REGERING WIL HOGERE HUREN,
MAAR SOCIALISTEN WEIGEREN
Teleurstellend onderhoud in Ronn
tussen Adenauer en de Rus Smirnov
Latilit
WEERBERICHT
Minister Witte neemt dat niet!
Het Kremlin zou akkoord over
Berlijn vandaag opzeggen
Oostduitse pressie verwacht
Zit er achter moord op chauffeur
cocaïne- of juwelensmokkelarij
STROOM EN GAS IN BELGIE
DOOR STAKING UITGEVALLEN
97ste jaargang
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1958
No. 29601
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
WONINGBOUW TAAK VAN PARTICULIEREN
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer hebben gisteren de heren Van Eibergen
(AR), v. d. Peijl (CHU), Toxopeus (VVD) en Visser (VVD) ver
klaard, dat zij huurverhoging noodzakelijk achten omdat zij voor
standers zijn van economisch verantwoorde huren. De KVP wilde zich
niet uitspreken in afwachting van het advies van de SER. Alleen de
heer Bommer deelde bij voorbaat mee dat de P. v. d. A. niet bereid is
mee te werken aan een huurverhoging gedurende de zittingsperiode
van dit kabinet (normaal tot midden 1960). Indien dat zo is, ant
woordde minister Witte gisteravond, is het niet uitgesloten dat mijn
verantwoordelijkheid en die van de heer Bommer op een gegeven
moment niet te combineren zijn. Was dit een dreigement t.z.t. af te
treden? De minister hoopt dat een algemene huurverhoging binnen
kort tot stand komt.
het particuliere woningen zijn, interes
seert het de minister minder, want die
woningen zakken dan wel in prijs, zo
dat zij tenslotte toch worden bewoond.
Voor andere particuliere bouwers
zijn zulke leegstaande woningen een
waarschuwing dat zij die soort wo
ningen niet meer moeten bouwen,
omdat de behoefte in die categorie
verzadigd is.
Dinsdag zal de Kamer repliceren
naar aanleiding van het antwoord
van de minister.
Niet vooruitlopen
op S.E.R.-ailvies
Ook minister Witte wilde overigens
niet vooruitlopen op het advies van
de Sociaal-Economische Raad, waarin
ook aandacht zal worden geschonken
aan een eventueel verschillende huur
verhoging naar gemeenteklasse, zoals
in het verleden reeds Is toegepast. Bjj
die algemene huurverhoging zullen de
kleine huurverschillen worden weg
gewerkt, die hier en daar voorkomen
bü woningen van hetzelfde type, die
in een verschillende periode met een
verschillende peil van bouwkosten
zijn gebouwd.
De woningbouw acht de minister in
de eerste plaats een taak van particu
liere bouwers. Indien gemeenten de
particuliere bouw tegenwerken en daar
mee ook het bouwprogram van de rege
ring, zou het een verkeerde beloning
zijn (zoals de heer Bommer wilde) die
gemeenten toe te staan meer woning
wetwoningen te bouwen om aldus toch
een zo groot mogelijk aantal woningen
tot stand te brengen.
In sommige gemeenten, zoals Rotter
dam en Amsterdam, is het klimaat niet
gunstig voor de particuliere bouw, zei
minister Witte. Daar kunnen particu
lieren moeilijk grond krijgen. In Den
Haag is het klimaat redelijk.
Zo sober mogelijk
Met de heer Visser was de minister
het eens dat de woningwetbouw met
steun van de overheid, die eigenlijk be
stemd is voor de minstdraagkrachtigen
en daarom wordt gesubsidieerd, zo so
ber mogelijk moet zijn. Dat is de enige
manier om te voorkomen dat de huren
door de bewoners eigenlijk niet te beta
len zijn. Als de gemeenten, die graag
mooie woningen willen bouwen, ook de
duurdere bouw steunen met subsidie en
lagere rente, dan wordt weer de parti
culiere bouw in die hogere klasse weg
gedrukt.
De rente is van grote invloed op de
hoogte van de huren. De rente van vier
procent voor de woningbouw (doordat
het Rijk twee procent bijpast op de
woningbouwlening) is niet aan de hoge
kant. Nu de rente daalt, heeft naar de
mening van de minister het overleg
met de institutionele beleggers (le-
vensverzekeringbanken, pensioenfondsen
enz.) over het beschikbaar stellen van
kapitaal voor de woningbouw, iets van
zjjn urgentie verloren.
Foutieve investering
Als er nieuwe woningen leeg staan,
dan zou het erg zijn als het woning
wetwoningen zijn. Dan is er sprake van
een foutieve investering door een ver
keerde beoordeling van de behoefte. Als
J. W. F. Werumeus Buning
teraardebesteld
In alle eenvoud is gistermiddag op de
begraafplaats Zorgvlied te Amsterdam
de zondag j.l. op 67-jarige leeftijd over
leden dichter, schrijver en journalist J.
W F. Werumeus Buning ter aarde be
steld. Op verzoek van de familie werd
in de aula niet gesproken. Alleen ds. W.
Barnard, las enkele verzen uit het 38ste
hoofdstuk van het boek Job. Tot de cir
ca 100 belangstellenden, die de baar
volgden behoorden Charlotte Kohier,
Mary Dresselhuis, Cees Laseur, Otto
Sterman: voorts de dichters en schrij
vers prof. dr. N. A. Donkersloot, A. Ro
land Holst, A. Viruly, mr. H. W. J. M.
Keuls. Jac. Bloem, Godfried Bomans
en mr. Frangois Pauwels.
De baar was gedekt met vele kransen.
Aan de groeve bad ds. Barnard het
„Onze Vader".
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met enkele
verspreide opklaringen en hier en daar
mist, meest zwakke wind uit oostelijke
richtingen. Ongeveer dezelfde tempe
raturen. (Opgemaakt te 11.15 uur).
22 NOVEMBER
Zon op: 8.10 uur; onder: 16.41 uur.
Maan op: 15.04 uur; onder: 3.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.28 en
12.54 uur.
Laagwater te 8.32 en 20.46 uur.
Dit nummer bestaat uit 20
Staat Washington
achter Makarios
„Ik ben in staat te verklaren, dat het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken welwillend staat tegen
over het streven naar zelfstandigheid
der Cyprioten en mij heeft aangemoe
digd, via de Verenigde Naties, om on
afhankelijkheid voor Cyprus te vragen",
aldus heeft aartsbisschop Makarios, na
een bezoek aan Washington, tegenover
een medewerker van de „New York
Times" verklaard.
Óij vervolgde: „Vanzelfsprekend kan
het „State Department" dit, met het
oog op de te verwachten Turkse reactie,
niet in het openbaar verklaren. Maar
mij is op het ministerie medegedeeld,
dat de Britten meer geneigd zijn in te
stemmen met het verlenen van onaf
hankelijkheid aan Cyprus dan de Tur
ken".
Makarios zei ook: „Ik ben van gevoe
len, dat de Turkse reactie minder
krachtig zou zijn, indien Turkije niet
door Engeland werd aangemoedigd. De
Britten moedigen de Turken aan in
hun onlogische eisen te volharden".
Een functionaris van het Amerikaan
se ministerie van Buitenlandse Zaken
verklaarde „geen commentaar" op de
verklaring van de Cyprische aartsbis
schop te hebben.
Monaco heeft weer zijn nationale
feestdag gevierd. Een van de
hoogtepunten was het verschijnen
van het Prinselijk gezin op het hal
kon van het paleiswaarvan deze
telegrafisch overgebrachte foto een
beeld geeft.
Moskou drijft zijn plannen door
Geen acuut militair gevaar
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westduitse Bondskanselier
Adenauer ontving gisteren in Bonn
de Russische ambassadeur Smir
nov. Het staat vast, dat dit onder
houd van een uur, waarvoor het
initiatief was uitgegaan van Rus
sische zijde, de kwestie-Berlijn be
trof en (zoals officieel gistermid
dag op een persconferentie door
de regeringschef, staatssecretaris
Von Eckardt, werd meegedeeld)
niet bijgedragen heeft tot ontspan
ning van de toestand aldaar. Hier
uit kan men slechts één conclusie
trekken: de Sovjet-linie heeft bij
monde van Smirnov meegedeeld,
dat zij in etappes uitvoering zal
geven aan haar op 10 november
aangekondigde plan om de vier
mogendhedenovereenkomst inzake
Berlijn op te zeggen. Hierdoor zal
het lot van West-Berlijn meer nog
dan totdusver in handen van de
communistische Oostduitse rege
ring komen te liggen. Russische
opzegging zal vandaag reeds ge
schieden en te Oost-Berlijn wor
den bekend gemaakt.
Over de inhoud van het gesprek
Adenauer-Smirnov is niets bekend ge
maakt. Het pessimisme dat Von Eckardt
gistermiddag ten toon spreidde, was
evenwel veelzeggend, evenals de mede
deling dat de minister van Buitenlandse
Zaken Von Brentano in de loop van
gistermiddag de ambassadeurs van de
Verenigde Staten, Engeland en Frank
rijk te Bonn had ingelicht over dit
Duits-Russisch onderhoud. De kwestie-
Berlijn werd weer actueel, toen op 10
november j.l. de Russische minister
president Kroesjtsjef te Moskou aan
kondigde, dat zijn land de viermogend-
liedenovereenkomst over Berlijn eenzij
dig zou opzeggen. Later werd deze
uitlating verzacht tot een voorstel om
de overeenkomst op te zeggen. Van
westelijke zijde reageerde men direct
zeer scherp op Kroesjtsjefs mededeling:
men gaf duidelijk te kennen, dat men
hier een aanval op West-Berlijn zou
beantwoorden met militair ingrijpen.
West-Berlijn, zo werd onomwonden ge
zegd, vormt een hoekpunt van de
NAVO-defensie.
van het ak
koord nopens Berlijn zal erop neer
komen, dat de Russen hun troepen uit
Oost-Berlijn zullen terugtrekken en de
De Russische opzegging
Jerlijn zal
soevereiniteit over de drie luchtwegen
van West-Berlijn naar West-Duitsland
aan Oost-Duitsland overdragen, waar
door Oost-Duitsland in staat zal zyn
het vervoer van de Oostduitse vluchte
lingen per vliegtuig naar het Westen te
verhinderen! De communistische Oost
duitse regering wordt dan dus in staat
gesteld ook formeel West-Berlijn geheel te
controleren. De 2*4 miljoen Westberlyners
kunnen dan opnieuw als tijdens de 322
dagen durende blokkade van 19481949
afgesloten worden van de Westelijke
wereld. Men verwacht niet dat het
direct zover zal komen; wel zit er Oost
duitse pressie in de lucht, welke ten
doel zal hebben Frankrijk, Engeland en
de Verenigde Staten te dwingen te
gaan overleggen met de communistische
Oostduitse regering, hetgeen zou neer
komen op een erkenning van dit be
wind. En dat is voor Bonn, voor West-
Berlijn en ook voor Washington onaan
vaardbaar. Wat de Westduitse regering
aangaat: Smirnov's bezoek kan er op
duiden, dat de Russen hebben gepoogd
Adenauer te bewegen tot overleg met
de Oostduitsers, waarop ook de Oost
duitse bekendmaking duidde over het
gesprek, dat de huidige Westduitse
minister van Justitie Schaffer in 1955
en 1956 te Oost-Berlijn heeft gehad
met de Russische ambassadeur Poesjkin
en de Oostduitse generaal Müller over
de Duitse hereniging.
Slot op pag. 2
Omtrent de geheimzinnige moord op
de 40-jarige taxichauffeur Emonts uit
Venlo in de bossen nabij Swalmen is in
de loop van gisteren weinig nieuws aan
de dag gekomen. Vast staat dat de
chauffeur rond acht uur met zjjn Duitse
passagier in de richting van de grens
is gereden. Vlak voor de grens heeft deze
de chauffeur laten stoppen en is in café
Kusters ter plaatse de weg gaan vragen
naar Mönchen-Glad bach.
Dat is op zich al vreemd, want er loopt
slechts één weg naar de verderop gele
gen grenspost op Duits gebied Toen hij
schuimrubber- matras
Alle soorten „UBICA"-matrassen
uit voorraad leverbaar bij:
N.V. Textielhandel ADR. v. OOY jr.
BREESTRAAT 39 - LEIDEN
Ir. Lohmann. die wet ingang Spoorwegen als opvolger van ir.
van 1januari a.s. is benoemd tot i b. Q. den Hollander,
president van de Nederlandse
Brusselse bioscopen draaien niet
Indirect gevolg is, dat 300.000 arbeiders
in andere sectoren tverkloos zijn
(Van onze Brusselse correspondent)
De r.-k. en socialistische vakbonden zijn gisteren begonnen met een gemeen
schappelijke algemene staking in de elektriciteitscentrales en gasfabrieken. De
laatste onderhandelingen met de werkgevers waren donderdagochtend te vijf
uur zonder resultaat afgelopen. Om de stroomvoorziening niet helemaal stop te
zetten, hebben de negen provincie-gouverneurs maatregelen getroffen. De cen
trales moeten namelijk stroom leveren voor de essentiële behoeften, zoals bak
kerijen, hospitalen persbedrijven en natuurlijk de particuliere consumptie.
Maar de bioscopen worden als een niet-essentieel bedrijf beschouwd en er zal
vanavond in Brussel en in het gehele land geen enkele filmvoorstelling door
gaan. Reclame- en etalageverlichtingen branden niet, alleen de straatlantarens
zijn aan.
dere takken van bedrijf, waarvan de
meesten nog sterk de invloed van de de
pressie ondergaan. In de metaalverwer
kende industrieën bijv. zijn in vele sec
toren de export-orders nog stagnerend.
De eisen van de beide grote vakbonden
zijn daarom nog onredelijk, aldus de me
ning van de werkgevers, omdat de ar
beiders en bedienden van de elek-
triciteitsdndustrie onbetwistbaar een be
voorrechte positie hebben. Zij profiteren
van een grotere stabiliteit van te werk
stelling in veel moderne of gemoderni
seerde bedrijven, terwijl dez<e industrie
in het algemeen belang streeft naar ver
dere verlaging van de stroomtarieven.
Daar de posities van de werkgevers en
de vakbonden scherp tegenover elkaar
staan is de regering nog niet direct be
gonnen met nieuwe onderhandelingen.
Gisteravond echter heeft de minister
van Economische Zaken tot laat in de
brengen van 10% procent in de elektri- nacht vergaderd met een afvaardiging
Oorzaak is loongeschil
Het confict in de elektriciteits-indus-
rtie is te wijten aan het feit, dat er in
België een loonverschil bestaat tussen de
elektriciteitsbedrijven van Antwerpen en
hun aangesloten bedrijven in Vlaande
ren enerzijds en de overige elektriciteits
centrales van België anderzijds In Ant
werpen verdienen de geschoolde arbei
ders 6,6 procent meer en de ongeschool
de arbeiders 20 procent meer dan in de
andere industriële steden van het land.
de beide vakbonden wensen, dat de lo
nen over het gehele land zullen worden
gelijk geschakeld terwijl de werkgevers
van oordeel zijn, dat de hogere lonen te
Antwerpen verantwoord zijn door een
betere organisatie van de moderne elek-
triciteitscentrales en een hoger rende-
I ment. De aanpassing van de lonen zou
een gemiddelde loonsverhoging mee-
procent in de
citeitsindustrie en van 12 procent in de
gasbedrijven. Die verhoging zou onver-
mijdelijk een weerslag hebben op de an- circa 13.000 arbeiders in
van werkgevers uit de elektriciteitsin
dustrie. Naar raming waren gisteren
de elektriciteits-
weer naar buiten kwam, heeft de ohauf-
feur zijn wagen gekeerd, de Duitser
stapte in en beiden reden terug in de
richting Swalmen.
Nabij het buitengoed Groenewoud is
de wagen toen tegen een boom gereden.
Omwonenden hebben twee schoten ge
hoord. Toen de inzittenden van een
passerende Duitse wagen stopten von
den ze een vernielde wagen, die met de
kop pal tegen een boom was gebotst. In
de wagen lag het lichaam van de chauf
feur, die met twee schoten in het hoofd
gedood was. Een eindje verderop vond
men. eveneens ernstig gewond, de Duitse
passagier. Op de weg vond men eveneens
een pistool waarmee de chauffeur ge
dood was en in de zakken van de Duitser
vond men patronen, die pasten bij deze
revolver.
Maar de Duitser die in het ziekenhuis
in Roermond ligt, beweert met de moord
niets uitstaande te hebben. Hij ver
klaart dat er een derde inzittende was,
die de chauffeur gedood heeft.
Dat verhaal lijkt weinig waarschijn
lijk, maar een kloppende lezing van het
geheimzinnige geval heeft de Rijkspo
litie, die zeer schaars is met mededelin
gen, tot op heden niet kunnen geven.
Ondertussen doen geruchten de ronde,
dat er achter deze zaak waarschijnlijk
cocaïne- of juwelensmokkel zou zitten.
Opheldering in deze was tot gisteravond
niet te krijgen.
Spaak over de economische
bedreiging van Moskou
De secretaris-generaal Paul Henri
Spaak, heeft er gisteren voor gewaar
schuwd, dat de Noordatlantische allian
tie onvoldoende maatregelen neemt om
de economische „bedreiging" van de
Sovjets, die ook langs die weg naar de
wereld-overheersing streven, tegemoet
te treden.
In een grote redevoering tot het jaar
congres van de parlementariërs van de
NAVO, zei Spaak: „De NAVO heeft 100
pet. bereikt van het voornaamste doel,
dat zij zich in 1949 had gesteld: het
tegenhouden van de communistische
opmars in Europa.
Maar, voegde hij daaraan toe, heden
wordt de Sovjet-bedreiging niet langer
alleen in Europa gevoeld. Zij ls een
gevaar voor de hele wereld en neemt
groter vormen aan in Afrika en Azië.
Zij uit zich veeleer op sociaal en econo
misch terrein dan op militair gebied.
Alleen door er in de hele wereld het
hoofd aan te bieden, kan zij gekeerd
worden.
De leider van de NAVO zei, dat, als
het gaat om aanhang van de zijde van
de onder-ontwikkelde landen, Sovjet-
Rusland het Westen duidelijk voorbij
streeft, omdat het een groot economisch
machtsvertoon laat zien.
Hij zei, dat het antwoord daarop
moest zijn een economische politiek van
het Westerse bondgenootschap, dat er
naar moest streven commerciële betrek
kingen met landen in Afrika en Azië
aan te knopen, veeleer dan deze finan
cieel alleen bij te staan.
Voor „pocketbooks" geen
andere honorariumregeling
Het bestuur van de Vereniging van
Letterkundigen is eenstemmig van oor
deel, dat er geen reden bestaat om de
honoraria van „pocketbooks" onder een
andere regeling te doen vallen dan die
van de overige uitgaven, zo deelt dit
bestuur mee. Het bestuur dringt er
daarom met klem bij de leden en ook
bij „de niet-georganiseerde schrijvers op
aan, geen contracten inzake kleine,
goedkope boekjes te ondertekenen, in
dien daarin een lager percentage royalty
is vastgesteld dan 10 procent.
Op zaterdagmiddag 6 december zal te
Amsterdam een buitengewone vergade
ring van de Vereniging van Letterkun
digen worden gehouden waarin de hele
verdere problematiek van het „pocket-
book" ter discussie zal worden gesteld.
industrie in staking ,wat echter het
indirecte gevolg heeft, dat 300.000 arbei
ders in andere sectoren verplicht het
werk hebben moeten neerleggen. Neemt
de staking, zoals verwacht werd, van
daag nog toe, dan zal het aantal uitval
lende arbeiders de 900.000 bereiken.
