Het Münchener Kammerorchester opent de Toonkunst-jubileumserie O Hindemith 's Orchesterstücke schonk een schok can verrassing Expogé Leiden ontving voorlichting over Zuid-Af rika v,RGl Dr. H. Jonker en dr. J. M. de Jong 97ste jaargang Woensdag 19 november 1958 Tweede blad no. 29599 Concerten voor jong en oud Wat dacht je van een Ibis, Lekkerman Best jongen Keltscli zonder ster-allure solist in Bach Als inzet van het Toonkunst jubileumseizoen presenteerde zich een der vooraanstaande kamermuziekensembles van deze tijd: het Mün chener Kammerorchester. In 1951 door Christoph Stepp gegrondvest, wist deze dit uit 14 jongere musici (vijf dames en negen heren) be staande ensemble in korte tijd een grote naam te bezorgen; de bekendheid groeide tevens door vele grammofoonopnamen. In 1956 nam de jeugdige, thans eerst 29-jarige Oostenrijker Hans Stadlmair de leiding over. Hij zette de in zo korte tijd verworven uitnemende reputatie met grote energie voort en schonk het bewust een geheel „eigen" stijl. Concertournee's door alle Europese landen, door Zuid-Amerika (Brazilië, Argentinië en Uruguay), waren het gevolg ener erkende reputatie. Een tournee door Noord-Amerika is op handen. Tweemaal deed dit ensemble zich gis teren horen: 's middags voor een uit verkochte Stadsgehoorzaal - de jeugd had zich wederom verdrongen! -, des avonds voor de ouderen. Zij allen maakten kennis met krach ten, die zich onderscheiden door veel zijdig kunnen en beschikken over een bijzonder uitgebreid repertoire, waar uit een zorgvuldige keuze was gedaan. Voor alles dringt zich de gedachte op aan een stylistisch zuiver spelend en semble, straf gedisciplineerd en in hoge mate beschaafd spelend. Karakteristiek is een vloeiende buig zaamheid, een subtiele klankvorming van transparante schoonheid, lenig, in nemend, fris, vol élan. De warmbloedige sonoriteit der Italianen lijkt het te ver mijden. De muzikaliteit is sensibel en fijnzinnig, doch de pétillant en levendig dirigerende dirigent, zou bij meerdere geestelijke diepgang en het sterker in toom houden der voortvarende, soms zelfs gejaagde tempi, nog sterkere in drukken kunnen vestigen. Zijn discipelen, één voor één uitgele zen vakmusici, gaan overigens tewerk naar een zeer hoge muzikale standaard, waarbij de drang naar het bereiken der volkomenheid evident is. Merkwaardigerwijze kwam die absolu te volkomenheid naar ons gevoel eerst als een schok vol verrassingen op ons af in Hindemini's oorspronkelijk voor schoolorkest in eerste positie geschre ven „Fünf Orchesterstücke", waarvan deze Müncheners echter door positiewis selingen zo oneindig veel meer wisten te maken, dan waartoe een schoolorkest in staat zou zijn, als het al ooit deze zwa re opgave „aan" zou kunnen! Dit opus 44 dateert uit een tijd, toen Hindemith zich met het „experiment" niet bezighield, toen nog niet in hem de pur sang theoreticus was opgestaan. Deze sonoor klinkende orkeststukken, structureel zowel als harmonisch vrij simpel geschreven, bezitten evenwel een ongewoon suggestieve zeggingskracht, een geladen spanning, welke volledig door een hier bezielende Stadlmair tot leven gewekt v/erden. Eigenaardig hoe déze Hindemith, in dertijd totaal onbegrepen, thans midden in de tijd is komen te staan. Wellicht hebben de Müncheners hem zo goed be grepen omdat zij nog jong zijn en zijn wereld terdege aanvoelen. Dit was een sublieme verklanking, opvallend door homogeniteit van klank en geest. Onze bewondering kon hier volledig zijn! Deze geïnspireerde overgave misten wij soms elders: in Pergolesi's Concerti no in f kl. t., het Ricercare uit Bach's voor Frederik de Grote gecomponeerd „Das musikalische Opfer", verheffend en nobel in de wonderbaarlijke canoni- sche opbouw en het sprankelend-luchti- ge Divertimento in D gr. t. van Haydn, met de geestige baspartij. Met alle waardering hiervoor, was het tóch juist gezien de volgorde te wijzigen en Hin demith tot het slot te bewaren: er zou anders een sterke anti-climax zijn ont staan. Er waren in dit alles vele bewijzen voor een ragfijn op elkaar ingespeeld zijn in weloverwogen verhoudingen. De sympathiek-bescheiden concert meester Werner Keltsch solieerde Bachs Vioolconcert in E. gr. t., met gro te kunde, egaal en fraai van toon. Méér in een opvatting, alsof hij zich onderdeel van 't orkest voelde, dus zonder enige zucht naar de egocentrische „ster"-allu- re. Hem wensen wij de rijpheid toe, die dit concert in waarheid tot het „grote wonder" maken kan, dat Bach er in legde. 's Middags, toen de adjunct-directeur der Toonkunst-muziekschool, de heer Stevens, voor de jeugd een korte, toe- HANS STADLMAIR dirigeert zijn Müncheners Op uitnodiging van de afdeling Lei den van de Nederlandse Vereniging van Ex-politieke Gevangenen uit de Bezet tingstijd sprak gisteravond in „De Har monie" mr. C. J. Woudstra over zijn reis door Zuid-Afrika. Deze interessante lezing werd ge ïllustreerd met talrijke dia's Alvorens tot het vertonen van de dia's over te gaan hield mi'. C. J. Woudstra een korte inleiding en vertelde o.a. het scheppingsverhaal zoals de Afrikaan dat in Centraal-Afrika kent. De schepper Zamba maakte n.l. drie mensen, die allen een wens mochten doen. De ene wenste iets met zijn han den te maken, hij werd de blanke mens. De andere wilde iets met zijn geest creëren, hij werd de gele mens en de derde had in het geheel geen wens, hij wilde alleen maar eten en drinken en daarom bleef hij zwart. De werkelijkheid is echter anders. De zwarte Afrikaan was niet meer tevre den met deze toestand van alleen maar niets doen, en dit is o.a. de kern van het nijpend probleem in Zuid-Afrika n.l. het rassenprobleem. Spreker heeft dit probleem van zeer dichtbij meegemaakt en z.i. heeft Zuid- Afrika ook fouten t.o.v. dit probleem gemaakt. Via de geprojecteerde kleurendia's brachten de aanwezigen allereerst een bezoek aan Kaapstad en omstreken. Spreker vertelde, dat de constructie van de haven in Kaapstad vrij slecht is o.a. in verband met de zeestromingen. De Afrikaners willen echter niet op hun vingers worden getikt, vooral niet door Hollandse ingenieurs. Tijdens het „bezoek" aan het parle mentsgebouw in Kaapstad en de rege ringsgebouwen in Pretoria werd het een en ander verteld over het politieke le ven in Zuid-Afrika. De twee partijen n.l. de Nationalisten (hoofdzakelijk gevormd door de boeren) en de Verenigde Partij (met leden van Engelse afkomst) staan zeer fel tegen over elkaar. Een bijzonderheid is, dat de burgemeester door de gemeenteraad gekozen wordt voor slechts een periode van twee jaar. De Hollandse invloed in Zuid-Afrika is nog steeds merkbaar, hetgeen werd bewezen door enkele opnamen van na gebouwde Hollandse boerderijen en een molen, die uiteraard zeer vreemd in dit landschap aandoet. De apen blijken een ware plaag voor de bevolking en toeristen te zijn. Een niet afgesloten auto wordt bijv. in een minimum van tijd geplunderd en stuk gemaakt. Ook een „bezoek" aan het be kende Paul Krugerpark werd deze avond ingelast. Een bijzonderheid is dat dit park aan twee kanten geheel open ligt, dit gebied wordt als jachtterrein ge ëxploiteerd. De zwarte neger mag in de Europese maatschappij in de grote ste den geen enkel geschoold werk verrich ten. Omgekeerd zal een blanke zich des avonds nooit in een negerwijk wagen en zeker niet in de weekeinden, want dan wordt er in deze wijken zeer veel bier gedronken. Dit laatste neemt een der gelijke omvang, dat het één van de zwakke punten van Zuid-Afrika is ge worden. Tenslotte werd er een kijkje bij de goudmijnen in Johannesburg genomen. De voorzitter, de heer L. Questroo, dankte aan het eind van de avond mr. C J. Woudstra voor zijn interessante lezing. Lois Marshall voor Kunstkring „Voor Allen" lichting gaf, trof ons Mozarts „Eine kleine Nachtmusik" door haar lichtvoe tige doorzichtigheid en het volledige be grip voor het typische serenade-karak ter. Een heerlijk verstrooiende verpo zing! Des avonds, toen de vermoeidheid, die zich o.a. tengevolge van een panne tij dens de reis naar hier deed gevoelen, overwonnen was, leek ons echter het ar tistieke niveau in het algemeen meer in overeenstemming met de vermaardheid, die dit ensemble bezit. De exacte dirigeertrant van Hans Stadlmair, zijn strikte afkeer van over dadig of buitennissig effect, zijn zuiver gevoel voor de natuurlijke muzikale waarden, houden alle beloften in voor een verdere ontplooiing zijner persoon lijkheid. Het leven zélf is daartoe de beste ervaringsschool! Het was een weldaad, na het op Hin demith volgende geestdriftige applaus - een fenomeen op zichzelf! - nog ken nis te nemen van de toegift: Mozarts Divertimento K.V. 137, waarmee het or kest een extra triomf wegdroeg. Ook voor deze schitterende vertolking kon ons respect zonder reserve zijn! Het was te betreuren, dat 's avonds vele jongeren uit onkunde meenden tussen de delen van Bachs vioolconcert in, te moeten applaudisseren, hetgeen storend werkte. Zij moesten er door de heer Stevens op attent gemaakt worden, dat zulks niet de gewoonte is. Zodat we maar hopen in de toekomst van dergelijke voortijdige, hoewel goed bedoelde, bijvalsbetuigingen gevrijwaard te blijven W. J. VAN BERGE HENEGOUWEN OVERLEDEN Een in middenstands- en sportkrin gen bekende figuur, de heer W. J. van Berge Henegouwen, de eigenaar van het bekende wolmagazijn „De Nijverheid" aan de Haarlemmerstraat nr. 40, is na een slechts kortstondige ziekte op 70- jarige leeftijd overleden. Hoewel de heer Van Berge Henegou wen zich als gevolg van zijn grote be scheidenheid nooit op de voorgrond plaatste, kwam hij daar door zijn grote werklust en toewijding en door zijn in nemende karaktereigenschappen toch veelvuldig terecht. Zowel in de Bridge club „De Sleutels", waarvan hij gedu rende vele jaren een ijverig bestuurslid was, als in de kring van ASC, was hij een bekende en alom geziene persoon lijkheid, wiens onverwachts heengaan als een pijnlijk verlies wordt gevoeld. Zijn stoffelijk overschot is in alle stilte ter ruste gelegd. GOUDEN DOCTORAAT Morgen is het vijftig jaar geleden dat mr. A. J. C. Rethaan Cacaré, geboren te Haarlem en thans wonende te Den Haag, aan de Leidse Universiteit pro moveerde tot doctor in de rechtsgeleerd heid. De boterham was goed belegd en die Ibis shag is prima. Welke shag je ook rookt -Virginia, Half Zware of American -'t is altijd Dobbelmann lekker man &m M XPOK* V* A AH in cellofaan verpakt Operatie samemverking ..Luchtaanval op station en goederenemplacement Haagweg Maandag a.s. zal in de Stadsgehoor zaal voor de Leidsche Kunstkring „Voor Allen" optreden de beroemde Canadese zangeres Lois Marshall. Deze uitzonderlijk begaafde zangeres, die ook verleden jaar alhier groot suc ces oogstte, zal liederen zingen van Morley, Brahms, Debussy, Rachmaninof. Barber, Head en Strauss. Onder het motto „Samenwerking" werd gisteravond door de Bedrijfszelf bescherming van het Station Leiden der Ned.. Spoorwegen en van Van Gend en Loos, resp. in de omgeving van het Station en op het goederen emplacement der N.S.* aan de Haag- weg een grootscheepse oefening ge houden, waarbij de B.B..-brandweer en haar operatieve diensten waren inge schakeld. Alweer een oefening, zal menigeen zeggen, maar zo ooit dan is deze toch wel bijzonder op haar plaats geweest. Immers, een zo 'kwetsbaar bedrijf als de Spoorwegen kan iedere dag en op de meest ongelegen tijd voor de harde werkelijkheid geplaatst worden om in noodgevallen hulp te verlenen. We denken hierbij slechts aan het dagelijks mogelijke gevaar van een spoorweg ramp. Daar zijn niet eens bommen of vijandelijke luchtaanvallen voor nodig om de hulpverleningsploegen in actie te doen komen. Het betrof hier dus twee oefeningen. De eerste veronderstelde een aanval van bommenwerpers op het Station Leiden, waarbij brand- en brisantbommen in de onmiddellijke omgeving van het Station terecht kwam.. Van het Station werd slechts de ingang getroffen. In de directe omgeving waren twee branden uitgebroken, die een bedreiging vorm den voor het Station. Een treinstel, dat voor vertrek gereed stond, werd door 'n bom getroffen. Hoewel er geen brand ontstond, was er dit bezwaar, dat de trein aan de zijde van het perron niet te bereiken was. In de trein waren enkele reizigers door bomscherven ge wond. Zij moesten door het dak worden bevrijd.. Reizigers werden door rond vliegende bomscherven getroffen en lagen verspreid in de omgeving, terwijl er zelfs twee op het dak van het Station waren geslingerd. Bij de ramp op het goederenemplace ment werd verondersteld, dat een bom aanval op dit complex zware brand en glasschade had veroorzaakt, terwijl ver schillende personen eveneens brand wonden hadden opgelopen. De versper ringen maakten het onmogelijk de lood sen langs normale weg te bereiken. Voor deze opgaven stonden de hulp verlenende troepen. Zodra het voor alarm en het luchtalarm waren gegeven kwam het hulpverleningsapparaat in werking. Waarnemers trokken uit, tele fonische berichten gonsden langs de De synode der Ned. Herv. Kerk heeft benoemd tot kerkeljjk hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, in de vaca ture-prof. J. C. Hoekendijk, dr. H. Jon ker te Amsterdam, met als leeropdracht bijbelse theologie, praktische theologie en apostolaat. Aan de Rijksuniversiteit te Groningen is in de vacature van prof. dr. Th. L. Haitjema benoemd dr. J. M. de Jong, conrector aan het Theologisch Seminarium te Driebergen. Zjjn leerop dracht is dogmatiek, vaderlandse kerk geschiedenis en kerkrecht. Dr. H. Jonker werd in 1917 te Kampen geboren. Aan de Rijksuniversiteit te Utrecht studeerde hij van 1940 tot 1951 theologie, in 1944 werd hij bevestigd als predikant van de Hervormde Gemeente te Molenaarsgraaf. In 1946 werd hu pre dikant te Bodegraven en in 1950 te Am sterdam. Na in 1946 gepromoveerd te zijn in Utrecht ondernam dr. Jonker in 1956 een reis naar Zuid-Afrika. In zijn studie heeft dr. Jonker zich vooral met de wijsgerige achtergrond van de moderne mens beziggehouden. Van zijn functies kunnen worden vermeld zijn lidmaatschap van de raad voor de zaken van kerk en theologie en van de raad voor de herderlijke zorg, zijn do centschap aan de bijscholingscursus voor godsdienstonderwijzers vanwege de raad voor de herderlijke zorg, zijn lidmaat schap van de redactie van „Theologia Reformata". Voorts is dr. Jonker gecom mitteerde namens de generale synode bij de evangelisten-examens aan de acade mie „Kerk en Wereld". Dr. J. M. de Jong werd 23 december 1911 te Leiden geboren. Zijn theologische studie volgde hij van 1930—1936 aan de Leidse Universiteit, waarna hij een jaar in Amerika studeerde. Van 19371941 was hij jeugdpredikant (V.C.J.C.) te Amsterdam en van 19411948 predikant te Oterleek. Van 19481950 was hij voor ganger van de Ver. van Vrijz. Hervorm den. Sinds 1955 fungeert dr. De Jong als conrector van het Theologisch Seminarie te Driebergen. In de loop der jaren zijn tal van publikaties op wetenschappelijk gebied van zijn hand verschenen. lijnen, commandanten van blokploegen meldden zioh, ontvingen berichten en gaven bevelen, assistentie arriveerde en binnen korte tijd was al wat bij deze oefening gealarmeerd kon worden vol ledig in actie. Aan het einde van de Boerhaavelaan vond de eerste oefening plaats. Het viel daar voor de verschillende ploegen beslist niet mee. De brand was natuurlijk wel heel spoedig te zien, maar met het opzoeken der gewonden en met het opruimingswerk was het hier, terwijl men geheel op zaklantaarns was aan gewezen, lang niet gemakkelijk. Beter ging het met de redding van de gewon den uit de spoorwegwagon, waartoe evenwel eerst een gat uit het dak moest worden gebrand.. Goede schijnwerpers vergemakkelijkten hier het werk. Bij de tweede oefening op het goede renemplacement aan de Haagweg had de B.z.b. van Van Gend en Loos een veel geriefelijker operatieterrein, zodat het werk dadelijk wat vlotter ging. Alles bijeengenomen waren het uitstekende oefeningen, waarbij de gemaakte fouten slechts een aansporing zullen zijn in de toekomst beter te werken, gedachtig het spreekwoord, dat alle begin moeilijk is. Verheugend was het voorts, dat ver schillende hoofden van Bedrijfszelf- beschermingsploegen uit de stad deze oefeningen medemaakten en hun tevre denheid betuigden over het vlotte ver loop. Hedenavond om 8 uur houdt Wijk VI op de Beestenmarkt een grote oefening. JONGERENGROEP N.R.V. Gisteravond hield de Jongerengroep van de afdeling Leiden der Ned. Reis- vereeniging in café-restaurant „In den Vergulden Turk" haar jaarlijkse leden vergadering. De voorzitter, Loek Janssen, heette in zijn openingswoord allen hartelijk wel kom, in het bijzonder de heer A. Val- kenburgh, gedelegeerde van het afde lingsbestuur van de afdeling Leiden. Vervolgerjs gaf hij het woord aan de secretaresse. Zij memoreerde in haar jaarverslag de vele activiteiten, die in het afgelopen jaar ten uitvoer waren gebracht. De jongerengroep, die thans IV2 jaar bestaat, mag zich nog steeds in een grote belangstelling verheugen. Nadat ook de penningmeester de finan ciële kanten van de vereniging had be licht, ging men over tot de bestuursver kiezing. De voorzitter, de secretaresse, Tiny de Goederen en de penningmeester, Gerben Dijkstra, werden met algemene stemmen herkozen. De bestuursleden Elly Janssenv. d. Kamp en Anton van Kempen werden vervangen door de kan didaat gestelde leden Corrie Righart van Gelder en Ton Alderliefste. Tot leden van de kascommissie werden gekozen mej. C. Harmelink en F. Boom. Nadat nog enkele huishoudelijke zaken waren besproken, vertoonde de heer Val- kenburgh prachtige klem-en-dia's over Spanje. GELDLENING VAN F. 350.000.— B. en W. ontvingen een aanbieding voor de verstrekking van een geldlening ten bedrage van f. 350.000.op onder handse schuldbekentenis tegen een koers van 100Deze geldlening is bestemd voor de financiering van een fabrieks gebouwencomplex c.a. De lening zal worden aangegaan voor 10 jaar, af te lossen in 10 gelijke jaarlijkse termijnen tegen een rente van 4%, halfjaarlijks te voldoen. Met de N.C.R.V. naar Joegoslavië De Leidse leden van de Ned. Ohr. Redsvereniging werden gisteravond ge confronteerd met al het schoons, dat het land van Tito aan toeristen biedt. De heer H. Beekman uit Amstelveen vertoonde n.l. in de goed bezette foyer van de Stadsgehoorzaal fraaie kleuren dia's over Joego-Slavië, een land, dat zestien miljoen inwoners telt en zes maal zo groot als ons eigen land is. Hij heeft enige tijd geleden o.m. een tocht langs de Adrdatische Zee gemaakt en reisde door de woeste binnenlanden tot aan de Albanese grens. Joego-Slavië is, aldus de inleider, een arm land, dat veel contrasten kent. Er is groot gebrek aan kapitaal en vaklieden. De schoon heid van het landschap is echter in drukwekkend. Verder werd op deze in teressante avond nog gesproken over het klimaat, de verschillende godsdiensten en het analfabetisme in Joego-Slavië. Ook aan Slavische muziek heeft het niet ontbx-oken, men kon er volop van ge nieten. Na de pauze werd de kleuren film „Avontuur en Romantiek" ver toond. De voorzitter van de afdeling Leiden, de heer A. v. d. Bos, deelde op deze bijeenkomst mede, dat de jaarver gadering plaats vindt op 19 januari. Op 30 december is er een excursie naar Antwerpen en Brussel. Sport en spel voor Leidse jeugd Nieuwe activiteiten van bijna 100-jarig Prediker De in 1861 opgerichte C.J.V. „Predi ker", die zich nu bijna een eeuw inten sief bezighoudt met tal van vormen van jeugdwerk, gaat nieuwe activiteiten ont wikkelen. In het besef, dat ook de jeugd, welke niet zo gemakkelijk in vereni gingsverband is op te vangen, behoefte heeft aan en nuttige vrije tijdsbeste ding, heeft zij naar mogelijkheden ge zocht om ook hierin tegemoet te komen. Zij kreeg daarbij een goede stimulans van iemand, wiens naam onbekend moet blijven, die het stichtingsbestuur van Prediker een belangrijke gift ter hand stelde om dit doel te verwezenlijken. Na enkele maanden van voorbereiding, waarin leiders werden aangetrokken en plannen ontwikkeld, vindt heden in het verenigingsgebouw in de Janvossensteeg de eerste z.g. „insfcuifavond" plaats. Avonden, welke in het vervolg iedere woensdag van 7 tot 8.30 uur worden ge houden. Deze avonden, waaraan een vrolijk karakter ten grondslag ligt, zijn uitsluitend bestemd voor jongens en meisjes van 9 t.e.m. 14 jaar. Zij zullen met sport en spel en in de toekomst ook met handenarbeid bezig worden gehouden. Het ligt in de bedoeling om deze instuif avonden van tjjd tot tijd men denkt aan filmvertoningen en bij zondere samenkomsten een meer al gemeen karakter te geven. ACADEMISCHE EXAMENS Geslaagd voor het kand.ex. F1 Wis- en Natuurkunde de heer M. A. Kerk hoven (Leiden)kand.ex. F Wis- en Natuurkunde de heer P. S. R. Radha- kishun (Leiden); kand.èx. E Wis- en Natuurkunde de heer C. Creveceur (Leiden); kand.ex. I Wis- en Natuur kunde de heren H. A. van Adrichem Boogaert (Leiden) en H. Diederix (Lei den) kand.ex. Kl Wis- en Natuurkunde mej. M. Th. M. Davids (Leiden), mej. M. Nijkamp (Leiden) en mej. T. A. J. M. Brongersma (Leiden)doet. ex. Scheikunde de heren J. den Otter (Lei den), E. Talma (Loosduinen). J. v. d. Veen (Leiden) en W. C. Riel (Den Haag); doet. ex. Biologie de heer H. D. van Nieukerken (Warmond).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 3