber, een pleidooi geleverd voor verdere militaire samenwerking. De
Nederlandse minister zag in een geperfectioneerde coördinatie der
nationale legers de mogelijkheid de militaire kosten niet onaanzienlijk
te drukken hij noemde een cijfer van twintig procent en de
paraatheid bovendien op te voeren. Er wordt op heel veel gebieden
zoals de logistiek (de materiële verzorging van het leger) en het
transportwezen, vaak dubbel werk verricht.
Dulles sprak in Parijs van
„enorme Russische bluf"
De denkbeelden van de Nederlandse
minister, waarmede ook de Belgen zich
tevoren verenigd hadden, zullen nu in
een rapport door secretaris-generaal Paul
Henri Spaak worden geformuleerd, om
dan tot een resolutie te leiden. Binnen
afzienbare tijd hoopt de heer Staf langs
deze weg tot een efficiënter en goed
kopere vorm van militaire Atlantische
samenwerking te kunnen komen. Deze
kerngezonde en realistische gedachten
worden vandaag echter ook in de mili
taire sector niettemin nog sterk door
politieke overwegingen doorkruisd en ge
neutraliseerd. En in het bijzonder steken
hier de nationalistische aspiraties van
Frankrijk, en ook van Engeland, de kop
op, waardoor van een werkelijke mili
taire integratie voorlopig toch nog geen
sprake kan zijn!
De NAVO-inventaris van gisteren gaf
noch redenen tot juichen, noch redenen
tot een al te somber pessimisme. Toch
was er wel aanleiding voor een zeker
onbehagen, wanneer men zich voorstelt,
dat de Russen het toch ook wel eens
ernstig met hun ultimatum van zes
maanden over Berlijn zouden kunnen
nemen. De crisis van Berlijn blijft op de
achtergrond inderdaad een schaduw over
de besprekingen werpen, al heeft mi
nister Dulles dan ook niet zonder na
druk verklaard, dat zijn persoonlijke in
formaties hem de vaste overtuiging had
den geschonken, dat de Russische drei
ging op een enorme bluf was gefundeerd.
Helaas heeft men indertijd over Hitier
hetzelfde soort geruststellende praatje
getapt. Twee regeringen, met ieder
atoombommen achter de hand, die tegen
elkaar op staan te bieden en elkander
trachten te overtroeven: het is geen op
wekkend schouwspel, in het bijzonder
voor ons Europeanen, die tenslotte het
dichtst zitten bij het vuur, dat in Ber
lijn per ongeluk toch wel eens zou kun
nen ontbranden. Het schijnt evenwel,
wanneer men de ministers er zelf over
hoort spreken, dat deze eventualiteit de
conferentie er toch niet van heeft weer
houden de militaire situatie van Europa
gisteren op een tamelijk academische
wijze te onderzoeken en te bestuderen.
Generaal De Gaulle houdt
het been nog stijf
Generaal De Gaulle houdt het been
nu nog wat stijver na de botsingen met
zijn Engelse en Amerikaanse bondge
noten en hij geeft geen enkele aanlei-
(Advertentle)
ding tot de hoop, dat Frankrijk op het
militaire domein zijn onafhankelijkheid
verder prijs zou willen geven. De Franse
generaal beroept zich daarbij met name
op Engeland, dat van Washington al
sinds geruime tijd de toezegging heeft
gekregen het atoomgeschut op eigen bo
dem zelf te mogen beheren.
Gisteren zijn er op hoog niveau, en
dus buiten het Palais Chaillot, intussen
wel pogingen ondernomen om weer wat
olie te werpen op de golven der natio
nalistische branding. Engelands minister
van Buitenlandse Zaken, Selwyn Lloyd,
heeft op zijn beurt een onverwacht be
zoek gebracht aan generaal De Gaulle,
dat anderhalf uur duurde, om hem uit
te leggen, dat die uitval, of beter aan
val van zijn collega Sir David Eccles
naar aanleiding van de vrijhandelszone
eigenlijk ook niet zo ernstig was be
doeld. In welke mate de missie van de
Britse minister is geslaagd, is voor het
moment niet bekend.
Gisteren heeft de kabinetsinfor
mateur, prof. Beel in zijn woning in
Wassenaar de fractievoorzitters
van de Tweede Kamer ontvangen.
Van links naar rechts in de volg
orde, waarin zij op bezoek kwamen,
de heren Romme, Tilanns, Burger
en Bruins Slot bij aankomst aan de
woning.
Een niet al te bemoedigend teken ls
echter, dat opnieuw veelvuldig over
een beraad tussen De Gaulle, Macmillan
en eventueel zelfs Adenauer in Parijs ge
sproken wordt.
Van zijn kant heeft de Franse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Couve de
Murville, een onderhoud gehad met zijn
Amerikaanse ambtgenoot Dulles, met
het doel op dat front de bressen te
dichten, die zijn premier, generaal De
Gaulle, begin van de week geslagen had.
Helemaal gezond is de internationale
situatie na een halve week diplomatiek
overleg op economisch, militaire en po
litiek niveau in ieder geval dus nog niet
te noemen, ofschoon men altijd hopen
mag dat het eindcommuniqué vanavond
in majeur-toonaard zal zijn gesteld.
Grote Franse inspanning
De Franse plaatsvervangende minister
van Landsverdediging, Pierre Guillau-
mat, heeft gisteren in de N.A.V.O.-raad
in Parijs verklaard, dat een falen van
Frankrijk bij de volvoering van zijn taak
in Algerije geheel Noord- en Zwart-
Afrika open zou stellen voor de Sovjet-
Unie.
„Frankrijk, dat een miljoen man onder
de wapenen heeft en dat een militaire
dienstplicht kent van 2611- maand, ver
richt, wanneer men rekening houdt met
zijn menselijke hulpbronnen, de grootste
krachtinspanning van alle N.A.V.O.-
landen", aldus Guillaumat.
Hij verklaarde verder, dat Frankrijk
zware financiële lasten heeft en dat het
verplicht is een evenwicht tussen zijn
verplichtingen binnen en buiten dc
N.A.V.O. te handhaven.
„Frankrijk besteedt negen procent van
zijn nationale inkomen aan zijn lands
verdediging; er is slechts één N.A.V.O.-
staat, die hiervoor meer uitgeeft", aldus
Guillaumat.
De onderminister deelde voorts mede,
dat Frankrijk in het kader van de mo
dernisering van zijn strijdkrachten een
divisie wil oprichten, die geheel met mo
derne wapens is uitgerust. Vloot en
luchtmacht van Frankrijk zullen met
een nieuw soort projectielen worden uit
gerust, waarvan de voortstuwing door
een nieuw procédé zal geschieden.
Nog geen communes
in Chinese steden
De Chinese communistische
partij heeft besloten de invoering
op grote schaal van het commune
stelsel in grote steden uit te stellen,
aldus een te Peking gepubliceerde
resolutie van het partijcongres.
Er zullen in de grote steden
alleen de noodzakelijke voorberei
dende maatregelen worden geno
men, aldus de resolutie, waarvan
de tekst door het Chinese ministe
rie van Buitenlandse Zaken aan
de buitenlandse journalisten werd
bekendgemaakt.
De overgang van de steden naar
het communestelsel stelt andere
eisen dan die op het platteland.
Daarom moet er geen haast wor
den gemaakt met de invoering van
het nieuwe stelsel in de steden,
aldus de resolutie.
Prinses Armgard van Lippe-
Biesterfeld, de moeder van Prins
Bernhard, die vandaag haar 75ste
verjaardag viert.
Hartelijk gesprek
Dulles - Luns
De minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, heeft vanochtend
in de Amerikaanse ambassade te Parijs
een onderhoud gehad met de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Zaken
John Foster Dulles. Het onderhoud
heeft 40 minuten geduurd en vond vol
gens een mededeling van de woordvoer
der van de Nederlandse delegatie in een
hartelijke atmosfeer plaats. Onder de
onderwerpen die werden besproken was
volgens de Nederlandse woordvoerder
ook de verhouding tot Indonesië.
Meer wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaarbewolkt met later
regen. Aanvankelijk matige, morgen tot
krachtig of hard toenemende wind tus
sen zuidoost en zuid. Weinig verande
ring in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
19 DECEMBER.
Zon op: 8.44 uur; onder: 16.29 uur.
Maan op: 13.09 uur; onder: 1.40 uur.
Hoogwater te Katwijk te 9.51 en 22.25 u.
Laagwater te 5.10 en 17.37 uur.
Dit au mm er bestaat uit 16 pagina's
Schrik in Amsterdam
Na 24 uur naar een pastorie vervoerd
Een 28-jarige man heeft zich gedurende meer dan 24 uur met een
geladen pistool in zijn woning aan de Baarsjesweg 120 drie hoog te
Amsterdam verschanst en gedreigd iedereen, die in zijn nabijheid
kwam te zullen neerschieten. Zijn familieleden en buren leefden in
angstige spanning en zes agenten hielden om beurten voor de huisdeur
de wacht om te kunnen ingrijpen zodra dit mogelijk zou blijken. Eerst
vannacht tegen 12 uur zijn een psychiater, een geestelijke en een buur
man erin geslaagd de man ertoe te bewegen zijn pistool uit handen
te geven.
Dinsdagavond sloot de man zich op in
zijn slaapkamer. Hij had toen een met 3
scherpe patronen geladen pistool bij
zich. Gisteren heeft hij zich in zijn wo
ning schuil gehouden en niemand durf
de hem te benaderen. Bij de honderden
buurtgenoten, die in angstige afwach
ting de gebeurtenissen volgden, steeg de
spanning ten top toen de man gister
avond omstreeks half negen met zijn
pistool de trap afkwam en zijn woning
verliet. Na enkele honderden meters ge
lopen te hebben botste hij op de hoek
van de Lastuinenweg tegen een wande
lend echtpaar op. Toen de echtgenoot
een opmerking maakte over het ruwe
gedrag, gaf de man hem een paar fikse
slagen in het gezicht en loste een schot
in de lucht.
Hij vluchtte een woning aan de Ad
miraal de Ruyterweg binnen en zocht
zich via de bovenverdieping een weg
naar het dak Aan de achterzijde van
het huizenblok wi$t hij in de Willem de
Zwijgerlaan geen voet aan de grond te
'krijgen. De politie, die hem onmiddel
lijk na het lossen van het schot achter
na zette, raakte daar het spoor bijster.
Gedurende enkele minuten heerste er
in de buurt grote verwarring. Politie
auto's doorkruisten de straten om te
trachten de dader te vinden Plotseling
kwam de mededeling, dat hij weer terug
in zijn woning was, ditmaal in de voor
kamer. Nog steeds was hij in het bezit
van het geladen pistool.
Zyn buurman, de heer C. Jongert,
waagde het tenslotte de woning binnen
te gaan. Op een afstand kreeg hij van
hem te horen, dat de man alleen een
ongewapende rechercheur wenste te ont
vangen. Een inspecteur van het bureau
Lodewijk van Deijsselstraat weigerde
echter op dit verzoek in te gaan. Kort
daarop begaf een kapelaan zich naar
boven. Hij wist tezamen met de heer
Jongert en het hoofd van de afdeling
geestelijke hygiëne van de hoofdstede
lijke GG, dr. J. H. Gravestein, tevens
psychiater, de met het pistool bewapen
de man in een taxi te loodsen en naar
de pastorie in de nabijgelegen Chassé-
straat te rijden. Nog steeds hield de
man het pistool in de hand.
Na een urenlang onderhoud gelukte
het hem er toe te krijgen het pistool
neer te leggen. Honderden buurtgeno
ten bleven gisteravond op straat en
schaarden zich rond de politiewagens en
de ziekenauto, die daar reeds geruime
tijd op de hoek van de Chasséstraat
stonden opgesteld.
De man is vannacht, nadat hij in de
pastorie zijn pistool had afgegeven en
tot kalmte was gebracht, naar de Vale-
riuskliniek overgebracht.
Spoedig einde kabinetscrisis
(Van onze speciale
verslaggever)
De kabinetsinformateur, prof. dr.
L. J. B. Beel heeft gisteravond
laat een bezoek gebracht aan
H.M. de Koningin in Paleis Soest-
dijk. Hij heeft een interim-rapport
uitgebracht. Het ligt in de bedoe
ling, dat hij zijn definitieve con
clusie vóór maandag a.s. aan de
vorstin bekend maakt, maar het
wordt haast uitgesloten geacht,
dat er een andere oplossing voor
de crisis gevonden wordt dan ver
vroegde verkiezingen.
Na de besprekingen, die prof. Beel
gisteren achtereenvolgens heeft ge
voerd met de fractieleiders Oud
(VVD), Romme (KVP). Tilanus
(CHU), Burger (PvdA) en Bruins
Slot (AR), staat wel vast, dat de
kabinetsinformateur tot de conclusie
is gekomen, dat Kamerontbinding
met vervroegde verkiezingen voor de
Tweede Kamer op 4 of 11 maart
1959 de enig mogelijke uitweg is
Vandaag zou prof. Beel eerst een
bespreking hebben met dr W. Drees
en vervolgens met de niet-socialisti
sche ministers gezamenlijk over hun
eventueel aanblijven.
Het is dus nu wel haast zeker, dat
wordt ge-koerst in de richting van een
rompkabinet, bestaande uit de negen
overblijvende ministers, nadat de vijf
socialistische ministers Drees, Hofstra,
Sam-kalden, Suurhoff en Vondeling hun
ontslag hebben gekregen. Het overgeble
ven rompkabinet zou dan de voordracht
doen tot de Kamerontbinding met ver
vroegde verkiezingen waarvoor de mi
nister-president, mr Struycken verant-
Nederlandse troepen
in '60 naar Duitslahd?
De minister van Oorlog, ir. C.
Staf, heeft gisteravond in Parijs
medegedeeld de hoop te koesteren,
dat in 1960 een Nederlandse ge
vechtsgroep in West-Duitsland
kan worden gelegerd, ter sterkte
van 1/3 divisie.
Minister Staf verklaarde van
zijn Duitse collega Strauss de ver
zekering te hebben gekregen, dat
de Bondsrepubliek gaarne haar
medewerking hierin zal verlenen.
Gezien het grote strategische belang
om de plaats, waar het front in geval
van een aanval uit het oosten zou moe
ten worden gevormd, heeft zo zei
minister Staf de ligging van een der
gelijke gevechtsgroep altijd een Neder
landse wens gevormd.
Hr>t zou de bedoeling Z'jn de ge
vechtsgroep elke drie maanden af te
lossen.
woordelijk zou zijn. Hy zou dat besluit
ook in de Kamer moeten verdedigen, als
er een interpellatie wordt aangevraagd
over de Kamerontbinding.
Demissionair
Het zou normaal zajn als het romp
kabinet verklaart demissionair (in af
treding) te zijn, hetgeen inhoudt dat de
lopende zaken en andere aangelegen
heden, waarin noodzakelijk moet worden
voorzien, worden afgehandeld, maar dat
geen beleid wordt gevoerd waardoor
politieke conflicten in de Kamer kun
nen ontstaan. Men zou deze grens ook
iets ruimer kunnen trekken door een
beleid te voeren op basis van het rege
ringsprogram van 1956 voor zover daar
over overeenstemming bestond en nog
bestaat, zodat dus geen conflicten be
hoeven te worden verwacht en er geen
periode van drie maanden achterstand
in het landsbestuur ontstaat.
Te zwaar
Indien de zaken echter zoveel moge
lijk worden voortgezet en de taken van
veertien ministers over de overgebleven
negen ministers moeten worden ver
deeld, zou het werk voor enkelingen te
zwaar kunnen worden. Het is bijvoor
beeld bekend, dat minister mej. dr.
Klompé. die de portefeuille van Maat
schappelijk Werk beheert en dat de
eerst aangewezene zou zijn ook de porte
feuille van Sociale Zaken onder haar
hoede te nemen, lichamelijk tegen deze
combinatie van functies niet opgewas
sen moet worden geacht Er zou dan
aanvulling van het kabinet moeten
worden gezocht, hetgeen weer moeilijk
heden zou kunnen veroorzaken. Het zou
ook mogelijk zijn de niet-socialisstische
staatssecretarissen met meer werk te
belasten. Waarschijnlijk zal prof. Beel in
de vergadering miet de niet-socdalis-
tische ministers vandaag deze moeilyk-
heden willen bespreken.
Geen formateur nodig
Het wordt niet nodig geacht dat na
het advies van prof. Beel aan de Ko
ningin een formateur wordt aangewe
zen. Ministers worden benoemd door de
Koningin op voordracht van een forma
teur. die voor de keuze verantwoordelijk
is. De niet-socialistische ministers zijn
echter reeds benoemd Wanneer een
enkele minister aftreedt, wordt ook niet
een nieuwe formateur benoemd en men
zou dat ook niet doen wanneer bijvoor
beeld de minister-president-formateur
zou overlijden Men ziet geen reden ver
schil te maken wanneer vyf ministers
aftreden.
De Koningin benoemt uit de ministers
wel de minister-president en de vice-
minister-president. Ook daarvoor is
echter geen formateur nodig.
Omdat een beslissing gewenst is vóór
maandag a.s. zal men zoveel mogelijk
trachten formaliteiten, die niet vol
strekt noodzakelijk zijn. Ie vermijden
teneinde geen tijd te verliezen. Er ge
beurt dan misschien wel het een en
ander dat afwijkt van de normale gang
van zaken, maar dat wordt dan nieuw
staatsrecht, gevorderd omdat we in een
tijd leven van snellere ontwikkelingen
dan vroeger.
Daarom wordt vermoedelijk de huidige
kabinetscrisis ook sneller opgelost dan
in vroeger tijden het geval zou zijn ee-
weest. In ieder geval wordt voor maan
dag een oplossing verwacht.
