Politieke bedrijvigheid
op eerste crisisavond
Zullen de andere ministers als
rompkabinet in functie blijven?
VEERBERICHT
SOCIALISTISCHE MINISTERS VRAGEN ONTSLAG
V.V.D. wil nieuwe
verkiezingen
Ministerraad in ijltempo bijeen
Prins Bernhard opende Europees
cultureel
congres
te Milaan
ste jaargang
VRIJDAG 12 DECEMBER 1958
No. 29619
EIDSCH
DAGBLAD
Irecteur: J. W. Henny
loofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
KABINET-DREES VALT UITEEN
(Van onze parlementaire redacteur)
Het kabinet-Drees is gisteravond om drie
nuten voor zes gevallen. Minister Hofstra
dt af omdat de Tweede Kamer met 88 tegen
stemmen een motie en een amendement heeft
genomen. Slechts de P. v. d. A. en de commu-
:en stemden tegen. Hierdoor wordt de verlen-
ig van de tijdelijke belastingverhogingen be
lt tot één jaar. Echter met het verzoek aan
regering om de Kamer tijdig in de gelegenheid
stellen er over te beslissen of de verlenging
ik voor 1960 nodig zal zijn. Maar de minister
an Financiën wilde nu reeds zekerheid hebben
atrent de verlenging van die belastingverhoging
n in 1960. Zonder die zekerheid meent hij de
rantwoordelijkheid niet langer te kunnen dra-
n. Het aftreden van minister Hofstra betekent.
dat ook de andere socialistische ministers niet
zullen aanblijven» verklaarde minister-president
dr. Drees. Gezien de grondslag en de samenstel
ling, zo zei hij, raakt dit de basis van het gehele
kabinet. De verwachting was dus na afloop van
de vergadering, dat de socialistische ministers hun
„ontslag" zouden vragen en de andere ministers
hun portefeuilles „ter beschikking" zouden stellen.
Gisteravond heeft de ministerraad anderhalf uur
de situatie besproken. Hedenochtend was nog niet
bekend, wat er was besloten. Eerst moest H.M.
de Koningin volledig op de hoogte zijn gebracht.
Dr. W. Drees heeft vanochtend om tien uur een
bezoek gebracht aan de Vorstin in Huis ten
Bosch te Den Haag. Hedenmiddag zou het kabinet
weer bijeenkomen.
Omdat een nieuw kabinet nog slechts een goed jaar voor de boeg zou hebben
l in een sfeer vol verkiezingsrumoer niet rustig zou kunnen werken, achtte
•of. Oud (VVD) de beste oplossing, dat de niet-socialistische ministers aan-
Üven als een rompkabinet. Dit kabinet zou dan aan de Koningin moeten voor
ellen over te gaan tot Kamerontbinding en nieuwe verkiezingen, waarna een
tuwe formateur een kabinet voor vier jaar kan vormen.
'f deze oplossing, die ook de KVP zou wensen, mogelijk is, valt sterk te be-
ifelen. Dr. Drees heeft verklaard dat de verlenging met een jaar (in plaats van
fee jaar) niet voor het „gehele" kabinet onaanvaardbaar is. Er is dus géén
Inflict tussen het gehele kabinet en de Kamer. Dan ligt Kamerontbinding met
fcuwe verkiezingen niet voor de hand, maar veeleer een aangevuld kabinet
pnder socialistische ministers) dat dan moet steunen op de ruime Kamermeer-
jrheid, die achter de motie en het amendement stond. De P. v. d. A. is dan
positie-partij.
dat allerlei zaken met de Tweede Ka
mer kunnen worden afgehandeld en de
Eerste Kamer alle Degrotingen met de
ministers kan afdoen.
Beslissing is thans
aan de Koningin
De beslissing over de oplossing ls
1 de Koningin. Maar op grond van de
•lementaire gebruiken is het waar-
jjnlijk dat de socialistische ministers
a ontslag krijgen. De overige minis-
5 zullen dan de opdracht ontvangen
te blijven en te zorgen voor de ver
ging van de tijdelijke belastingverho-
igen voor 1959. De Kamermeerderheid
dan t.z.t. moeten beslissen of de ver
ging al of niet ook voor 1960 nodig
zijn.
Iet veiligstellen vóór 1 januari a.s.
de tijdelijke extra belastingop-
sngst is een dringende zaak. Daarna
worden overwogen of Kameront-
ding en nieuwe verkiezingen moeten
gen.
)e Kamer kan eventueel worden ont-
ïden op termijn, zodat het kabinet
i pas aftreedt na het resultaat van
verkiezingen. Dat heeft het voordeej,
Veel wind
5e Bilt verwacht tot morgenavond:
anvankelyk zwaar bewolkt met regen,
er wisselend bewolkt met plaatselijk
tele builen. Krachtige tot storm-
ïtige wind en langs de kust tijdelijk
Tm tussen zuid en west. Stijging van
nperatuur. (Opgemaakt te 11.15 uur).
13 DECEMBER
n op: 8.39 uur; onder: 16.28 uur.
ian op: 10.31 uur; onder: 20.05 uur.
ogwater te Katwijk te 4.49 en 17.06 u.
Rgwater te 0.35 en 12.58 uur.
Mt nummer bestaat uit 20 pagina's.
Een onderonsje tussen minister
president dr. W. Drees en minister
hl. Hofstra tijdens de spannende
Kamerzitting van gistermiddag.
Aan Koningin ontslag
P. v. tl. A.- ministers
aangeboden
Overigen stellen hun
portefeuilles beschikbaar
Vanmorgen tegen twaalf uur
ontvingen wij de volgende mede
deling.
Hare Majesteit de Koningin
heeft hedenmorgen in het Huis ten
Bosch de minister-president, dr.
W. Drees, gedurende vijf kwartier
ontvangen. Dr. Drees heeft aan
de Koningin een brief met ont
slagaanvrage van de minister van
Financiën overhandigd, benevens
een brief waarin, in aansluiting
daarop, hijzelf en de ministers van
Justitie, van Sociale Zaken en
Volksgezondheid en van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning en de staatssecretarissen drs.
E. H. van der Beugel, mr. dr. A.
A. van Rijn en M. van Veen aan
de Koningin eveneens hun ontslag
verzoeken en inhoudende de mede
deling, dat de overige ministers en
staatssecretarissen in verband met
deze ontslagaanvragen hun porte
feuille ter beschikking van Hare
Majesteit stellen.
De Koningin heeft de verzoeken
in beraad genomen en de ministers
en de staatssecretarissen verzocht
al datgene te blijven verrichten,
dat zij in het belang van het Ko
ninkrijk noodzakelijk achten.
Nog geen beslissingen
„H.M. de Koningin gaat thans de ge
bruikelijke adviseurs raadplegen. Het is
heel logisch, dat daarbü de gehele
situatie zal zijn betrokken. Men kan
geen beslissingen verwachten, voordat
H.M. dit overleg heeft gepleegd".
Dit zeide vanochtend de minister'
president bij het verlaten van Huis ten
Bosch, voor de beantwoording van ver
dere vragen verwijzende naar het offi
ciële communiqué. Dr. Drees herhaalde,
dat op dit moment nog geen beslissin
gen kunnen worden genomen.
Belangrijke argumenten
Voor Kamerontbinding en nieuwe
verkiezingen moeten zeer belangrijke ar
gumenten kunnen worden aangevoerd,
omdat de grondwet verkiezingen voor
het parlement om de vier jaar voor
schrijft. De Koningin heeft echter te
allen tijde het recht de Kamer te ont
binden op voordracht van het Kabinet.
Maar wanneer er partijen zijn, die daar
tegen bezwaar hebben, volgt achteraf in
de Tweede Kamer daarover een debat,
waarin hevig kan worden gefoeterd te
gen de minister-president die de voor
dracht heeft gedaan. Dat was het geval
in 1933 met Kamerontbinding toen mi
nister-president Ruijs de Beerenbrouck
zelfs werd beschuldigd van dictatuur.
„Rechts" kabinet
Uit het bovenstaande blijkt echter dat
nieuwe verkiezingen helemaal niet zeker
zijn en veeleer kan worden verwacht,
dat een versterkt „rechts" kabinet, zon
der vertegenwoordigers van de VVD,
optreedt tot midden 1960 met de PvdA
in de oppositie.
Vooral van de zijde van de KVP en de
VVD zal echter worden getracht voor
1960 een andere oplossing te verkrijgen
door vervroegde verkiezingen. In AR-
kring voelt men daar niet zoveel voor,
maar men ziet nog geen betere uitweg.
In de kring van de CHU hoopt men dat
op de een of andere manier de samen
werking in de loop van enkele maan
den nog kan worden hersteld. Eenheid
van gedachten is er in de niet-socialis
tische partijen nog niet.
(Een verslag van de dramatische Ka
merzitting van gistermiddag geven wij
elders in dit blad.)
Voor ingewijden geen verrassing
(Van onze Haagse correspondent)
Onmiddellijk na afloop van de
dramatische Kamerzitting ontplooi
de zich bij de verschillende politie
ke partijen gisteravond een grote
activiteit.
Zoivel de leden van de KVP, als
van de VVD. hielden intern beraad
over de situatie, die voor ingewijden
geen enkele verrassing bood. Immers
in de ochtend van gisteren ivas het
ai duidelijk, dat de inzichten van
minister Hofstra met de meerder
heid van de Kamer dusdanig ver
schilden, dat een compromis niet
meer mogelijk moest worden ge
acht.
Slechts de fractie-voorzitter van de
PvdA, de heer Burger, heeft zich gis
teravond tijdens een openbare vergade
ring laten verleiden tot het doen van
een openhartige verklaring. Dat ge
beurde tijdens een werkersvergadering
van de PvdA van de federatie Den
Haag. „Er moet ernstig rekening mee
worden gehouden, dat de Party van de
Arbeid voor geruime tyd uit de regering
zou kunnen zijn", aldus mr. Burger.
Zichzelf de vraag stellende wat er dan
wel zal gaan gebeuren, betoogde de heer
Burger dat hy geen profetische gaven
had. Hij wees erop, dat de KVP-fractie-
leider, prof. mr. C. P. M. Romme, „al
weken schermt met de mogelijkheid van
Kamerontbinding". Een dergelijke ont
binding, waartoe de Koningin kan be
sluiten in geval van onoverbrugbaar me
ningsverschil tussen de volksvertegen
woordiging en de regering, zou beteke
nen, dat er verkiezingen zullen moeten
worden gehouden. „Ik zou onder deze
omstandigheden de uitslag van die ver
kiezingen best eens willen zien", aldus
de heer Burger, „want Kamerontbinding
als uitweg uit de crisis zou betekenen,
dat de groeperingen, die, vanmiddag 88
vóór-stemmers voor de motie-Romme
opleverden, niet bij machte zouden zyn
een kabinet te vormen, nadat ze deze
regering-Drees eerst naar huis hebben
gestuurd".
De heer Burger wees er overigens op,
dat er andere middelen zyn om uit de
huidige impasse te geraken.
Voor televisie
Voor de televisie heeft ir. Vos zyn
zienswyze te kennen gegeven, evenals de
fractievoorzitter van de KVP, prof
Romme en minister Hofstra.
Nog gisteravond is de ministerraad in
de Treveszaal te Den Haag in vergade
ring byeengekomen. Over het besproke
ne wenste geen der ministers enige me
dedeling te doen.
Algemeen was men in parlementaire
kringen gisteravond van mening, dat
door het aftreden van de socialistische
ministers, ook de overige leden van het
kabinet dr. Drees duidelijk te kennen
hebben gegeven geen verdere verant
woordelijkheid te willen dragen. Het is
evenwel gebruikelijk dat een dergelijke
beslissing eerst publiekelijk wordt ge
maakt. nadat de minister-president
H M. de Koningin daarvan in kennis
heeft gesteld. f
Geen opwinding
Dat de crisis niet onverwacht is geko
men, moge blijken uit het feit dat bij de
woordvoerders van geen der grote par-
treu «en opmerkelijke opwinding kon
.rdo» proken.
.iiau* hebben wij een conflict voor
zie ii'- aldus de unanieme opvatting der
woordvoerders.
By diegenen, die behoren tot de WD,
zou men kunnen spreken van een zeke-
De strijd is gestreden, de beslis
sing in principe gevallen: minister
president dr. W. Drees verlaat het
gebouw van de Tweede Kamer
nadat hij ondubbelzinnig had ver
klaard, dat de socialistische minis
ters, dus ook hijzelf, niet langer de
verantwoordelijkheid voor het re
geringsbeleid konden dragen.
Om de vrijheid!
Doelstelling is
„een verenigd Europa"
Vandaag is te Milaan het tweede congres van de „Fondation Europeenne de
la culture" geopend, dat zondag a.s. zal worden besloten.
Prins Bernhard hield een openingsrede. Daarin zeide hij o.a. dat, wil Europa
de strijd tegen de bedreiging der culturele vrijheid met kans op succes kunnen
voeren, het als eenheid zal moeten optreden. Dan zal het zich moeten verenigen
met opoffering door elk individueel land van een deel der eigen souvereiniteit.
Opgericht in 1954, heeft de Fondation
na een bescheiden werkzaamheid van
enkele jaren in 1957, nu juist een jaar
geleden, de behoefte gevoeld haar on
derbouw te verbreden. Het was enerzijds
noodzakelijk een veel groter aantal in
dividuele personen met haar arbeid be
kend te maken, anderzijds was het drin
gend nodig wilde zij méér kunnen
doen dan tot dat. ogenblik ook finan
cieel sterker te staan, aldus Prins Bern
hard.
Zo is men gekomen tot het grote en
zo geslaagde congres van Amsterdam
van november 1957. Velen uwer waren
daar aanwezig en ik herinner dan ook
slechts aan de redevoeringen van twee
grote leiders van het nieuwe Europa,
dr. Adenauer en monsieur Spaak, die
daar in Amsterdam van hun geloof in
dat nieuwe Europa getuigden.
Het resultaat van Amsterdam was
tweeërlei. In de eerste plaats werd
een niet onbelangrijk aantal personen
uit verschillende landen individueel lid
van de Fondation, daarmede aan de
Fondation het gewenste grotere plat
form gevend. In de tweede plaats ver
leenden speciaal het Nederlandse en
Advertentie
het Duitse bedrijfsleven belangrijke
financiële steun aan de Fondation,
waarmede werd bereikt, dat de Fonda
tion voor een jaar of 2, 3 in staat
zou zijn zich zonder al te grote finan
ciële zorgen te bezinnen op haar
nieuwe taak en haar arbeid verder te
ontplooien".
„Het sinds het Amsterdams congres
verstreken jaar heeft die bezinning en
ontplooiing gebracht.
Wij pry zen ons gelukkig, dat op dit
congres in ons midden zal zijn prof. dr.
W. Hallstein, voorzitter van het Comité
van de European Economie Union, zo
zeide Prins Bernhard voorts.
Hy draagt op zijn eigen Europees
terrein de hoogste verantwoordelijkheid.
Dat juist hij hier aanwezig wil zijn en
ons wil toespreken, bewyst dat hij van
de grote betekenis van de Europese toe
nadering en samenwerking, ook op cul
tureel gebied doordrongen is. Dat geeft
ons moed om op ons terrein voort te
gaan.
Moge onze arbeid een steentje bij
dragen tot verwezenlijking van het
ideaal, dat wjj allen in de verte zien:
een verenigd Europa!
Hierop verklaarde de Prins het con
gres voor geopend.
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
rc opluchting. Geen van de zegslieden
wilde ons principiële uitspraken doen.
Vrywel allen refereerden aan de opvat
ting, welke prof. Oud tydens de Ka
merzitting tot uitdrukking had gebracht,
nJ. dat men in liberale kring allang de
overtuiging was toegedaan, dat het hui
dige kabinet geen lang leven zou zyn
beschoren.
De verklaring van prof. Romme, voor
zitter van de KVP-fractie, kwam in
hoofdzaak hierop neer, dat hij het op
recht betreurde, dat minister Hofstra in
de aanneming van zyn (Romme'si mo
tie, aanleiding had gevonden om zijn
ontslag aan te bieden. Eveneens be
treurde hy het dat ook de vier andere
socialistische ministers uit het kabinet
zouden treden.
Verzet in Tibet en
Buiten-Mongolië
tegen communisten
Li-Joeng-hsjin, voorzitter van de
nationalistische regeringscommissie voor
Mongoolse en Tibetaanse zaken, heeft
gisteren in de hoofdstad van Formosa,
j Taipeh, verklaard, dat er in de loop
van dit jaar bij het neerslaan van de
anti-communistische opstanden in Ti
bet en Binnen-Mongolië duizenden
mensen om het leven zijn gekomen.
Men schat dat er meer dan 300.000
Tibetanen en bewoners van Binnen-
Mongolië betrokken zijn geweest bij
deze opstanden.
Li zei, dat het verzet in januari in
Binnen-Mongolië is begonnen en zich
daarna heeft verspre:d over de provin
cies Sin e bi an g en Kansoe en wel tot
aan de grenzen van India, Pakistan en
Birma. De Chinezen hebben zowel troe
pen als vliegtuigen ingezet om het ver
zet te breken.
