Bewogen zang van Lois Marshall
in liederen van Maliler en Duparc
Residentie Orkest introduceert
Martins Syniphonie Concertante
ARMADA 20ct
BOEKANIER 22 ct
T. Gilhuis sprak voor district
Leiden van Geref. Schoolverband
Een eerlijke
'jonge*
RYNBENDE'S
jonge
Nietwerkende Ambonezen geven
in Westkapelle moeilijkheden
me, deme
Kamerjassen
Coin de feu's
PeekiCloppenbun
Aanzienlijke verbetering van de
handelsbalans in derde kwartaal
97ste jaargang
Vrijdag 21 november 1958
Tweede blad no. 29601
Avond met een „ster"
Een nieuwe muzikale wereld geopenbaard
Er zijn in het leven van een muziekrecensent niet zo heel veel
avonden, die met een „ster" aangetekend staan en hem daarom onver-
getelijk blijven.
Maar.ze zijn er! Tot deze behoorde het concert van gisteravond,
toen naast de interessante kennismaking met de „Petite Symphonie
Concertante" van de Zwitserse componist Frank Martin, daterend van
1945, de begenadigde Canadese zangeres Lois Marshall liederen van
Mahler en Duparc, de laatste zeker de schoonst denkbare, zong.
Bovendien een uitvoering van Mendelssohns tegenwoordig nog
slechts zelden gehoorde „Schotse symfonie", in een blijmoedige en
vitale verklanking, zij het wat zwaar in de klankproduktie.
Dit alles vulde het unieke programma van het tweede concert der
K. en O.-meesterserie, waarvoor een stampvolle Stadsgehoorzaal zich
enthousiast betoonde.
Lois Marshall, die hier het vorige jaar
haar entrée maakte en als op slag de
ziel der toehoorders trof, heeft ditmaal
zo mogelijk nog dieper indruk ge
maakt.
Het is misschien niet zozeer allereerst
de pracht van haar resonansvol en
omvangrijk materiaal weliswaar in
de hoogste regionen niet altijd moei
teloos voortgebracht het is véél meer
de geestelijke spanning, die zij oproept
en waarmee geconfronteerd te worden,
tot een ontroerend-schokkende belevenis
voor de toehoorders wordt.
Men luistert perplex. Men maakt hier
kennis met het artistiek hoogst denk
bare, geschonken door een vrouw, die
als een „gegrepene" en als in extase
haar innerlijke roerselen zonder reserve
aan de mensheid exposeert.
Met een onvoorstelbaar innerlijke
overgave.
Zang en wezen zijn bij haar tot één
geheel verweven. Het is aangrijpend daar
deelgenoot van te zijn: de sublimatie
van het kunstenaarschap in &1 zijn ver
hevenheid!
Wij zullen nog voldoende gelegenheid
vinden haar singuliere vermogens nader
te omschrijven, wanneer Lois Marshall
maandagavond voor de Kunstkring haar
recital geeft.
Het zij voor nu genoeg te verklaren,
dat deze geïnspireerd gezongen Mahler-
en Duparsliederen het geheim ener ge
zuiverde en veredelde kunst open
baarden.
Wij ondergingen het als een wonder
baarlijke zegening engenezing, ge
dachtig aan het slot der „Chanson
triste" van Duparc: „Que peut-être je
guérirai"
Naar het lichaam gehandicapt, heeft
Lois Marshall de geest volkomen doen
zegevieren!
Zij sleepte óók het orkest mee in haar
overgave: allen, zowel uitvoerenden als
luisteraars waren in de ban dezer in
nerlijke bewogenheid geslagen!
Zeker: er zijn nog „schoner" stemmen,
er is echter geen schoner innigheid
Was het wonder, dat de jubel nauwe
lijks een einde kon vinden?
Over de op 11 september 1890 in
Genève geboren Frank Martin is eens
gezegd: „Zo ooit, dan heeft hij een
nieuwe verhouding tussen klank en ritme
gevonden".
Zo is het inderdaad: zijn kleine con
certerende symfonie, waarin twee gelijk
waardige strijkersgroepen, met piano,
klavecimbel en harp tegenover elkaar
staan, toont een geheel nieuwe wereld.
In het volkomen eigenbewerken van
Schönbergs 12-toonsysteem, in het ge
raffineerde kleurenspel, in de persoon
lijke behandeling der klasseieke symfo
nische techniek, in het doen samengaan
van alle hedendaagse strijkinstrumenten.
Het is onmogelijk in het kort een idéé
te geven van deze zich aankondigende
nieuwe klankenwereld. Maar zij Is er:
ZONDAGMORGENPROGRAMMA
BIJZONDER KERKEWERK
Hoop ondanks dood
De Commissie voor Bijzonder Kerke-
werk van de Leidse Herv. Gemeente
heeft ook voor zondagmorgen a.s. in het
Luxortheater weer een onderwerp aan
gekondigd, waarbij niet alleen algemeen
menselijke vragen worden opgeroepen,
maar waarbij ook centrale gedachten
van de bijbel naar voren gebracht kun
nen worden.
In tegenstelling met de vorige bijeen
komst, toen alle nadruk moest vallen
op de beantwoording van reeds eerder
gestelde vragen, zal nu vooral, na een
korte inleiding over het onderwerp
„Hoop ondanks Dood" aan de bezoekers
ruim gelegenheid voor vragen en dis
cussie gegeven worden.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het doctoraal examen
Ned. recht mej. E. J. M. Belonje (Alk
maar), mej. E. A. Kuipers (Den Haag)
en de heer B. A. Schmitz (R'dam).
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Robert, zn van P. Sierat en B. J. Vijl-
brief. Carla Yvonne Lucienne. dr van A
Hensen en B. Dirksen. Antoinetta Ludo-
vica, dr. van T. H. R. van der Leek en
A. L. Guldemond, Alfons Heinrich. zn v
J. J. van Mil en G. Maagdelijn, Jouke
Jan. zn van J. A. Koot en M. J. EIJjzen,
Rudolph, zn van J. van der Reijden en A.
H Heetveld, Adrlaan Jacob, zn van G
Hartman en T. Harteveld.
GETROUWD
D. Zwaan en J. G. Driessen, J. Am
bachtsheer en E. G. Vissers. A. W. Stof
fer en G. van der Kleij, J. Hillebrand en
J Blok. C. W. Demmenie en M. Borreman
W. T. Nieboer en A. M. Wagenaar, H. A.
Verboon en K. de la Rie, J. van Giffen
en A. J. van der Zwart, J. Routier en J.
C. van de Herik. A. W. de Haas en H. J.
T. Wlllems, C. J Boon en G. Pooljer, R.
A. Theelen en E. G. Prinsen, A. H S.
Prins en E. M. M. Visser, T. J. P. van der
Meij en A. M. Juffermans, E. Bogaert en
J. M. Dulvesteijn
OVERLEDEN
E.J. van Gessel. 70 Jaar, echtgenote v.
J. Langerak, G. Strating, 63 Jaar. man,
J. W. Reltsma, 71 jaar, weduwe van T.
Wetting. J. E. van der Harst. 80 Jaar, we
duwe van D. L. Büchli Fest, B. Ros, 38
Jaar, P. Seller, 72 Jaar, man.
in een aparte schoonheid en veelzijdige
ritmiek, gebouwd op onverbiddelijke
logica.
Het zal velen ongetwijfeld niet ge
makkelijk gevallen zijn, zich voor dit
„nieuwe" open te stellen: bij een her
haling zal die bevreemding echter wij
ken en men het meesterschap dezer stijl
onderkennen: de klaarheid, de potentie,
de kleurvariatie ervan.
De interpretatie leek ons aan hoge
maatstaven te voldoen, dank zij het in
zicht van dirigent Van Otterloo, het
knap en doorzichtig spelende orkest en
de perfecte medewerking van Corry
Vierdag (klavecimbel), Roeli Schijf
Verhoog (piano) en Edward Wlesenburg
(harp).
Zij allen bewezen aan Martins mees
terlijke instrumentatiekunst hoge eer!
Zoals gezegd: Mendelssohns „Schotse
Symfonie" was een blijmoedige entrée.
Niet zo romantisch gespeeld als Men
delssohn haar waarschijnlijk heeft be
doeld, evenwel met een frisheid en kern
achtige energie, die de „lange adem"
zo goed als vergeten deed. Daardoor
kreeg deze symfonie opnieuw een alles
zins gerechtvaardigde plaats.
Men moge over Mendelssohn oorde
len zo men wil: zeker is dat de „melo
dische taal van het lied" ook in deze
symfonie veler harten raakt.
En voor deze ongecompliceerde, doch
zo vakkundig gesproken taal, heeft
men zich uiterst dankbaar betoond!
H.
Prof. dr. A. A. van Ruler
25 jaar predikant
Woensdag is het vijfentwintig jaar ge
leden, dat prof. dr. A. A. van Ruler uit
Utrecht, hoogleraar vanwege de Ned.
Herv. Kerk aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, werd bevestigd als predikant in
de Ned. Herv. Kerk.
Prof. dr. Arnold Albert van Ruler, die
10 december 1908 te Apeldoorn werd ge
boren, studeerde aan de Rijksuniversi
teit te Groningen, waar hij in november
1933 zijn doctoraal examen deed en op
1 Juli 1947 bij prof. dr. Th. L. Haitjema
op een proefschrigt trDe vervulling der
Wet" promoveerde tot doctor in de God
geleerdheid. Nadat prof. dr. A. A. van
Ruler in 1932 door het provinciaal
kerkbestuur van Zuid-Holland was toe
gelaten tot de evangeliebediening in de
Ned. Herv. Kerk werd hij op 26 novem
ber van het daaropvolgend jaar door
prof. dr. Th. L. Haitjema uit Gronin
gen te Cubaard in de classis Franeker
in het ambt bevestigd. Op 4 februari
1940 verwisselde de jubilaris deze ge
meente met die van Hilversum. Deze,
zijn tweede en laatste gemeente diende
prof. dr. Van Ruler tot 1 okto*ber 1940,
toen hem in verband met zijn benoe
ming als hoogleraar vanwege de Ned.
Herv. Kerk aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht om daar dogmatiek, christelijke
ethiek, vaderlandse kerkgeschiedenis
(dit vak wordt thans waargenomen door
prof. dr. S. van der Linde) en kerkrecht
te doceren, eervol ontslag mét de be
voegdheid van emeritus werd verleend.
Prof. dr. Van Ruler was te Utrecht de
opvolger van prof. dr. M. J. A. de Vrijer
en aanvaardde zijn professoraat op 3
november 1947 met een inaugurele rede
over „Het Koninkrijk Gods en de ge
schiedenis".
Prof. dr. Van Ruler heeft in de loop
der jaren vele bestuursfuncties vervuld
en zitting gehad in tal van colleges en
commissies.
eer sigaar var TOPKWALITEIT..
In een studiebijeenkomst van het district Leiden van het Gereformeerd
Schoolverband, die onder voorzitterschap van de heer D. Kruithof uit Leiden
in de Gereformeerde Kerk te Katwijk aan den Rijn werd gehouden, sprak de
heer T. Gilhuis, hoofd van de Johannes Calvijnschool te Katwijk aan Zee, over
het onderwerp: „Een nieuwe apologie voor de christelijke school".
Studiebijeenkomst in
Katwijk aan den Rijn
De heer Gilhuis ving zijn betoog aan
met aan te knopen aan een opmerking
van prof. dr. J. Waterink, gemaakt op
het onderwijscongres 1956 van de A.R.
Partij, waarin deze vroeg om nieuwe ar
gumenten ter verdediging van de chris
telijke school. Deze doelde hiermede op
het verweer dat gevoerd moest worden
tegen de pedagogiek van Hammesbeck
c.s., zoals die in de kringen van de
aanhangers van de dialectische theolo
gie van Karl Barth thans opgeld doet.
Als hoofdmotief in deze pedagogiek en
haar theologische fundering zag spre
ker het dualisme tussen natuur en ge
nade; een dualisme dat hier te lande
gepopulariseerd is door prof. Van Nif-
trik. Er wordt een scherpe scheiding ge
maakt tussen natuur en genade. Men
gaat uit van een kosmisch dualisme,
waarbij het evangelie tegenover de op
voeding komt te staan, de kerk tegen
over de cultuur. De school als cultuur
gestalte hoort dan thuis in de orde der
schepping en de kerk in de orde der
verzoening. Deze terreinen mogen niet
worden vermengd, aldus de theorie van
Hammesbeck en de zijnen. De school
kan, in dit licht bezien, niet tot christen
opvoeden. Deze taak moet aan de kerk
voorbehouden blijven. De christelijke
school mag dan ook niet proberen haar
leerlingen op te voeden tot een zgn.
christelijk mensbeeld. Dit wordt be
schouwd als afgoderij. Men ziet de op
voeding uitsluitend als een horizontaal
werk, hetgeen wil zeggen, dat de school
uitsluitend kan opvoeden tot mens en
niet tot christen. Dit laatste kan alleen
geschieden in de orde der verzoening.
Dc heiliging is een gebeuren dat ligt in
het verticale vlak en moet dan ook uit
sluitend van bovenaf bewerkstelligd
worden. Nimmer mag dit dan ook in de
school worden beproefd, want dan wordt
het evangelie verlaagd tot een opvoe
dingssysteem en wordt een nieuwe
werkheiligheid binnen gehaald. Spreker
ging vervolgens de factoren na waar
door deze gedachten, die hij met be
slistheid van de hand wees, werden ge
voed. Als bronnen daarvan noemde hij
het verkiezingsuniversalisme en de leer
van de objectieve betekenis van Chris
tus' heilswerk, ook daar waar de sub
jectieve aanvaarding ervan ontbreekt,
zoals bij Karl Barth. Wil men deze pe
dagogiek doeltreffend besluiten, dan zal
men uit moeten gaan van het overwon
nen dualismê, zoals dat in de gerefor
meerde dogmatiek wordt geleerd. Daar
in wordt namelijk niet de natuur gezien
in tegenstelling tot de genade, maar
wordt de genade beschouwd als het her
stel van de natuur.
De schriftuurlijke tegenstelling is niet
die van „natuur-genade", doch van
„zonde-genade". God heeft de natuur
niet prijs gegeven, doch herstelt haar in
haar religieuze wortel door de genade.
Scheiding tussen natuur en genade kan
ons uiteindelijk, aldus besloot de heer
Gilhuis, ook op het terrein der opvoe
ding slechts brengen tot verwereldlij
king.
Een uitvoerige en levendige discussie
volgde op het belangwekkend betoog van
de heer Gilhuis, waarbij deze in de ge
legenheid was verschillende punten na
der te verduidelijken.
De bijeenkomst werd besloten meteen
gezamenlijke koffiemaaltijd.
Advertentie.
White Label f 8.3S
Jonge Schiedammer f 7.50 per literfles
Ondanks volledige uitkering
Halsstarrigen spelen haart en biljarten
(Van onze Zeeuwse correspondent)
De bewoners van het Ambonezenwoonoord te Westkapelle, van wie de 40 man
nen al sinds enkele jaren elk gezag verwerpen en nog geen dag gewerkt hebben,
hebben opnieuw de strijd aangebonden, zowel tegen de overheid, als ook in het
kamp tussen de beide partijen. De leiders hebben ten stadhuize laten weten dat
zij elke vorm van medewerking zullen weigeren en dat de oude vete in het kamp
weer is opgelaaid.
De afdeling bevolking van de Burger
lijke Stand had in opdracht van het
ministerie van Binnenlandse Zaken
aan de kampbewoners het verzoek ge
richt nadere gegevens te verstrekken
over hun burgerlijke status. De destijds
gedane opgaven bleken namelijk zeer
summier en onvolledig te zijn. Na een
langdurige bespreking in het kamp te
hebben gehouden, verschenen de kop
stukken van de halsstarrige groep ten
Stadhuize. Zij deelden de burgemeester
mede, dat zij geen nadere gegevens zou
den verstrekken. Elke vorm van mede
werking wezen zij beslist van de hand.
Voorts verklaarden zij, dat binnen de
kampmuren opnieuw moeilijkheden te
verwachten zijn, omdat de beide par
tijen, waarin de bewoners verdeeld zijn,
de strijdbijl weer zouden hebben opge
graven. Dat was reeds gebleken uit een
aanval van de ene groep op de partij,
die in het bezit van een biljart was.
De biljarttafel moest het ontgelden en
werd met messen en een bijl totaal ver
nield.
Burgemeester mr. M. Tydeman, die al
heel wat ervaring met deze recalci
trante groep heeft opgedaan, heeft de
vechtjassen laten weten, dat de over
heid zich niet in het interne conflict
zal mengen, tenzij de wet wordt over
treden.
In Westkapelle verwondert men er
zich overigens over, dat het de laatste
tijd zo rustig is geweest in het kamp.
Al drie jaar lang wordt er door de ge
zinshoofden van het woonoord niet meer
gewerkt en aldus deelden enkelen van
hen ons lachend mede men heeft
zich desondanks nog geen dag verveeld.
Terwijl de kinderen naar school gaan
en de vrouwen eten koken, kolen halen
en inkopen doen, verslijten zij hun
uren en dagen met kaarten, biljarten,
enz.
Sinds zij geen volledige uitkering
ontvangen, omdat zij elk werk weiger
den, hebben zjj zich laten inschrijven
als werkzoekenden. Nu ontvangen zij
de volledige uitkering, terwijl zij toch
niet behoeven te werken, daar geen
enkele werkgever hen door hun hals
starrige houding wil aannemen.
Slechts twee Ambonezen, die om
bepaalde redenen niet de volledige uit
kering krijgen, werken voor hun da
gelijkse boterham.
AdvieJ' inzake het
ontwerp-boswet
Recht op schadevergoeding
In een adres aan de leden van de
Tweede Kamer heeft het Bosschap te
Den Haag de aandacht van de Tweede
Kamerleden gevestigd op enige punten,
ten aanzien waarvan het ontwerp-bos
wet afwijkt van het ten behoeve van
dit wetsontwerp door het Bosschap ver
strekte advies.
Het heeft advies gevraagd aan prof.
mr. C. H. F. Polak, hoogleraar in het
administratief en agrarisch recht aan
de Rijksuniversiteit te Leiden In dit
advies wordt het opleggen van èen kap-
verbod ter bewaring van natuur- en
la-ndsöhapsschoon slechts aanvaardbaar
geacht, indien daardoor getroffenen een
reoht op vergoeding van eventuele scha
de hebben. Ook wordt daarin uiteen-
i gezet dat de uiteindelijke vaststelling
van de schadeloosstelling door de bur
gerlijke rechter dient te geschieden, in
dien over het bedrag van de ter zake
van een dergelijk kaïpverbod verschul
digde schadeloosstelling geen overeen-
stemming wordt bereikt.
Indien het tenslotte aan de lagere pu-
bliekrechitelij'ke lichamen toegestaan
zou zijn kapverboden op te leggen, dan
is het in ieder geval niet aanvaardbaar
dat een wettelijke regeling dienaan-
j gaande achterwege blijft en wel niet
alleen wat betreft de mogelijkheid van
beroep tegen het kopverbod maar ook
wat betreft het reoht op schadeloosstel
ling en het geldend maken van dat
recht.
Het gemeentebestuur van West
kapelle hoopt, dat minister Klompé nu
zal ingrijpen en de halsstarrige groep
over verschillende kampen in ons land
zal verspreiden.
Advertentie
"W ode' po"'0'0"
.0V°° ■r°leb°"d'prima
streept 8
lutyprwol-w^oP0';
m prachtig» °f«er-
king tn warm» u»1 kleuren
en rijke 35-*
.treepdesslns
no-iron-xwar. kwoW«lt
no-lron poplin,
luxe afwerking £9^
met pospel
zuiver wol
warm. «freepde..,„.
90makkelljk0
Pasvorm 3350
loop vrij binnen - Kijk vrij binnen
In het derde kwartaal heeft Neder
land voor f. 3.068 miljoen uitgevoerd en
voor f. 3.337 miljoen ingevoerd. Hieruit
resulteerde een dekkingstekort van f 269
miljoen, terwijl dit in het derde kwar
taal van het vorige jaar nog f. 844 mil
joen bedroeg.
Het resultaat van de gang van zaken
met betrekking tot de handels- en
dienstenbalans zal wel zijn, dat over het
Dr. Soebandrio. de Indonesische
minister van Buitenlandse Zaken,
heeft gisteren een onderhoud ge
had met zijn Britse collega Selwyn
Lloyd en werd daarna door pre
mier Harold MacMillan ontvan
gen. Soebandrio neemt afscheid
van de premier.
Weinig schot in het
Geneefse overleg
De Russische, Amerikaanse en Britse
afgevaardigden naar de conferentie te
Genève waar gesproken wordt over een
staking van de proeven met kernwa
pens, hebben gisteren van gedachten
gewisseld over een Westelijk voorstel
om de impasse over een agenda te door
breken. Naar van gezaghebbende zijde
werd vernomen heeft het Westen de
mogelijkheid geopperd, dat men direct
met het werk begint zonder eerst een
agenda op te stellen. Hoe-de Russische
reactie op dit voorstel was, is niet be
kend. Daar het een informele bespre
king was, werd er geen communiqué
uitgegeven.
Het overleg zou vandaag worden
voortgezet.
Op de andere internationale confe
rentie te Genève, waar vertegenwoordi
gers van Oost en West de mogelijkheden
INSTALLATIE DS. D. H. GIJSBERS
TOT JEUGDPREDIKANT
Ds. D. H. Gijsbers, hervormd predi
kant te Leimuiden, die in de plaats van
ds T. D. van Soest is benoemd tot
jeugdpredikant van de Leidse hervorm
de gemeente, zal zondag 30 november,
's middags om 5 uur, in de Oosterkerk
tot zijn werk worden ingeleid. Deze
dienst staat onder leiding van ds. J. N.
de Ruiter, voorzitter van de Hervormde
Jeugdraad.
bespreken om een verrassingsaanval te
voorkomen, is men het gisteren weer
niet eens kunnen worden over een
agenda. Volgens gezaghebbende kringen
hielden de communistische afgevaardig
den vast aan hun opvatting, dat men
zowel over bepaalde ontwapenings
vraagstukken als over politieke kwesties
moet spreken, terwijl er volgens het
Westen uitsluitend over technische
zaken moet worden gepraat.
gehele jaar 1958 een overschot op de
lopende rekening van de betalingsba
lans van f. 1.5 miljard kan worden be
naderd, zo meent het Centraal Orgaan
voor de Economische Betrekkingen met
het buitenland in zijn verslag over het
derde kwartaal.
De zeer aanmerkelijke verbetering van
onze handelsbalans dankt zijn ontstaan
aan drie factoren: een sterke verminde
ring van de invoer, zowel naar waarde
als naar omvang, vermeerdering van het
exportvolume en verbetering van de
ruilvoet.
Het stemt hierbij volgens het centraal
orgaan tot verheugenis dat het derde
kwartaal ook wat de expansie van onze
export betreft, enige verbetering te zien
geeft. Men mag hieruit zeker nog geen
definitieve conclusies trekken, daar het
wel meer voorkomt dat het derde kwar
taal gunstiger uitvalt dan de vooraf
gaande twee kwartalen.
Houdt men rekening met het dalende
verloop der indexcijfers voor de uitvoer-
prijzen, dan is er reden om aan te ne
men dat naar omvang de uitvoer in het
derde kwartaal ongeveer 10 groter
was dan in de overeenkomstige periode
een jaar tevoren. Voorts blijkt dan dat
deze volume-vermeerdering in de laat
ste drie kwartalen een vrij gelijkmatige
stijging naar deze grotere omvang te
zien heeft gegeven, zodat men geneied
is aan te nemen, dat zich hier een pro
ces voltrekt, dat niet op toevallige si
tuaties berust, doch op een aan de gang
zijnde ontwikkeling, met name op de
verdere uitbouw van ons produktieappa-
raat.
