Burgemeester draaide de ouverture
tot het Leidse licht- en orgelfestijn
U ZIET T IN
PANORAMA!
„Afstand van Nieuw Guinea
wandaad jegens vrije'wereld
Hartewens ging in vervulling
97ste jaargang
Zaterdag 29 november 1958
Tweede blad no. 29608
Vrolijke lichtkroon boven binnenstad
Lezers schrijven
Waarom geen t.v.
op 5 december
Zeer geachte redactie,
Met verbazing las ik in een radio- en
televisieblad voor de komende week dat
de televisie op 5 december zoals gewoon
lijk op vrijdag, niet zal uitzenden.
Daarmede zal men vooral de' Jeugd,
maar stellig ook vele ouderen, geen
dienst bewijzen.
De dag is en blijft 5 december en een
uitzending betreffende het zo bij uitstek
Nederlandse kinderfeest, een paar dagen
voor of na 5 december, verliest m.i. veel
van zijn waarde Oudejaarsavond viert
men toch ook niét bv. op 28 december of
4 januari.
En waar nu nog slechts enkele weken
geleden een uitzending van woensdag
avond naar vrijdagavond verschoven
kon worden omdat er op woensdag
avond een voetbalwedstrijd uitgezonden
werd, begrijp ik niet dat men hieraan
voor de kinderen niet gedacht heeft Er
kijken duizenden Ci'k zelf ook graag)
naar een voetbalwedstrijd, maar ook
voor duizenden kinderen zou een St.-
Nicolaasuitzending op 5 december de
feestvreugde verhoogd hebben.
In deze geest heb ik ook de NTS ge
schreven. Er is nog tijd genoeg deze fout
goed te maken. Waar een wil is, is een
weg.
Hoogachtend,
Een kindervriend.
U hoort
door de radio...
U leest 't
in de krant...
REPORTAGES HEET
VAN DE NAALD:
zó sosme n m panorama t
„Film van de maandvoor K. en O.
Met eervol ontslag: meesterwerk
van typisch-Engelse filmkunst
Verheugende reprise trok veel
belangstelling
Het is eigenlijk verbazingwekkend,
dat een film als „The Browning version"
(Met eervol ontslag) het in deze stad
Prof. dr. J. Prins in Leiden
„Indien wij Nieuw-Guinea aan Indonesië zouden afstaan betekent dit een
wandaad jegens de gehele vrije wereld. Het zou op dit moment geen geschenk
aan Indonesië zijn, doch een geschenk aan de communistische agressie", aldus
verklaarde gisteravond prof. dr. J. Prins op een in „Het Gulden Vlies" gehouden
bijeenkomst van de A.-R. Wijkkiesvereniging IV.
In het begin van zijn rede gaf spre- worden verloochend. Bij de beoordeling
De burgemeester trok er zelfs zijn jas voor uit.
Na jaren kreeg hij eindelijk de kans om alsnog een hartewens uit
zij njeugd in vervulling te doen gaan. Dan moest het meteen ook maar
goed gebeuren!
Met een forse greep pakte jhr. mr. F. H. van Kinschot de slinger
van de Loosduinse „Turk" beet. Even later vlogen vrolijke draai
orgelklanken van het Stadhuisplein de koele avondlucht in. De burger
vader draaide met veel enthousiasme de ouverture tot de Leidse
lichtweek.
Een klankvolle inzet
Men had van de vijf orgels, die dit
lichtfestijn van de Sleutelstad mu
zikaal zullen omlijsten, de lichtste
uitgekozen om de eerste burger de
opening te laten slingeren. Maar
desondanks, het duurde niet erg
lang of de in te hoog tempo gestar
te burgemeesterlegde het bijltje er
bij neer, trok zijn jas weer aan en
liet het draaien maar liever aan de
vakdraaiers over.
En prompt daarop begon de heer T.
P. van der Bel, vice-voorzitter van de
Kring van Draaiorgelvrienden op het
bordes een hartstochtelijk pleidooi voor
deze vakdraaiers en hun muziek af te
steken. Daarop volgde inleidingen tot
de verschillende orgels, die achtereen
volgens hun klanken over de hoofden
Ver buiten het drukke gewoel van
de winkelende en lichtjeskijkende
menigte in het centrum van Leiden
vonden wij het mooiste spel van
licht en schaduw. Het kruithuisje
aan de Jan van Gooyenkade.
waarvoor enkele te spaarzaam)
verlichte waterlelies dreven.
(Foto L.D /Van Vliet)
van de vele genodigden en belangstel
lenden op het Stadhuisplein uitstrooi
den. De traditionele Leidse lichtweek
was klankvol ingezet.
Dankwoorden
De genodigden waren tevoren even
bijeengeweest in „Het Gulden Vlies",
waar zij welkom werden geheten door de
voorzitter van het Lichtweekcomité, de
heer J. H. van der Kloot. Deze had een
speciaal woord voor de voormalige voor
zitter, de heer D. van der Kwaak, die
zich nu onder de gasten bevond. De heer
v. d. Kloot dankte een ieder, die had
bijgedragen tot het slagen van dit licht
en orgelfestijn. De heer Lambermont
sloot zich namens de winkeliers hierbij
aan en zette speciaal het comité zelf
ov--i in het zonnetje.
N dat de burgemeester een grote
ta; met twee draaiorgels erop in ont-
var t had mogen nemen, moest mr.
Van Kinschot erkennen, dat deze avond
een lang gekoesterde wens in vervulling
zou gaan. In zijn jeugdjaren had hij
dikwijls in Amersfoort uit het raam
gehangen als het draaiorgel voorbij ging
en dan had hij altijd vurig gewenst zelf
eens te mogen draaien. Het was er nooit
van gekomen. Althans toen niet, maar
nu - vele jaren later - ging zijn harte
wens toch in vervulling
ker allereerst een overzicht van de nog
jonge geschiedenis van de republiek
Indonesië. In de discussies, welke mo
menteel over „het probleem" Nieuw-
Guinea worden gevoerd, waarbij spre
ker met name dacht aan de opvattin
gen, welke de theoloog, prof. Verkuijl,
er op na houdt, moest hij de hand
having van de Nederlandse grondwet
eisen, waarin o.m. wordt gezegd, dat
Nieuw-Guinea een deel van de staat
uitmaakt. Geeft de Nederlandse volks
vertegenwoordiging, aldus vroeg prof.
Prins zich af, zich van dit feit wel vol
doende rekenschap?
Uitvoerig ging spreker hierna in op
de souvereiniteitsoverdracht aan Indo
nesië en de daarbij later met dit land
opgedane onprettige ervaringen. In de
loop der jaren heeft Indonesië alle met
Den Haag afgesloten verdragen ver
scheurd. Volgens spreker zou het in
hoge mate ongewenst zijn, indien Ne
derland t.o.v. de onderhal»delingen over
Nieuw-Guinea „de weg van München"
zou opgaan. Tot op heden heeft ons
land in deze kwestie steeds de weg van
het recht willen gaan! Helaas kan men
in sommige kringen de mening horen
verkondigen, dat bij de onderhandelin
gen met Indonesië de overdracht van
Nieuw-Guinea als eerste voorwaarde
moet worden gesteld. Een gedachte,
welke leeft bij mensen, die de vrede
willen dienen en daaraan het recht en
de goede trouw opofferen. Volgens prof.
Prins zal een dergelijke houding de
wereldvrede op den duur ernstig be
dreigen. Heeft de oorjog vele gestalten
koude en hete de vrede heeft er
slechts één. Zij kan alleen gehandhaafd
worden waar de verschillen door toe
passing van recht en reden tot oplos
sing worden gebracht.
Tegenover het oordeel van hen, die
zeggen, dat wij door Nieuw-Guinea weg
te schenken „collectief gaan door de
poort van berouw", stelt spreker, dat dit
een advies *s, waarmede de beloften,
welke in de grondwet verankerd liggen,
van het vraagstuk Nieuw-Guinea is het
alles overheersend gezichtspunt de
enorme tegenstelling: communisme en
anti-communisme. Een communisme,
dat vecht tegen de vrije wereld, waartoe
ook Nederland gerekend mag worden.
Tenslotte wees prof. Prins erop, dat
het vertrouwen van christelijk Neder
land is gesteld niet op mensen, doch op
God, in wiens hand het ligt de grootste
problemen tot een oplossing te brengen.
Alvorens prof. Prins het woord ver
kreeg werden enkele huishoudelijke za
ken afgedaan, waarbij, zo nodig, de
voorzitter, de heer Chr. v. d. Heuvel,
nog een toelichting gaf.
Draaiorgelstad
Reserve
De heer Van der Bel moest de burge
meester een illusie ontnemen. Voor hem
hadden reeds vele burgemeesters het
orgelwiel gehanteerd. Maar desondanks,
hel was een vreugde nu eens in Leiden
te zijn. een stad, welke op draaiorgel
gebied nu niet zo erg verwend is.
Voor de oorlog draaiden er acht orgels
binnen de Leidse gemeentegrenzen, nu
is er nog slecht één over. Mogelijk zul
len heter in de toekomst nog twee wor
den. maar voorlopig blijft het bij één.
Op speciaal verzoek, zo vertelde de
heer Van der Bel, was voor deze gele
genheid gezocht naar goede orgels en
goede orgeldraaiers. Hij hoopte er in
geslaagd te zijn: „Maar ja, orgeldraaiers
zim nu eenmaal orgeldraaiers".
„We hebben nu gelukkig een reserve"
interrumpeerde de burgervader.
Lachend antwoordde de heer Van der
Eel: „Ik zal het aanstonds eens bekij
ken, burgemeesher. Als het goed gaat,
zal ik een vriendelijk woordje voor U
doen. Misschien is er dan iets te ver
dienen".... Maar hij waarschuwde te
voren dat het geen bcht baantje was
Hef'gen de burgemeester n8 de pe-
ninv volmondig kon beamen
Maar hij en mevrouw Van Kinschot
I toonden veel belangstelling voor het
vijftal orgels, in het bijzonder de „Grote
Gavioli" uit Zaandam. Een voormalig
kermisorgel van stevig formaat, dat een
weelde van klanken kon produceren,
'ink het Leidse nrse1 Oranjestad" was
iurgemeester Van Kinschot in actn
aan het draaiorgel, waarmede hij
gisteravond de Leidse lichtweek j
luidruchtig opende.
(Foto LD./Van Vliet) 1
Voor één week is Leiden dus weer
„draaiorgelstad". Deze orgelklanken zijn
bedoeld ter vervanging van de gram-
mofoonmuziek, die vaak te luidruchtig
uit de luidsprekers schetterde. Doch niet
overal waren deze attributen verdwe
nen. Zo reden wij bij sterk ritmische
klanken door de Herenstraat en ver
volgde een zanger ons overal, waar wij
gingen op de Hogewoerd. Dus de oude
romantiek heeft ook dit jaar de moder
ne techniek niet geheel kunnen ver
dringen.
De heer Van der Kloot zei het reeds
in „Het Gulden Vlies" en men kan het
zelf ook constateren, het „licht" van
deze week bepaalt zich dit jaar in
hoofdzaak tot de binnenstad. Door om-
standigheden hebben enkele straten
moeten afzeggen. Jammer, maar volgens
de heer v. d. Kloot was er niets aan te
I doen.
j Gelukkig echter overspant nog steeds
een vrolijke lichtkroon de binnenstad,
j Dc tweesoortige verlichting van de
Haarlemmerstraat, de artistieke over
kapping van de Donkersteeg, de weelde
van het licb- in de Maarsmansteeg, de
kleurige bogen op het Gangetje, de
witte lantaarns met kleurige topjes op
dc Brcestraat, de strakke lijn van de
Hogewoerd, de intieme sfeer van de
Kraaierstraat, de kleurrijke schoonheid
van de Singel tussen Herenstraat en de
zelf ook in licht badende Korevaarstraat
en waar ook elders vele lampjes de
donkere avonden voor St.-Nicolaas ver
lichten, zij maken de komende tijd tot
een echte Leidse „lichtweek"
niiet verder heeft gébracht dan één
week draaien en da,t nu alweer zeven
jaar geleden. Gelukkig had K en O. dit
prachtige werk, dat een meesterstuk van
Engelse filmkunst is, gisteravond als
„film van de maand"' gekozen en ver
heugend was ook, dat velen naar het
Amthonius clubhuis waren gekomen om
deze typisch-Engelse kunstuiting te be
wonderen. Typisch-Engels niet alleen
wat de sfeer betreft (namelijk die van
een jongensschool), maar ook in opzet
en uitwerking. In de dorre leraar
Crocker-Harris, schijnbaar slechts ge-
vréésd door zijn leerlingen in het Grieks,
manifesteert zich een niet onbelangrijk
deel van de persoonlijkheid van elke
Brit: koel naar buiten, maar als het
erop aankomt een gevoelig mens. Psy
chologisch is dit werk van de hand van
niemand minder dan de toneelschrijver
Terence Rattigan bijzonder knap Con
cessies aan de behoefte naar een goede
afloop worden niet gedaan: het huwelijk
van deze leraar met een veel jongere
vrouw, wier gevoelens zich op een ge
heel andere wijze manifesteren dan de
zijne, is mislukt Maar de ontroerende
scène in de aula waa<r Crocker-Harris
tenslotte als een man zijin tekortko
mingen toegeeft, vormt een dramatisch
hoogtepunt, dat men niet spoedig zal
vergeten. Niét evenwel omdat het alleen
maar een gelukkige gebeurtenis bete
kent in het vrijwel verwoeste leven van
deze man, maar omdat deze verrassende
wending van binnenuit volkomen aan
vaardbaar is en daardoor een ve:~kwik
kend contrast vormt met de vooraf
gaande tragische ontwikkeling. De regie
van Asquith en het uitnemende spel van
Michael Redgrave waren geheel in over
eenstemming met de kwaliteiten van het
scenario, dat dank zij hun medewerking
zowel psychologisch als dramatisch ten-
volle tot zijn recht kon komen. De toe
schouwers zullen K. en O. dankbaar
zijn geweest, dat deze in elk opzicht
meesterlijke creatie wederom, zij het
slechts voor eenmaal, in Leiden werd
vertoond.
Aan „Met eervol ontslag" vooraf ging
een interessant filmpje over de prachtige
resultaten van de malariabestrijding op
Sardinië, waar de arme bevolking thans
van de kwellende plaag der muskieten
verlost is
Nabezorging
Mocht O een keer «ie krant niet
ontvangen, dan verzoeken wij (J
no. 3 0 5 0 0 te bellen vóór 7 uur
n.m. Zaterdags tussen 4 en 6 uur
n.m.
(Dus niet het in de telefoongids
vermelde nummer van ons bedrijf.
Het hart van Leiden, ook in gewone
doen reeds een zee van licht, gooi
de er nog een schepje bovenop met
verlichting van gevels, van de
typische brug en met lichtorna-
menten die het hier ook vorig jaar
zo qoed deden.
