ENGELSEN BOUWEN SNEL AAN
ATOOMCENTRALES - IN - SERIE
AMERIKA
ROYALE
HIELP
STEUN
SPANJE MEI
OP DE BEEP
Moeten schilderachtige bruggetjes
over de Mijewetering verdwijnen?
PIONIERSARBEID VAN GROOT-BRITTANNIE
Hinkley Point (over vier jaar gereed) levert
zeven maal zoveel stroom als Calder Hall
Imposante samenwerking van een
drietal grote wereldconcerns
Maar pers schrijft merkwaardig
weinig over wat de V.S. in de
afgelopen vijf jaar deden
Talloze Nieuwkopers zouden dit
betreuren - Anderen zijn vóór
(Speciale reportage van onze correspondent in Londen)
Hinkley Point (Somerset.), november. Toeristen kennen waar
schijnlijk wel het lieflijke graafschap Somerset, een vredig golvend
land met vrolijke riviertjes, een schat van prachtige, antieke dorpjes
en genoeglijke badplaatsen langs de vaak steile rotskust. Somerset
en het aangrenzende Devon zijn beroemd om hun appelboomgaarden,
welke de heerlijke cider opleveren, een waarlijk nationale Engelse
drank. De woeste heidegronden van Exmoor met hun herten en
pony's beslaan een deel van de provincie.
Temidden van deze idylle, op een kale landtong, even ten noorden
van het plaatsje Bridgewater, worden de vloeiende lijnen van het
heuvelpanorama, dat de wijde baai omringt, verbroken door een
massief bouwwerk, dat in snel tempo bezig is te verrijzen aan de
oever van het kanaal van Bristol, de zee-inham, welke Wales van
Zuidwest Engeland scheidt. Dit verlaten oord heet Hinkley Point en
is gekozen voor de vestiging van de grootste atoomkrachtcentrale
ter wereld.
Trouwens: radio-activiteit is deze romantische landstreek niet
vreemd. Daarvan getuigen de geneeskrachtige warmwaterbronnen
van de oude Romeinse ,,kuurstad" Bath en ook in het nabije Bristol
zijn er enkele te vinden.
De nieuwe centrale, welke pas over vier jaar geheel gereed zal
zijn. heeft na tien maanden al aanzienlijke vorderingen gemaakt,
zodat men zich reeds een goed beeld kan vormen hoe het complex
er tenslotte zal uitzien. Hoogst indrukwekkend is de betonnen
kolossus van het eerste reactorgebouw, dat een hoogte bereikt van
ruim zestig meter en dus iets zou uitstekend boven Nelsons zuil op
het Londense Trafalgarplein!
Ontwikkeling gaat
in razend tempo
De manier van constructie van de
beide reactorgebouwen werd vooral be
paald door het besluit om een speciale
goliathkraan te vervaardigen, welke de
grootste der wereld zal zijn en ge
bruikt zal worden om de in tijdelijke
fabriekshallen te lassen staalplaten
voor de druksilinder, welke de atoom-
brandstof zal bevatten, op hun be
stemming te brengen. De reuzenkraan
heeft een hoogte van ruim 80 meter
en kan 400 ton gewicht tot een hoogte
van 70 meter heffen!!
Ook de bekleding van de hitte-uit*
wisselaars, welke aan de buitenkant
van het reactorgebouw komen, zullen
door de kraan worden getranspor
teerd. Een zwaar betonnen loopvlak
voor deze kraan is over een lengte
van het terrein aangelegd, een ware
fortificatie!
In de eerstkomende zes jaar
wordt een -programma van niet
minder dan twaalf nieuwe atoom
krachtcentrales voor de gewone
elektriciteitsvoorziening voltooid
Hiervan zijn er op het ogenblik
vier in aanbouw. Zo snel schrijden
wetenschap en techniek voort, dat
zodra een ontwerp gereed komt.
het op de keper beschouwd alweer
verouderd is! Het is nog maar twee
jaar geleden, dat de eerste atoom
centrale ter wereld Calder Hall
„A" in gebruik werd genomen, wel
ke met een vermogen van 75.000
kw. nu eigenlijk al een „museum
stuk" is. Maar de ervaring van
Calder Hall en van volgende cen
trales was nodig voor elke nieuwe
stap. De nieuwste reactors zijn
niets anders dan een verbeterde
vorm van het „oer" project.
Zo snel gaat de atoomontwikkeling,
dat de Hinkley Point-centrale, hoewel
het contract voor de bouw minder dan
een jaar na de voorgaande drie cen
trales tot stand kwam, deze al weer
aanzienlijk achter zich laat! Dank zij
verbeteringen in het ontwerp van de
reactor en tal van nieuwe technische
vondsten, o.a. dikkere bekleding van
de drukcilinder en andere opstelling
van de atoombrandstof, is de ver
wachting, dat Hinkley Point „A"
goedkoper dan enig ander in aanbouw
zijnd atoomstation stroom zal kunnen
afleveren. Bovendien zal de kostprijs
per kw.-uur lager worden dan het
tegenwoordige nationale gemiddelde.
De netto-produktie zal 60 percent gro
ter zijn dan van andere reactors van
vergelijkbare grootte In 1960 hoopt
men te beginnen met de bouw van
een zustercentrale op hetzelfde 500 ha.
grote terrein. De ontwerpen daarvoor
verzekeren reeds, dat Hinkley Point
„B" 15 tot 20 procent efficiënter zal
worden dan „A"! Er zit muziek in
deze atoomenergie
Boerderijtjes in de buurt
gebruiken nog olielampen
Hinkley Point ,A" zal zevenmaal
zoveel stroom opleveren als Calder
Hall, n.l. ruim 500.000 kw., welke aan
het net zal worden afgeleverd, terwijl
nog een extra 160.000 kw. voor inwen
dig gebruik beschikbaar is. Toch: de
meeste boerderijtjes in de omgeving
zijn nog altijd van elektriciteit ver
stoken en zullen het waarschijnlijk
nog geruime tijd met olielampen moe
ten stellen, hoewel ze onder de slag
schaduw van de nieuwe hoogspan
ningsmasten komen te liggen!!
Dit vergeten gebied is een ideale
plek voor deze atoomcentrale, omdat
het zó ver van de kolenmijnen ver
wijderd is, dat gebruik van steenkool
te duur zou worden. Bovendien bederft
het atoomstation in geemenkel opzicht
het natuurschoon omdat het plaatse
lijk dorre landschap oninteressant is.
Ook veiligheidsoverwegingen vorm
den een factor in de beslissing om de
centrale op goede afstand van de be
volkingscentra te houden. Men is na
de atoombrand in Windscale terugge
komen op de aanvankelijke mening,
dat er geen enkel bezwaar behoefde te
zijn tegen de bouw van atoomkracht
centrales in of bij de grote steden.
Engeland bezit, dank z« een schier
eindeloze kuststrook, gelukkig nog de
ruimte om zich op atoomgebied op
waarlijk grootse wijze te ontplooien.
Wat dit betreft zijn de Britten, die in
vele opzichten nog zoveel achterstand
moeten inhalen, werkelijk pionier!
Reden voor opschieten!
Het supermoderne Hinkley Point
vormt een bewijs te meer voor het ge
weldige elan, waarmee het Britse
atoom-programma wordt uitgevoerd,
dat niet minder dan veertien centra
les omvat met een totale capaciteit van
5 tot 6 miljoen kw.
Alleen op deze manier zal Engeland
in staat zijn de energievraag te dek
ken, welke elke tien jaar verdubbelt!
Ook indien dit niet zo zou zijn, is er
toch alle reden voor opschieten, om
dat de tot nu toe gebruikelijke kracht
bronnen steenkool, olie en water
kracht tenslotte begrensd zijn.
Van het hoogste belang is, dat er
in Engeland een uiterst vruchtbare
samenwerking tot stand is gekomen
tussen de drie leidende wereldconcerns
op het gebied van constructiebouw en
atoomtechniek, namelijk English Elec
tric, Babcock and Wilcox en Taylor
Woodrow, welke door hun enorme
ervaring op het gebied van de reac-
torbouw thans ook het buitenland hun
diensten aanbieden.
De leider van het werk in Hinkley
Point vertelde ons, dat alleen al met
de uitwerking van een offerte, met in
begrip van materiaal- en laborato
riumproeven, een bedrag van tien
miljoen gulden is gemoeid. De bouw
kosten van Hinkley Point, ook omvat
tende wegenaanleg en de bouw van
een werkhaventje in het nabije Comb-
wich aan de rivier Parret, bedragen
600 miljoen gulden!
Als Nederlander wordt men getrof
fen door de overeenkomst met grote
waterbouwwerken in eigen land. Om
de bouw van de atoomcentrale moge
lijk te maken moest n.l. een betonnen
zeewering van een kilometer lengte
worden aangelegd en een deel van het
door de zee aangevreten land worden
drooggelegd..
Grote besparing aan kolen
De wateraanvoer voor de centrale
brengt de bouw mee van een reus
achtige caisson, welke in een tijdelijk
droogdok wordt geconstrueerd om na
de tewaterlating (met valse bodem)
naar diep water 700 meter uit de kust
te worden gesleept. Het 3.000 ton
wegende betonnen gevaarte zal op de
zeebodem worden neergezet om te
dienen als inlaat voor de 158 miljoen
liter water per uur, welke nodig is
voor het koelsysteem en de opwekking
van stroom voor de turbines. Deze
capaciteit kan nog meer dan worden
verdubbeld wanneer de tweede cen
trale in de eerstvolgende tien jaar tot
stand komt, waardoor de totale ener-
gieproduktie meer dan 800.000 kw. zal
zorgen voor de verbinding met het
betonnen kunstmatige eiland en een
diepe inlaatsluis vormt de schakel met
het pompstation. De harde rotsbodem,
waarop Hinkley Point verrijst, vormt
een prachtig natuurlijk fundament.
Maar het maakt de zwaarste machines
nodig om de meer dan 200.000 kubieke
meter grond en klei te verwijderen en
de rots weg te hakken.
Alleen een combinatie als de ge
noemde is tot een dergelijk werk, dat
door 1.300 man wordt uitgevoerd, in
staat. Het is trouwens de eerste maal,
dat, waar ook, een aantal atoom-
krachtcentrales in serie wordt ge
bouwd! 4
Hinkley Point zal een jaarlijkse
besparing van anderhalf miljoen ton
steenkool meebrengen. De beide gas-
gekoelde reactors zullen totaal 750 ton
natuurlijke uranium bevatten, waar
van jaarlijks 125 ton zal worden ver
vangen.
Uranium kost op het ogenblik
170.000 gulden per ton.
De Britse regering koopt echter de
afgewerkte brandstof voor 50.000 gul
den per ton terug, omdat deze het
hoogst waardevolle plutonium bevat,
welke tijdens het verbrandingsproces
ontstaat. Dit plutonium vormt zoals
men weet, de grondstof voor de H-
bom, welke helaas ook bij burgerlijke
projecten als deze toch altijd om de
hoek komt kijken.
Op een verlaten landtong aan het kanaal van Bristol verrijst that
Engelands grootste atoomkrachtcentrale Hinkley Point, welke
totale capaciteit van 660.000 kw zal bezittenwaarvan 500.000 kw.
het nationale elektriciteitsnet zullen worden toegevoegd.
bedra^n! Tunnels onderde zeebodem miljoen dollar.
Orde in wankele economit
Al deze miljoenen dollars hebbt
Spanje op de been geholpen en geha,
den, toen de toestand, na de burgen»
log, de tweede wereldoorlog en de daan
gevolgde boycot van het land door h
grootste deel van de wereld, zeer slecl
was geworden. De buitenlandse tege
standers van Franco hebben meer ds
eens gezegd, dat die dollars hebben ma
o geholpen de dictator in het zadel
Het van vele zuden zo heftig aangevallen verdrag tussen Amerika en Spanje houden. maar dit is een standpunt
is thans vijf jaar oud. Gedreven door militaire noodzaak was Amerika bereid ingewijden niet gauw zullen onde
de rol van de „berg" te spelen, op weg naar Mohammed, en Mohammed - schrijven. Franco is er, geheel op ei?;
Franco verplaatste zich geen millimeter van zijn standpunt om aan deze toe- kracht, in geslaagd in dat zadel te V
naderingspogingen tegemoet te komen. Met alle beschuldigingen over de al te ven tijdens de tweede wereldoorlog
graag aangenomen Duits-Italiaanse hulp in en na de burgeroorlog nog na- de boycot, en vooral in die laatste p
klinkend in aller oren en ^ondertekende Franco in 1953 als laatste - en nu be- ™e$ °£,ue™San 0X1™ wasPhet1aia
wierookt» dictator uit het driemanschap Hitler - Mussolini - Franco het ver- wegens de voor Spanjaarden ondul
drag. Op dit ogenblik is Spanje nog het enige land dat dollar-hulp ontvangt, bare inmenging van buiten-af.
De militaire noodzaak, die de Verenigde Staten dreef, was verre van denk-- gen figuur, die in die jaren staan;
beeldig. Franco, met zijn on-Spaanse geduld, heeft daar volop van gebruik ge- kon blijven de jaren waarin de Spa:
maakt en hij liet zijn toestemming om op Spaanse bodem vier luchtbases en jaarden het 't slechtst hadden n
een vlootbasis aan te leggen, duur betalen. In de vijf jaren van het Amerikaans- daarna óók wel in staat eigen boontj
Spaanse verdrag heeft Spanje, naast militaire hulp, een economische en tech- te doppen. De dollarhulp betekende;
nische bijstand ontvangen van 356 miljoen dollar en de totale economische Haf™
hulp, inclusief dus leningen, schenkingen en leveranties, beloopt niet minder dan de kans enige orde te brengen inT;
O Aft n.,1 ïnAl, zlnlln V 11 v.
(Van onze correspondent in Madrid)
wankele economie. Voor deze verbet
ringen eisen de leiders van het Franc
regime alle eer voor zichzelf op
wordt in Spanje zelf merkwaardig ve
ten van Zuid-Holland gelegenheid ge- nig geschreven over wat de Ver. Stat
kregen hun standpunt uiteen te zetten, voor Spanje doet! maar op de lan
waarbij de veehouders o.m. gewezen duur zullen waarschijnlijk Spanjaardf
hebben op de onderhoudskosten van die goed zjjn gevoed en redelijk kunn;
een beweegbare brug, die veel en veel leven, voor dat regime een groter g
hoger zijn dan voor een betonnen vas- vaar gaan vormen dan een massa ve
te brug, die nagenoeg geen onderhoud pauperden, die alleen maar kuim
vraagt. denken aan het eten van morgen.
De tegenstanders wezen op het be- andere vraag is of de herhaaldelij
lang van de Meije—Wetenng als vriendelUkheidsbetuigingen van de zi*
vaarwater zowel voor vracht- als voor van Amerika nu wel zo nodig zijn
pleizierschepen.
De veehouder B. Kemp, bestuurslid
van de polder Nieuwkoop en Noorden. Ni^nw uewI™
die zelf een der fraaiste ophaalbrug- uw veraro
gen wil doen vervangen door een vas- De minister van Buitenlandse Zake
te betonnen brug. vertelde ons. dat Castiella. ondertekende dit jaar
sporadisch een motorschip <met moei- nieuwe overeenkomst met de Ver
te) de Meije-wetering doorvaart, ter- ten, waarin de hulp belangrijk won
wijl eigenaren van pleizierjachten zich uitgebreid
wel tweemaal bedenken eer zij zieh Tot nu toe was het dRt yoor
Ongetwijfeld verlies voor het landschap
Sinds Dijkgraaf en Heemraden van de polder Nieuwkoop en
Noorden per aanplakbiljet bekend hebben gemaakt, dat ten kantore
Een der raaiste ophaalbruggen in
de Meije, n.l. die voor de woning
van de veehouder B. Kemp, die
eveneens een verzoek heeft inge
diend een betonnen brug te mogen
leggen.
(Foto Leidsch Dagblad)
Beiden dienden hun bezwaren in op
van de secretaris van de polder verzoeken ter inzage lagen voor het 8eheel verschillende gronden. Schipper
j *7 x -kt- i De Balvert wees op het feit, dat hem
maken van vaste bruggen over de Voorwetering m Nieuwkoop en
de Meijewetering in de Bodegraafse Meije onder de gemeente
Nieuwkoop hebben vele inwoners van deze gemeente, gelegen aan
een der fraaiste plassengebieden in ons land, zich met het vraagstuk
„al of niet een vaste brug" bezig gehouden. Deze bruggen-kwestie
houdt reeds enkele jaren de gemoederen in Nieuwkoop bezig.
Tegen de vaste bruggen over de Voorwetering zijn, zoals wij on
langs meldden, geen bezwaren ingediend, behalve voor het gedeelte
tussen de Ziende en een punt 25 meter voorbij het Meijepad. Met
deze bezwaren wordt rekening gehouden. Geheel anders was het met
de verzoeken van de veehouders in de Meije, die een brug hebben
over de Meije-wetering, en deze „vast" wilde maken. Met grote stel
ligheid werden tegen deze verzoeken bezwaren ingediend o.m. door
de beurt- en vrachtschipper J. A. de Balvert en door de heer Tijster
man te Nieuwkoop.
geleverde landbouwprodukten, primai
materialen en het uitrusten der bas
industrieën, door Spanje een tegenbedn
werd gestort in peseta's. Tien proce
daarvan ging naar de Ver. Staten vc
het betalen van eigen kosten in Span)
zestig procent werd besteed aan de boii
van de bases en dertig procent werd ti
beschikking gesteld van de Spaanse re?'
ring, om economische programma's i
te voeren. Van dit jaar af zal negen:
procent van deze tegenwaarde-i:
peseta's ter beschikking komen van t
Spaanse regering.
De Amerikaanse leveranties bestaa
vooral uit katoen, olijfolie en dergelijk
Verder is hulp verstrekt voor de ontwil
keling van atoomenergie, de staal-
andere industrieën, de landbouw, teek
nische uitwisseling, mijnbouw, verbt
tering van wegen, spoorwegen en luchl
vaart e.d. De Amerikaanse regerii
hielp mee aan totstandkoming van V
ningen van de export- en importbat
en deze belopen, sinds 1951, een toto
van 138 miljoen dollar.
Militaire hul;
De cijfers over de militaire hulp we
den geheim gehouden. De Spaanse ui
door het maken van vaste bruggen een
vaarwater ontnomen zou worden,
waardoor hij in zijn bedrijf ernstige
schade zou kunnen krijgen. De heer
Tijsterman noemde in zij a schrijven
o.m. het culturele belang van de Meije
Wetering als doorvaarmogelijkheid
voor pleizierbootjes en jachten naar
de Nieuwkoopse plassen.
In totaal heeft zich een 40-tal inwo
ners sterk gekant tegen het vervangen
van de beweegbare bruggen door vaste
betonnen bruggen. Wat de Mejje-We-
tering betreft, gaat het om een dertig
tal bruggen, waarvan er 24 draaibrug
gen zijn en zes ophaalbruggen.
VOOR EN TEGEN
Beide partijen hebben in een tweetal
vergaderingen van Gedeputeerde Sta-
met hun kostbare boot wagen aan een
tocht door deze ondiepe, smalle, met
dertig bruggen overbrugde wetering.
LANDELIJK SCnOON
Afgezien van het feit of het doen
vervangen van de beweegbare bruggen
door vaste betonnen platen de Meije
wetering als voorwater ongeschikt zou
maken zou het te betreuren zijn als de
Meije zijn talrijke draaibruggen en
vooral zijn schilderachtige ophaal
bruggen kwijt zou raken, immers deze
bruggen hóren bij de landelijke om
geving van de Meije.
De Mejje zou veel van haar lande
lijke schoonheid opofferen als- de ver
zoeken van een aantal boeren worden
ingewilligd.
Van de heer B. Kemp, die deze
bruggenkwestie voor de polder oehan-
delt. vernamen wij, dat hoewel reeds
vanaf januari van dit jaar Ged. Sta
ten zich met deze aangelegenheid bezig
houden, nog steeds geen beslissing is
v°rkregen.
VERBODEN VISWATER
Indien er vaste bruggen over deze bij
de talrijke hengelsportliefnebbers uit nister-generaal Barroso heeft kortgelf
Leiden, Den Haag en Rotterdam zo den een reis gemaakt naar de Va
zeer geliefde Meije-Wetering komen, is Staten en in het Pentagon (ministeri
dit water geen „vlot en bevaarbaar van Defensie) is uitgebreid gesproka
water meer, en daardoor dan verboden over modernisering van het Spaans
viswater. Hierdoor zou dan een zelfde leger, min of meer volgens de verniet
situatie ontstaan als o.a. in Leimuiden. wingen, die nu zijn voorgesteld voor hf
waar eveneens na het leggen van vaste Belgische leger. De Amerikaanse au
bruggen over de vaart langs de Heren- bassadeur in Madrid, John Davis Lodp
weg, deze vaart voor vissers verboden heeft zich laten ontvallen, dat is be
terrein is geworden. sloten om 29 Spaanse oorlogsschepen i
raison van 42 miljoen dollar te lafó
MOEILIJKE BESLISSING moderniseren en dat tot nu toe t»
Enerzijds zou het dus te betreuren zijn torpedobootjagers en zes mijnenvege'
wanneer deze aardige bruggetjes zou- aan Spanje zijn „geleend", spoedig
den verdwijnen, doch anderzijds moet volgen door meer schepen, zoals onde:
men ook erkennen, dat zij voor de zeeërs. De Amerikaanse bases zijn is
eigenaars een last zijn, nier alleen fi- middels in gebruik, bevolkt door specia»
nancieel, doch ook praktisch. Wat het uitgekozen militairen,
financieel nadeel betreft zou het mis- Maar boven geen van de vliegveld^
schien mogelijk zijn een overheids- wappert een Amerikaanse vlag, wat
subsidie toe te kennen voor het onder- volgens het verdrag blijft Spanje ei^
houd, mits de bruggetjes dan natuur- naar van de bases, die volgens dit ve:
lijk in goede staat zijn. Zowel voor de drag alleen zullen mogen worden P
standpunten van de voor- als de te- bruikt in geval van oorlog en met wede:
genstanders is iets te zeggen, zodat hef zijds lees Spóans goedvinden. D1
wel moeilijk zal zijn voor Gedeputeer- alles overziende onttrekt men zich n#
de Staten een beslissing te nemen die aan de gedachte, dat Spanje wel
alle partijen bevredigt. Zeker is dat meeste zijde heeft gesponnen, na
allen met belangstelling het besluit jaar Amerikaanse-Spaanse overeenstem
van Ged. Staten afwachten. ming.
